بۇگىندە قىتايلاردىڭ جۇرمەيتىن جەرى جوق. الىپ ەل امەريكانىڭ وزىندە «Shaina taune» قالاشىعى سالىنىپ، قۇراما شتاتقا قىتايلار دا بيلىگىن جۇرگىزە باستادى. رەسمي كورسەتكىش بويىنشا، قىتاي حالقى جەر بەتىندەگى حالىقتىڭ التىدان ءبىر بولىگىن قۇرايدى. قىتايتانۋشى عالىمداردىڭ پايىمداۋلارىنا قاراعاندا، قىتايدىڭ جالپى تابيعي رەسۋرستارى 2 ميلليارد ادامدى قامتاماسىز ەتۋگە عانا جەتiپ، ودان كەيiن ءوز مۇمكiندiگiن سارقا بەرەتiن كورiنەدi. وسىنداي بiر تىقىردىڭ تاياپ كەلە جاتقانىن قىتايدىڭ ءوزi دە جوققا شىعارمايدى. سۋ كوزدەرi تارتىلىپ، ورمان سيرەپ، جايىلىمدار ازىپ، ەگiستiك القاپتار ۋلانىپ، ەكولوگيالىق اپات تونە باستاعانى حاقىندا وزدەرi دە دابىل قاعىپ جاتىر...

بۇگىندە قىتايلاردىڭ جۇرمەيتىن جەرى جوق. الىپ ەل امەريكانىڭ وزىندە «Shaina taune» قالاشىعى سالىنىپ، قۇراما شتاتقا قىتايلار دا بيلىگىن جۇرگىزە باستادى. رەسمي كورسەتكىش بويىنشا، قىتاي حالقى جەر بەتىندەگى حالىقتىڭ التىدان ءبىر بولىگىن قۇرايدى. قىتايتانۋشى عالىمداردىڭ پايىمداۋلارىنا قاراعاندا، قىتايدىڭ جالپى تابيعي رەسۋرستارى 2 ميلليارد ادامدى قامتاماسىز ەتۋگە عانا جەتiپ، ودان كەيiن ءوز مۇمكiندiگiن سارقا بەرەتiن كورiنەدi. وسىنداي بiر تىقىردىڭ تاياپ كەلە جاتقانىن قىتايدىڭ ءوزi دە جوققا شىعارمايدى. سۋ كوزدەرi تارتىلىپ، ورمان سيرەپ، جايىلىمدار ازىپ، ەگiستiك القاپتار ۋلانىپ، ەكولوگيالىق اپات تونە باستاعانى حاقىندا وزدەرi دە دابىل قاعىپ جاتىر...
بۇگىندە قازاق ءباسپاسوزى بەتتەرىندەگى قىتاي ەلىنە، حالقىنا قاتىستى جاريالانىپ جۇرگەن ماقالالاردىڭ بىرقاتارىنا زەر سالا ۇڭىلسەك، حانسۋ حالقىن ۇلگى تۇتىپ، ولاردى جاقسى جاقتارىنان كورسەتۋ ايرىقشا بەلەڭ الىپ بارا جاتقانداي كورىنەدى. باسقالاي ايتقاندا، ەشكىم سۇراماي-اق، قىتايلاردىڭ جاعىمدى بەينەسىن قالىپتاستىرۋعا بەل شەشە كىرىسىپ كەتكەن ءتارىزدىمىز. شىنىمەن دە، قىتايلاردىڭ ەڭبەكقور، كوزدەگەن ماقساتتارىنا جەتپەي قويمايتىن قايسارلىعى بار. دەگەنمەن، مەنىڭ ويىمشا، ولار وسى ماقساتتارىمەن-اق، تالاي ەلدى سوعىسسىز-اق «جاۋلاپ» الاتىنداي. عالامتوردى اقتارىپ وتىرىپ، حانسۋلاردىڭ اۋا جايىلۋى جايىندا قىزىقتى ءھام قورقىنىشتى دەرەكتەردى كەزدەستىرەسىڭ. ماسەلەن، قىتايلار يندونەزيا ەلىن قارۋسىز-اق «باسىپ العان». ونداعى شاعىن جانە ورتا بيزنەس - حانسۋلاردىڭ ەنشىسىندە. سول سەكىلدى مالايزيا، جالپى وڭتۇستىك-شىعىس ازيا ەلدەرىنىڭ بىرقاتارىندا قىتايلار قاپتاپ كەتكەلى قاي زامان؟!
بۇرىن-سوڭدى سىرتتان كەلىپ جاتقان قىتايلارعا سەرگەك سانامەن قارايتىنبىز. ال قازىر بولاشاق «قىتاي ەكسپانسياسىنا» مويىنسىنا باستاعاندايمىز. جاپپاي قىتاي ءتىلىن ۇيرەنۋگە كىرىستىك، ءتىپتى كەيبىر بولاشاقتى «بولجاعىش» كىسىلەر بالالارىن قىتايداعى مەكتەپتە وقىتىپ جاتىر. قىسقاسى، ارعى بەتتەگى قازاقتاردى كوشىرىپ الۋدىڭ ورنىنا، ءوزىمىز جاپپاي «قىتايلانۋعا» بەت بۇرا باستادىق...
وتاندىق بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى قىتاي ەكونوميكاسىن، ونداعى وقىپ جاتقان قازاق جاستارى تۋرالى ايتا وتىرىپ، اجداھا ەلىن الاش جۇرتىنا قۇداندالىق تۇگىلى، ءتۇبى ءبىر تۋىسقانعا اينالدىرۋ شارۋاسىنا بەل شەشە كىرىسكەندەي كورىنەدى دە تۇرادى!
بار حالىقپەن، ونىڭ ىشىندە كورشىلەرىمىزبەن جاقسى قارىم-قاتىناستا بولۋىمىز كەرەك. بۇل - باسى اشىق ماسەلە. الايدا، ەڭ الدىڭعى قاتاردا الاش مۇددەسى تۇرعانى ابزال. ەندەشە، قىتاي بولمىسىن تىم جاقسى تۇرعىدا كورسەتۋگە دەگەن بۇگىنگى شەكتەن تىس اۋەستەنۋشىلىك ەرتەڭگى سورىمىزعا اينالماسا بولعانى!
قىسقاسى، قىتايلاردى وزىمىزگە ۇلگى ەتەمىز دەپ ءجۇرىپ، ۇرىنىپ قالماساق جارادى... باسقالاردى تىم جارنامالاپ، تاعىلىم الارلىق دەڭگەيگە كوتەرە بەرگەنىمىز - رۋحىمىزدىڭ وسالدىعىن بىلدىرەدى. «ورىس» بولىپ كوردىك قوي، سودان ساباق الاتىن كەز بولدى ەمەس پە؟! ەندەشە، ەشكىمگە دە باس ۇرماي، ءبىر ءسات قازاق بولۋدى ويلاعانىمىز دۇرىس-اۋ!

«نۇر استانا» گازەتى