دۇيسەنبى, 29 ءساۋىر 2024
بيلىك 13023 50 پىكىر 19 قازان, 2018 ساعات 10:39

ەلباسىنىڭ جەتىستىگى - ەلدىڭ جەتىستىگى

وسى جىلدىڭ 6 شىلدەسىندە تمد مەن الەمدەگى ەڭ تاجىريبەلى ساياساتكەرلەردىڭ ءبىرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆ 78 جاسقا تولۋىنا وراي بەلگىلى ۋكراين اقىنى يۆان دراچ: «نازارباەۆ ءبىزدىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىنگى بارلىق پرەزيدەنتىمىزدەن ارتىق، ەگەر نازارباەۆ ءبىزدىڭ پرەزيدەنت بولسا، ۋكراينا باقىتتى رەسپۋبليكا بولار ەدى!» دەدى. بۇل وتە دۇرىس باعا.

1991 جىلدان باستاپ قازىرگى ۋاقىتقا دەيىن نۇرسۇلتان نازارباەۆ باسقارعان تاۋەلسىز قازاقستان مەملەكەتىنىڭ فورمۋلاسى - قوعام مەن مەملەكەت دامۋىنىڭ ەۆوليۋتسيالىق كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋدىڭ جانە پراكتيكالىق ىسكە اسىرۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن كورسەتتى. ەلباسى رەسپۋبليكاداعى ۇلتتىق ماسەلەگە نەمەسە ەتنوسارالىق قاتىناستارعا ءاردايىم باسا نازار اۋدارادى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ۇلتتىق ساياساتتىڭ نەگىزگى كونستيتۋتسيالىق پرينتسيپتەرى مىناداي: - ۇلتتىق ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋدا شەشۋشى ءرول اتقاراتىن ەتنوسارالىق قاتىناستار سالاسىنداعى ەرەكشەلىكتەر مەن نەگىزگى ۇردىستەردى ەسكەرە وتىرىپ; - ادامنىڭ جانە ازاماتتىڭ ونىڭ ناسىلىنە، ۇلتىنا، تىلىنە، دىنگە كوزقاراسىنا، الەۋمەتتىك توپتارعا جانە قوعامدىق بىرلەستىكتەرگە قاتىستىلىعىنا قاراماستان، قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ تەڭدىگى; - ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك، ناسىلدىك، ۇلتتىق، لينگۆيستيكالىق نەمەسە ءدىني بىرلەستىكتەر نەگىزىندە قۇقىقتارىن شەكتەۋدىڭ كەز كەلگەن نىساندارىنا تىيىم سالۋ; - رەسپۋبليكانىڭ تاريحي قالىپتاسقان تۇتاستىعىن ساقتاۋ; - قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسىنا، حالىقارالىق قۇقىقتىڭ جالپىعا تانىلعان قاعيداتتارى مەن نورمالارىنا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقارالىق شارتتارىنا سايكەس قازاقستان اۋماعىندا تۇراتىن حالىقتاردىڭ قۇقىقتارىن قامتاماسىز ەتۋ; - قازاقستان حالىقتارىنىڭ ۇلتتىق مادەنيەتتەرى مەن تىلدەرىن دامىتۋعا جاردەمدەسۋ; - قاقتىعىستار دەر ۋاقىتىندا جانە بەيبىت جولمەن شەشۋ; - مەملەكەتتىڭ قاۋىپسىزدىگىنە نۇقسان كەلتىرەتىن، الەۋمەتتىك، ناسىلدىك، ۇلتتىق جانە ءدىني وشپەندىلىكتى نەمەسە قاسكويلىكتى قوزدىراتىن ارەكەتتەرگە تىيىم سالۋ; شەت ەلدەردە تۇراتىن وتانداستارىن قولداۋ، انا ءتىلىن، مادەنيەتىن جانە ۇلتتىق داستۇرلەرىن ساقتاۋ جانە دامىتۋ، حالىقارالىق قۇقىققا سايكەس ولاردىڭ تاريحي وتانىمەن بايلانىسىن نىعايتۋ.

