قازاقستانداعى العاشقى

«ادەبي الەم» ادەبيەت

پورتالى جوباسىنىڭ اۆتورى

ش.مۇقان  مىرزانىڭ نازارىنا!

وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا الەمتور كەڭىستىگىندە «ادەبي الەمنىڭ» تۇساۋى كەسىلگەنى ەسىڭىزدە بولار. قاپەرىڭىزگە سالساق، «ادەبي الەم» - ەلىمىزدەگى العاشقى ادەبيەت پورتالى. اتالمىش مەكەنجايدان (adebiet.kz) ۆيرتۋالدى الفاۆيتتىك كورسەتكىش بويىنشا كورنەكتى اقىن-جازۋشىلاردىڭ ونەگەلى ومىرىمەن، وشپەس تۋىندىلارىمەن تانىسۋعا بولادى. قىسقاسى، ەلەكتروندى كىتاپحانا.

«...ەندىگى ماقسات - وسى قۇندىلىقتاردى ينتەرنەتسىز ينە شانشىم جەر باسپايتىن وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ويىنا دارىتۋ» - دەپ جارياعا جار سالعان جوبا اۆتورلارىنىڭ ۇستانىمى كوڭىلگە قونىمدى-اق. قۋاتتى باستاما، ءىرى جوبا دەۋگە نەگىز بار. الايدا نازىمىز دا جوق ەمەس.

قازاقستانداعى العاشقى

«ادەبي الەم» ادەبيەت

پورتالى جوباسىنىڭ اۆتورى

ش.مۇقان  مىرزانىڭ نازارىنا!

وتكەن جىلدىڭ سوڭىندا الەمتور كەڭىستىگىندە «ادەبي الەمنىڭ» تۇساۋى كەسىلگەنى ەسىڭىزدە بولار. قاپەرىڭىزگە سالساق، «ادەبي الەم» - ەلىمىزدەگى العاشقى ادەبيەت پورتالى. اتالمىش مەكەنجايدان (adebiet.kz) ۆيرتۋالدى الفاۆيتتىك كورسەتكىش بويىنشا كورنەكتى اقىن-جازۋشىلاردىڭ ونەگەلى ومىرىمەن، وشپەس تۋىندىلارىمەن تانىسۋعا بولادى. قىسقاسى، ەلەكتروندى كىتاپحانا.

«...ەندىگى ماقسات - وسى قۇندىلىقتاردى ينتەرنەتسىز ينە شانشىم جەر باسپايتىن وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ ويىنا دارىتۋ» - دەپ جارياعا جار سالعان جوبا اۆتورلارىنىڭ ۇستانىمى كوڭىلگە قونىمدى-اق. قۋاتتى باستاما، ءىرى جوبا دەۋگە نەگىز بار. الايدا نازىمىز دا جوق ەمەس.

ادەبيەت پورتالىنا اسانقايعىدان ماحامبەتكە دەيىنگى، اباي زامانىنداعى ادەبيەت، كەڭەس كەزەڭىندەگى شىعارمالار مەن تاۋەلسىزدىك تاڭى تۋعىزعان تۋىندىلار ەنگىزىلگەن-ءدى. ناقتىراق ايتساق، 168 اۆتوردىڭ ءومىرى جايلى مالىمەت جانە ءبىراز تۋىندىلاردى تابۋعا بولادى. دەمەك ىزدەگەن اقىن-جازۋشىڭىزدى تىزىمنەن تابا الماي، كوڭىلىڭىزگە كىربىڭ تۇسكەن ساتتەر بولعان شىعار؟ «ىزدەگەنىمىزدى تاپپادىق! بۇ نەعىلعان سايتسىماق؟!» دەپ شەر تارقاتقان قولدانۋشىلار قاتارىنان ەمەسىز بە؟!.. بۇنى پورتالدىڭ «قوناق كىتابىنان» بايقاۋ قيىن ەمەس. قوش!

