سەيسەنبى, 7 مامىر 2024
جاڭالىقتار 5391 0 پىكىر 28 قىركۇيەك, 2011 ساعات 04:55

جۇمامۇرات ءشامشى. اسكەر - ءومىر مەكتەبى. ول قانداي مەكتەپ؟

اسكەري قىزمەت --ءاربىر ەر-ازاماتتىڭ وتان الدىنداعى پارىزى. بۇرىندارى اسكەرگە كەتۋ دە، كەلۋ دە توي-دۋمانعا ۇلاساتىن. كسرو قۇرامىنداعى رەسپۋبليكالار مەن سول كەزدەگى سوتسياليستىك ەلدەر -  گەرمانيادان (گدر) باستاپ ۆەنگريا، پولشا، چەحوسلاۆاكيانى كورىپ كەلگەندەر قازىرگى حالىق قاھارمانىنان ارتىق ەدى. اعالارىمىزدىڭ كەۋدەسى  مەدالدارعا تولى اسكەري كوستيۋمدەرىن، باس كيىمىن كيۋ ءبىز ءۇشىن ارمان  ەدى. ولاردىڭ وتىرىك شىنى ارالاس اڭگىمەلەرىن ەستىگەندە اۋزىمىزدان سۋ اعىپ  اسكەري قىزمەت ەتۋدى  ارمانداۋشى ەدىك. ول كەزدە لاڭگى تەۋىپ، اسىق ويناپ جۇرگەن بالامىز. 14 جاسقا ەندى تولعانىمىزدا اتى شۋلى كەڭەس وداعىنىڭ تاس-تالقانى شىعىپ، شاڭىراعى ورتاعا ءتۇستى. «بالاپان باسىنا، تۇرىمتاي تۇسىنا»  دەمەكشى، يت يەسىن تاپپاي قاڭعىرىپ كەتتى.

اسكەري قىزمەت --ءاربىر ەر-ازاماتتىڭ وتان الدىنداعى پارىزى. بۇرىندارى اسكەرگە كەتۋ دە، كەلۋ دە توي-دۋمانعا ۇلاساتىن. كسرو قۇرامىنداعى رەسپۋبليكالار مەن سول كەزدەگى سوتسياليستىك ەلدەر -  گەرمانيادان (گدر) باستاپ ۆەنگريا، پولشا، چەحوسلاۆاكيانى كورىپ كەلگەندەر قازىرگى حالىق قاھارمانىنان ارتىق ەدى. اعالارىمىزدىڭ كەۋدەسى  مەدالدارعا تولى اسكەري كوستيۋمدەرىن، باس كيىمىن كيۋ ءبىز ءۇشىن ارمان  ەدى. ولاردىڭ وتىرىك شىنى ارالاس اڭگىمەلەرىن ەستىگەندە اۋزىمىزدان سۋ اعىپ  اسكەري قىزمەت ەتۋدى  ارمانداۋشى ەدىك. ول كەزدە لاڭگى تەۋىپ، اسىق ويناپ جۇرگەن بالامىز. 14 جاسقا ەندى تولعانىمىزدا اتى شۋلى كەڭەس وداعىنىڭ تاس-تالقانى شىعىپ، شاڭىراعى ورتاعا ءتۇستى. «بالاپان باسىنا، تۇرىمتاي تۇسىنا»  دەمەكشى، يت يەسىن تاپپاي قاڭعىرىپ كەتتى.

بۇگىنگى جاعداي مۇلدەم باسقاشا. زامان وزگەرگەن سايىن  اسكەر -ازاماتتىق مىندەتتەن بۇرىن، قاجەتتىلىككە اينالعانى جاسىرىن ەمەس. اسكەرگە شاقىرۋ ناۋقانىن وتكىزەتىن مەديتسينالىق كوميسسيا جۇمىسىنا دا جۇرتتىڭ بارلىعىنىڭ بىردەي كوڭىلى تولا بەرمەيدى. وسى مەكەمەلەر قابىرعاسىنان شىعاتىن «باي بالالارى ورايىن تاۋىپ اسكەرگە بارمايدى»، «وتسروچكا الۋعا بولادى ەكەن»، «اسكەرگە ءالجۋازداردى اكەتىپ جاتىر-مىس» دەگەن الىپقاشپا ءسوز حالىق اراسىندا كەڭ تاراعان. مۇنداي جاعدايدا ىڭعايلى، ۇتقىر، جاقسى جابدىقتالعان، ازىرلىگى مول ارميا قۇرۋ مۇمكىن بە؟ سايىپ كەلگەندە، قازاقستاننىڭ قارۋلى كۇشتەرى كەز كەلگەن جاعدايدا الدىنا قويىلعان تاپسىرمالاردى ورىنداۋعا قابىلەتتى مە؟  ەلىمىزدى قورعاۋعا 74 مىڭ اسكەر جەتكىلىكتى مە؟ - دەگەن زاڭدى سۇراق تۋىندايدىنى انىق. حالىقارالىق زەرتتەۋ ورتالىقتارىنىڭ مالىمەتىنشە، ورتالىق ازياداعى ايتارلىقتاي تەگەۋرىندى دەپ سانالاتىن قازاق ارمياسىنداعى اسكەري قىزمەتكەرلەر سانى ەل حالقىنىڭ ءبىر پايىزىن دا قۇرامايدى ەكەن.

