ەلباسىنىڭ «بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ» اتتى ماقالاسى قازىرگى زامانعى ادام ءومىرىنىڭ ماڭىزدىلىعى مەن پراگماتيزمدىك تۇرعىدا قازاقستان حالقىنىڭ ساناسىن قالىپتاستىرۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ماسەلەنى ەگجەي-تەگجەيلى تالقىلايدى.

ەلباسى پراگماتيزم تۋرالى تۇسىنىك بەرەدى: «پراگماتيزم – ءوزىڭنىڭ ۇلتتىق جانە جەكە بايلىعىڭدى ناقتى ءبىلۋ، ونى ۇنەمدى پايدالانىپ، سوعان سايكەس بولاشاعىڭدى جوسپارلاي الۋ، ىسىراپشىلدىق پەن استامشىلىققا، داڭعويلىق پەن كەردەڭدىككە جول بەرمەۋ دەگەن ءسوز. قازىرگى قوعامدا شىنايى مادەنيەتتىڭ بەلگىسى – ورىنسىز ءسان-سالتانات ەمەس. كەرىسىنشە، ۇستامدىلىق، قاناعاتشىلدىق پەن قاراپايىمدىلىق، ۇنەمشىلدىك پەن ورىندى پايدالانۋ كورگەندىلىكتى كورسەتەدى. ناقتى ماقساتقا جەتۋگە، ءبىلىم الۋعا، سالاماتتى ءومىر سالتىن ۇستانۋعا، كاسىبي تۇرعىدان جەتىلۋگە باسىمدىق بەرە وتىرىپ، وسى جولدا ءار نارسەنى ۇتىمدى پايدالانۋ – مىنەز-قۇلىقتىڭ پراگماتيزمى دەگەن وسى».

قازىرگى قازاقستاننىڭ تاريحى، ياعني كەڭەس وداعى ىدىراعاننان باستاپ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن - بۇل، ەڭ الدىمەن، قازىرگى زامانعى ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىزدىڭ پراگماتيكالىق ساياساتىنىڭ پراگماتيكالىق ناتيجەسى.

كسرو-نىڭ سوڭعى جىلدارىندا، ەكى تۇلعا - گورباچەۆ پەن ەلتسين جانە ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدىڭ باسشىسى قازاقستان مەن كوپ ۇلتتى حالىقتىڭ مۇددەلەرىنە ساي وسى ەكى ماڭىزدى ساياساتكەرلەر اراسىنداعى پراگماتيكالىق تاسىلمەن جانە اقىلمەن، مۇقيات، سىپايى جانە ەتيكالىق تۇردە دۇرىس قارىم-قاتىناستا بولۋعا كۇش سالدى. كسرو مەن رسفسر، كسرو-كرەمل مەن قازاق كسر اراسىنداعى، سونداي-اق اق ءۇي - رسفسر مەن قازاق كسر اراسىندا تەرىس سالدارلارعا ءبىزدىڭ ەلباسى جول بەرمەدى. بۇل ناعىز پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

ءبىزدىڭ كوشباسشىنىڭ بۇل ساياساتى ءوز ءپوزيتيۆتى جانە بەيبىت جەمىسىن بەردى: بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ 1990-ءشى جج. ءبىزدىڭ ورتاق ءۇيىمىز قازاقستاندا ەتنيكالىق قاقتىعىستارعا جول بەرگەن جوق، ونىڭ ىشىندە كەز كەلگەن ايىرماشىلىقتار بەيبىت جانە تىنىش جاعدايىندا شەشىلگەن. قازاقستاننىڭ بۇكىل كوپۇلتتى حالقىنىڭ جانە كسرو – قازاق كسر، كرەمل مەن قازاق كەڭەستىك سوتسياليستىك رەسپۋبليكاسى اراسىنداعى قارىم-قاتىناستاردى، اق ءۇي-ركفسر جانە قازاق كسر اراسىنداعى، سونداي-اق قازاق جانە ورىس حالقى، قازاقستان مەن رەسەيدىڭ اراسىندا وتقا ماي قوسۋعا «قارا» دەسترۋكتيۆتى كۇشتەر تىرىستى. بۇل ەشكىمگە قۇپيا ەمەس. سودان بارلىعىنان قازاق ەلىن ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىزدىڭ سالقىندى پراگماتيكالىق ساياساتى قۇتقارىپ الدى. بۇل ناعىز پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

