سەيسەنبى, 14 مامىر 2024
3264 11 پىكىر 22 ءساۋىر, 2019 ساعات 09:51

اسسامبلەيا – اسىل مۇراتتار الاڭى

تۇڭعىش پرەزيدەنت-ۇلت كوشباسشىسى، قحا توراعاسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ وكىمىمەن شاقىرىلعان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ كەزەكتى 28-ءىنشى سەسسياسىنا دا ساناۋلى ءسات قالدى. مارتەبەلى ۇيىمنىڭ سەسسياسى – «كۇلتوبە باسىنداعى جيىن» ەمەس، كۇن ديدارلى ەلدەگى بىرلىك پەن بەرەكەنىڭ سالتاناتى. بۇل – مويىندالعان اقيقات! ويتكەنى، اسسامبلەيانىڭ تۇراقتىلىققا – تۇعىر، كەلىسىمگە – كەپىل بولا بىلگەن بىرەگەي ينستيتۋت ەكەندىگى الدەقاشان دالەلدەنگەن. قحا تاجىريبەسىنە ءوزىمىز تۇرماق، وزگە ەلدەردىڭ ساراپشىلارى ارنايى زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ، قىزىعۋشىلىق تانىتۋىندا زور ءمان جاتىر. ۇلتتىق ساياساتىمىزدىڭ سالماعى – وسىندا.

ءيا، اسسامبلەيا – اسىل مۇراتتار مەن اسقاق ارماندار الاڭى. اسىل مۇراتىمىز – ىنتىماق، اسقاق ارمانىمىز – تۇراقتىلىق پەن بەيبىتشىلىك. وسى قۇندىلىقتار قازاقستاندى تاريحي وتانى سانايتىن 100 دەن استام ۇلتتىڭ ورتاق مۇددەسىنە اينالدى. ارينە، ەلباسىنىڭ سارابدال ساياساتى مەن اسسامبلەيانىڭ ارقاسىندا. بۇل جەردە ەلباسى ساياساتى مەن قازاق حالقىنىڭ كونەدەن كەرۋەن تارتقان جومارتتىعىنىڭ، كەڭ پەيىلى مەن مەيىرىمىنىڭ ۇندەستىگى نەبىر تاريحي تاۋەكەلدەردە جەڭىسكە جەتۋىمىزگە دانەكەر بولعانىن اڭعارۋعا بولادى. بۇل دا – دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن اكسيوما.

ەستەرىڭىزدە بولار، كەشەگى كەڭەس داۋىرىندە «ازشىلىق كوپشىلىككە باعىنادى» دەگەن سىڭارجاق قاعيدا بولدى. مۇنىڭ استارىندا كوپتىڭ ازعا  كورسەتەر الىمجەتتىگى مەن ۇستەمدىگى تۇرعانى بەلگىلى. الايدا، قازاققا بۇنىڭ قاجەتى بولعان جوق. تاعدىر تالايىمەن قازاقستانعا قونىس اۋدارعان جۇزدەگەن ۇلتتىڭ ءجۇزىن جارقىن ەتۋگە تىرىستىق. بۇل ءبىزدىڭ قانىمىزعا سىڭگەن دارا قاسيەتىمىز ەدى. دەي تۇرعانمەن، دارالىعىمىزدى پۇلداپ، جات جۇرتتىڭ بالاسىنا ۇسىنعان ءدامىمىز بەن شىعارعان ءتورىمىزدى قۇنداعان كەزىمىز بولعان ەمەس. ءدال وسى كەڭدىگىمىز كەلەشەگىمىزدىڭ كەمەلدىگىنە نەگىز بولدى. ءتىپتى، ءجۇزى – باسقا، جۇرەگى – ءبىر، ءتىلى – باسقا، تىلەگى – ءبىر وتانداستارىمىزدىڭ ءبىزدىڭ سالت-داستۇرىمىزگە، ءدىلىمىز بەن تىلىمىزگە دەگەن قۇرمەتى ارتىپ، ىقىلاسى وياندى. ءسوزىمىز دالەلدى بولۋ ءۇشىن مىسالعا جۇگىنىپ كورەلىك.

