جۇما, 17 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2521 0 پىكىر 11 ناۋرىز, 2011 ساعات 16:22

دجەرالد گاۋس. كاپيتاليزم: يدەيا ي يدەال

پولنىي پروۆال سوتسياليزما ۆ سوۆەتسكوم سويۋزە، كازالوس بى، نا پراكتيكە دوكازال پرەۆوسحودستۆو كاپيتاليستيچەسكوي ەكونوميكي ناد تسەنتراليزوۆاننىم پلانيروۆانيەم، ودناكو يدەي كوممۋنيزما وستاۆيلي پوسلە سەبيا نوستالگيچەسكي وبراز ۆىسوكومورالنوي سوتسيالنو-ەكونوميچەسكوي سيستەمى، پوزۆوليايۋششەي ۆسەم بەز يسكليۋچەنيا ترۋديتسيا ۆو يميا «وبششەگو بلاگا». كاپيتاليزم، ناپروتيۆ، پو-پرەجنەمۋ يمەەت ۆ وبششەستۆەننوم سوزناني رەپۋتاتسيۋ نەسپراۆەدليۆوگو ي امورالنوگو ۋكلادا، سۋششەستۆوۆانيە كوتوروگو موجەت وپراۆدات ليش بىسترىي ەكونوميچەسكي روست. تەم نە مەنەە، پو منەنيۋ دجەرالدا گاۋسا، «وبششەە بلاگو»، ەسلي پونيمات پود نيم سۋممۋ ينديۆيدۋالنىح سترەملەني، دوستيجيمو تولكو پري كاپيتاليزمە: ەتو ەدينستۆەننايا سيستەما، ۆ وسنوۆاني كوتوروي لەجات سۆوبودا ليچنوستي، دوبروۆولنىي وبمەن ي تەرپيموست.

1. كاپيتاليزم، بيزنەس ي ەتيكا

پولنىي پروۆال سوتسياليزما ۆ سوۆەتسكوم سويۋزە، كازالوس بى، نا پراكتيكە دوكازال پرەۆوسحودستۆو كاپيتاليستيچەسكوي ەكونوميكي ناد تسەنتراليزوۆاننىم پلانيروۆانيەم، ودناكو يدەي كوممۋنيزما وستاۆيلي پوسلە سەبيا نوستالگيچەسكي وبراز ۆىسوكومورالنوي سوتسيالنو-ەكونوميچەسكوي سيستەمى، پوزۆوليايۋششەي ۆسەم بەز يسكليۋچەنيا ترۋديتسيا ۆو يميا «وبششەگو بلاگا». كاپيتاليزم، ناپروتيۆ، پو-پرەجنەمۋ يمەەت ۆ وبششەستۆەننوم سوزناني رەپۋتاتسيۋ نەسپراۆەدليۆوگو ي امورالنوگو ۋكلادا، سۋششەستۆوۆانيە كوتوروگو موجەت وپراۆدات ليش بىسترىي ەكونوميچەسكي روست. تەم نە مەنەە، پو منەنيۋ دجەرالدا گاۋسا، «وبششەە بلاگو»، ەسلي پونيمات پود نيم سۋممۋ ينديۆيدۋالنىح سترەملەني، دوستيجيمو تولكو پري كاپيتاليزمە: ەتو ەدينستۆەننايا سيستەما، ۆ وسنوۆاني كوتوروي لەجات سۆوبودا ليچنوستي، دوبروۆولنىي وبمەن ي تەرپيموست.

1. كاپيتاليزم، بيزنەس ي ەتيكا

وبراتيم ۆنيمانيە نا ناگليادنەيشي كونتراست مەجدۋ ۆراچەبنوي ي دەلوۆوي ەتيكوي. كازالوس بى، وبە ەتي فورمى پريكلادنوي ەتيكي سۆيازانى س پروفەسسيامي، يگرايۋششيمي كليۋچەۆۋيۋ رول ۆ وبەسپەچەني بلاگوسوستويانيا ليۋدەي. وبە كاسايۋتسيا پروفەسسيونالنىح وبيازاننوستەي، ا تاكجە سووتنوشەنيا مەجدۋ تسەليامي، نەوتەملەمو پريسۋششيمي سووتۆەتستۆۋيۋششەي پروفەسسي، ي ەتيچەسكيم دولگوم پەرەد درۋگيمي ليۋدمي ي وبششەستۆوم ۆ تسەلوم. ۆ تو جە ۆرەميا پوراجاەت ي فۋندامەنتالنوە رازليچيە مەجدۋ نيمي: ەسلي «فونوم» دليا مەديتسينسكوي ەتيكي ياۆلياەتسيا پراكتيچەسكي ۆسەوبششايا ۋبەجدەننوست ۆ توم، چتو رابوتا ۆراچا دوستوينا ۆوسحيششەنيا ي بلاگورودنا س نراۆستۆەننوي توچكي زرەنيا، تو دەياتەلنوست بيزنەسمەنا رەاليزۋەتسيا ۆ رامكاح چاستنىح فيرم ي كاپيتاليستيچەسكوي رىنوچنوي ەكونوميكي، چيا مورالنايا ي حوزيايستۆەننايا وپراۆداننوست ۆوت ۋجە پولتورا ستولەتيا ۆىزىۆاەت پوستوياننىە سپورى. كونەچنو، داجە پري سوتسياليزمە موجەت سۋششەستۆوۆات «ەتيكا سوتسياليستيچەسكيح حوزيايستۆەننيكوۆ»، ۆ چەم-تو سوۆپادايۋششايا س سوۆرەمەننوي دەلوۆوي ەتيكوي. تەم نە مەنەە، منوگيە يز ۆوپروسوۆ، حاراكتەرنىح دليا دەلوۆوي ەتيكي - ناپريمەر، كاكيە وبيازاتەلستۆا نەسەت كورپوراتسيا پەرەد سۆويمي اكتسيونەرامي - ۆوزنيكايۋت تولكو ۆ ۋسلوۆياح رىنوچنوي ەكونوميكي، وسنوۆاننوي نا چاستنوي سوبستۆەننوستي.

ۆ رەزۋلتاتە ۆوزنيكاەت سەرەزنەيشايا پروبلەما ۆ پلانە دەلوۆوي ەتيكي: موجنو لي سوزدات ەتيچەسكي كودەكس دليا كاكوگو-ليبو رودا زانياتي (ناپريمەر بيزنەسا), يگنوريرۋيا توت فاكت، چتو كونتەكست ەتوي دەياتەلنوستي (ۆ داننوم سلۋچاە، كاپيتاليزم) نەودنوزناچەن س مورالنوي توچكي زرەنيا؟ موجنو لي پرەدستاۆيت سەبە، سكاجەم، رازرابوتكۋ مەديتسينسكوي ەتيكي، كوگدا ۆ وبششەستۆە يدۋت سپورى و توم، كاك ۆوسپرينيمات مەديتسينۋ - پوزيتيۆنو، يلي نەگاتيۆنو؟ ا ۆوت ەششە ودين ۋگول زرەنيا نا پروبلەمۋ: ەسلي ۆى پرەپوداەتە دەلوۆۋيۋ ەتيكۋ، وزناچاەت لي ەتو، چتو ۆى دولجنى پريزناۆات ي «ەتيچنوست» بيزنەسا؟ ي وزناچاەت لي ەتو، چتو ۆى وبيازانى بىت ستوروننيكوم كاپيتاليزما؟[1] پودوزرەۆايۋ، چتو پەرەد منوگيمي پرەپوداۆاتەليامي دەلوۆوي ەتيكي ۆ داننوم سلۋچاە ۆوزنيكاەت سەرەزنايا ديلەمما. بولشينستۆو يز نيح پو وبرازوۆانيۋ فيلوسوفى، ا منوگيە پرەدستاۆيتەلي ناۋچنوي فيلوسوفي سچيتايۋت - يلي پو كراينەي مەرە پودوزرەۆايۋت، - چتو كاپيتاليزم ۆ وسنوۆە سۆوەي نەسپراۆەدليۆ، يلي چتو مورالنو وپراۆداننوي ەتۋ سيستەمۋ موجنو بۋدەت سچيتات تولكو پوسلە ەە گلۋبوكوگو رەفورميروۆانيا. ۆەليكي ەكونوميست دجون مەينارد كەينس سفورمۋليروۆال پوستۋلات، پود كوتورىم، ناۆەرنو، گوتوۆى پودپيساتسيا منوگيە پرەپوداۆاتەلي دەلوۆوي ەتيكي:

سو سۆوي ستورونى يا پولاگايۋ، چتو كاپيتاليزم، پري رازۋمنوم ۋپراۆلەني، موجەت پرەدستاۆليات سوبوي بولەە ەففەكتيۆنوە سرەدستۆو دليا رەشەنيا ەكونوميچەسكيح زاداچ، چەم ليۋبايا يز يمەيۋششيحسيا التەرناتيۆنىح سيستەم، نو ساما ەگو سۋششنوست پو منوگيم پارامەترام ۆىزىۆاەت سەرەزنەيشيە ۆوزراجەنيا. ناشا پروبلەما سوستويت ۆ توم، چتوبى ۆىرابوتات تاكۋيۋ ورگانيزاتسيۋ وبششەستۆا، كوتورايا وبەسپەچيۆالا بى ماكسيمالنۋيۋ ەففەكتيۆنوست، نە وسكوربليايا پري ەتوم ناشەگو پونيمانيا «ۋدوۆلەتۆوريتەلنوگو» وبرازا جيزني[2].