بەلوۆەجسكايا پۋششادان كەيىن بىردەن رەسەي، ۋكراينا جانە بەلورۋس باسشىلارى سلاۆيان تەكتەس وداعى تۋرالى باستامانى ۇسىندى. ءبىزدىڭ پرەزيدەنتىمىز دەرەۋ ۋاقىتىندا جانە پراگماتيكالىق تۇردە سلاۆيان-تۇركى مەملەكەتتەرىن وداعىن قۇرۋعا ۇسىنىس جاسادى. سلاۆيان-ازيالىقتار سىزىعى بويىنشا ەش جانجالدارعا جول بولمادى. سونىمەن، ەلباسىنىڭ وسىنداي اركەت ارقاسىندا بۇرىنعى يۋگوسلاۆياداعى وقيعالاردان بۇكىل تمد حالىقتارىن امان الىپ قالدى. بۇل دا ناعىز پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

ن.ءا.نازارباەۆ كسرو ىدىراعاننان كەيىن قازاقستان مەن رەسەي كاسىپورىندارى اراسىنداعى وندىرىستىك جانە ەكونوميكالىق بايلانىستاردىڭ ماڭىزدىلىعىن جاقسى ءتۇسىندى. ال سول تۇستا رەسەي، شىن مانىندە، قازاقستاندى رۋبل ايماعىنان يتەرىپ تاستادى. سوعان بايلانىستى ءبىزدىڭ ەل قاراشا ايىندا ءوزىنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتاسى – تەڭگەنى ەنگىزدى. ءبىزدىڭ ەلباسى پراگماتيك رەتىندە، 1992 جىلى جانە 1993 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيانى قۇپيا جاعدايدا قۇرىپ، ۇلتتىق ۆاليۋتا جاساۋ مەن ەنگىزۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ، قاراشادا تەز ارادا رەسپۋبليكا تەرريتورياسىندا تەڭگەنى اينالىمعا ەنگىزدى. ياعني، ءبىز رەسەيدىڭ وسى جاعىمسىز ارەكەتىنە دايىن بولدىق دەگەن ءسوز. بۇل ناعىز پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

2050 ستراتەگياسىندا ەلباسى ماڭىزدى مىندەت قويىپ، ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ بەت-ءجۇزىن قايتا پىشىندەۋ، قازاقستان ەكونوميكاسىن شيكىزاتتىق سيپاتىنان دايىن ءونىم شىعارۋ ەكونوميكاسىنا اينالدىرۋى ماسەلەسىن العا شىعاردى. وسى ماقساتتا 2010 جىلى باستالعان جانە بەسجىلدىق ينديكاتيۆتى جوسپارلاۋدا قازاقستاننىڭ كوشباسشىلىعىن بەلگىلەيتىن ۇدەمەلى يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلدى. 2011 جىلى وسى باعدارلامانى ىسكە اسىرۋدا العاشقى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىلدى: قازاقستاندا 152 كاسىپورىن پايدالانۋعا بەرىلدى، 24 مىڭ ادام تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىلدى. حيميالىق جانە جەڭىل ونەركاسىپتى بەلسەندى قالپىنا كەلتىرۋ جانە دامىتۋ پروتسەسى باستالدى، اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن وڭدەۋدە سەرپىلىس بولدى. 2014 جىلعا قاراي جالپى قۇنى 8 تريلليون تەڭگەنىڭ 300-گە جۋىق ينۆەستيتسيالىق جوبالارى ىسكە اسىرىلدى، 160 مىڭ تۇراقتى جۇمىس ورنى اشىلدى، قۇرىلىس كەزەڭىندە 200 مىڭنان استام ادام جۇمىسقا تارتىلدى. العاشقى بەسجىلدىقتىڭ نەگىزگى ناتيجەسى قازاقستان ەكونوميكاسىندا ماڭىزدى قۇرىلىمدىق وزگەرىستەردىڭ باستالۋى بولدى. 2011 جىلدان بەرى يندۋستريالاندىرۋ كۇندەرى جاقسى داستۇرگە اينالدى، وندا جىلىنا ەكى رەت - شىلدەدە جانە جەلتوقساندا - قازاقستاننىڭ يندۋستريالدى دامۋ باعدارلاماسىنىڭ قورىتىندى ناتيجەلەرى شىعارىلىپ وتىردى، وڭىرلەردىڭ جوبالارى مەن باياندامالارى جالپىۇلتتىق تەلەكوپىر فورماتىندا ۇسىنىلىپ، جاڭا ءوندىرىس ورىندار ىسكە قوسىلىپ جاتتى.

