ەر ەڭكەيسە ەڭكەيەدى جالعىز-اق
قابات-قابات بۇلت تونسە دە باسىڭا،
قاباعىڭدى شىتپا، جىگىت، جاسىما!
ءبىز شەگىنسەك،
ءبىز جەڭىلسەك،
بىزدەردى
بايقاپ تۇرىپ،
نە ىستەمەكشى جاس ۇلان؟!
وت ىشىندە،
ءورت ىشىندە كۇيگەندە،
باسىڭدى يمە،
تىزە بۇكپە،
يمەنبە!
ەر ەڭكەيسە ەڭكەيەدى
جالعىز-اق
تۋعان جەردىڭ توپىراعىن سۇيگەندە!
***
دۇشپانعا مەنى بالاما،
مۇقاتۋ ىزدەپ سەزىمنەن.
ادام بوپ تۋ – انادان،
ايۋان بوپ كەتۋ – وزىڭنەن.
ماحاببات-عاشىقتىق پەرنەسى
ءوزىڭسىڭ – باسىما قۇت، قوسىما قۇت،
ءوزىڭسىڭ – جاسىل ۋاقىت، اسىل ۋاقىت،
ساپاردا جۇرگەنىمدە سارعايىپ مەن،
ساعىنىپ كۇتە بەرسەڭ، وسى – باقىت!
كىم دەمەي، اتالعاندا دوسىم اتى،
وتىرساڭ اقىلىما قوسىپ اقىل...
ءبىر قورا جولداس ەرتىپ كەلگەنىمدە
قارسى الساڭ كۇلىمسىرەپ، وسى – باقىت!
بىرەۋلەر ءجۇر عوي سىرتتان دوسىن اتىپ.
قورىقپا، كۇدىكتەنبە شوشىما تۇك.
مەن جايلى ايتىلعان ءبىر قاڭقۋ سوزگە
سەنبەسەڭ، يلانباساڭ، وسى – باقىت!
جارقىراپ، جالت-جۇلت ەتىپ جاسىن اتىپ،
جاسىننان كەيىن بىراق باسىم قاتىپ،
ماس بولىپ كەلگەن كۇنى ءبىر ءسوز ايتپاي،
ەرتەسىنە ۇمىتىپ كەتسەڭ، وسى – باقىت!
مۇرات-مۇددە پەرنەسى
قاي جەردە دە ءبىر ءولىم،
قايمىقپادىم داۋدەن دە.
بۇكىل جۇرتتىڭ جۇرەگى
مىنا مەنىڭ كەۋدەمدە.
بىتپەي قالعان ەل ءۇشىن
بالا كۇنگى وينىم دا.
بۇكىل حالىق بورىشى
مىنا مەنىڭ موينىمدا.
ادامدى ادام جىلاتىپ
جاتسا جەردىڭ شەتىندە،
ۇيات!
بۇكىل ۇياتىڭ
مىنا مەنىڭ بەتىمدە!
بەينەت-زەينەت پەرنەسى
جىگىتكە جيىرما دەپ قاراعان كىم؟
جىگىت ەمەس ءبارى شاش تاراعاننىڭ.
تۋعان كۇنى تۋمايدى ەر،
تۋادى ول
تۇڭعىش رەت جۇمىسقا جاراعان كۇن.
ءبىر ۇعۋداي ۇعىپ-اق العام مۇنى،
ارتىق شىعار مارعاۋدان مالدىڭ قۇنى.
ولگەن كۇنى ولمەيدى ەر،
ولەدى ول
قولىنان ءىس كەلمەي ءبىر قالعان كۇنى.
**
قىزىقتان،
قۇمار-سايراننان،
قولىڭنان كەلسە،
تارتىنبا!
جۇرتپەنەن بىرگە جايراڭدا،
جۇرتپەنەن بىرگە جارقىلدا.
بىرەۋلەر ىشەر تامسانىپ،
ىشپەسەڭ ىشپە، سۇيمەسەڭ.
جۇرتپەنەن بىرگە ءان سالىپ،
جۇرتپەنەن بىرگە بيلە سەن!
دۋلاتىپ تويدى تامادا،
بولمايدى، جىگىت، بۇل ايىپ.
ويلاي دا بىلگەن ادامعا
تويلاي دا بىلگەن لايىق!
ولەڭ-ونەر پەرنەسى
سىپىرىلسىن جالعان كۇلكى، ماسكالار!
سەمسەر اجال ماسكانى ەمەس،
باستى الار!
ەرتەڭ مىناۋ كوك تەرەكتەر تۇبىندە
ءبىز بولمايمىز،
تابىسادى باسقالار.
كەمەڭگەرلەر،
جايساڭدار مەن قاسقالار
كۇنى جەتىپ،
توپىراعىن جاستانار
ەرتەڭ مىناۋ داستارحاننىڭ باسىندا
ءبىز بولمايمىز،
وتىرادى باسقالار.