بىرىنشىدەن، «ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - پورتالعا قازاق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى اقىن-جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىن عانا ەنگىزۋ»- دەپ انت سۋىن ىشكەن جوبا جەتەكشىلەرى اقسەلەۋ سەيدىمبەكتىڭ، اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ، باۋبەك بۇلقىشەۆتىڭ، ءداۋىتالى ستامبەكوۆتىڭ، ەۆنەي بوكەتوۆتىڭ، جايىق بەكتۇروۆتىڭ، جۇماتاي جاقىپباەۆتىڭ، جۇمەكەن ناجىمەدەنوۆتىڭ، ءجۇرسىن ەرماننىڭ، مەدەۋ سارسەكەنىڭ، مۇقان يمانجانوۆتىڭ، ورالحان بوكەيدىڭ، ءومىر كارىپۇلىنىڭ، ساتتار ەرۋباەۆتىڭ، سايلاۋحان ناكەنوۆتىڭ، سەرىك اقسۇڭقارۇلىنىڭ، سوفى سماتاەۆتىڭ، تەمىرحان مەدەتبەكتىڭ، تولەن ابدىكتىڭ، توكەن الجانتەگىنىڭ، تۇرسىن جۇرتبايدىڭ قۋاتتى ءھام شابىتتى تۋىندىلارىن «الەمدىك تورعا» (ينتەرنەتكە) ەنگىزۋدى قيىندىققا بالادى.

«ادەبي كىتاپتاردى ەلەكتروندىق نۇسقاعا اينالدىرىپ، تاقىرىپ-تاقىرىپقا ءبولۋ ءبىر كۇننىڭ شارۋاسى ەمەس، ءبىر ادامنىڭ قولىنان كەلەتىن جۇمىس ەمەس»-دەگەن جوبا جەتەكشىسى ش.مۇقاننىڭ سوزىمەن كەلىسەيىكشى. سويتسە دە ادەبي پورتالدا جوعارىدا اتالعان الىمدى اقىندار، قۋاتتى قالامدوزدار مەن شەبەر اۋدارماشىلار جايلى دەرەك نەگە جوق؟! پورتال قولدانۋشىلارىنىڭ ۇلتتىق ادەبيەت مارعاسقالارى تۋرالى ءبىر اۋىز ءسوز تاپپاعانى قالاي؟

ەندى قاراڭىز، «ادەبي الەم» قازاق ادەبيەتىنىڭ ۇلى ءھام تەڭدەسسىز تۋىندىسىنا اينالعان م.اۋەزوۆتىڭ «اباي جولى» رومان-ەپوپەياسىن ينتەرنەتكە ەنگىزدىك دەپ ماساتتانادى. ءتورت تومدى ەپوپەيالىق كولەمدى روماننىڭ ءبىرىنشى كىتابىن عانا (ونىڭ ءوزى تولىق ەمەس) ەنگىزىپ، كوز الداۋدىڭ قاجەتى قانشا؟ پورتالدا رومان-ەپوپەيا تۇتاس جارىق كورمەي، «ادەبي الەمنىڭ» اسىعى الشىسىنان ءتۇسۋى نەعايبىل... ۇيات!

سونان سوڭ ادەبيەت پورتالىنىڭ مودەراتورلارى مەن مەنەدجەرلەرى «ءبىز سايتقا قازاق ادەبيەتىنىڭ كورنەكتى اقىن-جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىن ەنگىزۋدەمىز» دەگەنىن نەگىزگە الايىقشى. كەي جاس قالام يەلەرى «كورنەكتى اقىندار» قاتارىنان كورىنگەنى بىلاي تۇرسىن، ونداعان تۋىندىلارى قوسا ەنگەن. مىسالى، جاس اقىن باۋىرجان حاليوللانىڭ ولەڭدەرى «تاۋەلسىزدىك تاڭى تۋعىزعان تۋىندىلار» قاتارىندا ساپ تۇزەگەندە، الاشتىڭ اقتاڭگەرى سەرىك اقسۇڭقارۇلى «اي قاراپ ءجۇردى» مە؟ جاستاردىڭ تۋىندىلارى ەنگىزىلگەنىنە قارسى ەمەسپىز، ارينە. بىراق وبەكتيۆتىلىك بولۋ كەرەك دەپ ويلايمىز!

ەكىنشىدەن، ءسوزىمىز جالاڭ، ويىمىز جۇتاڭ  بولماس ءۇشىن پورتال قولدانۋشىلارىنىنىڭ دا پىكىرىن بىلگەن ەدىك.

- اقپاراتتىق تەحنولوگيالار عاسىرىندا مۇنداي پورتالداردىڭ ماڭىزى ارتا تۇسپەك. مەن قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى مۇعالىمى رەتىندە «ادەبي الەم» پورتالىن قولدايمىن. ءبىرشاما اقىنداردى، كەيبىر تۋىندىلاردى تاۋىپ الىپ، ەمىن-ەركىن وقۋعا بولادى. اسىرەسە تەحنيكانىڭ «قۇلاعىندا ويناعان» جاستار ءۇشىن رۋحاني ازىق بولا الادى.