يدۋستريالاندىرۋدىڭ ءبىرىنشى كۇنى - 9 جەلتوقسان 2011 جىلى – استانا قالاسىندا جولاۋشىلار ۆاگوندارىن شىعاراتىن زاۋىت ىسكە قوسىلدى، الماتىدا مەتروپوليتەن جۇمىسى باستالدى، بالقاشتا كاتود مىس زاۋىتى، جامبىل وبلىسىندا دەنساۋلىق ونىمدەرىنىڭ «سۋپەر-فارم» ، الماتى وبلىسىندا «بايسەركە اگرو» ەت وڭدەۋ كەشەنى، «شىمكەنت-كاشەمير» توقىما ونەركاسىبىنىڭ زاۋىتى، سوسىن جەتىگەن-قورعاس جانە وزەن - تۇركىمەنستان شەكاراسى تەمىر جولدارى ىسكە قوسىلدى، شارىن وزەنىندەگى مويناق گەس، جامبىل وبلىسىندا باتىس ەۋروپا - باتىس قىتاي تاس جولىنىڭ جوباسى جاسالدى. 2012 جىلدىڭ 4 شىلدەسىندە استانا قالاسىندا جاڭا مەديا-ورتالىعىندا يندۋستريالاندىرۋ كارتاسىنىڭ نىساندارى ىسكە قوسىلعانى تۋرالى جاڭا ۇلتتىق مەديا كوپىرى ءوتتى. ۇلتتىق ساندىق تەلەراديو حابارلارىن تاراتۋ جەلىسى مەن «24.kz» جاڭا قازاقستاندىق تەلەارنا ىسكە قوسىلدى، ولار وتاندىق جاڭالىقتار تەلەجوبالارىنا ارنالدى. ۇدەمەلى يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسىنىڭ ەكى جارىم جىل ىشىندە جالپى قۇنى 1,8 ترلن. تەڭگە بولاتىن 440-نان استام جوبا ىسكە قوسىلدى.

مەملەكەت باسشىسى ۇدەمەلى يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى ارقىلى قازاقستان ەكونوميكاسىن شيكىزاتقا ەمەس، ارتاراپتاندىرىلعان ەكونوميكاعا جانە دامىعان ادامي كاپيتالعا نەگىزدەلگەن ءوسۋ ۇلگىسىن - جاڭا مودەلگە كوشىرۋگە ۇمتىلادى.

2015 جىلدان باستاپ قازاقستان باسەكەلەستىكتى دامىتۋ، مەملەكەتتىك كاسىپورىنداردى جەكەشەلەندىرۋ، پروبلەمالىق بانكتەردىڭ ماسەلەلەرىن شەشۋ، قارجىلاندىرۋعا قول جەتكىزۋ جانە ت.ب جۇمىستاردى جۇيەلى جۇرگىزدى. بۇل شارالار ينۆەستيتسيالىق بەلسەندىلىكتى كۇرت ارتتىرۋعا جانە شوب دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ەكىنشى بەسجىلدىقتىڭ جوسپارىندا وڭدەۋ ونەركاسىبىندەگى ەڭبەك ونىمدىلىگىن ىنتالاندىرۋ، كورشى نارىقتارعا قايتا وڭدەۋ ونىمدەرىن ەكسپورتتاۋدى ىنتالاندىرۋ جانە يننوۆاتسيالاردى قولداۋعا باعىتتالعان بەلسەندى ساياسات باسىمدىققا يە. بۇل ناعىز پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

