بالاسى تۇزەلمەستىڭ ويلاماعان جەردەن «قاتىن العىم كەلەدى» دەگەنىن ەستىگەن قيسىقتىڭ اۋزى قيسايىپ كەتە جازدادى.

-نەمەنە؟- دەدى ول ءوز قۇلاعىنا ءوزى سەنبەگەندەي.

-قاتىن العىم كەلەدى دەپ تۇرعان جوقپىن با؟

-قاتىنى نەسى،- دەدى قيسىق ءالى دە ماڭگىرىپ، قايداعى قاتىندى ايتىپ تۇرسىڭ؟

-قايداعى ەكەنىن قايتەسىز، ۇيلەنگىم كەلەدى.

-ۇيلەنگىم كەلەدى دەيدى! ۇيلەنگەنى نەسى؟ و، ناقۇرىس! ەسى ءتۇزۋ ادام قازىرگى زاماندا قاتىن الا ما؟ جۇرت نانعا اقشا تاپپاي جۇرسە، بۇل قاتىن العىسى كەلەدى-ەي. قاراي گور ءدامەسىنىڭ زورىن. مۇنداي دا اقىماق بولادى ەكەن-اۋ. جۇرە بەر، قاتىندى قايتەسىڭ. قاتىن الىپ، ۇشپاققا شىعارمىن دەيسىڭ بە؟

-سوندا قاشانعا دەيىن جۇرە بەرۋىم كەرەك؟

-جۇرە بەر. ەندى ءبىر ون جىل جۇرە تۇرساڭ، تۋرا قىرىققا كەلەسىڭ. وعان دەيىن ازىق-تۇلىك ارزانداپ، زاماننىڭ «اۋزى» تۇزەلىپ قالار.

-ال ەگەر تۇزەلمەسە شە؟

-وندا تاعى ءبىر ون جىل كۇت. قايدا اسىعاسىڭ؟ قارتايعاندا العان قاتىن كامپيت سياقتى ءتاتتى بولادى. ال قازىر الساڭ، قادىرىن بىلمەيسىڭ. اسىقپا. ۇكىمەت الدىمەن اۋىلدى كوركەيتسىن. جۇمىس تاۋىپ بەرسىن. سوسىن اقىلداسارمىز.

-جۇمىس تاۋىپ بەرمەسە شە؟

-ە، وندا قاتىندى ۇكىمەتتىڭ ءوزى الىپ بەرسىن.

تۇزەلمەس ەسىكتى تارس ەتكىزىپ، شىعىپ كەتتى. قيسىق وزىمەن ءوزى قالىپ، كۇبىرلەپ وتىر.

«اپىر اي، بۇعان قاتىندى قالاي الىپ بەرەم. ءتىپتى ءوزىنىڭ ۇستىندە دەنى ءتۇزۋ كيىمى دە جوق. اعايىن تۋىستاردىڭ دا شارۋاسى شامالى. سوندا نە ىستەۋىم كەرەك؟ الدە ۇكىمەتكە حات جازسام با ەكەن»؟ وسى ويدىڭ ساناسىندا ساۋلە بەرۋى مۇڭ ەكەن، ءبىر قۇدىرەتتى كۇش «جاز، جاز» دەپ جەلكەلەپ تۇرعانداي بولدى.

قولىنا قالام الىپ: «قۇرمەتتى پرەمەر-مينيستر!» دەپ الدىنداعى اق قاعازعا ايباقتاتا باستادى. «سىزگە وسى حاتتى جازىپ وتىرعان شالعايداعى كوگەرمەگىر كوكتەمەس اۋىلىنىڭ قيسىق دەگەن قارا شالى.