ياعني، بۇل - ەلىمىزدەگى 218 مىڭ ادامنىڭ بىرەۋى عانا ءوز تاعدىرىن اسكەري قىزمەتكە ارنايدى دەگەن ءسوز. ەلىمىزدىڭ اسكەر سانى 74 مىڭ ادام، قۇرلىق اسكەرىنىڭ سانى 47000, اۋە كۇشتەرىنىڭ سانى 19000, اسكەري-تەڭىز كۇشتەرىنىڭ سانى 3000, رەسپۋبليكالىق گۆارديا سانى 5000, تانك سانى 5000, تىك ۇشاق سانى 130-عا جۋىق، اسكەري كولىك سانى 4000 (دەرەكتەر قر قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنەن الىندى), ەلىمىزدىڭ قورعانىس كەشەنىندە بۇعان قوسا 25 بومبىلاۋشى سۋ-24, 40-قا تارتا جويعىش ميگ-29, 14 شابۋىلداۋشى سۋ-25, 43 اسكەري جويعىش ميگ-31 ۇشاقتارى مەن 100 زەنيتتىك زىمىران كەشەنى بار. قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ تاراتقان اقپاراتىنا سايكەس قازاقستان اۋە قورعانىسىنىڭ اسكەري دايىندىعى دا جوعارى دەڭگەيدە. اۋە قورعانىس كۇشتەرى سوڭعى ۇلگىدەگى تەحنيكالارمەن جابدىقتالعان. الايدا قورعانىس سالاسىنىڭ بىرقاتار ماماندارى بۇنىمەن كەلىسپەيدى.

گەنەرال-مايور امىربەك توگىسوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدىڭ اسكەرىن ساپالى تەحنيكامەن جابدىقتاۋ ۇلكەن پروبلەماعا اينالىپ وتىر. نەگە؟ ويتكەنى، قيراعان يمپەريادان «مۇراعا» قالعان تەحنيكالاردىڭ باسىم بولىگىنىڭ توزىعى جەتىپ، ءتىپتى قولدانۋدان قالىپتى. ايتالىق، بىزدەگى «ىستەن شىقپاعان» تانكىلەردىڭ سانى شامالاپ ايتقاندا 900-ءدى قۇراسا، ونىڭ 30 پايىزى-ت-62, 70 پايىزى-ت-72. وسى تيپتەگى تانكىلەر پايدالانۋ مەرزىمى ءوتىپ بارا جاتقان تەحنيكالار قاتارىنا كىرەدى ەكەن.

جاڭا شىعارايىن دەسە، قوماقتى قارجى تاپشى. موتواتقىش بولىمدەردە دە وسى كەمشىلىك. سۇرانىسى جوعارى بولعانىمەن، بمپ 1-2 ماركىلىك اتقىش تەحنيكالارى قارۋلى كۇشتەرىمىزدە 500-گە عانا جەتەدى. بىزدە ءتىپتى اسكەري تەحنيكالاردى جوندەۋدەن وتكىزەتىن بازالار دا جوق. بۇدان كەلە، جويعىش ميگ-25, شابۋىلداۋشى سۋ-25, بومبالاۋشى سۋ-24 سياقتى موتوقورلارىمىزدى پايدالانۋ قاۋىپ تۋعىزۋدا. مامانداردىڭ سوزىنە سەنسەك، بىزدە قارۋ-جاراقتىڭ 50, اسكەري تەحنيكانىڭ 70 پايىزى ەسكىرىپتى.