تەك 2015 جىلى قازاقستانعا بىرنەشە جاڭا ينۆەستور كەلدى. مىسالى، فينليانديانىڭ تيككۋريلى الماتى وبلىسىنداعى بوياۋ مەن لاك-فابريكاسىن سالدى. جاپوندىق Toyota Tsusho استىق پەن كوكونىس وسىرۋگە ينۆەستيتسيا قۇيدى. سونىمەن قاتار، بىرنەشە كومپانيا وزدەرىنىڭ جوبالارىنا قايتا ينۆەستيتسيا جاسادى. فرانتسۋزدىق «Danone» ءسۇت ونىمدەرىنىڭ جاڭا تۇرلەرىن ءوندىرۋدى جىلىنا 11 000 تونناعا دەيىن ۇلعايتۋعا قاراجات سالدى. وڭتۇستىك كورەيانىڭ Lotte كومپانياسى - شىمكەنتتە ەكىنشى ءوندىرىستى قۇرۋدا. تۇرىك بتم توبى قۇرىلىس يندۋسترياسىندا جاڭا ونىمدەردى وندىرۋگە قايتا ينۆەستيتسيا قۇيدى. شەتەلدىك ينۆەستورلار اقشانى عانا ەمەس، سونداي-اق بيزنەستى جۇرگىزۋدىڭ وزىق ادىستەرىن دە، جاڭا تەحنولوگيالاردى دا الىپ كەلدى. قازاقستان 2016 جىلى باتىس ەۋروپا - باتىس قىتاي اۆتوموبيل ءدالىزىنىڭ نەگىزگى سەگمەنتتەرىندە جۇمىسىن اياقتاپ، ونى تولىعىمەن اشتى. «استانا-تەمىرتاۋ»، «الماتى-قاپشاعاي» باعىتتارى بويىنشا «ورتالىق-شىعىس» سەگمەنتىندە ۋچاسكەلەر ىسكە قوسىلىپ، ومبى-پاۆلودار ۋچاسكەسىن قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى اياقتالدى. جالپى العاندا، قايتا قۇرۋ 2,2 مىڭ شاقىرىم جولدى قامتيدى. كەلەسى جىلى قۇرىلىس 1,6 مىڭ كيلومەتردە جۇرگىزىلەدى. بۇرىن ايتقانداي، باتىس ەۋروپا - باتىس قىتاي (424 كم), بەينەۋ - اقتاۋ (230 كم), استانا - تەمىرتاۋ (149 كم), الماتى - قاپشاعاي - تالدىقورعان (120 كم) جانە استانا - پەتروپاۆل 51 كم) جاسالدى. ەلدىڭ ءۇش نەگىزگى «پورتتارى» دامىپ جاتىر: قۇرىق پورتىندا پاروم كەشەنى، «قورعاس-شىعىس قاقپاسى» ەەا-داعى قۇرعاق پورتى جانە ساعاتىنا 750-دەن 1750 جولاۋشىعا دەيىن كوتەرىلەتىن استانالىق اۋەجاي. 2019 جىلعا دەيىن گونكونگ، توكيو، سينگاپۋر، نيۋ-يورك باعىتتارىندا جاڭا حالىقارالىق جەلىلەر بىرتىندەپ اشىلادى. بۇل استانانى الەمدىك دەڭگەيدەگى قارجى ورتالىعى رەتىندە قۇرۋ ءۇشىن قاجەت. بۇل دا پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

قازاقستان بۇۇ-نىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەسى رەتىندە، بۇكىل دۇنيەجۇزىلىك قوعامداستىقتا يادرولىق قارۋسىز ايماقتاردى قۇرۋ جانە ءبىزدىڭ پلانەتادا سونداي ايماقتاردى ودان سايىن كوبەيتۋگە شاقىرادى. قازاقستان ورتالىق ازياداعى يادرولىق قارۋدان باس تارتۋ تۋرالى باستاماسىن ۇسىندى. بۇل گۋمانيتارلىق جانە پاتسيفيستىك باستامانى ورتالىق ازيا ايماعىنداعى بارلىق كورشىلەرىمىز قولدادى. بۇگىنگى تاڭدا ورتالىق ازيا ايماعى (واا) يادرولىق قارۋى جوق ايماق بولىپ تابىلادى. سونداي-اق، بۇۇ شەڭبەرىندە قازاقستان بۇكىل الەمدە يادرولىق قارۋدىڭ تولىق جويىلۋىن قولدايدى.