ۇلىتاۋ اۋدانىنىڭ شالعاي ءبىر اۋىلىندا نەمىس وتباسى بار. الگى اۋلەتتىڭ قازاق حالقىنا دەگەن ىقىلاسىندا شەك بولماعان. ءتىلىمىزدى مەڭگەرىپ العانى – ءوز الدىنا، بيە بايلاپ، قىمىز ىشكەن. سول وتباسىنىڭ ءبىر ۇلى مىندەتتى اسكەري قىزمەتكە شاقىرىلادى. كەڭەس ءداۋىرى. رەسەيدىڭ ءبىر تۇكپىرىندەگى اسكەري بولىمگە تۇسەدى. ءسويتىپ، اتا-اناسى سارىلا كۇتكەن العاشقى حاتى دا كەلەدى. سونداعى جازعانى: «اكە، اپا! روتانىڭ بارلىعى – ورىس، جالعىز قازاق – مەنمىن. ءتىل بىلمەي، قينالىپ ءجۇرمىن» دەگەن ەكەن. مىنە، بىزدە وزگەنى جاتىرقامايتىن جايساڭدىق، ال، وتانداستارىمىزدا بىزگە دەگەن قۇرمەت سوناۋ كەڭەس داۋىرىندە دە بولعان.

وسى ءبىر يگى ءداستۇر اسسامبلەيا الاڭىندا جاراسىمدى جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى. ايتپەسە، تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا سىندارلى ءسات وزگە كورشىلەرىمىز سەكىلدى بىزدە دە بولدى. سول كەزەڭدەگى اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانعان ساياسي بولجامدار ءبىزدىڭ ەلدە ەكى ۇلكەن قاۋىپ بار ەكەنىن ەسكەرتكەن-ءدى. ءبىرى – قويناۋىمىز تولعان بايلىعىمىز، ەكىنشىسى – ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قۇرامىنداعى جەرگىلىكتى ۇلت (قازاق) ۇلەسىنىڭ ازدىعى. ياعني، كوپۇلتتىلىقتىڭ ءوزىن «قاۋىپ» ساناپپىز. ءبارى كەرىسىنشە بولدى ەمەس پە؟! قازىرگى تاڭدا وسى ەكەۋى دە – كەن بايلىعىمىز بەن كوپۇلتتىلىعىمىز باعا جەتپەس بايلىعىمىزعا بالانىپ وتىر.

جاسىراتىنى جوق، قازاقستان ءدال قازىر ساياسي سىندارلى ءساتتىڭ تابالدىرىعىندا تۇر. كۇنى كەشە عانا ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ پرەزيدەنتتىك وكىلەتتىگىن مەرزىمىنەن بۇرىن توقتاتۋ تۋرالى تاريحي شەشىم قابىلدادى. وسى ساتتە دە كەيبىر ساراپشىلار سابىرسىزدىق تانىتىپ، سالماقسىز بولجامدار ايتا باستادى. ال، الەم ەلدەرى قازاقستانداعى بيلىك ءترانزيتىنىڭ بەيبىت جاعدايدا اۋىسۋىن ەلدەگى تۇراقتىلىقپەن بايلانىستىرىپ، وڭ باعاسىن بەرىپ جاتتى. كەزەكتەن تىس پرەزيدەنت سايلاۋى بەلگىلەندى. مىنە، وسىنشا جاۋاپتى ساتتەردە قازاقستان ءوز مۇمكىندىگىنىڭ شەكسىزدىگىن تانىتتى. ول مۇمكىندىكتەردىڭ باستاۋىندا ەلدەگى ساياسي تۇراقتىلىق پەن ۇلتارالىق كەلىسىم تۇر. ال، وسىناۋ قۇندىلىقتاردىڭ باستى كەپىلى – اسسامبلەيا.

قاراعاندى – ەلباسىنىڭ ەڭبەك وتانى. ازامات رەتىندە قالىپتاسىپ، قايراتكەر رەتىندە قاراعاندى توپىراعىندا تانىلدى. سوندىقتان دا، قاراعاندىلىقتار تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ءار باستاماسى مەن بارلىق باعدارلامالارىنا قىزۋ قولداۋ كورسەتۋدەن اينىعان ەمەس. ەلباسى توراعالىق ەتەتىن اسسامبلەيا قۇرىلىمىنىڭ جەرگىلىكتى دەڭگەيدەگى جۇمىسىندا دا اۋىز تولتىرىپ ايتارلىقتاي ناتيجە بارشىلىق.