امال نە، كوبىنە اسا قاجەت تۋىندىلار تابىلماي جاتادى. ماسەلەن ورالحان بوكەيدىڭ، مۇحتار ماعاۋيننىڭ، تاحاۋي احتانوۆتىڭ، ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ بىردە-ءبىر تۋىندىسى جوق پورتالدا. حIX عاسىردا وتارشىلدىق ەزگىگە تەگەۋرىندى قارسىلىق تانىتىپ، حالىق رۋحىن وياتقان اقىندار نارمانبەت ورمانبەتۇلى، يمانجان جىلقايداروۆ، قايىپ اينابەكوۆ، تايجان قالماعامبەتوۆتەر ەسكەرۋسىز قالىپتى!

ءتىپتى پورتالعا ەنگىزىلگەن كەيبىر شىعارمالاردىڭ باسى بار دا اياعى جوق. بۇنىڭ ءبارى «ادەبي الەمنىڭ» ۇلتتىق پورتال دارەجەسىنە كوتەرىلۋىنە كەدەرگى بولادى ما دەپ ويلايمىن» - دەيدى قاراعاندىداعى №4 مەكتەپ-ينتەرناتىنىڭ مۇعالىمى جالەل قۋاندىقۇلى.

ال ايماعىمىزداعى جوعارى وقۋ ورنىنىڭ ستۋدەنتى مۇرات الامانوۆ ويىن بىلاي جەتكىزدى:

- ءوزىم دە، زامانداستارىم دا پورتالمەن تانىسقانبىز. وتە جاقسى باستاما! «ادەبي الەمنىڭ» ديزاينى (سىرتقى كورىنىسى) تارتىمدى بولعانىمەن، بىراق مۋلتيمەديالىق مۇمكىندىكتەرى تار بولعانى قىنجىلتادى. ءوزىڭ قاراشى، پورتال دەگەن ءسوزدىڭ اۋقىمى كەڭ عوي. الەمنىڭ ەڭ وزىق دەگەن ۇلتتىق پورتالدارىن اشساڭ، اۋديو-ۆيدەو ماتەريالدار، فوتوقۇجاتتار، سوڭعى جاڭالىقتار، ساۋالنامالار، تاعىسىن تاعىلار الدىنان ءتىزىلىپ شىعادى. جانىپ، قايناپ تۇرادى كادىمگىدەي. وسىلايشا سونداي ادەبي، تاريحي، تانىمدىق پورتالدارعا  جاستار اعىلادى، قىزىعادى، ۇمتىلادى عوي. ءبىزدىڭ پورتال مۋلتيمەديالىق تۇرعىدان قاراعاندا قۇرعاقتاۋ. وزىنە ەلىكتىرەتىندەي، شاقىراتىنداي سونى ەشتەڭە جوق. قاراپايىم «ىزدەۋ» تەتىگىن دە تابا المايسىڭ... سول تۇرعىدا پورتال دامىسا دەيمىز!- دەيدى.

ۇشىنشىدەن، اقپارات نارىعىندا ادەبي پورتال ءۇشىن تايم-مەنەدجمەنتتىڭ (ۋاقىتتى باسقارۋ) ماڭىزى اسا زور بولماق. الەمدىك ماركەتينگتىڭ زاڭدىلىقتارى بويىنشا سايت كۇندە جاڭارىپ، جاندانىپ تۇرۋى ءتيىس. ونداي جۇيە ەشقانداي سىلتاۋلارعا باعىنبايتىنى دا ايان. البەتتە «ادەبي الەم» ءۇشىن بۇنىڭ بارلىعى تاڭسىق ەمەس بولار.

ءبىزدىڭ ويىمىزشا، قولدانۋشىلاردىڭ پورتالدى قىزۋ تالقىعا سالۋى - زاڭدى قۇبىلىس. سوندىقتان جوبا جەتەكشىلەرى ازاردا-بەزەر بولماي، «ينتەرنەتسىز ينە شانشىم جەر باسپايتىن وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ» تىلەگىن ەسكەرسە دەيمىز. سونداي-اق «جاي جۇرگەندە ءبارى دە ات، شاپقاندا شاما بىلىنەر» دەگەندەي، ورتالىق كىتاپحانالار مەن باسپاحانالار پورتالدىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە سەپ بولۋى كەرەك! پورتال قولدانۋشىلارى «جەل تۇرعىزدى». ەندى ءشوپتىڭ باسى قيمىلداي ما، «ادەبي الەم»؟!

قاراعاندى قالاسى

"اباي-اقپارات"