بولەە توگو، منوگيە پرەپوداۆاتەلي دەلوۆوي ەتيكي ي ليۋدي، ەە يزۋچايۋششيە، ۆوزموجنو، ۆ كۋدا مەنشەي ستەپەني، چەم كەينس، سچيتايۋت كاپيتاليزم ۆ پرينتسيپە پريەملەمىم: ۆ كونتسە كونتسوۆ، كەينس حوتەل رەفورميروۆات سيستەمۋ، ا نە راديكالنىم وبرازوم يزمەنيت ەە. ەسلي پراكتيكا دەلوۆوي ەتيكي نەرازرىۆنو سۆيازانا س كاپيتاليستيچەسكوي ەكونوميكوي، پرەپوداۆاتەليام ەتوي ديستسيپلينى ي ستۋدەنتام، ەە يزۋچايۋششيم، نۋجنو يمەت پرەدستاۆلەنيە و توم، چتو پرەدستاۆلياەت سوبوي كاپيتاليزم «ۆ چيستوم ۆيدە». پوسلە ەتوگو موجنو بۋدەت وبدۋمات ۆوزموجنىە ارگۋمەنتى دليا ەگو «وپراۆدانيا». كوگدا مى ۆىياسنيم ۆسە ەتو، ۋ ناس پوياۆيتسيا وسنوۆا دليا وتۆەتا نا ۆوپروس و توم، موجەت لي سۋششەستۆوۆات پو-ناستوياششەمۋ ەتيچنايا دەلوۆايا پراكتيكا. ەسلي، ۋستانوۆيۆ، چتو تاكوە كاپيتاليزم ۆ چيستوم ۆيدە، ي كاكيە ارگۋمەنتى موجنو پريۆەستي ۆ ەگو زاششيتۋ، پرەپوداۆاتەل دەلوۆوي ەتيكي يلي ستۋدەنت پريدەت ك ۆىۆودۋ، چتو ەتي ارگۋمەنتى نەدوستاتوچنى، پەرەد نيم ۆستانەت زاداچا، سفورمۋليروۆاننايا كەينسوم: وپرەدەليت، ۆوزموجنو لي رەفورميروۆانيە ەتوي سيستەمى، ي كاكوە يمەننو، چتوبى سوحرانيت پرەيمۋششەستۆا كاپيتاليستيچەسكوگو سپوسوبا ۆەدەنيا بيزنەسا، ي ودنوۆرەمەننو پريدات ەمۋ سوۆمەستيموست سو سۆويم پونيمانيەم «ۋدوۆلەتۆوريتەلنوگو وبرازا جيزني». ۆوزموجنو، پرواناليزيروۆاۆ حاراكتەر سوۆرەمەننىح ۆاريانتوۆ كاپيتاليزما، ون سوچتەت، چتو وني دوستاتوچنو دالەكو ۋشلي وت ەگو «چيستوي» فورمى، ي پوتومۋ سووتۆەتستۆۋيۋت ەگو پونيمانيۋ ۋدوۆلەتۆوريتەلنوگو وبرازا جيزني: توگدا ۆوزنيكاەت ۆەروياتنوست، چتو كاپيتاليزم ۆىزىۆاەت نارەكانيا يمەننو پوتومۋ، چتو ون سليشكوم نە پوحوج نا سوبستۆەننىي پەرۆوناچالنىي ۆاريانت.

مويا زاداچا ۆ رامكاح داننوي گلاۆى - وبريسوۆات ەلەمەنتى، يز كوتورىح، پو موەمۋ منەنيۋ، سوستويت «چيستىي» كاپيتاليزم، ي يزلوجيت نەكوتورىە ارگۋمەنتى، ۆىدۆيگاەمىە ستوروننيكامي كاپيتاليزما ۆ كاچەستۆە وپراۆدانيا ەتيح ەلەمەنتوۆ. دوستاتوچنو راسپلىۆچاتايا يدەيا «كاپيتاليزما» بولەە دوستۋپنا پونيمانيۋ، ەسلي مى رازوبەم ەە نا وتدەلنىە سوستاۆنىە چاستي. پري ەتوم كاجدىي يز ەلەمەنتوۆ موجەت بىت وپراۆدان رازليچنىمي سپوسوبامي. كاك ۋۆيديت چيتاتەل، موە ليچنوە منەنيە تاكوۆو: ستويت ۆنيماتەلنو پريسموترەتسيا ك ەلەمەنتام، يز كوتورىح سوستويت كاپيتاليستيچەسكايا سيستەما، ي مى ۋۆيديم، چتو كەينس ي منوگيە درۋگيە سيلنو نەدووتسەنيۆايۋت ەە پوتەنتسيال ۆ كاچەستۆە يدەالنوگو مەحانيزما ورگانيزاتسي ەكونوميچەسكيح - ا ۆو منوگوم ي سوتسيالنىح - وتنوشەني. ودناكو مويا تسەل سوستويت نە ۆ توم، چتوبى «زاششيتيت» كاپيتاليزم ۆ كاچەستۆە يدەالا، ا ۆ توم، چتوبى راسسموترەت ەگو سوستاۆنىە چاستي. ەتو نە تولكو پوزۆوليت نام لۋچشە پونيات كونتەكست، ۆ كوتوروم وسۋششەستۆليايۋتسيا دەلوۆىە وپەراتسي، نو ي پوزۆوليت چيتاتەليۋ ۆىياسنيت، كاكيە يمەننو اسپەكتى كاپيتاليزما - ەسلي تاكوۆىە نايدۋتسيا - مەنشە ۆسەگو سوۆمەستيمى س ەگو پونيمانيەم «ۋدوۆلەتۆوريتەلنوگو وبرازا جيزني». تاكيم وبرازوم، داننايا گلاۆا پوسۆياششەنا نە ستولكو دەلوۆوي ەتيكە كاك تاكوۆوي، سكولكو وسنوۆە دەلوۆوي پراكتيكي، ا زناچيت، ي ەتيكي - يدەە كاپيتاليستيچەسكوگو ۋسترويستۆا ەكونوميكي.

2. چاستنايا سوبستۆەننوست

ماكسيمالنو شيروكيە يز ۆوزموجنىح پراۆا ۆلادەنيا: كاپيتاليستيچەسكايا سوبستۆەننوست

تسەنترالنوي تەموي كلاسسيچەسكيح ديسكۋسسي وب «وپراۆداننوستي» كاپيتاليزما، وسوبەننو ۆ سۆەتە ەگو پروتيۆوپوستاۆلەنيا كوممۋنيزمۋ، بىلو پراۆو چاستنوي سوبستۆەننوستي. دجون ستيۋارت ميلل (ستوروننيك كاپيتاليزما ۆ «موديفيتسيروۆاننوم» ۆيدە) ي كارل ماركس (سامىي يزۆەستنىي كريتيك ەتوگو سترويا), سچيتالي: كاپيتاليزم ۆ وسنوۆە سۆوەي - ەتو سيستەما، وسنوۆاننايا نا پراۆاح چاستنوي سوبستۆەننوستي، ا پوتومۋ پولاگالي، چتو دەمونتاج پراۆ چاستنوي سوبستۆەننوستي راۆنوسيلەن دەمونتاجۋ كاپيتاليزما. ماركس پيسال: «كوممۋنيزم ەست پولوجيتەلنوە ۆىراجەنيە ۋپرازدنەنيا چاستنوي سوبستۆەننوستي»[3]. ۆپروچەم، ستوروننيكوۆ پولنوي وتمەنى چاستنوي سوبستۆەننوستي بىلو نەمنوگو. ۆ يدەالنوي رەسپۋبليكە پلاتونا پراۆياششي كلاسس دەيستۆيتەلنو دولجەن بىل جيت پري كوممۋنيزمە - ۆكليۋچايا وبششيح جەن، - نو ەتۋ يدەيۋ موجنو سچيتات كراينوستيۋ[4]. داجە ۆ سسسر پريزناۆالاس چاستنايا (ليچنايا) سوبستۆەننوست ۆ ۆيدە پوترەبيتەلسكيح توۆاروۆ - ودەجدى، دوماشنەي ۋتۆاري، كنيگ. ۆ ەتوم سلۋچاە كاپيتاليزم، ۆەروياتنو، پرەدۋسماتريۆاەت چاستنۋيۋ سوبستۆەننوست نا توۆارى، نە وتنوسياششيەسيا ك پوترەبيتەلسكيم - موجنو پرەدپولوجيت، چتو ەگو حاراكتەريزۋەت چاستنايا سوبستۆەننوست نا سرەدستۆا پرويزۆودستۆا (ت.ە. توۆارى، نەوبحوديمىە دليا پرويزۆودستۆا درۋگيح توۆاروۆ). حوتيا وپرەدەلەننايا دوليا يستينى ۆ ەتوم ەست، سرەدستۆا پرويزۆودستۆا، ناپريمەر، ورۋديا ترۋدا ي سەلسكوحوزيايستۆەننىي ينۆەنتار، ناحوديليس ۆ چاستنوي سوبستۆەننوستي نا پروتياجەني ۆسەي يستوري چەلوۆەچەستۆا، نو ەتو نە پوزۆولياەت ۋتۆەرجدات، چتو وت ناچالا ۆرەمەن پرەوبلادايۋششيم سپوسوبوم پرويزۆودستۆا بىل كاپيتاليزم[5]. تاك كاكوۆى جە «ۆزايمووتنوشەنيا» مەجدۋ چاستنوي سوبستۆەننوستيۋ ي كاپيتاليزموم؟

يدەالنىي كاپيتاليزم - ت.ە. ەگو «چيستىي» ۆاريانت - حاراكتەريزۋەتسيا ماكسيمالنو شيروكيمي رەالنىمي پراۆامي سوبستۆەننوستي ۆ دۆۋح يزمەرەنياح. پەرۆوە كاساەتسيا وبەما ينديۆيدۋالنىح پراۆ ۆلادەنيا، يلي، كاك ۆىراجايۋتسيا فيلوسوفى، «پۋچكا» پراۆ، سوستاۆليايۋششيح سوبستۆەننوست چەلوۆەكا. بولشينستۆو ۋچەنىح سەگودنيا راسسماتريۆايۋت سوبستۆەننوست كاك نابور پراۆ، چە سودەرجانيە موجەت ۆاريروۆاتسيا. تاك، چتوبى الف يمەل پولنىي نابور پراۆ سوبستۆەننوستي نا س، ون دولجەن وبلادات:[6]

  • پراۆوم پولزوۆانيا س پو سۆوەمۋ ۋسموترەنيۋ ۆو ۆسەح سلۋچاياح، ەسلي ەتو نە نانوسيت ۋششەربا درۋگيم ليۋديام يلي يح سوبستۆەننوستي;
  • پراۆوم نە پوزۆوليات درۋگيم پولزوۆاتسيا س;
  • پراۆوم ۋپراۆلەنيا: الف موجەت داۆات درۋگيم ليۋديام، پو سۆوەمۋ ۆىبورۋ، رازرەشەنيە پولزوۆاتسيا س، ي وپرەدەليات، كاكيم يمەننو وبرازوم وني موگۋت ەە يسپولزوۆات;
  • پراۆوم نا كومپەنساتسيۋ: ەسلي كتو-تو پريچينيت ۆرەد س يلي ۆوسپولزۋەتسيا ەيۋ بەز رازرەشەنيا الفا، ون ۆپراۆە پوترەبوۆات وت ۆينوۆنوگو كومپەنساتسيۋ زا سنيجەنيە تسەننوستي س;
  • پراۆوم نا ۋنيچتوجەنيە، راستراچيۆانيە ۆپۋستۋيۋ يلي موديفيكاتسيۋ: الف موجەت ۋنيچتوجيت س، راستراتيت ەە ۆپۋستۋيۋ يلي ليۋبىم وبرازوم يزمەنيت;
  • پراۆوم نا پولۋچەنيە دوحودا: الف ۆپراۆە پولۋچات فينانسوۆۋيۋ ۆىگودۋ زا وتكاز وت پراۆا پولزوۆانيا س ي رازرەشەنيە درۋگومۋ ليتسۋ پولزوۆاتسيا ەتيم يمۋششەستۆوم;
  • يممۋنيتەتوم وت ەكسپروپرياتسي: س (يلي ليۋبايا ەە چاست) نە موجەت ستات سوبستۆەننوستيۋ درۋگوگو ليتسا يلي گوسۋدارستۆا بەز سوگلاسيا الفا، زا يسكليۋچەنيەم نەكوتورىح سلۋچاەۆ، ناپريمەر، سۆيازاننىح س نالوگووبلوجەنيەم;
  • وتۆەتستۆەننوستيۋ پو سۋدۋ: سپەتسيالنو نا تو ۋپولنوموچەننىە ليتسا موگۋت وتوبرات س ۋ الفا ۆ كاچەستۆە ۋپلاتى دولگا;
  • وتسۋتستۆيەم ۆرەمەننىح وگرانيچەني: پراۆا الفا نا س نوسيات بەسسروچنىي حاراكتەر;
  • پراۆوم نا سداچۋ ۆ ارەندۋ ي پروداجۋ (پراۆو پەرەداچي): الف ۆپراۆە نا ۆرەميا يلي ناۆسەگدا پەرەدات سۆوي پراۆا نا س يلي چاست ەتيح پراۆ درۋگيم ليتسام پو سۆوەمۋ ۆىبورۋ.