قازىنالى قاراعاندى وبلىسىندا بۇگىنگى تاڭدا 3126 ادامدى قامتيتىن 87 ەتنومادەني ورتالىق جۇمىس جۇرگىزىپ وتىر. اتالعان ورتالىقتاردىڭ نەگىزگى جۇمىس باعىتى وزدەرىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىن دارىپتەۋگە جانە تۇراقتىلىقتى تۇعىرلاندىرۋ ماقساتىنداعى قازاقستاندىق يدەولوگيانى قۋاتتاۋعا قىزمەت ەتەدى. ۇلتتار مەن ۇلىستار اراسىنداعى تاتۋلىقتى نىعايتۋ – ەتنومادەني ورتالىقتاردىڭ نەگىزگى ميسسياسى. ولاردىڭ نەگىزگى جۇمىس سيپاتى وبلىس اكىمى تاعايىنداعان گرانتتار ارقىلى جۇزەگە اسىپ كەلەدى. رەسپۋبليكامىزدا العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ اشىلعان «دوستىق ءۇيى» شىن مانىندەگى بەكەم بىرلىكتىڭ، مىزعىماس تاتۋلىقتىڭ ورداسىنا اينالعان. جوسپارلانعان ءىس-شارانىڭ دەنى وسى ءبىر قاستەرلى ساراي، قاسيەتتى شاڭىراقتىڭ اياسىندا ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى.

قاراعاندى وبلىستىق قحا مەن وبلىس اكىمى اپپاراتىنىڭ «قوعامدىق كەلىسىم» مەكەمەسىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن 2018 جىلى ۇزىن-ىرعاسى 2700-دەن استام ءىس-شارا ۇيىمداستىرىلدى. بارلىق ءىس-شارانىڭ مازمۇندىق سيپاتى ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» جانە «ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى» ماقالالارىندا قامتىلعان قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە، دامىتۋعا باعىتتالۋدا. تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ وسى ەكى تاريحي ماقالاسى ارقىلى ءوزىن حالقىن شەكسىز سۇيگەن، سۇيە بىلەتىن شىنايى پاتريوت رەتىندە دالەلدەسە، اسسامبلەيا – ناعىز پاتريوتتار مىنبەرى. جەكەلەگەن ۇلتتاردىڭ ەمەس، تۇتاس وتاننىڭ تاعدىرىنا الاڭدايتىن مارتەبەلى ورگان. ەلباسىنىڭ تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى ۇلى ماقساتتارعا ۇمتىلعان يدەيالارىنىڭ دەنى وسى اسسامبلەيا مىنبەرى ارقىلى ىركىلىسسىز ىسكە اسىپ، ۇلت كادەسىنە جاراپ كەلە جاتقاندىعىن قحا مۇشەلەرى ماقتانىش تۇتادى.

وبلىستىق اسسامبلەيا جۇمىسىنىڭ ماقساتى دا، مازمۇنى دا ەلباسى يدەيالارىمەن ۇندەستىك تاۋىپ، ولاردى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالۋدا. ماسەلەن، وتكەن جىلى ۇيىمداستىرلعان «بابالاردىڭ كوزىندەي قاسيەتتى دومبىرا» اكتسياسى، بۇقار جىراۋ قالقامانۇلىنىڭ 350 جىلدىعىنا ارنالعان ءىس-شارالار، «ەل جۇرەگى –استانا» اتتى پاتريوتتىق اكتسيا، ۇلىتاۋ اۋدانىنداعى «رۋحانيات» ەتنواۋىلىنا جاسالعان 6 كۇندىك ەكسپەديتسيا، قارقارالى اۋدانىندا وتكىزىلگەن «جاستار اراسىندا رۋحاني تۇراقتىلىقتى دامىتۋ جانە پاتريوتتىق قۇندىلىقتارعا تاربيەلەۋ» اتتى ءۇش كۇندىك كوشپەلى سەمينار، ءبارى-ءبارى ەلباسىنىڭ جوعارىدا اتالعان باعدارلامالىق ماقالالارىندا قامتىلعان ماڭىزدى ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالدى. سونداي-اق، قحا ۇيىمداستىرعان شارالاردا ۇرانشىلدىق پەن كوزبوياۋشىلىقتىڭ بولماعانىن جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ىقىلاسى ارقىلى دالەلدەۋگە بولادى.