كوڭىل كونشىتەرلىك جاعداي جىل وتكەن سايىن ۇكىمەت قورعانىس سالاسىن قارجىلاندىرۋدى ۇلعايتىپ كەلەدى. بيىل اسكەري بيۋدجەتىمىزدىڭ كولەمى 184, 358 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى. وتكەن 2010 جىلمەن سالىستىرعاندا 18 پايىزعا ارتىق. 2007 جىلى قازاقستاننىڭ اسكەري بيۋدجەتى تۇڭعىش رەت ميلليارد دوللارلىق مەجەدەن اسىپ ءتۇسىپ، 1ملرد 220 ميلليون دوللاردى قۇرادى. قازاقستانمەن كورشىلەس ەلدەردىڭ قارۋلى كۇشتەرىنىڭ الەۋەتى تومەندەگىشە،  قحر اسكەر سانى 2 ملن، جىلدىق بيۋدجەتى 35ملرد 500 مىڭ (دوللارعا شاققاندا), رەسەي اسكەر سانى 1ملن ادام، بيۋدجەتى 25 ملرد. وزبەكستان اسكەر سانى 68 مىڭ ادام، جىلدىق بيۋدجەتى 302 ملن. تۇرىكمەنستان اسكەر سانى 50 مىڭ ادام، جىلدىق بيۋدجەتى 116 ملن. تاجىكستان اسكەر سانى 15 مىڭ ادام، جىلدىق بيۋدجەتى 52 ملن. قىرعىزستان اسكەر سانى 11مىڭ ادام، جىلدىق بيۋدجەتى 40 ملن.

تمد ەلدەرىنىڭ اراسىندا قورعانىس سالاسىنا قوماقتى قارجى بولگەن ۋكراينا-2,6 ملرد، ءازىربايجان-2,4 ملرد، گرۋزيا-1,2 ملرد. قازاقستان قارۋلى كۇشتەرى قازىرگى تاڭدا، الەمدىك ارەنادا تانىمالى بولا باستادى. شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ، «بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ» باعدارلاماسى بويىنشا ناتو-نىڭ شەتەلدەردە وتكەن بىرنەشە حالىقارالىق اسكەري جاتتىعۋلارعا قاتىستى. «قازبات» ساربازدارى يراكتا جاۋىنگەرلىك تاپسىرمالاردى ورىندادى. ونداي ۇلكەن ماسشتابتاعى اسكەري جاتتىعۋلار ەلىمىزدە دە وتكىزىلىپ تۇرادى. ەكىنشى جاعىنان جاۋىنگەرلەر دالا ۇرىستارى جاعدايىندا زاماناۋي قارۋ-جاراقتار مەن تەحنيكالاردى مەڭگەرەدى، باسقا ەلدەردىڭ جاۋىنگەرلەرىمەن بىرلەسىپ قيمىلداۋعا توسىلەدى، شەبەرلىكتەرىن ارتتىرادى، تاجىريبە الماسادى.

 

ەندى اسكەردەگى كەلەڭسىزدىكتەرگە ورالايىق.

وتان الدىنداعى پارىزىن وتەۋ ءۇشىن بارعان ازاماتتارىمىزدىڭ اسكەردەگى ءتارتىپتىڭ تەگەۋرىنسىزدىگىنەن قازا تابۋى، ءوز-وزىنە قول جۇمساۋى، اسكەري قىزمەت ءبولىمىن تاستاپ قاشۋى نە بولماسا مۇگەدەك بولىپ قالۋ جاعدايلارىنىڭ ورىن الىپ جاتقانى ەشكىمگە دە قۇپيا سىر ەمەس. ونىڭ باستى سەبەبى--اسكەري قىزمەت  اسكەري زاڭدى ەرەجەمەن (ۋستاۆپەن) ەمەس، اسكەردىڭ جازىلماعان ەرەجەلەرىمەن (دەدوۆششينامەن) رەتتەلۋىندە. ايدى الاقانمەن جاۋىپ بولمايتىنى سەكىلدى، ءبارى جاقسى دەپ، اۋرۋىن جاسىرعان ادامنىڭ كەبىن كيۋ تىلشىلەرگە  جاراسپايدى. بۇگىنگى كۇنى اسكەري بولىمدەردە ءجيى كەزدەسەتىن كەلەڭسىز جاعداي قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىمەن بىرگە، جيىرما جىل بۇرىن تۋىنداعان جوق. بۇل-سوناۋ كەڭەس ۇكىمەتى اسكەرلەرىنەن قالعان سارقىنشاق.