ەشكىم دە جوق قۇقايىڭنان جاسقانار،
كەۋدەڭدى سەن قاعا بەرمە،
ماسقارا!
ەرتەڭ مىناۋ ولەڭ-جىردىڭ باسىندا
ءبىز بولمايمىز،
باعالايدى باسقالار!
***
كۇرەستەن تۇك ونبەس،
قاۋقارىڭدى ءبىلىپ باق.
كۇلكى بولعىڭ كەلمەسە،
وزىڭە ءوزىڭ كۇلىپ باق.
ءادىل دەسەڭ، ءجون دەسەڭ،
ايتقان جەردە تۇرىپ باق.
تاياق جەگىڭ كەلمەسە،
ءوزىڭدى ءوزىڭ ۇرىپ باق!
كورسە ءمىنىپ شەبەردىڭ
كەتەدى جۇرت شوشىپ ءبىر.
ورداسىنا ونەردىڭ اياعىڭدى شەشىپ كىر.
ءومىر-عۇمىر پەرنەسى
الداپ-سۋلاپ،
ابايسىزدا جىلىستار
ايلا-ۋاقىتقا كەيدە ادامنىڭ جىنى ۇستار.
ءبىر نارسەگە ءجىپسىز سەنى بايلايدى
جەلىسى بار
جەمىسى جوق جۇمىستار.
جەر سوقتىرىپ جۇرگەنمەنەن تۇلكىلەر،
جينالمايدى وكپە-نازدىڭ بۇلتىن ەر.
ۇمىتتىرىپ ۋاقىت بارىن،
ءۇي بارىن،
كەتەدى الىپ كەيدە كۇمىس كۇلكىلەر.
دومبىرا
ەكى ىشەكتىڭ ءبىرىن قاتتى، ءبىرىن ءسال-ءپال كەم بۇرا.
ناعىز قازاق – قازاق ەمەس،
ناعىز قازاق – دومبىرا!
بىلگىڭ كەلسە ءبىزدىڭ جايدى، سودان سۇرا تەك قانا:
ودان اسقان جوق شەجىرە، ودان اسقان جوق دانا.
اقيقاتتى ايتقانداردىڭ ءبارى وسىلاي سورلاسىن
دەپ ءبىر حاھان شاناعىنا قۇيعان ونىڭ قورعاسىن.
جالعان سويلەپ كورگەن ەمەس سونىڭ وزىندە:
اپپاق جالىن كۇيدىڭ جانىن جالاپ جاتقان كەزىندە.
ستۋدەنت
باستالماعان قالانىڭ داستانى ءالى
ءبىرىنشى جىل دالا دەپ جاس تامادى.
ءبىرىنشى جىل اۋىلى ەستەن كەتپەي،
بەسىنشى جىل قيمايدى استانانى.
و جاستىق-اي، المايتىن ولمەي تىنىم،
ويىن-تويسىز، ومىرگە كونبەيتۇعىن.
بيگە بارسا باراتىن ءبىر توپ بولىپ،
جالعىز ءجۇرۋ دەگەندى بىلمەيتۇعىن.
عاشىق بولساڭ ءتۇن پانا، تەرەك پانا،
سۇلۋ دەمى – دەم ەمەس – شاراپحانا.
قىزعا بارساڭ كيگەنىڭ – وزگەنىكى،
وزىڭدىكى – جالعىز-اق جۇرەك قانا!
ءومىر! ءومىر! –
دەپ جاستىق ۇرانداي ما،
كەكىرەكتى كەرنەيدى ءبىر ءان مايدا.
ءبىر جىگىتكە ون قوناق مەيرام كۇنى،
ون جىگىتكە ءبىر بيلەت ترامۆايدا.
الماتىمىز جاستىقتىڭ باعى ىسپەتتەس،
قانشاما گۇل سول باققا قونىس تەپتى.
ءبىر جىگىتتىڭ ويىندا ون ارماننان،
ون جىگىتكە جالعىز-اق كونسپەكتى.
تاۋىسسا دا اقىرى ناندىق پۇلدى،
تارتپاي قويعان سەرىلىك، ساندىك كىمدى!
تۇنىمەنەن دۋىلداپ،
كەلەسى كۇن
وتىرعانى ساباقتا قالعىپ-مۇلگىپ.
كەرەمەت قوي،
قىزىق قوي سەزىم دەگەن،
كوكتەمدە كىم ۇيدەن بەزىنبەگەن!
ون اي بويى ماسايراپ ويناعاندار
ەمتيحاندا وتىز كۇن كوز ىلمەگەن.
سودان كەيىن الگىنى اششىسىنباي،
جۇتىپ-جۇتىپ جىبەرىپ تۇششى سۋداي،
تۋعان جەرگە ۇزاتىپ تۇرعاندارى
ءبىرىن-ءبىرى
ءبىر ەلدىڭ باسشىسىنداي!
Abai.kz
