قازاقستان ءوز عارىش اپپاراتتارىن ىسكە قوسۋ ءۇشىن SpaceX كورپوراتسياسىمەن كەلىسىمگە قول قويدى. قازاقستان «SpaceX» امەريكاندىق كورپوراتسياسىنىڭ Falcon 9 ۇشىرۋ قۇرالىمەن ەكى جەر سەرىگىن ىسكە قوسادى. بۇل تۋرالى قر قورعانىس جانە اەروعارىشتىق ونەركاسىپ مينيسترلىگى رەسمي تۇردە مالىمدەدى. ۇشىرۋ 20 قاراشادا كاليفورنياداعى اقش اسكەري بازاسىنان وتەدى.

رەسەي عارىشتى يگەرۋدەگى ەڭ ماڭىزدى باسەكەلەستىك ارتىقشىلىعىن جوعالتتى. بىردە روگوزين «روسكوسموستىڭ» قىزمەتتەرىنەن باس تارتقان جاعدايدا، NASA عارىشكەرلەردى باتۋت ارقىلى عارىشقا جىبەرەتىن بولادى دەگەن مالىمدەمە جاسادى. رەسەي عارىشتىق ۇشىرۋ نارىعىنان ايىرىلدى.

اقش-تىڭ NASA عارىش اگەنتتىگىنىڭ «روسكوسموس» كومپانياسىنىڭ باستى، ەڭ ەجەلگى باسەكەلەسى. قىتايدىڭ عارىشتىق باعدارلاماسى قازىرگى تاڭدا جاقسى دامۋ ۇستىندە. ەۋروپالىق اگەنتتىك ESA كەز كەلگەن جەردە اسىعىسپادى، ءتىپتى فرانتسۋز گۆيانادا ەكۆاتورلىق كوسمودرومنان «سويۋز» ورتا دەڭگەيدەگى زىمىرانداردى ۇشىرۋ بويىنشا ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا قول جەتكىزدى.

وكىنىشكە وراي، روسكوسموس، الەمدىك عارىش ونەركاسىبى 2010 جىلدىڭ باستاپ وتە جاقسى دامىدى. سول كەزدە روگوزين امەريكاندىقتار ءوز عارىشكەرلەرىن حعس (حالىقارالىق عارىش ستانتسياسى نەمەسە مكس/مەجدۋنارودنايا كوسميچەسكايا ستانتسيا/) - عا شىعارۋ ءۇشىن باتۋتتى قولدانۋعا ءماجبۇر بولادى اتاقتى مالىمدەمە جاسادى.

«سويۋز-مس-10» ۇشاعىنىڭ حعس-قا سوڭعى ۇشۋى وتە جاعىمسىز اپاتقا ۇشىرادى، جانە «سويۋز-مس-09» كەمەسى ستانتسياعا قوندى، كۇتپەگەن جەردەن وربيتالىق بولىكتە تەسىك پايدا بولدى، كوميسسيانىڭ الدىن الا تەكسەرۋ بويىنشا بايقوڭىردا بەيمالىم جاعدايدا تەسىك جاسالدى ەكەن. ەڭ باستىسى، سوڭعى ونجىلدىقتا امەريكا قۇراما شتاتتار ءوز عارىشتىق ماسەلەلەرىن نەگىزىنەن شەشىپ الدى جانە 2019 جىلدان باستاپ حعس-عا ادام قۇتقارۋ جۇمىستارىنا بايلانىستى روسكوسموستىڭ قىزمەتىنەن باس تارتۋعا دايىن.

روسكوسموستىڭ كوممەرتسيالىق ۇشىرۋ نارىعىنداعى پەرسپەكتيۆالارى ءالى دە قايعىلى. رەسەيلىك «سويۋز» جانە «پروتون» ۇشاقتارىنىڭ قۇنى بۇرىنعىسىنشا باسەكەلەستەردىڭ باعاسىمەن سالىستىرىلاتىندىعىنا قاراماستان، رەسەي عارىشتىق ۇشىرۋدىڭ جالپى كولەمىندەگى ءوز ۇلەسىن جوعالتادى. 2018 رەسەي رەسەيگە وتكەن جىلى عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بيىلعى جىلى ءۇشىنشى ورىننان ءبىرىنشى ورىنعا شىعىپ كەلە جاتقان قىتايعا عانا ەمەس، اقش-قا عانا ۇتىلىپ بارا جاتقان ۇشىرۋ سانى بويىنشا ءۇشىنشى ورىندى يەلەنگەندە ءبىرىنشى بولىپ قالادى.

«سويۋز» جانە «پروتون»، «روسكوسموستىڭ» قاراماعىندا ورنالاسقان نەگىزگى زىمىراندار 1950-1960 جىلدارداعى قۇرىلىمدىق جانە تەحنولوگيالىق ونىمدەر. كوپتەگەن اسپەكتىلەردە، مىسالى، باسقارۋ جۇيەلەرىندە، وسى زىمىراندار باستاپقى مودەلدەردەن الدە قايدا قازىرگى زامانعا ساي بولعانىنا قاراماستان، ولاردا كوپتەگەن نارسەلەردى جاڭعىرتۋ قيىن. مىسالى، «سويۋز-2» زىمىرانعا ءوتۋ پروتسەسى تۇتاس ونجىلدىققا سوزىلىپ، بولاشاق «سويۋز-5» (فەنيكس) زىمىراعا ءوتۋ 2024 جىلدان كەيىن جوسپارلانىپ جاتىر. سونىمەن، شىعىس ماتەل بويىنشا بولادى - ەشەك نەمەسە پاديشاح، نەمەسە قازىرگى روسكوسموس ولەدى ەكەن.

كەرىمسال جۇباتقانوۆ

Abai.kz