تمد ەلدەرىنىڭ ازاتتىق العاننان كەيىن جۇرگىزگەن تىلدىك رەفورمالارى قازاق، قىرعىز جانە بەلورۋستان باسقا ەلدەردە «ءبىر ۇلت - ءبىر ءتىل» قاعيداسىنا سۇيەندى.  وسىلاردىڭ ىشىندە تەك قازاقستاندا عانا كوپۇلتىمىز دەپ داڭعازالانۋ ناۋقانى ءالى تولاستاماي وتىر.

شىن مانىسىندە قازاق جەرىندە ءىرى ءۇش-اق ديساپورا بار: ورىس، وزبەك جانە ۇيعىر. وسى ديساپورالاردىڭ ەكەۋىنىڭ ءوز ۇلتتىق تەاترى ءالى كۇنگە جۇمىس ىستەۋدە. ءارى وسى ۇلتتار جانە تاجىكتەر ءوز انا تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە بالالارىن وقىتىپ كەلەدى. وزگە از ساندى ۇلتتار بالارىن تەك ورىس مەكتەپتەرىنە بەرىپ، كوپشىلىگى قازاق ءتىلىن ەش كەرەك قىلماي وتباسى وشاق قاسىندا ءوز انا تىلىندە عانا سويلەپ كەلەدى.

بۇنىڭ بارلىعى «ءبىر ۇلت - ءبىر ءتىل» قاعيداسى ەسكەرىلمەي، ەل بولاشاعى ءۇشىن قاۋىپتى قوعامدى قازاق جانە ورىس ءتىلدى الاش قاۋىمداستىعىنا ءبولۋ پروتسەسى ءورىس الدى. ۇكىمەت اقشاسى قازاق تىلىندەگى مەديا كەڭىستىكتى دامىتۋدىڭ ورنىنا ورىس تىلىندەگى باق ۇستاۋعا ورىنسىز جۇمسالىپ جاتىر. ۇلتىمىز ەكى كەمەنىڭ قۇيرىعىن ۇستاعان سۋعا كەتەدى دەيدى. 30 جىلدان بەرى وزگە ءتىلدى مەكتەپتەردە ءتالىم العان شاكىرتتەر قازاق تىلىندە سويلەۋگە ارلانىپ، "تىلدىك مىلقاۋ" اتانىپ مەكتەپ قابىرعاسىنان ۇلكەن ومىرگە اتتانىپ جاتىر.

ورىسپەن قورقىتىپ، مەكتەپتەرىنە تيسە قالساق، "بەيبىت قاتىناسىمىزعا قىلاۋ تۇسەدى" دەگەن فوبيادان ارىلاتىن كەز تۋدى. ءدال بىزدەي سولتۇستىكتەگى كورشىمىزبەن ورتاق شەكاراسى بار لاتۆيا ءتىلى ءۇشىن كۇرەستە جەڭىسكە جەتتى. وسى ەلدىڭ جاستار سەيمىنە سايلانعان ريگالىق تاتيانا اندريەتس  ءوزىنىڭ ورىس ءتىلىنىڭ ساقتالىپ قالۋى ءۇشىن كۇرەسەتىنىن مالىمدەدى.

بىراق ونداعى ورىس جاستارى ورىس تىلىندە سويلەۋگە ارلانادى ەكەن. ەندى پرەزيدەنتتىكتەن ۇمىتكەرلەر ءتىلىمىز سالتانات قۇرۋى ءۇشىن وزدەرىنىڭ باعدارلاماسىن قالاي دايىنداپ، ءبىز سياقتى قازاق ءتىلدى اۋديتوريانىڭ كوڭىلىن قالاي اۋلايدى. ءۇش تىلدىلىك تۇجىرىمداسى تەك ورىس ءتىلدى مەكتەپتەرگە قاتىستى جۇزەگە اسىراتىلاتىنا ەل تىزگىنىن ۇستاۋعا نيەت ەتكەندەر ۋادە بەرىپ، سايلانا قالسا وسى باعدارلامانى جۇزەگە اسىرا الا ما؟

بىزدەن ورىس تىلدىلەردىڭ اۋا كوشۋى باستى سەبەبى وسى ءۇش تىلدىلىكتىڭ «ورىس مەكتەپتەرىن» جابۋعا جاسالعان قادام دەپ ۇعىنۋىندا. "قازاق جەرىندە ورىس مەكتەبى بولمايدى، ونىڭ ورنىن ءۇش ءتىلدى مەكتەپ باسادى" دەگەندى اشىق ايتاتىن ۋاقىت جەتتى. سوندا وندا ءبىلىم الىپ شىققان وزگە ۇلت وكىلدەرى ورىس تىلىندە سويلەۋگە ارلاناتىن بولادى.

ءابىل-سەرىك الياكپار

Abai.kz