ماسەلە مىناداي: مەنىڭ تۇزەلمەس دەگەن اقىماق بالام اي-شاي جوق اياق استىنان قاتىن الامىن دەپ قيعىلىقتى سالىپ جاتىر. جۇرت دۇرىس تاماققا جارىماي جۇرسە، بۇل كۇشىك قاتىن العىسى كەلەدى. ەسى ءتۇزۋ ادام قازىرگى زاماندا قاتىن الا ما؟ بۇدان ونشاقتى جىل بۇرىن ازىن-اۋلاق مال ۇستايتىن ەدىك. كەيىن جەردى جەكەمەنشىككە الىپ العان كوكىرەك دەگەن كوكبەت سول جەردى ءوزى جاراتقانداي مال جايعىزدىرماي قويدى. اۋىلىمىز «باياعىدا» بىت-شىتى شىققان. كوبىك دەگەن كرەستيانىمىز جەمنىڭ دە، ءشوپتىڭ دە باعاسىن اسپانداتىپ جىبەردى. سوسىن بار مالدىڭ كوزىن قۇرتقانبىز. ەندى ءبارى مەنىڭ ازىن-اۋلاق پەنسياما «اۋزىن اشىپ» وتىر. وسىنى مەنىڭ «كۇشىگىم» تۇسىنگىسى كەلمەيدى. ءوزىنىڭ دۇرىس كيىمى دە جوق. «قايىرشىعا جەل قارسى» دەگەندەي، قۇلاقشىنىن ءار جەردەن كۇيە جەپ تاستاعان. ەتىگى دە جىرتىق. بىراق بايعۇس بالا وسى سيقىنا قاراماي، قاتىن العىسى كەلەدى. قاتىن ونىڭ نە تەڭى.

ءسىز قالاي ويلايسىز، وسىنىسى ءجون بە؟ مەن قاتە ايتىپ تۇرعان جوقپىن با؟ مەن ول ناقۇرىسقا قاتىندى قايتەسىڭ، قاتىن الىپ ۇشپاققا شىعارمىن دەيسىڭ بە، قاتىنسىز جۇرە بەر دەدىم. ول بولسا، بەتى بۇلك ەتپەي، قاشانعا دەيىن جۇرە بەرەمىن دەيدى. مەن «ۇكىمەت اۋىلدى كوركەيتسىن. جەردى جەكەگە بەرۋىن قويسىن.  جۇمىس ورىندارىن اشسىن» دەدىم. ول ۇكىمەت ولاي ىستەمەسە شە دەپ اۋزىن قيساڭداتتى. وندا قاتىندى ۇكىمەت ءوزى الىپ بەرسىن دەدىم. ول اشۋلانىپ شىعىپ كەتتى.

قۇرمەتتى پرەمەر-مينيستر! جاعداي وسىلاي. ءبىزدىڭ جاقتا قاتىندى قازىر كوممەرسانتتار مەن كرەستياندار عانا الادى. جۇمىسى، مالى جوقتار بالالارىنا قاتىن الىپ بەءرۋدى توقتاتتى. مۇنى مەنىڭ ماڭكۇس بالام مۇلدە تۇسىنگىسى كەلمەيدى. سوندا ەكەۋمىزدىڭ ءسوزىءمىزدىڭ قايسىسى دۇرىس؟ قازىرگى اۋىلدىڭ «اۋزى قيسايىپ»، «كوزى اقيىپ»، «قويانشىعى» ۇستاپ تۇرعان مىنا زاماندا بالامنىڭ ماعان قاتىن الىپ بەر دەپ تالاپ قويۋعا زاڭ جۇزىندە قاقىسى بار ما؟ جوق الدە بۇل جاعداي زاڭدا كورسەتىلمەگەن بە؟ مەنىڭ وعان قاتىنسىز جۇرە بەر دەگەن سوزىمە ءسىز قالاي قارايسىز، قولدايسىز با؟ جوق الدە وعان قاتىندى ۇكىمەت اتىنان ءوزىڭىز الىپ بەرەسىز بە؟ وندا بالامنىڭ بوركى قازانداي بولىپ، «ۇكىمەت الىپ بەرگەن قاتىنىم» دەپ ءماز-مەيرام بولىپ جۇرەر ەدى-اۋ. مەن دە وعان قاتىندى ءوزىم الىپ بەرگەندەي-اق قوپيىپ جۇرەر ەدىم».

قيسىق تاعى نە جازسام ەكەن دەپ قيالداپ، ءبىراز جاتتى. اقىرى وي تۇبىنە جەتە الماي، سول جاتقان كۇيىندە قور ەتە قالدى. ەرتەڭىنە جازعان حاتىن اينالا ىزدەپ، تابا المادى. تۇزەلمەس كورگەن جوقپىن دەپ بەت باقتىرمادى. سودان بەرى قيسىق ۇكىمەتكە حاتىن «انە جازامىن، مىنە جازامىن» دەۋمەن ءالى موينى جار بەرمەي كەلەدى.

دامير ابىشەۆ

Abai.kz