وسى پرينتسيپتەردىڭ بارلىعى جۇزەگە اسىرىلۋدا. مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق ساياساتىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارى بارلىق ۇلتتىق جانە ءدىني توپتاردىڭ وكىلدەرىنە تەڭ قۇقىقتى جانە بارلىق كونفەسسيالارعا قىزمەت ەتۋ ءۇشىن قولايلى جاعدايلار جاسالدى. وسىعان بايلانىستى قازاقستاندا سوڭعى 30 جىلدا ەتنيكالىق نەمەسە ءدىني نەگىزىندە بىردە-ءبىر ساياسي جاپپاي قاقتىعىس بولماعان.

تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ العاشقى زاڭنامالىق اكتىلەرى ازاماتتىق جانە قۇقىقتىق نەگىزىندە زاڭنامالىق بازانى قۇرعانى تۋرالى ءسوز جوق ەتنيكالىق نەمەسە ءدىني كوزقاراستارىنا قاراماستان بارلىق ادامداردىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ تەڭدىگىن تولىق قامتاماسىز ەتىلگەن. قازاقستان جۇرگىزىپ وتىرعان ەتنوسارالىق ساياسات تاجىريبەسى الەمدىك قوعامداستىقتىڭ جوعارى باعاسىن الدى جانە حالىقتىڭ كوپۇلتتى ۇقساس قۇرامى بار ەلدەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. حالىقارالىق قوعامداستىقتا قازاقستانداعى بارلىق ۇلت وكىلدەرىنىڭ اراسىندا توزىمدىلىك، كونفەسسياارالىق جانە مادەنيەتارالىق كەلىسىمدى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان جانە قازاقستاننىڭ ءبىرتۇتاس حالقىنىڭ وكىلدەرى - زاماناۋي جانە باسەكەگە قابىلەتتى زايىرلى قوعامدى قۇرۋعا باعىتتالعان ۇيلەسىمدى ىشكى ساياساتتى جۇرگىزەتىن ەل رەتىندە تانىلادى. قازاقستان وركەنيەتتەر ديالوگىن كەڭەيتۋگە جانە تەرەڭدەتۋگە مۇددەلى، شىعىس پەن باتىس اراسىنداعى قازىرگى زاماندا الەمدىك ءتارتىپتىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرىنە جاقىنداستىرۋ ءۇشىن حالىقارالىق باستامالاردى ءاردايىم قولداۋدى كورسەتىپ كەلەدى. كەڭەستىك داۋىردە بىزگە 1917 جىلعى ۇلى وكتيابر سوتسياليستىك رەۆوليۋتسياسى ارقىلى كسرو-دا الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك جانە ءبىرتۇتاس قوعام قۇرىلدى دەپ ۇيرەتىلدى. بۇل ماركسيست-لەنيندىك يدەولوگيانىڭ، كەڭەستىك مەملەكەتتىڭ سىرتقى جانە ىشكى ساياساتىنىڭ نەگىزى بولدى.

كەڭەستىك كەزەڭدە پرولەتاريات ديكتاتۋراسى ارقىلى الەۋمەتتىك تەڭدىككە جانە بىرتەكتىلىككە جەتۋ كوزدەلدى. الايدا، ءىس جۇزىندە، بۋرجۋازيا مەن پرولەتارياتتىڭ قارسىلاسۋىنان الەۋمەتتىك بىرتەكتى قوعام قۇرۋ ارەكەتى ءساتسىز اياقتالدى. كەڭەستىك قوعامدا ارقاشان بيلىك ەتكەن، ماتەريالدىق جانە باسقا جەڭىلدىكتەردى بار ازاماتتار مەن سولاردان ايىرىلعاندار اراسىندا ۇزدىكسىز قاقتىعىس بولىپ وتىردى. كەڭەستىك قوعامداعى ادامنىڭ پوزيتسياسى ونىڭ ناقتى قابىلەتتەرىنە، ەڭبەكقورلىعىنا لايىق بولعان جوق. بۇل بىرتە-بىرتە كەڭەس قوعامىنىڭ ىدىراۋىنا اكەلدى.