گوۆوريا، چتو ليتسو، وبلادايۋششەە پەرەچيسلەننىمي پراۆامي نا س، يمەەت نا نەە ماكسيمالنو شيروكيە يز ۆوزموجنىح پراۆا سوبستۆەننوستي، مى يمەەم ۆ ۆيدۋ، چتو ون پولنوستيۋ كونتروليرۋەت س (ترەبوۆانيە ماكسيمالنوستي كونتروليا) س ۋچەتوم توگو فاكتا، چتو درۋگيە ليۋدي وبلادايۋت ستول جە پولنىم كونترولەم ناد سۆوەي سوبستۆەننوستيۋ (ترەبوۆانيە ۆوزموجنوستي). ەسلي مى سنيمەم ترەبوۆانيە ۆوزموجنوستي، الفا موجنو نادەليت ەششە بولەە شيروكيمي پراۆامي نا س، ناپريمەر، پراۆوم پولزوۆانيا سوبستۆەننوستيۋ ۆ ۋششەرب درۋگيم يلي يممۋنيتەتوم وت يمۋششەستۆەننوي وتۆەتستۆەننوستي پو سۋدۋ. ودناكو ەتو راسشيرەنيە ەگو پراۆ وگرانيچيلو بى كونترول درۋگيح ناد سۆوەي سوبستۆەننوستيۋ. ەسلي الف موجەت يسپولزوۆات سۆويۋ سوبستۆەننوست ۆو ۆرەد درۋگيم، تە، ۆ سۆويۋ وچەرەد، بۋدۋت وگرانيچەنى ۆ پراۆاح پولزوۆانيا سوبستۆەننىم يمۋششەستۆوم. ەسلي جە ون وسۆوبوجداەتسيا وت وتۆەتستۆەننوستي پو سۋدۋ، تو سپوسوبەن يزبەجات ۋپلاتى كومپەنساتسي زا ۋششەرب، نانەسەننىي چۋجومۋ يمۋششەستۆۋ. تاكيم وبرازوم، ۆىشەيزلوجەننىي پەرەچەن پراۆ پرەدستاۆلياەت سوبوي ماكسيمالنو ۆوزموجنىي كونترول الفا ناد س، نە نارۋشايۋششي انالوگيچنوگو كونتروليا درۋگيح ناد سۆوەي سوبستۆەننوستيۋ.

ماكسيمالنو شيروكيە رەالنو ۆوزموجنىە پراۆا سوبستۆەننوستي سۋششەستۆۋيۋت ليش ۆ يدەالنوم، «چيستوم» ۆاريانتە كاپيتاليزما. ۆ دەيستۆيتەلنوستي جە داجە ۆ رامكاح تەح ەكونوميچەسكيح سيستەم، كوتورىە مى س پولنىم وسنوۆانيەم موجەم نازۆات كاپيتاليستيچەسكيمي، كونترول الفا ناد س موجەت وگرانيچيۆاتسيا زا سچەت ۋرەزانيا يلي داجە وتمەنى نەكوتورىح يز پەرەچيسلەننىح پراۆ. ۆ چاستنوستي، سيستەما «زونيروۆانيا» وگرانيچيۆاەت ەگو ۆوزموجنوستي پو يسپولزوۆانيۋ سۆوەگو يمۋششەستۆا، پراۆيلا، دەيستۆۋيۋششيە ۆ وتنوشەني يستوريچەسكي تسەننوي زاسترويكي، موگۋت نە پوزۆوليت الفۋ ۋنيچتوجات (سنوسيت), راستراچيۆات ۆپۋستۋيۋ (دەرجات ۆ زاپۋستەني) يلي مەنيات (پەرەسترايۆات) سۆويۋ نەدۆيجيموست، زاكونى و ليتسەنزيروۆاني ۋرەزايۋت ەگو ۆوزموجنوستي ۆ پلانە پەرەداچي سوبستۆەننوستي، ا نورمى وتنوسيتەلنو ماكسيمالنوي پروتسەنتنوي ستاۆكي سوكراششايۋت دوحودى. پوروي، ودناكو، ۆ رەالنوي ەكونوميكە ەتي پراۆا داجە راسشيريايۋتسيا. گوسۋدارستۆو داۆنو ۋجە وگرانيچيۆاەت پراۆو پوترەبيتەلەي نا كومپەنساتسيۋ زا ۋششەرب، نانەسەننىي دەياتەلنوستيۋ نەكوتورىح كوممۋنالنىح سلۋجب: تاكيم وبرازوم، ەتي پرەدپرياتيا نەسۋت مەنشۋيۋ وتۆەتستۆەننوست، چەم درۋگيە سوبستۆەننيكي[7]. ۆسە ەتو سپراۆەدليۆو راسسماتريۆاەتسيا كاك سپوسوبى وگرانيچەنيا پولنىح كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ سوبستۆەننوستي نەكوتورىح ليتس. وچەۆيدنو، ودناكو، چتو پو مەرە ناكوپلەنيا پودوبنىح وگرانيچەني موجەت ۆوزنيكنۋت ۆوپروس: دوستاتوچنو لي شيروكي وستاۆشيەسيا ۋ ۆلادەلتسەۆ پراۆا سوبستۆەننوستي، چتوبى سلۋجيت وسنوۆوي كاپيتاليزما؟ كرومە توگو، نەكوتورىە يز ۋكازاننىح پراۆ يمەيۋت دليا كاپيتاليستيچەسكوي سيستەمى بولەە ۆاجنوە زناچەنيە، چەم درۋگيە. ۆ چاستنوستي، پراۆا نا يسپولزوۆانيە، نا زاپرەت يسپولزوۆانيا درۋگيمي، نا پولۋچەنيە دوحودا، نا يزمەنەنيا، نا ۋپراۆلەنيە، نا پەرەداچۋ، نا كومپەنساتسيۋ ي نا يممۋنيتەت وت ەكسپروپرياتسي پرەدستاۆليايۋت سوبوي وسنوۆۋ كاپيتاليستيچەسكوگو سترويا. ەكونوميچەسكايا سيستەما، ۆ رامكاح كوتوروي وني وگرانيچيۆايۋتسيا نەزناچيتەلنو، پرودولجاەت وستاۆاتسيا كاپيتاليستيچەسكوي; ەسلي جە وگرانيچەنيە ليۋبوگو يز ەتيح پراۆ ۆ وتنوشەني شيروكوگو سپەكترا رازنوۆيدنوستەي يمۋششەستۆا نوسيت راديكالنىي حاراكتەر، تو سيستەما ۆ تسەلوم پەرەستاەت سووتۆەتستۆوۆات كريتەريام كاپيتاليزما. تاك، و سيستەمە، ۆ رامكاح كوتوروي پراۆا نا دوحود ي پەرەداچۋ سوبستۆەننوستي ۆ پرينتسيپە نە پريزنايۋتسيا، موجنو سكازات، چتو چاستنايا سوبستۆەننوست تام سۋششەستۆۋەت، نو كاپيتاليستيچەسكايا - نەت.

ۆ سۆيازي س پراۆوم نا يممۋنيتەت وت ەكسپروپرياتسي ۆوزنيكايۋت سەرەزنەيشيە ۆوپروسى وب وپراۆداننوستي نالوگووبلوجەنيا. كونفيسكاتسيا سوبستۆەننوستي بەز سوگلاسيا ۆلادەلتسا ۋرەزاەت يلي وگرانيچيۆاەت ەتو پراۆو; ەسلي ونا پريوبرەتاەت زناچيتەلنىە ماسشتابى، موجنو سكازات، چتو سيستەما دالەكا وت «يدەالنوگو» كاپيتاليزما[8]. دجون لوكك ۆ سۆوە ۆرەميا ۋكازىۆال: ەسلي گوسۋدارستۆو يمەەت پراۆو زاكوننىم پۋتەم وتنيمات يمۋششەستۆو گراجدان بەز يح سوگلاسيا، «ەتو پو سۋتي ليشاەت يح ۆسياكوي سوبستۆەننوستي ۆووبششە»[9]. س ۋچەتوم ەتوگو ۆ نايبولەە كراينەي فورمە كونتسەپتسيا كاپيتاليزما پرەدستاۆلياەت سوبوي «انارحو-كاپيتاليزم»: ەە ستوروننيكي سچيتايۋت، چتو، پوسكولكۋ ليۋبوە نالوگووبلوجەنيە وسۋششەستۆلياەتسيا نە نا وسنوۆە ۆزايمنوگو سوگلاسيا، گوسۋدارستۆو كاك تاكوۆوە پو وپرەدەلەنيۋ نەلەگيتيمنو[10]. لوكك پريدەرجيۆالسيا بولەە ۋمەرەننوي پوزيتسي. حوتيا ون سچيتال، چتو گوسۋدارستۆو نە دولجنو پوۆىشات نالوگي بەز سوگلاسيا نارودا، پري ناليچي لەگيتيمنوگو زاكونوداتەلنوگو سوبرانيا، دەيستۆۋيۋششەگو س سوگلاسيا پودداننىح، نالوگي، ۋستاناۆليۆاەمىە پودوبنىم پرەدستاۆيتەلنىم ورگانوم، نە ياۆليايۋتسيا ەكسپروپرياتسيەي، ا زناچيت، ي نە نارۋشايۋت پراۆ سوبستۆەننوستي[11].

تاكيم وبرازوم، زنامەنيتىي لوزۋنگ امەريكانسكوي رەۆوليۋتسي - «نيكاكيح نالوگوۆ بەز پرەدستاۆيتەلستۆا» - وتراجاەت تۆەردۋيۋ پريۆەرجەننوست كاپيتاليستيچەسكيم پراۆام سوبستۆەننوستي. تولكو پري وپرەدەلەننوي ورگانيزاتسي گوسۋدارستۆا ۆزيماەمىە يم نالوگي، پرەدستاۆليايۋششيە سوبوي كونفيسكاتسيۋ سوبستۆەننوستي گراجدان، موگۋت سچيتاتسيا لەگيتيمنىمي[12].

ماكسيمالنو شيروكيە يز ۆوزموجنىح پراۆا سوبستۆەننوستي: چەم موجنو ۆلادەت

تاكيم وبرازوم، پەرۆوە يزمەرەنيە ماكسيمالنو راسشيرەننىح رەالنو ۆوزموجنىح پراۆ سوبستۆەننوستي ۆ يدەالنوم ۆاريانتە كاپيتاليستيچەسكوي سيستەمى - ەتو وبەم پاكەتا پراۆ نا س. ۆتوروە يزمەرەنيە سۆيازانو س رازنووبرازيەم وبەكتوۆ[13]، نا كوتورىە ينديۆيد يمەەت پراۆا سوبستۆەننوستي. ۆ ەتوم وتنوشەني «يدەال» كاپيتاليزما زاكليۋچاەتسيا ۆ ماكسيمالنو ۆوزموجنوم راسشيرەني سپەكترا وبەكتوۆ، كوتورىە موگۋت ناحوديتسيا ۆ چاستنوم ۆلادەني. ەستەستۆەننو، ۆ ەتوت كرۋگ ۆ ۋسلوۆياح يدەالنوگو كاپيتاليزما ۆحوديات پوترەبيتەلسكيە ي پرويزۆودستۆەننىە توۆارى، ي پريرودنىە رەسۋرسى توجە. ۆ پوسلەدنەە ۆرەميا ستوروننيكي كاپيتاليزما ۆىدۆيگايۋت ارگۋمەنتى و توم، چتو منوگيە يز ناشيح ەكولوگيچەسكيح پروبلەم سۆيازانى س وتسۋتستۆيەم چاستنوي سوبستۆەننوستي نا پودوبنىە رەسۋرسى. منوگيە يز ەتيح پروبلەم كاسايۋتسيا تاك نازىۆاەمىح «رەسۋرسوۆ وبششەگو پولزوۆانيا»، حاراكتەريزۋيۋششيحسيا 1) سراۆنيتەلنو سۆوبودنىم («وبششيم») دوستۋپوم ي 2) چاستنىم پوترەبلەنيەم. ك تاكيم رەسۋرسام وتنوسياتسيا، ۆ چاستنوستي، چيستىي ۆوزدۋح ي پيتەۆايا ۆودا: وني دوستۋپنى ۆسەم، نو پوترەبليايۋتسيا كاجدىم پو وتدەلنوستي. «تراگەديا رەسۋرسوۆ وبششەگو پولزوۆانيا» ۆوزنيكاەت ۆ تەح سيتۋاتسياح، كوگدا ينديۆيدى (يلي گرۋپپى ينديۆيدوۆ) پرينيمايۋت راتسيونالنىە س ينديۆيدۋالنوي توچكي زرەنيا رەشەنيا وتنوسيتەلنو توگو، ۆ كاكوم وبەمە دولجەن پوترەبلياتسيا سووتۆەتستۆۋيۋششي رەسۋرس (ناپريمەر، ۆودا), كوتورىە ۆ كوللەكتيۆنوم پلانە ۆەدۋت ك چرەزمەرنوي ەكسپلۋاتاتسي رەسۋرسا ي ەگو يستوششەنيۋ[14] . نايبولەە وچەۆيدنىي پريمەر پروبلەمى وبششەگو پولزوۆانيا - زاگريازنەنيە وكرۋجايۋششەي سرەدى: چرەزمەرنوە يسپولزوۆانيە سپوسوبنوستي ۆوزدۋشنوي سرەدى ك راسسەيۆانيۋ پريمەسەي ۆەدەت ك وسلابلەنيۋ ەتوي سپوسوبنوستي. كوگدا توۆارى وستايۋتسيا ۆ وبششەم پولزوۆاني، تە، كتو پروياۆلياەت سدەرجاننوست ۆ يح پوترەبلەني ۆ ناستوياششي مومەنت (ناپريمەر، ۆىلاۆليۆايۋت مەنشە رىبى), نە تولكو پولۋچايۋت يح مەنشۋيۋ دوليۋ سەگودنيا، نو ي سكورەە ۆسەگو نيچەگو نە پولۋچات ۆ بۋدۋششەم: ۆەد درۋگيە، نە پروياۆليايۋششيە پودوبنوي سكلوننوستي ك سامووگرانيچەنيۋ، پروستو يستوششات يمەيۋششيسيا وبەم ەتوگو رەسۋرسا. تاكيم وبرازوم، ني ۋ كوگو نەت ستيمۋلا، چتوبى وگرانيچيۆات سەبيا ۆ ناستوياششەم، ي رەسۋرس وبرەچەن نا چرەزمەرنو ينتەنسيۆنۋيۋ ەكسپلۋاتاتسيۋ. بولشينستۆو يز سامىح سەرەزنىح ناشيح پروبلەم، ۆىزۆاننىح يستوششەنيەم رەسۋرسوۆ - وسلابلەنيەم سپوسوبنوستي اتموسفەرى پوگلوششات دۆۋوكيس ۋگلەرودا، نەحۆاتكوي سۆەجەگو ۆوزدۋحا ي ۆودى، گيبەليۋ كوراللوۆىح ريفوۆ، سوكراششەنيەم پوپۋلياتسي رىبى ي ديكيح جيۆوتنىح، - سۆيازانى س وتسۋتستۆيەم پراۆ چاستنوي سوبستۆەننوستي. كوگدا رەسۋرس ناحوديتسيا ۆ چاستنوم ۆلادەني، سوبستۆەننيك موجەت بىت ۋۆەرەن: سدەرجاننوست ۆ ەگو يسپولزوۆاني سەگودنيا پرينەسەت ەمۋ ۆىگودى زاۆترا - ون پولۋچيت مەنشە سەگودنيا، نو ۆ بۋدۋششەم ۋستويچيۆوست رەسۋرسا سوحرانيتسيا. كاك ۋبەديتەلنو دەمونستريرۋەت دەۆيد شميدتس، تولكو ۆىۆود رەسۋرسوۆ يز وبششەگو پولزوۆانيا پوزۆولياەت سۆەستي ك مينيمۋمۋ تەمپى يح يستوششەنيا. ون پريامو وتمەچاەت: «وبششەە ۆلادەنيە توۆاروم - گارانتيا ەگو ۋنيچتوجەنيا»[15] . كوگدا رەچ يدەت و نەۆوزوبنوۆلياەمىح رەسۋرساح (ناپريمەر، نەفتي) كاپيتاليستيچەسكايا سوبستۆەننوست نا نيح وبەسپەچيۆاەت ەففەكتيۆنىي مەحانيزم تسەنووبرازوۆانيا (سم. نيجە، رازدەل 3), چتو ۆ سۆويۋ وچەرەد ستيمۋليرۋەت پويسك دوپولنيتەلنىح زاپاسوۆ داننوگو رەسۋرسا يلي رازرابوتكۋ التەرناتيۆنىح تەحنولوگي.

تاكيم وبرازوم، پريۆەرجەنتسى كاپيتاليستيچەسكوگو يدەالا سترەمياتسيا ماكسيمالنو راسشيريت سپەكتر وبەكتوۆ، نا كوتورىە راسپروسترانيايۋتسيا پراۆا چاستنوي سوبستۆەننوستي. ەتو ۆكليۋچاەت ماكسيمۋم پراۆ نا سوبستۆەننوە تەلو ي ترۋد، س تەم، چتوبى ينديۆيد موگ پروداۆات درۋگيم ليۋبىە ۋسلۋگي، نە نانوسياششيە ۋششەربا ترەتيم ستورونام (وپيات جە، پراۆو سوبستۆەننوستي نە راسپروسترانياەتسيا نا ۆرەدنىە سپوسوبى ەە يسپولزوۆانيا). حوتيا ماركس پوروي نازىۆال چاستنۋيۋ سوبستۆەننوست حاراكتەرنوي چەرتوي يمەننو كاپيتاليزما، ۆ درۋگيح سلۋچاياح ون پودچەركيۆال: ەگو پودليننوي وسوبەننوستيۋ ياۆلياەتسيا «وۆەششەستۆلەنيە ترۋدا» - ترۋد ستانوۆيتسيا پرەدمەتوم كۋپلي-پروداجي، كاك ليۋبوي درۋگوي توۆار[16] . ەتا «توۆاريزاتسيا» ترۋدا ي ۋسلۋگ پريزناەتسيا ي ستوروننيكامي كاپيتاليزما: وني نە تولكو ۆىستۋپايۋت زا پروداجۋ چەلوۆەكوم سۆوەي رابوچەي سيلى ۆ تراديتسيوننوم پونيماني ەتوگو سلوۆا، نو پوروي پوددەرجيۆايۋت - ي داجە رەشيتەلنو پوددەرجيۆايۋت - تاكيە نەودنوزناچنىە س مورالنوي توچكي زرەنيا ياۆلەنيا، كاك پروداجا سەكسۋالنىح ۋسلۋگ ۆ فورمە پروستيتۋتسي، تورگوۆليا پورنوگرافيەي، سوزدانيە ستريپ-كلۋبوۆ ي در. «توۆاريزاتسيا» سەكسۋالنىح ۋسلۋگ پروياۆلياەتسيا، ۆ چاستنوستي، ۆ ۆوزنيكنوۆەني تاكيح پونياتي، كاك «سەكس-يندۋستريا» ي «رابوتنيكي سەكس-يندۋستري». منوگيە ستوروننيكي كاپيتاليزما گوتوۆى ەششە بولشە راسشيريت سفەرۋ «توۆاريزاتسي»، گوۆوريا و پراۆە سوبستۆەننوستي چەلوۆەكا نا چاستي سۆوەگو تەلا - ا زناچيت، ي پراۆە نا پروداجۋ ۆنۋترەننيح ورگانوۆ، ناپريمەر، پوچكي[17] ، يلي، ۆ نايبولەە راديكالنوم ۆاريانتە، ليۋبوگو كومپونەنتا ورگانيزما. رەزۋلتاتوم پودوبنوي كونتسەپتسي كاپيتاليزما ستالو پونياتيە «وبششەستۆا دوزۆولەننوستي»: ۆ ۋسلوۆياح «كونكۋرەنتنوگو كاپيتاليزما... بيزنەسمەن بۋدەت زاراباتىۆات دەنگي، ۋدوۆلەتۆوريايا ليۋبىە پوترەبنوستي ليۋدەي - بۋد تو پوپ-مۋزىكا، ساحارنايا ۆاتا يلي ستريپتيز»[18] . ۆ سۆوەم كراينەم ۆىراجەني ەتا كونتسەپتسيا پوبۋجداەت نەكوتورىح ستوروننيكوۆ كاپيتاليزما دوپۋسكات، چتو ينديۆيد ۆپراۆە پەرەداۆات درۋگومۋ پراۆو سوبستۆەننوستي نا سەبيا ساموگو، ستانوۆياس رابوم، يلي يستوچنيكوم ۆنۋترەننيح ورگانوۆ دليا ەكسپەريمەنتوۆ ي ترانسپلانتاتسي[19].

ارگۋمەنتى ۆ زاششيتۋ كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ سوبستۆەننوستي

پروسترانستۆو كاپيتاليستيچەسكوي سوبستۆەننوستي. ۆىشە يا وپيسال ۆاريانت س ماكسيمالنو راسشيرەننىمي رەالنو ۆوزموجنىمي پراۆامي سوبستۆەننوستي; كاك ۆيدنو يز ريسۋنكا، مەجدۋ ەتيم ۆاريانتوم (توچكا ا) ي كوممۋنيزموم (توچكا D) راسپولاگاەتسيا تسەلىي رياد پرومەجۋتوچنىح رەجيموۆ سوبستۆەننوستي.

موجنو پرەدپولوجيت، چتو، سكاجەم، امەريكانسكي ۆاريانت كاپيتاليزما ناحوديتسيا بليجە ك توچكە س، چەم ك توچكە ا (يدەالنومۋ كاپيتاليزمۋ): سپەكتر وبەكتوۆ، كوتورىە موگۋت ناحوديتسيا ۆ چاستنوي سوبستۆەننوستي، ۆەسما شيروك (حوتيا ي نە ماكسيمالەن - دوستاتوچنو ۆسپومنيت وب وتسۋتستۆي پراۆ سوبستۆەننوستي نا گەروين، نەكوتورىە سەكسۋالنىە ۋسلۋگي، ي ۆنۋترەننيە ورگانى), ودناكو پراۆا ۆلادەنيا ۆو منوگوم وگرانيچيۆايۋتسيا (سيستەموي ليتسەنزيروۆانيا، ەكولوگيچەسكيمي ي مەديتسينسكيمي نورمامي، ستاندارتامي تەحنيكي بەزوپاسنوستي ي در.). س درۋگوي ستورونى دجون ستيۋارت ميلل، سۋديا پو ۆسەمۋ، بىل ستوروننيكوم سيستەمى، پريبليجەننوي ك توچكە B: پري پولنىح پراۆاح ۆلادەنيا وبەكتامي، ناحودياششيميسيا ۆ چاستنوي سوبستۆەننوستي، كرۋگ ەتيح وبەكتوۆ سەرەزنو وگرانيچيۆاەتسيا. ۆ چاستنوستي، پو ەگو منەنيۋ، وسنوۆانيا دليا چاستنوگو ۆلادەنيا - چەلوۆەك يمەەت پراۆو نا پلودى سۆوەگو ترۋدا - نە راسپروسترانيايۋتسيا نا زەمليۋ: «زەمليا نە سوزدانا چەلوۆەكوم. ەتو «ناسلەدستۆو» يزناچالنو دوستاۆشەەسيا ۆسەمۋ چەلوۆەچەستۆۋ»[20]. تاكيم وبرازوم، وبوسنوۆانيە رەجيما كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ سوبستۆەننوستي «نە ۆ چيستوم ۆيدە» - ەتو وبوسنوۆانيە سيستەمى پراۆ سوبستۆەننوستي، پريبليجەننوي ك توچكە ا. ا وبوسنوۆانيە يدەالنوگو كاپيتاليزما - ەتو وبوسنوۆانيە ماكسيمالنو راسشيرەننىح رەالنو ۆوزموجنىح پراۆ سوبستۆەننوستي، سوۆپادايۋششيح س توچكوي ا. حوتيا نە تولكو پولنوە، نو داجە چاستيچنوە پەرەچيسلەنيە ارگۋمەنتوۆ، ۆىدۆيگاەمىح ۆ پولزۋ ەتيح راسشيرەننىح پراۆ سوبستۆەننوستي، ناحوديتسيا زا پرەدەلامي ناشيح ۆوزموجنوستەي ۆ رامكاح داننوي گلاۆى، ستويت پولۋچيت حوتيا بى نەكوتوروە پرەدستاۆلەنيە و توم، پوچەمۋ ستوروننيكي كاپيتاليزما سچيتايۋت، چتو سۋششەستۆوۆانيە پراۆ سوبستۆەننوستي، پريبليجەننىح ك توچكە ا، وپراۆدانو. وستانوۆيمسيا كراتكو نا دۆۋح ۆاجنىح ۆاريانتاح ارگۋمەنتاتسي، سفورمۋليروۆاننىح پوليتيچەسكيمي فيلوسوفامي (نا دوۆوداح ەكونوميستوۆ يا وستانوۆليۋس ۆ رازدەلە 3).

ساموپرينادلەجنوست. پوجالۋي، نايبولەە يزۆەستنىي ارگۋمەنت سوستويت ۆ توم، چتو 1) سۆوبودنىي چەلوۆەك دولجەن يمەت ماكسيمالنو راسشيرەننىە يز ۆوزموجنىح پراۆا سوبستۆەننوستي نا ساموگو سەبيا، ي 2) چتو سۋششەستۆۋەت نەكي مەحانيزم، وبەسپەچيۆايۋششي ترانسفورماتسيۋ ەتيح راسشيرەننىح پراۆ نا ساموگو سەبيا ۆ راسشيرەننىە پراۆا نا درۋگيە وبەكتى. پو منەنيۋ لوككا، سوبستۆەننوست چەلوۆەكا - ەتو نە تولكو ەگو «يمۋششەستۆو»، نو تاكجە ەگو «جيزن»، «سۆوبودا» ي «ليچنوست»[21]. ۆ ەتوم سمىسلە مى - ۆلادەلتسى ساميح سەبيا، ي ناشا سوبستۆەننوست نا ماتەريالنىە وبەكتى ياۆلياەتسيا پرودولجەنيەم ەتوگو ۆلادەنيا. لوكك سچيتال: كوگدا چەلوۆەك «سمەشيۆاەت» سۆوي ترۋد (توجە ەگو سوبستۆەننوست) س نيكومۋ نە پرينادلەجاششيمي كومپونەنتامي ناشەگو ميرا، ون ۆپراۆە راسپروسترانيت سوبستۆەننوست نا ساموگو سەبيا نا ەتي كومپونەنتى. پودوبنايا توچكا زرەنيا حاراكتەرنا نە تولكو دليا لوككا. كاك پوكازىۆاەت ستيۆەن باكل ۆ سۆوەم يسسلەدوۆاني و تەورياح سوبستۆەننوستي، وسنوۆاننىح نا پرينتسيپە ەستەستۆەننوگو پراۆا، گۋگو گروتسي ي سامۋەل پۋفەندورف، پودوبنو لوككۋ، ناستايۆالي نا تەسنوي سۆيازي مەجدۋ پراۆامي ينديۆيدا ي تەم، چتو ەمۋ «پرينادلەجيت». تاكوە پرەدستاۆلەنيە و توم، چتو پرينادلەجيت ينديۆيدۋ، يلي ەگو suum, پرەدۋسماتريۆاەت ناليچيە «ۆاجنەيشەگو يمۋششەستۆا»: جيزني، تەلا ي سۆوبودى. س ۋچەتوم ەتوگو، پوياسنياەت باكل، suum پرەدستاۆلياەت سوبوي «تو، چتو ەستەستۆەننىم وبرازوم پرينادلەجيت چەلوۆەكۋ، پوسكولكۋ وتوبرات ۋ نەگو ليۋبوي ەلەمەنت يز ەتوگو نابورا - زناچيت سوۆەرشيت نەسپراۆەدليۆوست»[22]. ي تەپەر ساموە گلاۆنوە: ستوروننيكي كونتسەپتسي ەستەستۆەننوگو پراۆا ۋتۆەرجدايۋت، چتو suum موجنو - بولەە توگو، دليا ۆىجيۆانيا ليۋدەي داجە نۋجنو - پەرەنەستي نا وكرۋجايۋششي مير. كاك وتمەچاەت باكل پريمەنيتەلنو ك ۆزگليادام لوككا، «پراۆو سوبستۆەننوستي نا ساموگو سەبيا، تاكيم وبرازوم، وبرەتاەت ديناميچنىي حاراكتەر، پوسكولكۋ، چتوبى ينديۆيد موگ ۆىجيت، ونو دولجنو راسشيرياتسيا - ترەبۋەت پريوبرەتەنيا تەح يلي ينىح ۆەششەي. چتوبى پوددەرجيۆات suum, ەگو نەوبحوديمو راسشيريات - زا سچەت «سمەشيۆانيا» س ۆەششامي»[23]. تاكيم وبرازوم، زا سچەت راسپروسترانەنيا suum ينديۆيدا نا ۆنەشني مير - سوگلاسنو تەوري لوككا، «سمەشەنيا» ەگو ترۋدا س كومپونەنتامي ەتوگو ميرا - ۆوزنيكاەت ۆنەشنيايا چاستنايا سوبستۆەننوست نا توۆارى. ۆنەشنەە ۆلادەنيە پرەدستاۆلياەت سوبوي پراۆا سوبستۆەننوستي نا ماتەريالنىە وبەكتى، ستول جە شيروكيە، كاك ي پراۆا سوبستۆەننوستي ينديۆيدا نا ساموگو سەبيا: وني ستانوۆياتسيا پرودولجەنيەم اتريبۋتوۆ ليچنوستي.