پرەزيدەنتىمىزدىڭ «تاۋەلسىزدىك ءداۋىرى» اتتى ەڭبەگىندە اتاپ وتكەندەي: «قازاقستاننىڭ باستى ارتىقشىلىعى – جاپپاي قىرىپ-جوياتىن قارۋ-جاراقتىڭ مول قورىندا ەمەس، كەرىسىنشە، اشىقتىقتا، بەيبىتشىلىكتە، سانالى وي-سانا مەن مورالدىق بەدەلدە ەكەنىن ءبىز و باستان جاقسى سەزىندىك. ول يادرولىق قارۋسىز مەملەكەتتى جۇزدەگەن، ءتىپتى مىڭداعان وقتۇمسىعى بار مەملەكەتتەردەن دە قاۋقارلى كۇشكە اينالدىرا الاتىن. ۇزاق مەرزىمدى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ءۇشىن قاتەرلى قارۋدان باس تارتۋدىڭ مۇنداي ساياساتى بارلىق زامانداردا دا وزگەلەرگە ۇلگى بولۋعا ءتيىستى ەدى». (نازارباەۆ ن.ءا. تاۋەلسىزدىك ءداۋىرى. - استانا، 2017. – 97 ب.)

سونىمەن، جاس تاۋەلسىز، بىراق قازىردىڭ وزىندە تولىق قالىپتاسقان مەملەكەت - قازاقستان رەسپۋبليكاسى بۇۇ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ تۇراقتى ەمەس مۇشەسى رەتىندە بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى – ەڭ ىقپالى زور جانە بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىمنىڭ جۇمىسىنا جانە سوڭعى 2 جىلدا بۇكىل الەمدە بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىق ىسىنە ەلەۋلى ۇلەس قوستى . بۇل بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى حالىقارالىق جانە يادرولىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ ىسىنە ۇلكەن تاريحي ۇلەسى. سوندىقتان، الەمنىڭ 138 ەلى قازاقستاننىڭ بۇۇ-نىڭ قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنە مۇشە بولۋ كانديداتۋراسىن قولدادى. ال ءبىز، قازاقستاندىقتار، تۋعان ەلدىڭ بەيبىتشىلىك سۇيگىش جانە الەمنىڭ جاھاندىق ساقتاۋ ىسىنە قوسقان ۇلەسىنە ماقتانىش سەزىممەن قارايمىز جانە ماقتانامىز! بۇل دا پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

2000 جىلدارى قازاقستان شىۇ - بەدەلدى ايماقتىق ۇيىم رەتىندە قۇرۋعا بەلسەنە اتسالىستى، وندا ۇلى ەۋرازيالىق كەڭىستىكتىڭ - قىتاي، رەسەي، ورتالىق ازيا مەملەكەتتەرى كۇشتەرى مەن مۇمكىندىكتەرى ءبىر-بىرىمەن بايلانىستىرىپ، تەڭدەستىرىلدى. ماسەلەن، تەك 2004 - 2011 جج.  شىۇ 500 تەررورلىق ارەكەتتەردى بەيتاراپتاندىردى.

شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى «زۇلىمدىق ءۇش كۇشىمەن» (تەرروريزم، سەپاراتيزم جانە ەكسترەميزم) كۇرەستى جانە تاۋەلدىلىكتى ازايتۋ ءۇشىن جىبەك جولىن توسەۋدى باستاپ، بىرقاتار ماسەلەلەر بويىنشا ەكونوميكالىق كۇش-جىگەرىن سايكەستىرۋگە وسى جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا تسينداو ءسامميتىن وتكىزدى. شىۇ-نىڭ ەكونوميكالىق تيىمدىلىكتىڭ ارقاسىندا بۇكىل ازيا ايماعى ەكونوميكالىق ءوسۋ پروتسەسىنە تاپ بولدى. ناتيجەسىندە، شىۇ جاڭا كەڭەيۋگە دايىندالۋدا. شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنا ازەربايجان، ارمەنيا، سيريا، كامبودجا، بانگلادەش، نەپال، شري-لانكا باقىلاۋشى ستاتۋسقا يە بولۋىنا تىرىسادى، ال موڭعوليا، يران، اۋعانستان، بەلارۋس مەملەكەتتەرى باقىلاۋشى مارتەبەسىنە يە بولعان. «شىۇ-نىڭ ديالوگىنداعى سەرىكتەستىك» مارتەبەسىنە تۇركيا; يزرايل، ۋكراينا، ەگيپەت، كاتار، مالديۆتەر نيەت بىلدىرگەن ەدى. 2020 جىلى دەيىن چەليابينسكىدە شىۇ مەملەكەت باسشىلارىنىڭ جانە بريكس بىرىككەن ءسامميتى جوسپارلانعان.