ەكىنشى ادىسكە سايكەس، ەۆوليۋتسيالىق دامۋ ارقىلى تەڭ مۇمكىندىكتەر قوعامى جەكە جانە باسقا دا مەنشىك تۇرلەرىنىڭ، ساياسي جانە يدەولوگيالىق ءپليۋراليزمنىڭ نەگىزىندە قۇرىلادى. وسىنداي قوعامدى قۇرۋداعى ەڭ باستىسى - اركىمنىڭ قالاعان الەۋمەتتىك مارتەبەگە قول جەتكىزۋدەگى تەڭ مۇمكىندىكتەرىن قامتاماسىز ەتۋ. قازىر بىزدە وسى جولمەن قوعامنىڭ الەۋمەتتىك مارتەبەسى تۇراقتى دامۋ جولىنا ءتۇستى. زاماناۋي تاجىريبە مەن قازىرگى زامانعى الەمدىك تاريح كورسەتكەندەي، وسىنداي دامۋ مودەلى مەملەكەت پەن حالىققا ەڭ قولايلى جانە پايدالى. بۇگىندە الەمدە بارلىق ەلدەر، سونىڭ ىشىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى جانە باسقا دا تمد ەلدەرى ادامي، مەملەكەتتىك، الەۋمەتتىك جانە تاريحي دامۋدىڭ وسىنداي مودەلىنە ۇمتىلىپ وتىر.

ن. ءا. نازارباەۆ الەمنىڭ ەكىنشى سۋپەردەرجاۆا - كسرو ىدىراعان كەزدە جاڭا تاۋەلسىز مەملەكەتتىنىڭ - «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ باس ساۋلەتشىسى جانە قۇرىلىسشىسى» مىندەتىن ۇلكەن ابىروي-بەدەلمەن اتقاردى. ءبىزدىڭ جاڭا تاۋەلسىز مەملەكەت باسىنان باستاپ ءوز دامۋىنىڭ «قازاقستاندىق جولىن» تاڭدادى.

كسرو-دا ادىلەتسىزدىكتەردىڭ كەسىرىنەن ارتتا قالعاندا قازاق كەڭەس سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىز مەملەكەتكە اينالا سالىپ، ۇلتتىق مەملەكەتتىلىگىن، ءتيىمدى نارىقتىق ەكونوميكاسىن، دەموكراتيالىق الەۋمەتتىك جۇيەسىن جاساپ، جوعارى حالىقارالىق بەدەلگە يە بولدى. وسىلاي زاماناۋي ەلگە اينالدىق.

ەلدىڭ ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك-ساياسي سالالارىندا «ۇشتىك ترانزيت» جۇزەگە اسىرۋ پروتسەسى ءجۇردى. تاۋەلسىز قازاقستان جاڭا ساياسي جۇيە قۇردى، نارىقتىق ەكونوميكانىڭ تەتىكتەرىن قالىپتاستىردى، قۇقىقتىق مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالادى، قوعامداعى ەتنيكالىق جانە ءدىني ۇيلەسىمدىلىكتى ساقتاپ، الەمدە تانىمال بولدى.

1992 جىلى قازاقستاندىقتارعا ارنالعان ءبىرىنشى ستراتەگيانىڭ مىندەتتەرى تولىعىمەن ورىندالدى. 1990-جىلداردىڭ ءۇشىنشى توقسانىندا باستالعان جانە 2010 جىلدىڭ ورتاسىندا اياقتالعان ەكىنشى مودەرنيزاتسيا قازاقستاندى تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسۋ تراەكتورياسىنا اكەلدى، مەملەكەتتىك ينستيتۋتتاردىڭ جانە ورتا تاپتىڭ جۇيەسىن قۇردى، ءوز ازاماتتارىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ايتارلىقتاي جاقسارتتى، جاڭا كاپيتال قۇردى، ونىڭ تەڭگەرىمدى جانە جاۋاپتى سىرتقى ساياسات ءوزىنىڭ حالىقارالىق بەدەلىن نىعايتتى، ايماقتىق باسشىلىققا قۇقىعىن دالەلدەدى.

2012 جىلى ءبىزدىڭ ەلىمىز «قازاقستان - 2030» ستراتەگياسىندا بەلگىلەنگەن بارلىق مىندەتتەردى مەرزىمىنەن بۇرىن ورىندادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى الەمدەگى باسەكەگە بارىنشا قابىلەتتى 50 ەلدىڭ قاتارىنا كىردى جانە ورتاشا دامۋ دەڭگەيى بار ەلدەر توبىنا كىردى. سونىمەن قاتار، الەمدەگى ەڭ دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋگە باعىتتالعان «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى قابىلداندى. 2017 جىلدىڭ باسىنان باستاپ قازاقستاندا ءىىى جاڭعىرتۋ جۇزەگە اسىرىلدى. وسى ماقساتتا كونستيتۋتسيالىق رەفورما جۇرگىزىلدى، ەكونوميكالىق وزگەرىستەردىڭ كەلەسى كەزەڭىنە باسىمدىقتار انىقتالدى، ال «رۋحاني جاڭعىرۋ» قوعامدىق ساناسىن جاڭعىرتۋ باعدارلاماسى قابىلداندى. ەلباسىنىڭ «باستى قاعيداسى - «رەۆوليۋتسيا ەمەس، ەۆوليۋتسيا» ءپرينتسيپى جانە ەكىنشى پرينتسيپ - «الدىمەن - ەكونوميكا، سودان كەيىن - ساياسات» تولىققاندى ءوز كەرەمەت تيىمدىلىگىن مەن پايداسىن كورسەتتى.

ەلباسىمىزدىڭ تاعى ءبىر كەرەمەت جەتىستىگى - ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ استاناسى - استانا قالاسىنىڭ قۇرىلۋى مەن 20 جىلدىق دامۋى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قازىرگى استاناسى - استانا 1830 جىلى نەگىزى قالانعان جانە اقمولا (ورىسشا - اكمولينسك) اتاۋى بولدى. 1869 جىلى اقمولا قالاسى اقمولا وبلىسىنىڭ ورتالىعىنا اينالادى، ول ورىنبور جانە باتىس ءسىبىر گۋبەرنيالارىنىڭ دالا ايماقتارىندا 21 قازاندا بەكىتىلگەن ۋاقىتشا تارتىپكە سايكەس قۇرىلعان.

1961 جىلعا دەيىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ، قازىرگى استانا قالاسىنىڭ كەرەمەت ەشتەڭە بولعان جوق. 1953 جىلى ناۋرىز ايىندا ي. ۆ. ستالين قايتىس بولعاننان كەيىن، 1954-1961 جىلدارى بيلىككە كەلگەن ن. س. حرۋششەۆ كسرو-نىڭ شىعىس ايماقتارىندا، ونىڭ ىشىندە قازاقستاندا دا، تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدى وتكىزدى. سول كەزدە اقمولا ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا تىڭ جەرلەردى يگەرۋ ورتالىعىنا اينالادى جانە حرۋششەۆتىڭ كۇشىمەن، 1961 جىلى اقمولا (اكمولينسك) تسەلينوگراد اتاۋىنا يە بولادى. 1961 جىلدان باستاپ 1992 جىلعا دەيىن اقمولا (اكمولينسك) تسەلينوگراد دەپ اتالدى.

قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن اقمولا بۇرىنعى تاريحي اتىن قايتارىپ الدى. قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ باسىندا ونىڭ باسشىسى ن. ءا. نازارباەۆ ەل استاناسىن الماتى قالاسىنان اقمولا قالاسىنا كوشىرۋ تۋرالى ويلانا باستايدى.

كەڭەس ۋاقىتىندا ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا ءۇش استانا بولدى: الدىمەن ورىنبور 1920 جىلى قازاق اۆتونوميالىق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى بولدى، سودان كەيىن 1925 جىلى قىزىلوردا رەسپۋبليكانىڭ استاناسى بولدى، ال 1928-1997 جج. الماتى قالاسى قازاقستاننىڭ استاناسى مىندەتىن اتقارعان.

الەمدىك تاجىريبە كورسەتكەندەي، مەملەكەت استانالارى ءاردايىم مەملەكەتتىڭ ورتالىعىندا ورنالاساتىن ەلدى مەكەندەردى تاڭداپ، ونىڭ باتىس، وڭتۇستىك، سولتۇستىك جانە شىعىس ايماقتارىنا تەڭ دارەجەدە بولۋى ءتيىس. ەگەر قازاقستاننىڭ استاناسىن كوشىرۋدىڭ زاماناۋي تاجىريبەسىن الساق، تاۋەلسىز قازاقستان ءوزىنىڭ جوعارعى باسشىلىعىندا گەوساياسي فاكتوردى ەسكەرەتىنى قۇپيا ەمەس - بۇل قازىرگى زاماندا قازاقستان ءۇشىن رەسەيمەن ەكىجاقتى ەكونوميكالىق، ساياسي، اسكەري جانە باسقا قاتىناستاردىڭ ارقىلى ماڭىزدى ءرول اتقارادى.