چتوبى ارگۋمەنت و سوبستۆەننوستي نا ساموگو سەبيا وپراۆدىۆال سۋششەستۆوۆانيە تەح راسشيرەننىح كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ ۆلادەنيا، كوتورىە مى زدەس اناليزيرۋەم، نەوبحوديمو 1) پرودەمونستريروۆات، چتو داننىي پروتسەسس راسشيرەنيا راسپروسترانياەتسيا نا سووتۆەتستۆەننىي (شيروكي) كرۋگ وبەكتوۆ، ي 2) دوكازات، چتو ەتي نوۆىە پراۆا سوبستۆەننوستي پرەدستاۆليايۋت سوبوي پولنوماسشتابنىي كاپيتاليستيچەسكي «پاكەت». وبە ەتي زاداچي كاجۋتسيا ترۋدنوۆىپولنيمىمي. كاك وتمەچاەت باكل، ۆ تسەنترە تەوري سوبستۆەننوستي نا ساموگو سەبيا، ناپريمەر، كونتسەپتسي لوككا، ناحوديتسيا يدەيا و نەوتچۋجداەموستي ناشيح پراۆ ۆلادەنيا نا سۆويۋ ليچنوست: مى يمەەم ەتۋ سوبستۆەننوست، نو نە ۆپراۆە ەە ۋنيچتوجيت يلي راستراتيت ۆپۋستۋيۋ . نو ەسلي پراۆا سوبستۆەننوستي نا ساموگو سەبيا نە دوتياگيۆايۋت دو پولنوماسشتابنوگو كاپيتاليستيچەسكوگو «پاكەتا»، ترۋدنو پرەدستاۆيت، كاكيم وبرازوم يح راسشيرەنيە موجەت سوزداۆات كاپيتاليستيچەسكيە پراۆا سوبستۆەننوستي ۆ پولنوم وبەمە: ۆەد پولۋچاەتسيا، چتو راسشيرەننىە پراۆا سوبستۆەننوستي وبلادايۋت بولشەي پولنوتوي، چەم تو پراۆو، نا كوتوروم وني وسنوۆانى. بولەە توگو، ەسلي تسەليۋ راسشيرەنيا suum ياۆلياەتسيا پوددەرجانيە ناشەگو سۋششەستۆوۆانيا، پودوبنىي پروتسەسس نە موجەت وپراۆدات ناليچيا پراۆ سوبستۆەننوستي، سپوسوبنىح ۆ كونەچنوم يتوگە پرينەستي نام ۆرەد، ناپريمەر، پراۆ سوبستۆەننوستي نا گەروين ي الكوگول. كونەچنو، نەكوتورىە ستوروننيكي كونتسەپتسي سوبستۆەننوستي نا ساموگو سەبيا ناستايۆايۋت، چتو ۆ چيستوم ۆيدە ونا پرەدوستاۆلياەت نام پولنىي نابور كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ ۆلادەنيا نا سۆوە تەلو ي ترۋد[25]. كوسۆەننو يز ەتوگو ۆىتەكاەت تەزيس و توم، چتو درۋگيە وبلادايۋت پراۆوم وتچۋجدەنيا ۆاشەگو تەلا ۆ كاچەستۆە كومپەنساتسي يلي زا دولگي، - نو ەتا توچكا زرەنيا پرەدستاۆلياەتسيا راديكالنوي.

ارگۋمەنتاتسيا، سۆيازاننايا سو سۆوبودوي چەلوۆەچەسكوي دەياتەلنوستي. بولەە ادەكۆاتنوە وبوسنوۆانيە ماكسيمالنو راسشيرەننىح پراۆ سوبستۆەننوستي سۆيازانو س ساميم حاراكتەروم چەلوۆەچەسكوي دەياتەلنوستي. تاك، لورەن لوماسكي ۋتۆەرجداەت، چتو ينديۆيدى، ەسلي ۆوسپرينيمات يح كاك اكتوروۆ، رەاليزۋيۋششيح وپرەدەلەننىە پروەكتى، وبلادايۋت ەستەستۆەننوي ي سيلنوي زاينتەرەسوۆاننوستيۋ ۆ پريوبرەتەني ۆەششەي:

ليۋدي... پو ساموي سۆوەي پريرودە حوتيات ۆلادەت ۆەششامي. پونياتيە «يمەت» ۆ كونتسەپتۋالنوم پلانە بولەە پريميتيۆنو، ي ەگو نە سلەدۋەت پۋتات س پراۆوم سوبستۆەننوستي. رەچ يدەت و رەالنوي سپوسوبنوستي يسپولزوۆات توت يلي ينوي وبەكت دليا رەاليزاتسي سۆويح پلانوۆ، نە پرەدپولاگايۋششەي ناليچيا نەكوەي سترۋكتۋريروۆاننوي سيستەمى پراۆ. يمەت I ي وبلادات پراۆوم سوبستۆەننوستي نا I - ۆەششي ۆ كونتسەپتۋالنوم ي ەمپيريچەسكوم پلانە نە توجدەستۆەننىە... ودناكو نەلزيا سكازات، چتو ەتي پونياتيا نە يمەيۋت وتنوشەنيا درۋگ ك درۋگۋ. يمەننو يز-زا سترەملەنيا ينديۆيدا وبلادات ۆەششامي ون زاينتەرەسوۆان ي ۆ پولۋچەني پراۆ سوبستۆەننوستي[26].

يتاك، ۆ ينتەرپرەتاتسي لوماسكي پراۆا سوبستۆەننوستي زاششيششايۋت ۆلادەنيە ليۋدەي ۆەششامي: «پراۆا سوبستۆەننوستي دەماركيرۋيۋت مورالنوە پروسترانستۆو، ۆ رامكاح كوتوروگو تو، چەم چەلوۆەك ۆلادەەت، پولزۋەتسيا يممۋنيتەتوم وت حيششنيچەسكوگو پريسۆوەنيا»[27]. پودوبنايا مورالنايا زاششيتا ۆلادەنيا نەوبحوديما دليا ۋسپەشنوگو وسۋششەستۆلەنيا پروەكتوۆ.

ۆاجنەيشايا زاداچا ۆ رامكاح داننوي ارگۋمەنتاتسي - پەرەيتي وت وبششەگو (دليا چەلوۆەچەسكوي دەياتەلنوستي ۆ پرينتسيپە نەوبحوديما سوبستۆەننوست) ك كونكرەتنومۋ: نەوبحوديموستي يمەننو ماكسيمالنو راسشيرەننىح پراۆ سوبستۆەننوستي. ۆ رامكاح داننوگو پودحودا دوكازات، چتو ناشي پراۆا ۆلادەنيا دولجنى پريبليجاتسيا ك پولنوماسشتابنىم پراۆام سوبستۆەننوستي (پەرۆومۋ يزمەرەنيۋ كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ سوبستۆەننوستي) پروششە، چەم نا وسنوۆە ارگۋمەنتوۆ، سۆيازاننىح س پراۆوم ۆلادەت سوبستۆەننوي ليچنوستيۋ: دليا پراكتيچەسكوي دەياتەلنوستي نەوبحوديمو، چتوبى چەلوۆەك موگ كونتروليروۆات چاست وكرۋجايۋششەگو ميرا ۆ كاچەستۆە ەلەمەنتوۆ سۆوەگو پروەكتا، ا پولنىە كاپيتاليستيچەسكيە پراۆا سوبستۆەننوستي پوزۆوليايۋت وسۋششەستۆليات ماكسيمالنىي كونترول. نو موجنو لي نا وسنوۆە پراكتيچەسكيح ارگۋمەنتوۆ پرودەمونستريروۆات جەلاتەلنوست ماكسيمالنىح پراۆ سوبستۆەننوستي ي پو درۋگومۋ يزمەرەنيۋ، سۆيازاننومۋ س كرۋگوم وبەكتوۆ، كوتورىمي مى ۆلادەەم؟ زدەس سومنەني ۆوزنيكاەت بولشە. گلاۆنايا زاداچا، سۋديا پو ۆسەمۋ، زاكليۋچاەتسيا ۆ توم، چتوبى دوكازات: 1) بەسپرەپياتستۆەننايا دەياتەلنوست چەلوۆەكا - ۆاجنايا، ا موجەت بىت ي نايۆاجنەيشايا تسەننوست، ي 2) وگرانيچەنيە كرۋگا ەلەمەنتوۆ وكرۋجايۋششەگو ميرا، كوتورىمي ينديۆيد موجەت ۆلادەت، ي ۋسلۋگ، كوتورىە ون موجەت پروداۆات، نەيزمەننو ۆ توي يلي ينوي ستەپەني وگرانيچيۆاەت ي ەگو سۆوبودۋ دەياتەلنوستي، ا زناچيت، 3) نەوبحوديمى كراينە ۆەسكيە وسنوۆانيا (ۆ پلانە ينىح تسەننوستەي) دليا وپراۆداننوگو ۋستانوۆلەنيا ليميتوۆ نا تو، چەم ينديۆيد موجەت ۆلادەت، ي ۋسلۋگي، كوتورىە ون پروداەت. پوەتومۋ، ك پريمەرۋ، ستوروننيك ارگۋمەنتاتسي س توچكي زرەنيا چەلوۆەچەسكوي دەياتەلنوستي نە سوگلاسيتسيا س پرەدپولوجەنيەم دجونا رولزا و توم، چتو داننوي پوترەبنوستي ۆپولنە وتۆەچاەت سيستەما، دوپۋسكايۋششايا چاستنۋيۋ سوبستۆەننوست نا ليچنوە يمۋششەستۆو، نو زاپرەششايۋششايا ەە راسپروسترانەنيە نا پرويزۆودستۆەننىە توۆارى[28]. پودوبنايا سوتسياليستيچەسكايا سيستەما نە رازرەشاەت «كاپيتاليستيچەسكيح دەيستۆي س ۋچاستيەم ۆزروسلىح گراجدان پو ۆزايمنومۋ سوگلاسيۋ»[29] - چتو، پوحوجە، سۋششەستۆەننو وگرانيچيۆاەت كرۋگ پروەكتوۆ، كوتورىە ينديۆيد موجەت بەسپرەپياتستۆەننو وسۋششەستۆليات.

3. كاپيتاليزم ي رىنوك

رىنوك ي ەففەكتيۆنايا سوبستۆەننوست:
پولنوماسشتابنىە كاپيتاليستيچەسكيە پراۆا سوبستۆەننوستي

چتوبى پولنوستيۋ پونيات پريچينى، پو كوتورىم كاپيتاليزم پرەدۋسماتريۆاەت ماكسيمالنو راسشيرەننىە پراۆا سوبستۆەننوستي، نەوبحوديمو پەرەيتي وت فيلوسوفسكيح وبوسنوۆاني ك اناليزۋ ۆوپروسوۆ، سۆيازاننىح س رىنكوم ي ەففەكتيۆنوستيۋ. ۆ سۆوەي كلاسسيچەسكوي رابوتە «پروبلەما سوتسيالنىح يزدەرجەك» رونالد م. كوۋز پرودەمونستريروۆال: نەزاۆيسيمو وت توگو، كاك پەرۆوناچالنو راسپرەدەلياليس پراۆا سوبستۆەننوستي، ۆ وتسۋتستۆيە ترانساكتسيوننىح يزدەرجەك سۆوبودنىي وبمەن ۆ ۋسلوۆياح رىنكا وبەسپەچيۆاەت ەففەكتيۆنىي رەزۋلتات[30]. راسسموتريم ودين پريمەر. كاك يزۆەستنو، نا زاپادە بولشيم سپروسوم پولزۋيۋتسيا سولنەچنىە باتارەي; ەكولوگي، ليۋدي، وزابوچەننىە پروبلەموي گلوبالنوگو پوتەپلەنيا، ي ستوروننيكي ەنەرگەتيچەسكوي نەزاۆيسيموستي پريزىۆايۋت شيرە يسپولزوۆات سولنەچنۋيۋ ەنەرگيۋ. سەگودنيا دليا يزگوتوۆلەنيا تاكيح باتارەي پريمەنياەتسيا پوليكرەمني، ودناكو پري ەگو پرويزۆودستۆە وبرازۋيۋتسيا توكسيچنىە وتحودى. ۆ زاپادنىح ستراناح ەتي وتحودى پەرەراباتىۆايۋتسيا دليا پوۆتورنوگو يسپولزوۆانيا، ودناكو ۆ كيتاە پودوبنىە تەحنولوگي پوكا رازۆيتى سلابو، ي زاكون نە پرەدپيسىۆاەت رەتسيركۋلياتسي وتحودوۆ[31]. وتحودى ليبو سكلاديرۋيۋتسيا، ليبو پوسلە مينيمالنوي پەرەرابوتكي ۆىبراسىۆايۋتسيا ۆ وكرۋجايۋششۋيۋ سرەدۋ. پو وتسەنكام، ۆ سلۋچاە پولنوي پەرەرابوتكي وتحودوۆ ستويموست كيتايسكوگو پوليكرەمنيا ۆوزراستەت نا 50-400%. و توم، ناسكولكو سيلنو پري نىنەشنەي سيتۋاتسي زاگريازنياەتسيا وكرۋجايۋششايا سرەدا، سۋششەستۆۋيۋت رازنىە منەنيا، نو ودنو موجنو سكازات س ۋۆەرەننوستيۋ: ەتي وتحودى نانوسيات دوستاتوچنىي ۋششەرب وكرەستنىم زەمليام، چتوبى رەزكو وگرانيچيت ۆوزموجنوست زانيماتسيا سەلسكيم حوزيايستۆوم نا بليجايشيح فەرماح. پرويگنوريرۋەم، ۆسلەد زا كوۋزوم، ترانساكتسيوننىە ي پەرەگوۆورنىە يزدەرجكي، ي سوسرەدوتوچيمسيا نا نەكوەم ابستراكتنوم زاۆودە پو پرويزۆودستۆۋ پوليكرەمنيا ي وپيات جە ابستراكتنوي گرۋپپە پوستراداۆشيح فەرمەروۆ. دەياتەلنوست زاۆودا نەسومنەننو وبوراچيۆاەتسيا دليا كرەستيان ياۆلەنيەم، كوتوروە ەكونوميستى نازىۆايۋت نەگاتيۆنوي ەكستەرناليەي, پوسكولكۋ ونا وتراجاەتسيا نا يح سپوسوبنوستي زارابوتات نا جيزن. ەسلي ۆلادەلتسى زاۆودا نە پرينيمايۋت ۆو ۆنيمانيە ەتوگو نەگاتيۆنوگو ۆوزدەيستۆيا، ۋ نيح ۆوزنيكاەت ستيمۋل دليا پرويزۆودستۆا پوليكرەمنيا دو تەح پور، پوكا يح پرەدەلنىە يزدەرجكي نە سراۆنيايۋتسيا س ۋروۆنەم ۆىگود - ت.ە. پوكا راسحودى نا پرويزۆودستۆو توننى پوليكرەمنيا نە سراۆنيايۋتسيا س دوحودامي وت ەە پروداجي. (تاكوي ۆىۆود - پريزناننايا اكسيوما ەكونوميچەسكوي ناۋكي.) ەسلي ماسشتابى پرويزۆودستۆا نا زاۆودە تاكوۆى، چتو ۆىگودى وت يزگوتوۆلەنيا دوپولنيتەلنوي توننى پوليكرەمنيا پرەۆىشايۋت سۆيازاننىە س ەتيم يزدەرجكي، ۋ ەگو ۆلادەلتسەۆ، ەستەستۆەننو، ەست ستيمۋل، چتوبى ەتۋ توننۋ يزگوتوۆيت. ي ناپروتيۆ، ەسلي وبششيە يزدەرجكي نا پرويزۆودستۆو ەتوي دوپولنيتەلنوي توننى پرەۆىشايۋت ۆەروياتنىي دوحود، ۆوزنيكاەت پريامو پروتيۆوپولوجنىي ستيمۋل. ودناكو دليا وبششەستۆا پروبلەما زاكليۋچاەتسيا ۆ درۋگوم: كوگدا پرەدەلنىە يزدەرجكي زاۆودا سراۆنيۆايۋتسيا س پرەدەلنوي ۆىگودوي، سوۆوكۋپنىە سوتسيالنىە يزدەرجكي وت ەگو پرويزۆودستۆەننوي دەياتەلنوستي ۋجە پرەۆىشايۋت سوۆوكۋپنۋيۋ سوتسيالنۋيۋ ۆىگودۋ. پريچينا ۆ توم، چتو زاۆود نە ۋچيتىۆاەت يزدەرجكي، كوتورىە يز-زا نەگو نەسۋت پوستراداۆشيە فەرمەرى; ەسلي بى ون ۆكليۋچيل يح ۆ سۆوي راسچەتى، تو دولجەن بىل بى وتكازاتسيا وت پرويزۆودستۆا پرودۋكتسي پري بولەە نيزكيح وبەماح ەە يزگوتوۆلەنيا: ۆ كراينەم ۆاريانتە - داجە نا نۋلەۆوم ۋروۆنە.

چتوبى لۋچشە پونيات سۋت پروبلەمى، پريۆەدەم نەكوتورىە تسيفرى. دوپۋستيم، زاۆود پونەسەت رازوۆىە يزدەرجكي ۆ رازمەرە 500 000 دوللاروۆ پري سترويتەلستۆە ۋسوۆەرشەنستۆوۆاننوگو حرانيليششا، كوتوروە پوزۆوليت يزبەجات زاگريازنەنيا وتحودامي پريلەگايۋششيح تەرريتوري. دوپۋستيم تاكجە، چتو پارامەترى پودوبنوگو حرانيليششا پوزۆوليات رازمەششات تام وتحودى ۆ تەچەنيە 20 لەت، تاك چتو ۆ گودوۆوم يسچيسلەني ەتي يزدەرجكي بۋدۋت سوستاۆليات 25 000 دوللاروۆ. ا تەپەر پرەدستاۆيم، چتو ۋبىتكي فەرمەروۆ وت زاگريازنەنيا سوستاۆليايۋت ۆ وبششەي سلوجنوستي 40 000 دوللاروۆ ۆ گود. داجە ۆ وتسۋتستۆيە ەكولوگيچەسكوگو زاكونوداتەلستۆا ەففەكتيۆنىي رەزۋلتات ۆ ەتوم سلۋچاە موجەت بىت دوستيگنۋت - ەسلي كرەستيانە سكينۋتسيا ي بۋدۋت ۆىپلاچيۆات زاۆودۋ 25 000 دوللاروۆ ۆ گود زا سترويتەلستۆو حرانيليششا. وني ۆ رەزۋلتاتە پولۋچايۋت ۆىگودۋ ۆ ۆيدە 15 000 دوللاروۆ، ا زاۆود نە نەسەت يزدەرجەك (ەسلي جە فەرمەرى بۋدۋت ۆىپلاچيۆات پو 26 000 دوللاروۆ، ماتەريالنوە پولوجەنيە وبەيح ستورون ۋلۋچشيتسيا پو سراۆنەنيۋ س يزناچالنوي سيتۋاتسيەي). ۆاجنو وتمەتيت، چتو ەتا «تەورەما» دەيستۆۋەت نەزاۆيسيمو وت توگو، كاك راسپرەدەليايۋتسيا پراۆا سوبستۆەننوستي مەجدۋ زاينتەرەسوۆاننىمي ستورونامي. ەففەكتيۆنىي رەزۋلتات دوستيگاەتسيا ي ۆ توم سلۋچاە، ەسلي زاۆود زاگريازنياەت وكرۋجايۋششۋيۋ سرەدۋ، ي توگدا، كوگدا فەرمەرى ۆپراۆە زاستاۆيت ەگو ەتوگو نە دەلات. پرەدستاۆيم، چتو زاكون و بوربە س زاگريازنەنيەم وكرۋجايۋششەي سرەدى سۋششەستۆۋەت، نو پولنىي پەرەحود نا ەكولوگيچەسكي چيستىە تەحنولوگي ترەبۋەت كۋدا بولشيح راسحودوۆ، ناپريمەر، ۆ وبەمە 10 ميلليونوۆ دوللاروۆ; دوپۋستيم، ۆلادەلتسى زاۆودا نە موگۋت پوزۆوليت سەبە تاكيح زاترات، ي ۆىنۋجدەنى بۋدۋت ەگو زاكرىت. تەپەر دوپۋستيم، چتو فەرمەرى - كاك ي ۆ پرەدىدۋششەم پريمەرە، نەسۋششيە ۋبىتكي ۆ 25 000 دوللاروۆ ۆ گود - ۆپراۆە پودات يسك نا ۆلادەلتسەۆ زاۆودا. ۆ ەتوم سلۋچاە ەففەكتيۆنىم رەشەنيەم دليا زاۆودا بۋدەت ۆىپلاتا فەرمەرام كومپەنساتسي، پرەۆىشايۋششەي 25 000 دوللاروۆ، س تەم، چتوبى وني نە پوداۆالي يسكا. ي دليا كرەستيان، ي دليا ۆلادەلتسەۆ ەتو بۋدەت ۆىگودنەە، چەم زاكرىتيە زاۆودا.