سونىمەن قاتار، قاراعاندى وبلىستىق قحا حاتشىلىعىنىڭ ۇيىتقى بولۋىمەن ۇيىمداستىرىلعان كوپتەگەن شارالاردىڭ كەيبىرىنىڭ ءدۇبىرى التى قۇرلىققا جەتىپ، حالىقارالىق سيپاتقا يە بولعانىن اتاپ ءوتۋىمىز كەرەك. الەمنىڭ مەكسيكا، پەرۋ، پەرۋ، پولشا، تۇركيا، فرانتسيا، شوتلانديا، رەسەي، تاجىكستان مەملەكەتتەرىنىڭ كاسىبي ۇجىمدارىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن «جەزكيىك» حالىقارالىق فولكلورلىق مۋزىكا فەستيۆالى مەن «مەرتسيشور-2018» VI حالىقارالىق رۋمىن فولكلورلىق فەستيۆالىن ەرەكشە اتار ەدىم. ۇلت ۇياسى ۇلىتاۋ تورىندە وتكەن «جەزكيىك» فەستيۆالى ءداستۇرلى تۇردە التى قۇرلىقتىڭ كوزايىمىنا اينالار ونەر دۋمانى بولماق. مىنە، اسسامبلەيا قابىرعاسىندا ۇيىمداستىرىلعان مازمۇندى شارالاردىڭ مازمۇنى مەن اۋقىمى!

قحا-نىڭ ۇلى مۇراتتى كوزدەگەن بىرەگەي جوباسىنىڭ ءبىرى – «قازاقتانۋ» عىلىمي-اعارتۋشىلىق جوباسى. قازاقستان حالقىن بىرىكتىرۋشى ورتاق قۇندىلىقتاردى قالىپتاستىرۋعا، دامىتۋعا باعىتتالعان بۇل جوبانىڭ ماڭىزدىلىعىن تانىتۋ ماقساتىندا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارى جۇيەلى جۇرگىزىلىپ، «جىبەك جولىنداعى سۇحبات»، «بالقاش كۇزى» ءى فەستيۆالى جانە باسقا دا مازمۇندى شارالار ۇيىمداستىرىلدى. وسى شارالاردىڭ اراسىنان «جىبەك جولىنداعى سۇحبات» جوباسىن ەرەكشە اتاپ وتەر ەدىم. كەمەل وي، كەلەلى يدەيالاردىڭ باستاۋىنداي بولعان شاراعا بەلگىلى قالامگەر، مادەنيەتتانۋشى، قوعام قايراتكەرى مۇرات اۋەزوۆ باستاعان قازاق زيالىلارى، قىرعىزستان، تاجىكستان، وزبەكستان، قىتاي، رەسەي ەلدەرىنىڭ ساراپشىلارى، ساياساتتانۋشىلار جانە تاريحشى عالىمدار قاتىستى. ۇلى دالانى ۇلى مۇراتتارعا ۇيىستىرۋداعى ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ ماڭىزى مەن نەگىزگى تەتىكتەرى جونىندە وردالى ويلار ورتاعا سالىندى. شاراعا قاتىسىپ، ەكسپەديتسيا قۇرامىندا بولعان ەتومادەني ورتالىق وكىلدەرى قازاق حالقىنىڭ دالا فيلوسوفياسىنا نەگىزدەلگەن دانا ساياساتىنا جوعارى باعا بەردى.

