سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 3021 0 پىكىر 6 جەلتوقسان, 2011 ساعات 22:03

سىرىم دات. قازاق ميفولوگياسىنىڭ كۇن ساۋلەلى قاھارمانى

ەل ەگەمەندىگىنىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا بەلگىلى ءافساناتانۋشى سەرىكبول قوڭدىبايدىڭ «ارعى قازاق ميفولوگياسى» اتتى  4 تومدىق ەڭبەگى مەن «گيپەربورەيا: ءتۇس كورگەن زامان شەجىرەلەرى» كىتابىنىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسى باسىلىپ شىعىپ، تانىستىرىلىمى ءوتتى.

«كۇن ساۋلەلى قاھارمان»، «اققان جۇلدىز»، «اڭىز قۇسى»، «ھاس باتىر»، «الەمدىك فەنومەن» رەتىندە تانىلعان  سەرىكبول ادىلبەكۇلى قوندىبايدىڭ (1968-2004), اڭىزدىڭ شىندىق ەكەندىگىن دالەلدەۋ بالا جاستان اڭسارى بولاتىن. وسى مۇراتىنا تىنىمسىز ۇمتىلعان سەرىكبول ولكەتانۋ، تۋريزم، لاندشافت ەستەتيكاسىمەن اينالىسا ءجۇرiپ، ءبiلiمنىڭ سان-الۋان كۇردەلi سالالارى: تاريح، فولكلور، ميفوگەوگرافيا، لينگۆيستيكا، ارحەولوگيا، ەتنوگەنەتيكا، ەتنوگرافيا، ميفولوگيا توعىستارىنداعى كۇللى ادامزاتقا ورتاق مادەني-تانىمدىق ماسەلەلەردە امبەباپ زەرتتەۋشi, تىڭ تالداۋلار جاساۋشى عالىم دەڭگەيiنە جەتتi.

مۇگەدەك حالدە توعىز جىل توسەكتە تاڭىلىپ جاتقان ول كولەمى جاعىنان 15 تومنان اساتىن تىڭ عىلىمي ەڭبەكتى حالقىنا جازىپ قالدىرعان. ونىڭ 4 تومدىعى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى ق.كوشەرباەۆتىڭ تىكەلەي كىرىسۋىمەن «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا شىقسا، 15 تومدىعى «ارىس» باسپاسىندا باسىلدى. 36 جىل عۇمىرىنىڭ توعىز جىلىندا ەكپەتتەپ جازعان مول مۇراسىن ميفتانۋشىلاردىڭ ريزاشىلىقپەن رۋحاني قورەك ەتىپ جۇرگەندەرى جەتكىلىكتى.

ەل ەگەمەندىگىنىڭ 20 جىلدىعى قارساڭىندا بەلگىلى ءافساناتانۋشى سەرىكبول قوڭدىبايدىڭ «ارعى قازاق ميفولوگياسى» اتتى  4 تومدىق ەڭبەگى مەن «گيپەربورەيا: ءتۇس كورگەن زامان شەجىرەلەرى» كىتابىنىڭ ورىس تىلىندەگى نۇسقاسى باسىلىپ شىعىپ، تانىستىرىلىمى ءوتتى.

«كۇن ساۋلەلى قاھارمان»، «اققان جۇلدىز»، «اڭىز قۇسى»، «ھاس باتىر»، «الەمدىك فەنومەن» رەتىندە تانىلعان  سەرىكبول ادىلبەكۇلى قوندىبايدىڭ (1968-2004), اڭىزدىڭ شىندىق ەكەندىگىن دالەلدەۋ بالا جاستان اڭسارى بولاتىن. وسى مۇراتىنا تىنىمسىز ۇمتىلعان سەرىكبول ولكەتانۋ، تۋريزم، لاندشافت ەستەتيكاسىمەن اينالىسا ءجۇرiپ، ءبiلiمنىڭ سان-الۋان كۇردەلi سالالارى: تاريح، فولكلور، ميفوگەوگرافيا، لينگۆيستيكا، ارحەولوگيا، ەتنوگەنەتيكا، ەتنوگرافيا، ميفولوگيا توعىستارىنداعى كۇللى ادامزاتقا ورتاق مادەني-تانىمدىق ماسەلەلەردە امبەباپ زەرتتەۋشi, تىڭ تالداۋلار جاساۋشى عالىم دەڭگەيiنە جەتتi.

مۇگەدەك حالدە توعىز جىل توسەكتە تاڭىلىپ جاتقان ول كولەمى جاعىنان 15 تومنان اساتىن تىڭ عىلىمي ەڭبەكتى حالقىنا جازىپ قالدىرعان. ونىڭ 4 تومدىعى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى ق.كوشەرباەۆتىڭ تىكەلەي كىرىسۋىمەن «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا شىقسا، 15 تومدىعى «ارىس» باسپاسىندا باسىلدى. 36 جىل عۇمىرىنىڭ توعىز جىلىندا ەكپەتتەپ جازعان مول مۇراسىن ميفتانۋشىلاردىڭ ريزاشىلىقپەن رۋحاني قورەك ەتىپ جۇرگەندەرى جەتكىلىكتى.

سەرىكبول جازعان ون بەس توم تۇركى الەمىندەگى ميفتانۋ سالاسىنداعى باعا جەتپەس مۇراعا اينالدى. بەلگىلى جازۋشى، كينودراماتۋرگ تالاسبەك اسەمقۇلوۆتىڭ «سەرىكبول قوندىباي ءبىر ءوزى ءبىر ينستيتۋتتىڭ جۇمىسىن اتقاردى» دەپ بار قازاقتىڭ اتىنان بەرگەن باعاسى بار.

حح عاسىردىڭ شوقانى بولا العان سەرىكبولدىڭ قازاقتىلدى وقىرماندارى مەن زەرتتەۋشىلەرى قالىپتاسىپ قالدى. الايدا، ونى ءورىستىلدى وقىرمان حابارسىز دەۋگە بولادى. ەندى مىنە، اللا بۇيىرتىپ، بەلگىلى فيلوسوف، Otuken.kz قازاق مادەنيەتى مەن ميفولوگيا سايتىنىڭ باس رەداكتورى زيرا ناۋرىزباەۆانىڭ تارجىماسىمەن سەرىكبول مۇراسى ءورىستىلدى وقىرمانعا بەت الدى. ودان ءارى ونىڭ الەمدىك ارەناعا جولى تۇسكەلى تۇر. سەرىكبول قوڭدىباي ەڭبەكتەرىنىڭ ورىسشا نۇسقاسىنىڭ تانىستىرىلىمىن استانا قالاسىنداعى گۋميلەۆ اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتە  ادەبي-جۋرناليستىك «سيمۋرگ» كلۋبىنىڭ جەتەكشىسى ءاسيما يشانوۆا ۇيىمداستىردى.

ينشاللا، الەمگە تارتقان جولىڭ وڭدى بولسىن، سەرىكبول!

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر