دۇيسەنبى, 29 ءساۋىر 2024
46 - ءسوز 3185 10 پىكىر 28 تامىز, 2020 ساعات 13:50

بەلارۋستەگى «جەلتوقسان جاڭعىرىقتارى»

لۋكاشەنكونىڭ مينسكىدەگى مزكت زاۋىتىندا ايتقان بۇرالقى ءسوزى بەلورۋسس حالقىن قاتتى اشىندىردى. بۇل ەندى پرەزيدەنت ايتاتىن ءسوز ەمەس ەدى. ءوز تاڭداۋ قۇقىعىن قورعاپ، كوشەگە شىققان ءجۇز مىڭداعان قاراپايىم جانداردى ول «بانديتتەر، ماسكۇنەمدەر، ناشاقورلار» دەپ ماسقارالادى. نامىسىنا ءتيدى. شيرەك عاسىردان اسا بيلىكتىڭ بۋىنا ءپىسىپ، ءوز تاعىنان ايىرىلعىسى كەلمەگەن ديكتاتوردىڭ بۇل جان ايقايى ءجاي عانا ساندىراق ەمەس ەدى. ول كەشەگى ميلليونداعان ادامنىڭ قانىن سۋداي ساپىرعان، قىزىل تەرروردى ۇيىمداستىرعان كوممۋنيستەردىڭ قالدىرىپ كەتكەن «مۇراسىن» قايتا جاڭعىرتتى.

ءبىز مۇنى ءوز ازاتتىعىمىزدى اڭساپ، كوشەگە اتويلاپ شىققان البىرت شاعىمىزدا – 1986 جىلدىڭ ايگىلى جەلتوقسانىندا ەستىگەنبىز. ءبىز مۇنى كۇنى كەشە عانا قورداي وقيعاسىندا ەستىگەنبىز. ءالى دە ەستىپ كەلەمىز. توتاليتارلىق جۇيەنىڭ تامىرى تەرەڭگە كەتكەن باسقارۋ ادىسىنەن ارىلمايىنشا، قاراپايىم حالىق داۋىس كوتەرسە بولدى، مىندەتتى تۇردە «بانديت، ماسكۇنەم، ناشاقور» بولىپ شىعا كەلەدى. (ز.كاماليدەنوۆتىڭ سوكپ ورتالىق كوميتەتىنە جازعان قۇپيا حاتىن قاراڭىز. 1987 جىل 6 قاڭتار. جەلتوقساندىقتاردىڭ ارەكەتىنە ول «...ناتسيوناليستيچەسكيە ۆىلازكي حۋليگانستۆۋيۋششيح گرۋپپ مولودەجي...» دەپ باعا بەرىپتى.).

جاڭا عاسىردا سونىڭ جاڭعىرىعى ءالى باسىلماپتى. بەلورۋسسياداعى جاعدايدى كورىپ وتىرمىز. سول باياعى جارتاس! باياعى توتاليتارلىق كوزقاراس! وزگەرمەگەن.

ۇلى جەلتوقساندا رەسەيدەن اكەلىنگەن مۇزداي قارۋلانعان قالىڭ اسكەر، بتر، ورتسوندىرگىش ماشينالار قازاقتاردى قايتا باس كوتەرمەيتىندەي ەتىپ، جايپاپ سالدى. الماتى قالاسىنىڭ 70-رازەزىندە ارنايى تانك پولكى قالانى قورشاپ، ۇرەي تۋعىزىپ تۇردى. كوشەگە قالىڭ اسكەرمەن بىرگە، كوممۋنيستىك بيلىكتىڭ ايتاقتاۋىمەن جۇمىسشى جاساقتارى شىقتى. سونىڭ سالدارىنان مىڭداعان جازىقسىز قازاق جاستارى اۋىر جاراقات الدى. اباقتىعا توعىتىلدى. سوتتالدى. اتىلدى.

بۇگىنگى بەلورۋسسيادا سونداي جاعداي قايتالانباسىن دەپ تىلەيىك! لۋكانىڭ رەسەيدەن كومەك سۇراعانى راس بولسا، ارتى سۇراپىلعا ۇلاسۋى بەك مۇمكىن. لايىم، وتىرىك بولعاي!

وسى ءبىر سىندارلى ساتتەردە بەلارۋستار ناعىز ەر ەكەندىكتەرىن كورسەتۋدە! ىنتىماعى بەرىك، مادەنيەتى بيىك، كوزى اشىق حالىق ەكەندىكتەرىن الەمگە تانىتا ءبىلدى! دەموكراتيانى قولدايتىن بۇكىل الەم جۇرتشىلىعى ولارعا قولداۋ بىلدىرۋدە. سوعان قاراعاندا، ديكتاتورلىق بيلىكتىڭ ساعاتى ساناۋلى قالعان سياقتى...

قايىم-مۇنار تابەەۆتىڭ جازباسى

Abai.kz

10 پىكىر