قاراعاندى ءوڭىرىن اشىق اسپان استىنداعى مۇراجاي دەسە دە بولادى. كيەلى ۇلىتاۋى، قاسيەتتى قارقارالىسى، اسقاق رۋحتى اقتوعايى، جازيرالى جاڭاارقاسى بار. وسى اتى اتالعان قۇتتى مەكەننىڭ قاي-قايسىسى دا تەك قاراعاندى ءۇشىن عانا ەمەس، قازاقستان ءۇشىن قاستەرلى. «ۇلى دالا ەلىنىڭ كيەلى مۇراسى» رەسپۋبليكالىق تاريحي-ەكولوگيالىق اكتسياسى اياسىندا ۇيىمداستىرىلعان «ۇلى دالا ەلى» ەكسپەديتسياسى وبلىس اۋماعىنداعى كيەلى جەرلەردىڭ بارلىعىن ارالاپ شىقتى. ەكسپەديتسيا بارىسى جونىندە جەرگىلىكتى باق-تاردا سەريالىق جاريالانىمدار جارىق كوردى.

قازاق حالقى – ەجەلدەن بىتىمگەرلىك ۇستانىمداعى دانا حالىق. جاۋلاسقاننىڭ جاعا جىرتىسۋىنا، داۋلاسقاننىڭ داۋرىعۋىنا جول بەرمەگەن. قوعامداعى مەدياتسيا ينستيتۋتىنىڭ دامۋىنا، قاناتىن كەڭگە جايىپ، ورىستەۋىنە قحا-نىڭ قوسىپ وتىرعان ۇلەسى زور. قاراعاندى قالاسىنداعى «دوستىق ۇيىندە» مەدياتسيا كابينەتى جابدىقتالىپ، حالىقتىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتىن نىعايتۋ جۇمىستارىن جۇيەلى جۇرگىزە باستادىق. تۇرمىستىق داۋ-جانجالدان باستاپ، ەڭبەك قاتىناستارىنداعى كەلىسپەۋشىلىكتەر مەن الەۋمەتتىك سالدارى باسىم كەلەڭسىزدىكتەردىڭ الدى نالۋ ماقساتىندا «مەدياتسيا – قوعامدى دامىتۋدىڭ ءتيىمدى ينستيتۋتى» تاقىرىبىندا وقىتۋ كۋرستارىن ۇيىمداستىرۋعا ۇيىتقى بولدىق. كەشەندى باعدارلاما سيپاتىندا وتكىزىلگەن كۋرستارعا وبىلستىق قالا-اۋداندارىنان قوعامدىق مەدياتورلار قاتىسىپ، تاجىريبەلەرىن جەتىلدىردى. مەدياتسيا قاعيداتتارى بۇگىنگى تاڭدا تەك داۋلاسۋشى تاراپتاردىڭ اراسىنداعى ىمىرانى عانا ەمەس، ۇلتارالىق كەلىسىمدى نىعايتۋشى كۇشكە اينالىپ وتىر.  بۇل ورايدا قحا وبلىستىق حاتشىلىعى مەن قوعامدىق كەلىسىم كەڭەسىنىڭ بىتىمگەرلىك ميسسياسىن ەرەكشە اتاپ وتۋگە ءتيىسپىز.

جاس ۇرپاقتى پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ، وتباسى قۇندىلىقتارىن دارىپتەۋ، ۇرپاق تاربيەسى، ونىڭ ىشىندە قىز بالا تاربيەسىنە قاتىستى قوعامدىق ماسەلەلەر وبلىستىق قحا نازارىنان تىس قالعان ەمەس. جاستار بويىنا وتانشىلدىق رۋحتى ءسىڭىرۋ ماقساتىندا رەسپۋبليكالىق «جاڭعىرۋ جولى» جاستار قوزعالىسىنىڭ وبلىستىق شتابى قۇرىلىپ، اتالمىش ۇيىم جۇزدەگەن يگىلىكتى شارا ۇيىمدداستىرۋعا مۇرىندىق بولدى. جىگەرلى جاستار كوشباسشىلىق ەتەتىن شتابتىڭ ءاربىر شاراسى قۇرعاق ەسەپ ءۇشىن ەمەس، قوعامدىق-الەۋمەتتىك ماڭىزى بار شارا بولعانىنا باسا ءمان بەرگەنىمىز ابزال.