1946 جىلى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىستان ەسەگىرەپ قالعان حالىق اراسىنا ءومىر باقي تۇرمەدە وتىرعان 280 مىڭ ادامدى قوسىلدى. سوعىستان قايتپاعان كۇيەۋسىز جەسىرلەردىڭ سانى 2  ميلليوننان  اسىپ كەتتى، اكەسىز، اتاسىز تاربيەسىز  قالعان جەتىمدەردىڭ سانى 3 ميلليوننان  اسىپ جىعىلدى. كەمەلدەنگەن سوتسياليزم ءداۋىرى كوممۋنيستتىك جۇيەدە قۇرىلعان  مەملەكەت بولعاندىقتان، وتانسۇيگىشتىكتىڭ كەڭەستىك-كوممۋنيستىك يدەيالارعا ادالدىقپەن قىزمەت ەتۋگە شاقىردى.  ودان قالا بەردى، 1954 جىلى ن.س. حرۋششەۆ امنيستيامەن 460 زەكتى بوساتىپ، باسىم كوپشىلىگىن  «تسەلينا» دەگەن جەلەۋمەن قازاق جەرىنە جەر اۋداردى. ولار ءار ءتۇرلى سالاعا تاستاي باتىپ، سۋداي ءسىڭدى. باسىم كوپشىلىگى ەركەكتەر بولعاندىقتان، ولاردىڭ سوتتالعانىنا قاراماستان، كوممۋنيستىك پارتيانى، «كۇن كوسەمدى» سۇيسە، وعان ادال قىزمەت ەتەمىن دەپ اسكەري انت بەرسە بولدى، قىزمەتكە الىنىپ اسكەري بولىمشەلەرگە قابىلدانا باستادى.  ەركىندىكتى سەزىنگەن الدىڭعى زەكتەر تەز ارادا وفيتسەر اتانىپ شىعا كەلدى. سول  وفيتسەرلەر كەيىنگى كەلگەن ساربازداردى الدىڭعىلارىنىڭ تاربيەسىنە تاپسىرىپ، تۇرمەدەگى كورگەنىن ادەتكە اينالدىرىپ، وزدەرى ىشكىلىكپەن قاتىن-قالاشتى اكەلىپ قۇمار قاندىرۋمەن اينالىسۋدان قولدارى بوسامادى.

مۇنداي بوس بەلبەۋدى پايدالانىپ «دەدتەر» «سالابونداردان» وزدەرى ويلاپ تاپقان ەرەجەلەرىن مۇلدىكسىز ورىنداۋدى تالاپ ەتىپ، قارسى كەلگەندەرىن ۇرىپ-سوعۋدى ادەتكە اينالدىرعان، بۇنداي جامان  ادەت كسرو-نىڭ بارلىق ايماعىنا تەز تارادى. «اۋرۋ قالسا دا ادەت قالمايدى» دەمەكشى، وكىنىشتىسى سول ادەت بۇگىنگە دەيىن جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. ءبىز مۇنداي ادەتتەن اۋلاق بولعانىمىز ابزال. ساربازدار اراسىنداعى قانداي قارىم-قاتىناس بولماسىن زاڭ شەڭبەرىنەن شىقپاۋى ءتيىس، تەمىردەي تارتىپكە، قاتاڭ اسكەري ەرەجەگە باعىنۋى شارت. كەيبىرەۋلەر بۇل ءومىر مەكتەبى، ەندى كەلگەندە تاياق جەيسىڭ، كەيىن وزىڭنەن كەيىنگىلەردى سابايسىڭ، ءبارى كەزەگىمەن  دەپ ءۋاج ايتادى.

بىراق بۇل ءومىر مەكتەپ قاتىگەزدىككە ەمەس، تەمىردەي تارتىپكە باۋلۋى كەرەك سياقتى. مۇنى بالاسى اسكەردە جۇرگەن ءاربىر اتا-انا قولدايدى. سەبەبى ەشكىمنىڭ دە باۋىر ەتى بالاسىن قاناتتىعا قاقتىرعىسى حاق. ەگەر ورنى تولماس وكىنىش ورىن الىپ جاتسا، سول ساتتەگى اتا-انانىڭ جاعدايىنا تۇسىنىستىكپەن، جاناشىرلىقپەن قاراۋعا بولار، بىراق جان دۇنيەسىن سەزىنۋ مۇمكىن ەمەس. دەمەك، مۇنداي جاعدايلاردىڭ ورىن الۋىنا جول بەرمەۋىمىز قاجەت.