استانا بار بولاعىن جيىرما جىلدىڭ ىشىندە تانىلماي وزگەردى. ول قالا قۇرىلىسى، ساۋلەت سالاسىنداعى بارلىق حالىقارالىق تالاپتارعا سايكەس، سونداي-اق وسى دەڭگەيدە جانە مارتەبەلى قالالارعا قولدانىلاتىن باسقا تالاپتارعا سايكەس استانالىق فۋنكتسيالارى بار زاماناۋي قالا رەتىندە تولىق قالىپتاستى.

استانا - بۇل زاماناۋي قازاقستاننىڭ ۆيزيتكاسى. قازاقستاننىڭ ورتالىعىندا ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن وتە زاماناۋي جانە جايلى قالا پايدا بولدى. بۇل جەردە ءبىزدىڭ كوز الدىمىزدا ەلىمىزدىڭ جاڭا بەتى قالىپتاسىپ، ونىڭ قازىرگى زامان تاريحى جازىلىپ جاتىر.

قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ساياساتكەر رەتىندەگى كەلەسى ماڭىزدى جەتىستىگى - رەسەي مەن ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىز اراسىنداعى وڭتايلى جانە ءوزارا ءتيىمدى قاتىناستار. تمد-نىڭ كەز-كەلگەن مەملەكەتى ءۇشىن رەسەيمەن قارىم-قاتىناس وتە ماڭىزدى جانە ەرەكشە ورىن مەن ءرولىن اتقارادى. 1991 جىلدان باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى قارىم-قاتىناستىڭ وڭ، كونسترۋكتيۆتىك، ءتيىمدى جانە ءوزارا ءتيىمدى بولىپ تابىلاتىنى م. س. گورباچەۆتەن باستاپ، دۇرىس قارىم-قاتىناستا بولعان ەل پرەزيدەنتى ن. ءا. نازارباەۆتىڭ ەڭبەگى وتە زور جانە ب. ن. ەلتسينمەن بىرگە ۆ. ۆ.  پۋتينمەن 27 جىل كونسترۋكتيۆتى-ءپوزيتيۆتى سيپاتتا ءجۇرىپ جاتىر دەپ باعالايمىز! ءبىزدىڭ حالقىمىز بەن مەملەكەتىمىزدىڭ ەڭ جوعارعى مۇددەلەرىنە سايكەس  ن.ءا.نازارباەۆ ەكى مەملەكەت پەن حالىقتار اراسىندا مەملەكەتارالىق جانە ادامي قارىم-قاتىناستىڭ ءتۇرلى سالالارىندا دوستىق، تاتۋ كورشىلىك جانە ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى ساقتاپ قالدى.

رەسەي فەدەراتسياسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى قارىم-قاتىناس وداقتاس، باۋىرلاس، تەڭ جانە ءوزارا ءتيىمدى بولىپ تابىلادى، بۇل ەڭ الدىمەن ءبىزدىڭ حالقىمىز بەن ەلىمىزگە، سونداي-اق رەسەي مەن ونىڭ حالقىنا پايدا اكەلەدى. كاسىبي پسيحولوگ بولۋدىڭ قاجەتى جوق، بىراق كورشى مەملەكەتتىڭ كوشباسشىلارى سيپاتتا، حاريزمادا جانە ۇكىمەت ستيلىندە ءار ءتۇرلى. ءبىزدىڭ پرەزيدەنت وسى 27 جىلدا (ونىڭ كەز كەلگەن كەزەڭدە) قازاقستان مەن ونىڭ حالقىنىڭ مۇددەلەرىنە، سونداي-اق رەسەيلىك حالىق پەن رەسەيدىڭ مۇددەسىنە رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ باسشىلارىمەن سىندارلى دا، جاعىمدى قارىم-قاتىناستار ورناتۋعا بارلىق كۇش-جىگەرىن سالعانىن اتاپ ايتا كەتۋ قاجەت.