قحا جانىنداعى انالار كەڭەسىنىڭ جۇمىس توپتارىندا وتباسى قۇندىلىقتارى، كوپبالالى وتباسىلار پروبلەماسى، ۇرپاق تاربيەسى ماسەلەلەرى تۇراقتى تالقىلانىپ، كەيبىر وزەكتى ماسەلەلەرگە جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك نازارىن اۋدارتۋ سەكىلدى ۇستانىمداردىڭ ۇتقىر قادامى ناتيجە بەرگەنىنە كوڭىل مارقايادى. انالار كەڭەسىنىڭ كوشپەلى ماجىلىستەرى وبلىستىڭ قالا-اۋداندارىندا دا ۇيىمداستىرىلىپ، قاراپايىم تۇرعىنداردىڭ الەۋمەتتىك پروبلەمالارىنىڭ وڭ شەشىم تابۋىنا ىقپال ەتكەنىن قالاي ايتپاسقا؟!

«دوستىق ۇيىندە» اشىلعان 2324 كىتاپ قورى بار كىتاپحانا مەن مۇراجاي دا اقپاراتتىق، ءبىلىم بەرۋ، مادەني-اعارتۋشىلىق ماقساتتارى تۇرعىسىنان قحا جۇمىسىنىڭ مازمۇنىن ارتتىرىپ وتىر. جالپى، قحا قاراعاندى وبلىستىق حاتشىلىعى مەن قوعامدىق كەلىسىم كەڭەسى، وبلىس اكىمى اپپاراتى «قوعامدى كەلىسىم» مەكەمەسىنىڭ بىرلەسە اتقارعان ىستەرىن جىپكە تىزگەندەي بايانداي بەرسەك، اتقارىلعان جۇمىستار مەن قولعا الىنعان جوبالاردى ءبىر ماقالامەن تۇگەسىپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس.

ءسوز تۇيىنىندە قحا بەلسەندىلەرىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن ەل يگىلىگىنە اسىپ، كادەگە جاراعان، تۇرعىنداردىڭ العىس-باتاسىنا كەنەلگەن قايىرىمدىلىق شارالارىنا توقتالا كەتكەننىڭ ارتىقتىعى بولماس. قاراعاندى وبلىسى قحا جانىنداعى قايىرىمدىلىق پەن تالىمگەرلەر كلۋبى 2017 جىلدىڭ قاراشا ايىنان بەرى جۇمىس ىستەيدى. قۇرامىندا 23 مەتسەنات بار قايىرىمدىلىق ۇياسىنىڭ وبلىس اۋماعىندا ءوتىپ جاتقان مەرەكەلىك، بۇقارالىق ءىس-شارالاردان تىس قالعان كەزى جوق. اتىمتاي-جومارت ازاماتتاردىڭ اتسالىسىپ، دەمەۋشىلىك كورسەتۋىمەن بىرقاتار اۋىلداردا مادەني-الەۋمەتتىك نىساندار جاڭارتىلىپ، الەۋمەتتىك تۇرعىدان از قامتىلعان وتباسىلارعا قوماقتى قولداۋ كورسەتىلدى. «مەكتەپكە جول»، «مەيىرىم شۋاعى»، «قايرىمدىلىق كەرۋەنى» سىندى جالپىحالىقتىق اكتسيالار بارىسىندا دا قاراعاندىلىق مەتسەنەاتتار كوش باستاپ ءجۇر. ولاردىڭ قاتارىندا جەكە كاسىپكەر نۇرلان قالتاەۆ، «ASYL ADAM» قايىرىمدىلىق قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى كوڭىلباي شوكەنوۆ سىندى جومارت جۇرەك يەلەرىنىڭ ەسىمىن قۇرمەتپەن اتار ەدىم.