وكىنىشكە وراي، جۋىردا قورعانىس مينيسترلىگى  سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى №5823 بولىمشەدە اسكەري بورىشىن وتەپ جۇرگەن 20 جاستاعى جولامان يسماعانبەتوۆتى وزىنە  ءوزى قول جۇمسادى دەپ  بوس جاشىكتى اتا-اناسىنا جىبەرىپتى. بۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟ اكە-شەشەسىنەن باستاپ، تۋعان-تۋىستارى مەن قۇربى-قۇراستارى جولامان وتە اقكوڭىل جىگىت  ەدى، ءوزى ۆوەنكوماتقا  بارىپ،  سۇرانىپ اسكەرگە اتتانعان،  تاياۋدا ەفرەيتەر شەنىن الىپ حابارلاسىپتى، اسكەردەن سوڭ، كەلىسىم شارتپەن قىزمەتكە قالامىن دەپتى. ارادا ءبىر اپتادان سوڭ، سۋىق حابار جەتىپتى. كەيىن سۇيەگىن  اكەلگەن سوڭ تۋىستارى ءمايىتتى اشىپ قاراسا، دەنەسىنىڭ ءبارى كوك الا قويداي بولىپتى. ول ءوزىن ءوزى دارەتحانادا اسىپ قويعان ادامعا مۇلدەم ۇقسامايدى. بۇل جەردە ءبىر شيكىلىكتىڭ بار ەكەنى كوزگە كورىنىپ تۇر.

2006 جىلى 14 اقپان كۇنى اسكەري بولىمشە №2018  «داليا»  زاستاۆا باستىعى لەيتەنانت ۆياچەسلاۆ بىكوۆتىڭ ءولىمىن نەمەن تۇسىندىرۋگە بولادى؟ ولىكتىڭ وڭ  قولىندا جارتىلاي ىشىلمەگەن كونياك شيشاسى، جانىندا  اۆتومات كالاشنيكوۆى جاتىپتى-مىس. مەد ەكسپەرتتەردىڭ سوزىنە قاراعاندا، اسقازانىندا ىشىلگەن كونياك تابىلماعان، پروتوكولدا اۋزىنا اتقان دەپ جازىلعانىمەن، ءتىلى مەن ءتىسى ءبۇتىن، وق ەش جەردەن تابىلماعان، ايتەۋىر ادام ايتسا سەنگىسىز وقيعا. قاراقۇستان قاتتى سوققى جەگەندىگى، بىرەۋدىڭ  كومەكتەسكەندىگى انىق. بارلىق فاكتىلەردى ەسكەرە وتىرىپ،  اقتاۋ گارنيزونىنىڭ  پروكۋرورى  سۇلەيمەنوۆ قىلمىستىق ءىستى قوزعاماعان. ۇقق-ى اكادەمياسىن قىزىل ديپلومعا بىتىرگەن، ءومىرىن اسكەري قىزمەتكە ارناپ، ەل تىنىشتىعىن قامتاماسسىز ەتپەكشى بولعان، 23-جاستاعى ۆياچەسلاۆ ومىرىمەن قوش ايتىستى.  ۆياچەسلاۆتىڭ اناسى تامارا نيكولاەۆنانىڭ  تىنىمسىز ەڭبەگىنىڭ ارقاسىندا قىلمىستىق ءىس قوزعالىپ، كىنالىلەر جاۋاپقا تارتىلدى. بىراق، اناسىنا بالاسىن كىم قايتارادى؟

2007 جىلى 19 قاڭتاردا الماتى قالاسىنىڭ فۋرمانوۆ كوشەسىندەگى №118 ءۇيدىڭ  الدىندا تال-تۇستە  وق اتىلدى. جۇرتتىڭ ءبارى تەز ارادا جينالىپ قالدى. سوندا ءوزىن ءوزى اتقان سول ءۇيدىڭ 48-جاستاعى  تۇرعىنى زاپاستاعى پوليتسيا پولكوۆنيگى مارات بيسەباەۆ ەكەن.  سۇيتسەك، «الماتىجەرمەن»  ەكى  جىلدان بەرى سوتتاسىپ، ءۇش بولمە پاتەرىنەن ايىرىلعان مارات نامىستانىپ،  بارار جەر، باسار تاۋ قالماعان سوڭ، اقىرى  ومىردەن ءتۇڭىلىپ ءۇش بالامەن دالادا قالعانشا، ولگەنىم ارتىق دەپ ەسەپتەپتى. 25 جىل ەلىنە قىزمەت ەتكەن بىلدەي پولكوۆنيككە ءۇش بولمە پاتەردى قيماعانىنا اتتەگەن-اي دەپ  ىشتەي قىنجىلاسىڭ. مىنە، ءۇش مىسالدا ءبىزدىڭ قوعامدا بولىپ جاتقان كەلەڭسىز جايتتار.