ن. ءا. نازارباەۆ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى دامىتۋعا ارقاشان ۇلكەن ءمان بەردى. مەملەكەت باسشىسى ءبىزدىڭ ەلدەرىمىز عاسىرلار بويى كورشى بولعانىن ەسكەرىپ، ماڭىزدى ستراتەگيالىق ارىپتەس بولىپ قالۋدىڭ جۇيەسىن قالىپتاستىردى. 2017 جىلى قازاقستان مەن قحر ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستاردىڭ ورناعانىنا 25 جىل تولدى. ءبىز قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ العاشقى كۇندەرىنەن باستاپ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن ءوزارا قارىم-قاتىناسقا كىرىستىك. سودان بەرى قازاقستان مەن قىتاي ۇزاق جولعا شىقتى، جاقسى كورشىلەر، سەنىمدى دوستار جانە ەكونوميكالىق جانە ساياسي تۇرعىدا سىندارلى سەرىكتەس بولا ءبىلدى.

ءبىزدىڭ شىعىس كورشىمىزبەن، قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىمەن قارىم-قاتىناسىمىز تۋرالى ايتا وتىرىپ، قازاقستان مەن رەسەي سياقتى قازاقستان مەن قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى قاتىناستاردى سيپاتتاۋعا بولادى. دەن سياوپيننەن باستاپ قحر قازىرگى توراعاسى سي تسزينپينگە دەيىن قحر بارلىق باسشىلارىمەن ن. ءا. نازارباەۆ قازاقستان مەن قىتاي اراسىندا قۇرمەتتى، ءوزارا ءتيىمدى جانە جاقسى تاتۋ كورشىلىك قارىم-قاتىناستاردى قالىپتاستىرا الدى. بۇل باتىس جانە شىعىس ەۋروپاداعى باسقا مەملەكەتتەرمەن، اقش-پەن جانە ت.ب. مەملەكەتتەرمەن مەملەكەتارالىق قارىم-قاتىناستارعا ۇلاستى. ياعني، الەمدىك ساياساتتا جانە ديپلوماتيادا تاجىريبەسى بولماسا دا، ءبىزدىڭ جاس تاۋەلسىز مەملەكەتىمىز ءبىزدىڭ كوشباسشىمىزدىڭ دانا، تەڭدەستىرىلگەن جانە يكەمدى ساياساتىنىڭ ارقاسىندا 25 جىل بويى تاۋەلسىز ءومىر سۇرۋىنە حالىقارالىق جانە سىرتقى ساياسات سالاسىندا تاماشا ناتيجەلەرگە قول جەتكىزىلدى.

ءبىزدىڭ كوشباسشىمىزدىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى جەتىستىگى - قازاقستان مەن اقش + ەو-مەن ءتيىمدى ىنتىماقتاستىق ورناتا ءبىلۋى. ەلباسى ورتالىق ازيانىڭ كوشباسشىسى رەتىندە حالىقارالىق ارەنادا قازاقستاننىڭ ۇستانىمدارىن نىعايتاتىن بىرەگەي قاسيەتتەرىمەن ەرەكشەلەنىپ تۇرادى. قازاقستاننىڭ وسى باعىتتا ساياساتى ەۋروپا مەن اقش-پەن بۇرىنعىدان قالىپتاسقان ءوزارا ءتيىمدى سەرىكتەستىكتى قولداۋعا جانە دامىتۋعا باعىتتالىپ وتىر.

سونىمەن، پرەزيدەنتتىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى ساياسات رەتىندە سيپاتتايتىن كوپتەگەن جەتىستىكتەرى تۋرالى ءبىر ماقالانىڭ اياسىندا جازىپ ءبىتىرۋ مۇمكىن ەمەس. ەگەمەندى قازاقستاننىڭ العا جاساعان قادامى قاۋىپتى جارىلعىش رەۆوليۋتسيالىق تولقىنداردىڭ ەسەبىنەن ەمەس، ەۆوليۋتسيالىق كۇشتەرىنىڭ ارقاسىندا جاسالىپ وتىر. بۇل قازاقستاننىڭ ءوز تاۋەلسىزدىك دامۋ جولىندا تابىس جەتە الاتىن ابىروي ەل ەكەنىن كورسەتىپ جاتىر.

كەرىمسال جۇباتقانوۆ، تاريح عىلىمنىڭ كانديداتى، قازاق-ورىس حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوتسەنتى

Abai.kz

50 پىكىر