جەكە كاسىپكەر رەتىندە مەنىڭ ءوزىم دە جەزقازعان-ۇلىتاۋ وڭىرىندە ءبىرشاما قايىرىمدىلىق اكتسيالارىن وتكىزىپ، ساۋاپتى شارالارعا ۇيىتقى بولىپ ءجۇرمىن. ماسەلەن، ءوزىم قۇرىلتايشى بولىپ وتىرعان مەكەمەنىڭ جاس ماماندارىن تەگىن باسپانامەن قامتاماسىز ەتىپ، از قامتىلعان وتباسىلاردىڭ بالالارىنا قايراتكەر تۇلعالار اتىنداعى شاكىرتاقىلارمەن ىنتالاندىرىپ، ءتىپتى، ۇلگەرىمى جاقسى ستۋدەنتتەردىڭ جىلدىق وقۋ اقىسىن 100 پايىز تولەپ بەردىك. وتكەن جىلى سەمەي پوليتەحنيكالىق كوللەدجىنىڭ مەرەيتويىنا وراي اتالعان كوللەدجگە ءىت سىنىبىن جابدىقتاپ بەردىم. جەزقازعان قالاسىندا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى سەرىك اقبوكەندى تۇراقتى جۇمىسقا قابىلداپ، لايىقتى ايلىق جالاقى تاعايىندالدى. تاعى دا جەزقازعان قالاسىنداعى №9, 13 مەكتەپتەرگە ويىن الاڭدارىن سىيعا تارتتىم. كوپتەگەن جەرگىلىكتى قالامگەرلەردىڭ كىتاپتارىنىڭ جارىق كورۋىنە تۇراقتى تۇردە دەمەۋشىلىك جاساپ، ونەر-مادەنيەت قايراتكەرلەرىنە ارنايى ستەپەنديالار ۇلەستىرىپ ءجۇرمىن. ءوزىمنىڭ جەكە يەلىگىمدەگى كوللەدج جاتاقحاناسىندا از قامتىلعان وتباسىلاردىڭ بالالارى تەگىن تۇرىپ جاتىر. رەسپۋبليكالىق «مىڭ بالا» جوباسىنىڭ ۇلىتاۋ وڭىرىنە ساپارىن تولىق قارجىلاندىردىم. تىزبەلەي بەرسەم، كەۋدە سوعىپ ماقتانىپ كەتكەندەي بولارمىن. مۇنىڭ بارلىعى –  مەنىڭ ارزان ابىروي ءۇشىن ەمەس، ەلىمىزدىڭ گۇلدەنۋىنە ۇلەسىمدى قوسىپ، قازاقستان ازاماتتارىنىڭ تەڭ دارەجەدە ءومىر سۇرۋىنە ىقپال ەتسەم دەگەن پەرزەنتتىك پەيىلمەن جاساپ جۇرگەن تەڭىزگە تامعان تامشىداي عانا ەڭبەگىم.

قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى تۋرالى تەرىس پىكىر، جاڭساق وي قالىپتاسپاسا ەكەن. وسى جازبانى جاريالاۋداعى باستى ماقساتىم دا – وسى. اتقارعان ءىسىمىزدى كوپشىلىكپەن ءبولىسىپ، قحا توڭىرەگىندە جاسالىپ جاتقان يگى ىستەردى حالىق تانىسا ەكەن، كوڭىلگە تۇيسە ەكەن دەگەن نيەت بىزدىكى. ەلدەگى ساياسي تۇراقتىلىق پەن كەمەل كەلىسىمنىڭ كەپىلى بولىپ وتىرعان مارتەبەلى ورگاننىڭ بەت-بەدەلى الاسارماسا ەكەن!

...كورشىلەر كوشىنە كوز تىگىپ كورىڭىز. كەمسىتكەنىمىز ەمەس، تولقۋلار مەن تەراكتىدەن كوز اشپاي وتىر. «كارى قۇرلىقتى» قارجى داعدارىسى جايلاپ، كوپ ەلدەردە ساياسي توقىراۋ بەلەڭ الىپ جاتىر. ال، ءبىز شە؟ قازاقى ماتەلمەن مانەرلەسەك، «بوزدا ويناپ» ءجۇرمىز. بۇل – بىرلىگى بەكەم ەلدە عانا سالتانات قۇراتىن قۇبىلىس.

ءبىز – بولاشاعى ءبىرتۇتاس ەلدەنبىز! ورتاق ءۇيىمىز – قازاقستان! مۇنىڭ بارلىعى – جالاڭ ۇران ەمەس،  ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ جۇرەگىنە ۇيالاعان ماقتانىش!

بەكزات التىنبەكوۆ، قاراعاندى وبلىستىق قحا توراعاسىنىڭ ورىنباسارى، وبلىستىق قوعامدىق كەلىسىم كەڭەسىنىڭ توراعاسى، ءبىلىم مەتسەناتى، وبلىستىق ءماسليحات دەپۋتاتى

Abai.kz

11 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1981
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2369
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1941
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1571