قازىر بۇعاناسى قاتپاعان جاستار اراسىندا،  ەرەسەكتەردىڭ ىشىندە دە  وزىنە ءوزى قول سالۋشىلار كوبەيدى. بۇل - تاعدىردىڭ ماڭدايعا جازعانىن،  كۇيبىڭ تىرلىكتىڭ قاتاڭ سىناقتارىنا شىداس بەرە الماعاندىعىنىڭ ايعاعى.  ومىردە ءالى جاماندىقتىڭ دا، جاقسىلىقتىڭ دا ءدامىن تاتپاعان، وڭى مەن سولىن ايىرىپ ۇلگەرمەگەن جەتكىنشەكتىڭ ءوزىن ولىمگە قيۋىنىڭ ءتۇپ سەبەبى نەدە؟ قوعامنىڭ جاپپاي تىعىرىققا تىرەلۋى مە، الدە ءومىر الدىنداعى السىزدىك پە؟ بالكىم، ۇلتتىق تاربيەنىڭ جەتىمسىزدىگى شىعار؟ دۇنيە ەسىگىن اشقاننان ماپەلەپ وسىرگەن اتا-انانىڭ ەڭبەگىن، ءۇمىتىن ارقالاتقان ەلىنىڭ كەلەشەگىن، ءوزىنىڭ جەكە تۇلعا  رەتىندەگى امبيتسياسىن، اللا بەرگەن بەيىمى مەن ەرىك-جىگەرىن، تاعى باسقا ءبىز ساناپ تاۋىسا المايتىن قيساپسىز كوپ يگىلىكتەردى قيىپ، و دۇنيەگە اتتانىپ كەتە بارۋ نە دەگەن سۇمدىق؟.. وسىدان 20 جىل بۇرىن دۇنيەگە كەلگەن، تاۋەلسىزدىكپەن تۇيدەي قۇرداس جاستارىمىزعا ءبىز ەڭ باستى قاسيەتتى - ءپاتريوتيزمدى ءالى سىڭىرە الماپپىز...

قازاقستاندىق پاتريوتيزم بالا باقشادان، وتباسىنان باستالادى. ال ونى جاس ۇرپاقتىڭ بويىنا  ەگەتىن - مەملەكەت. قولىن جۇرەگىنە قويىپ، قازاقستان مەملەكەتىنىڭ ءانۇرانىن ايتىپ تۇرعان ءبۇلدىرشىن ءوزىن شىن مانىندە تاۋەلسىز قازاق ەلىنىڭ ازاماتىمىن دەگەندى سەزىنىپ وسە مە؟ تۋعان تاريحىن ارداقتاپ، تۋعان ءتىلىن قۇرمەتتەپ، ءداستۇرىن ماقتانىش ەتە مە؟ بۇنىڭ ءبارى بۇگىنگى تىرلىگىمىزگە، ۇيدە، بالاباقشادا، مەكتەپتە بالالارىمىزعا قانداي تاربيە بەرىپ جاتقانىمىزعا تىكەلەي بايلانىستى. «بالاما قانداي تاربيە بەرەمىن» دەپ اۋلادا بالاسىن ويناتىپ جۇرگەن مۇڭعا باتقان كەلىنشەكتىڭ ۋايىمى-بارشا ۇلتتىڭ باسىنداعى مۇشكىلدىكتىڭ بەلگىسى سياقتى كورىنەدى ماعان. تەلەديدار، ينتەرنەت، سارى جاعال باسىلىمدار-زورلىق-زومبىلىق، قۋلىق-سۇمدىق، ۇرلىق-قارلىق، اپەرباقان ۇردا جىق، ارامدىقتىڭ سان ءتۇرىن قۇبىلتىپ، «قۇلپىرتىپ» كۇن سايىن كوز الدىڭا كولدەڭدەپ توسا بەرسە، ونىڭ ىقپال-اسەرى بولمايدى دەپ كىم ايتا الار؟ سوندىقتان، «قۇل تاربيلەسەڭ، قۇل بولماق، ۇل تاربيەلەسەڭ، ۇل بولماق» دەگەن بابا قازاقتىڭ ءسوزى اينا قاتەسىز راس ءسوز دەپ بىلەمىز.

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1641
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1570
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1309
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1262