سارسەنبى, 15 مامىر 2024
سايلاۋ 3978 17 پىكىر 9 جەلتوقسان, 2020 ساعات 11:42

سايلاۋدىڭ ءادىل ءوتۋى باقىلاۋشىلارعا بايلانىستى

2021 جىلى وتەتىن پارلامەنت سايلاۋىنىڭ ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارى 10-شى جەلتوقسان كۇنى باستالادى. اتالعان سايلاۋدىڭ ءادىل ءوتۋى ءۇشىن ساياسي پارتيالار 30 مىڭ باقىلاۋشىنى بايقاۋشى رەتىندە قاتىستىرماقشى.

تاۋەلسىز باقىلاۋشىلاردى وقىتۋمەن اينالىسىپ جاتقان بەلگىلى ساياساتتانۋشى دوس كوشىم «Azattyq Rýhy» سايتىنا بەرگەن سۇحباتىندا ەلدەگى سايلاۋ جۇيەسىن باقىلاۋشى ساراپشىلاردىڭ قاتەلىگى تۋرالى ايتتى.

«سايلاۋ اياقتالعان سوڭ، وعان قاتىسىپ، باقىلاۋ جاساعان ۇيىمدار وزدەرىنىڭ ۇسىنىستارىن بەرەدى. وندا «قازاقستانداعى سايلاۋ زاڭى مەن جۇيەسىن قالاي جاڭارتىپ،  جاقسارتۋعا بولادى؟» دەگەن ماسەلە كوتەرىلىپ، سايلاۋعا وتاندىق، حالىقارالىق باقىلاۋشىلار باعا بەرەدى. مەنىڭشە، وتاندىق باقىلاۋشىلاردىڭ ۇسىنىستارىن مىندەتتى تۇردە قاراۋ كەرەك. سەبەبى ولار باعانى ءوز تاجىريبيەلەرىنە سۇيەنە وتىرىپ بەرەدى.

سايلاۋ ناتيجەسىنە باعا بەرگەن كەزدە مىنا ماسەلەنى ەستەن شىعارماۋ كەرەكپىز. بىرىنشىدەن، كەيبىر ۇيىمدار، ءوزىمىزدىڭ كەي تاۋەلسىز باقىلاۋشىلار دا 20-50 سايلاۋ ۋچاسكەسىن باقىلايدى دا،  بۇكىل سايلاۋ «بىلاي ءوتتى» دەپ باعالاي سالادى. بۇل ۇلكەن قاتەلىك. باقىلاۋشىلار ەل اۋماعىنداعى سايلاۋ ۋچاسكەلەرىنىڭ 50%-ن قامتىماي، سايلاۋعا باعا بەرە المايدى. ءار باقىلاۋشى ءوزى باقىلاعان ايماقتا قانداي زاڭسىزدىقتار ورىن العانىن عانا ايتا الادى. تاعى قايتالاپ ايتايىن. ءبىز «باقىلاعان 27% ۋچاستوكتە مىنانداي زاڭسىزدىقتار بولدى» دەپ باعا بەرەمىز. ال بۇكىل سايلاۋعا باعا بەرۋ مەنىڭ ويىمشا، كەم دەگەندە 50-60% قامتۋى ءتيىس. سايلاۋعا 100% باعانى ادامي رەسۋرستارى مەن مۇمكىندىگى بار ۇيىمدار عانا بەرە الادى»، - دەدى دوس كوشىم.

ساياساتتانۋشىنىڭ سوزىنشە، سايلاۋدىڭ قالاي وتكەنىنە قاتىستى ورتاق قورىتىندى حالىقارالىق، وتاندىق 50-60 ۇيىمنىڭ باعالاۋ كريتەريىنە بايلانىستى بولماق.

«سايلاۋعا بىرنەشە ساياسي ۇيىمداردىڭ قاتىسۋىنىڭ ءبىر جاقسى جەرى وسى. ايتپەسە، مۇمكىندىگى كۇشتى ءبىر عانا بيلىكتىڭ ۇيىمى باقىلاۋشى بولىپ، «سايلاۋ تاماشا ءوتتى» دەيتىن بولسا، ول جاقسى بولمايدى. سەبەبى وندا باسقا ۇيىمدار ءوز مۇمكىنىكتەرىنە قاراپ: «ءبىزدىڭ باقىلاعان ۋچاستوكتەرىمىزدە وسىنداي زاڭسىزدىقتار بايقالدى.

قازاقستانداعى 100 ۋچاستوكتى قاراعاندا ءبىز مىناداي باعا بەرەمىز» دەپ ايتۋعا بولادى. سوندىقتان باعا وبەكتيۆتى بولۋى كەرەك. كەيبىرەۋلەردىڭ 10-15% عانا باقىلاپ، بۇكىل قازاقستانداعى سايلاۋ «ناشار ءوتتى» دەگەنى ىڭعايسىز نارسە»، - دەپ اتاپ ءوتتى ساياساتتانۋشى.

ساراپشى قازاقستانداعى سايلاۋدىڭ ءادىل ءوتۋى ءۇشىن باقىلاۋشىلار ساۋاتتى، جان-جاقتى بولۋى ءتيىس دەيدى.

«باقىلاۋشىلاردىڭ، سايلاۋدى جاقسى بىلەتىن ادامداردىڭ كوپ بولعانى جاقسى. باقىلاۋدىڭ تاعى ءبىر نەگىزگى ماقساتى-سايلاۋ بىتكەننەن كەيىن سايلاۋ زاڭىنىڭ سايلاۋ جۇيەسىن جاقسارتۋى. دەمەك ەرتەڭ 30 مىڭ باقىلاۋشىنى شىعارعان «نۇر وتان» سايلاۋدىڭ مىنا تۇسىن جاقسارتۋ كەرەك مۇمكىن، كەمشىلىكتەرمىز بار، دەۋى مۇمكىن. بۇل توقتامايتىن پروتسەسس. سايلاۋدىڭ زاڭدارىن ءاربىر سايلاۋ سايىن، كەيبىر قاتەلىكتەرىن تابۋعا بولادى. سوندىقتان ەگەر سونداي ماسەلە كوتەرىلسە،  سايلاۋ «جاقسى دەگەنمەن توقتالىپ» قالماسا نۇر ۇستىنە نۇر بولار ەدى»، -دەدى ول.

Abai.kz

17 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2055
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2484
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2074
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1600