ايتا كەتۋ كەرەك، قازاقستاننىڭ شىۇ-عا مۇشە رەتىندە باستى باسىمدىعى ايماقتىق جانە جاھاندىق قاۋىپسىزدىكتى نىعايتۋ بولىپ تابىلادى. شىۇ شەڭبەرىندەگى ىنتىماقتاستىق قازاقستانعا بىرقاتار داۋلى اۋماقتىق ماسەلەلەردى شەشۋگە مۇمكىندىك بەردى، ال شەكارالاس اۋماقتاردا قارۋلى كۇشتەردى جۇيەلى جانە اشىق تۇردە قىسقارتۋ اسكەري جانە ساياسي شيەلەنىستىڭ قالعان ەلەمەنتتەرىن توقتاتتى.

قازاقستان ءۇشىن شىۇ-مەن ءوزارا ءىس-قيمىل گەوساياسي جانە ستراتەگيالىق جوسپارلاردا ءبىزدىڭ ەلىمىزگە بەلگىلى ءبىر تابىستار اكەلدى. شىۇ قىزمەتى قىتايدىڭ ايماقتىق ءوزارا ءىس-قيمىل قۇرىلىمىنا كىرىگۋىنە ىقپال ەتتى، وسىلايشا قازاقستان قىتايمەن بىرقاتار ستراتەگيالىق كەلىسىمدەرگە قول قويۋ ارقىلى قاۋىپسىزدىك كەپىلدىگىن الدى، سونىڭ ىشىندە يادرولىق قارۋدى قولدانباۋدى قامتاماسىز ەتتى. ەكى وڭىرلىك دەرجاۆالاردىڭ (قىتاي مەن رەسەي) شىۇ-داعى قاتىسۋى، ەڭ الدىمەن، ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە اسكەري-ساياسي سالالاردا ولاردىڭ مۇددەلەرى مەن ىقپالداستىعىن وبەكتيۆتى تۇردە ۇيلەستىرەدى.

شىۇ اياسىنداعى قازاقستان بۇدان دا اسقاق ماقساتتار قويىپ وتىر: ول ۋاقىت وتە كەلە جەتەكشىلىك ەتۋگە ۇمتىلادى. بۇل امبيتسيالار رەسپۋبليكا سىرتقى جانە ىشكى، ەڭ الدىمەن ەكونوميكالىق، ساياساتتا ءوزىنىڭ جەتىستىكتەرىن قولدايدى. ايتا كەتۋ كەرەك، قازاقستان ۇكىمەتى جۇرگىزىپ وتىرعان الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق رەفورما سالاسىنداعى قۇزىرەتتى ساياساتكەرلەر رەسپۋبليكانىڭ بۇرىنعى كەڭەستىك مەملەكەتتەر اراسىندا ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ كوشباسشىسى بولۋىنا مۇمكىندىك بەردى. بىرنەشە جىل بۇرىن اقش كونگرەسى مەن ەۋروپا كەڭەسى سياقتى ىقپالدى ينستيتۋتتار قازاقستاندى نارىقتىق ەكونوميكا بار ەل دەپ تانىدى جانە جەتەكشى حالىقارالىق رەيتينگ اگەنتتىكتەرى ەلگە حالىقارالىق ينۆەستيتسيالىق رەيتينگ بەردى. بۇل فاكتىلەر ەكونوميكالىق رەفورمالاردىڭ بارىسى وزدىگىنەن اقتالعانىن كورسەتەدى. بۇل دا پراگماتيزمنىڭ كورىنىسى!

سونىمەن، ەلباسىنىڭ پراگماتيكالىق ساياساتى ارقاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى دۇنيەجۇزىلىك قوعامداستىقتا ابىرويلى ورىن تاۋىپ، ءارى قاراي جان-جاقتى دامۋىنا ۇلكەن قادامدار جاساپ جاتىر!

كەرىمسال جۇباتقانوۆ، قازاق-ورىس حالىقارالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى

Abai.kz