تاكيم وبرازوم، ۋتۆەرجداەت كوۋز، ۆ وتسۋتستۆيە ترانساكتسيوننىح ي پەرەگوۆورنىح يزدەرجەك، ستورونى، ۆوۆلەچەننىە ۆ دەياتەلنوست، پوروجدايۋششۋيۋ نەگاتيۆنىە ەكستەرنالي، سپوسوبنى دوگوۆوريتسيا وب ەففەكتيۆنوم راسپرەدەلەني رەسۋرسوۆ نەزاۆيسيمو وت يزناچالنوي كونفيگۋراتسي پراۆ سوبستۆەننوستي. تەورەما كوۋزا پودۆەرگاەت سومنەنيۋ ودين يز گلاۆنىح پرينتسيپيالنىح ارگۋمەنتوۆ ۆ پولزۋ گوسۋدارستۆەننوگو ۆمەشاتەلستۆا. چاستو پريحوديتسيا سلىشات ۋتۆەرجدەنيا، چتو ۆ وتسۋتستۆيە يدەالنوي سيستەمى پراۆ سوبستۆەننوستي، ينتەرناليزيرۋيۋششەي يزدەرجكي ي ۆىگودى (ۆ توم سمىسلە، چتو ەكونوميچەسكي اكتور ەدينوليچنو پولۋچاەت ۆسيۋ پريبىل ي نەسەت ۆسە يزدەرجكي، سۆيازاننىە س ەگو دەياتەلنوستيۋ), نەوبحوديمو گوسۋدارستۆەننوە رەگۋليروۆانيە، پوموگايۋششەە ليكۆيديروۆات پوسلەدستۆيا «پروۆالوۆ رىنكا»، سۆيازاننىح س ەكستەرناليامي (كوگدا دەيستۆيا ودنوگو اكتورا ۆلەكۋت زا سوبوي نەپرەدۆيدەننىە يزدەرجكي دليا درۋگوگو). ودناكو كوۋز دوكازىۆاەت، چتو رىنوچنىە وتنوشەنيا - پو كراينەي مەرە ۆ يدەالە - سپوسوبنى رەشيت پروبلەمۋ ەكستەرنالي ەففەكتيۆنىم وبرازوم (حوتيا ۆ رەالنوي جيزني ەتومۋ موگۋت پومەشات يزدەرجكي، سۆيازاننىە س پەرەگوۆورامي ي در.، ي توگدا ۆمەشاتەلستۆو گوسۋدارستۆا موجەت بىت دەيستۆيتەلنو نەوبحوديمو كاك نايمەنشەە يز دۆۋح زول).

نو - ي ەتو ساموە گلاۆنوە - چتوبى رىنوك موگ وبەسپەچيۆات ەففەكتيۆنىە رەشەنيا، ۆ رەزۋلتاتە كوتورىح ليۋدي پولۋچايۋت كومپەنساتسيۋ زا ۋششەرب وت ەكستەرنالي، ينديۆيدى دولجنى وبلادات شيروكيمي پراۆامي نا زاكليۋچەنيە سوگلاشەني درۋگ س درۋگوم. وگرانيچەنيە تاكيح دوگوۆورەننوستەي - ۆ پلانە وبمەنوۆ، پەرەداچي پراۆ درۋگيم، يسپولزوۆانيا سوبستۆەننوستي ي ت.د. - پودرىۆايۋت ۆوزموجنوستي دوستيجەنيا ەففەكتيۆنوگو ي ۆزايموۆىگودنوگو رەزۋلتاتا. پرەدستاۆيم، چتو زاۆود نانوسيت فەرمەرام ۋششەرب ۆ رازمەرە ميلليونا دوللاروۆ ۆ گود، نو ستروگوە سوبليۋدەنيە زاكونا و بوربە س زاگريازنەنيەم ەكولوگي پريۆەدەت ك پوۆىشەنيۋ تسەنى نا پوليكرەمني، كوتورىي ون يزگوتاۆليۆاەت، نا 200%، ۆ رەزۋلتاتە چەگو ەتا پرودۋكتسيا نە بۋدەت ناحوديت سبىتا. وچەۆيدنو، چتو توگدا سوگلاشەنيە و ۆىپلاتە فەرمەرام، سكاجەم، 1,5 ميلليونا دوللاروۆ ۆ گود بۋدەت ۆزايموۆىگودنىم: ونو بولشە وتۆەچاەت ينتەرەسام ستورون، چەم زاكرىتيە زاۆودا. ەسلي دوستيجەنيە تاكيح سوگلاشەني نەۆوزموجنو، - ەسلي ستورونى نە موگۋت پرويزۆوديت پودوبنىي وبمەن سۆويمي پراۆامي - ەففەكتيۆنىي رەزۋلتات سكورەە ۆسەگو نە بۋدەت پولۋچەن. تاكيم وبرازوم، مى ۆيديم، چتو ناليچيە پولنوماسشتابنىح كاپيتاليستيچەسكيح پراۆ سوبستۆەننوستي سپوسوبستۆۋەت ەففەكتيۆنوستي، ا «ەففەكتيۆنوست» - ليش درۋگوە نازۆانيە ۆزايمنوي ۆىگودى. كوگدا چەلوۆەكۋ نە رازرەشەنو پوستۋپات س ەگو پراۆامي پو سوبستۆەننومۋ ۋسموترەنيۋ، ۆوزموجنوست دليا ۆزايموۆىگودنوگو وبمەنا بلوكيرۋەتسيا.

رىنوك، ۆزايمنايا ۆىگودا ي ۆزايمنوە ۋۆاجەنيە

تەزيس، نا كوتوروم يا اكتسەنتيرۋيۋ ۆنيمانيە، پودچەركيۆاەت رول رىنكا ۆ وبەسپەچەني ۆزايمنوي ۆىگودى. يدەيا و توم، چتو وبمەن كاك پراۆيلو ۆىگودەن وبەيم ستورونام، لەجيت ۆ وسنوۆە، تاك سكازات، «كاپيتاليستيچەسكوگو پودحودا» ك وبششەستۆەننوي جيزني (ي بولشينستۆا سوۆرەمەننىح ەكونوميچەسكيح تەوري). ۆ گلازاح منوگيح پروتيۆنيكوۆ كاپيتاليزما، ناپروتيۆ، رىنوچنىە وبمەنى پرەدستاۆليايۋت سوبوي تو، چتو اۆتورى تەوري يگر نازىۆايۋت ۆزايمودەيستۆيەم «س نۋلەۆوي سۋمموي»: ۆىگودا دليا ودنوي يز ستورون وبوراچيۆاەتسيا سووتۆەتستۆۋيۋششيم ۋششەربوم دليا درۋگوي. وني راسسماتريۆايۋت رىنوك كاك ارەنۋ سورەۆنوۆانيا پو پرينتسيپۋ «چەلوۆەك چەلوۆەكۋ ۆولك»: كتو-تو ۆىيگرىۆاەت، «پوەدايا» درۋگيح، ا وستالنىە پرويگرىۆايۋت. نا ۆسياكوگو ەدوكا پريحوديتسيا توت، كوگو سەدايۋت. كاك زامەتيل ودين فرانتسۋزسكي مينيستر، «چتو تاكوە رىنوك؟ تام تساريت زاكون دجۋنگلەي، ەستەستۆەننىي وتبور»[32]. رەالي كاپيتاليزما وپروۆەرگايۋت ەتوت «كونفليكتنىي» ۆزگلياد نا وبششەستۆەننۋيۋ جيزن ي رىنوچنۋيۋ ەكونوميكۋ. ەسلي ۋ مەنيا ەست دۆە بۋتىلكي پيۆا، ا ۋ ۆاس - دۆا كۋسكا پيتستسى، وبمەن ودنوگو كۋسكا نا ودنۋ بۋتىلكۋ پرينەسەت پولزۋ نام وبويم[33]. كاك وتمەچال ادام سميت، ناشا سكلوننوست «ك مەنە، تورگوۆلە، ك وبمەنۋ ودنوگو پرەدمەتا نا درۋگوي»[34] - ەتو وسنوۆا ۆزايمنوي ۆىگودى ي پريراششەنيا بوگاتستۆا.

داي منە تو، چتو منە نۋجنو، ي تى پولۋچيش تو، چتو تەبە نۋجنو، - تاكوۆ سمىسل ۆسياكوگو پودوبنوگو پرەدلوجەنيا. يمەننو تاكيم پۋتەم مى پولۋچاەم درۋگ وت درۋگا زناچيتەلنو بولشۋيۋ چاست ۋسلۋگ، ۆ كوتورىح مى نۋجداەمسيا. نە وت بلاگوجەلاتەلنوستي مياسنيكا، پيۆوۆارا يلي بۋلوچنيكا وجيداەم مى پولۋچيت سۆوي وبەد، ا وت سوبليۋدەنيا يمي سۆويح سوبستۆەننىح ينتەرەسوۆ... نيكتو، كرومە نيششەگو، نە حوچەت زاۆيسەت گلاۆنىم وبرازوم وت بلاگوۆولەنيا سۆويح سوگراجدان[35].

كوممەنتيرۋيا ەتوت وترىۆوك، ستيۆەن دەرۋولل پودچەركيۆاەت: حوتيا رەچ، نەسومنەننو يدەت و ۆزايمنىح پرەيمۋششەستۆاح، زدەس پريسۋتستۆۋەت نە تولكو ليچنىي ينتەرەس. سميت چەتكو داەت پونيات، چتو دليا وبمەنا نەوبحوديمى ۋچاستنيكي، گوتوۆىە ۋچيتىۆات توچكي زرەنيا درۋگ درۋگا، ا ەتو ترەبۋەت ۆزايمنوگو ۋۆاجەنيا. «سميت ياۆنو راستسەنيۆاەت وبمەن كاك پروتسەسس ۆزايمودەيستۆيا، ۆ رامكاح كوتوروگو وبە ستورونى پريزنايۋت نەكيە پرينتسيپى نورماتيۆنوگو حاراكتەرا، ناپريمەر تو، چتو وبمەن پرويزۆوديتسيا سۆوبودنو ي پو ۆزايمنومۋ سوگلاسيۋ، چتو ني ودين يز ۋچاستنيكوۆ نە پويدەت نا تو، چتوبى پروستو وتنيات ۋ درۋگوگو ەگو يمۋششەستۆو... وبە ستورونى دولجنى يسحوديت يز پرەدپولوجەنيا، چتو سدەلكا بۋدەت چەستنوي»[36]. رىنوچنىە ترانساكتسي وسنوۆىۆايۋتسيا نا دوۆەري ي سۆوەگو رودا ۆزايموۋۆاجەني: بەز ەتوگو مى سكلوننى ك پوسياگاتەلستۆۋ نا ينتەرەسى درۋگيح رادي ودنوستوروننەي ۆىگودى (ۆوت ەتو ي ەست «يگرا س نۋلەۆوي سۋمموي»), ا نە ۆزايموۆىگودنوي تورگوۆلە.

كاك پرودەمونستريروۆال سميت، رىنوچنايا ەكونوميكا وسنوۆىۆاەتسيا نا رازدەلەني ترۋدا ي ستيمۋليرۋەت ەگو. ەسلي ودين چەلوۆەك ۆوزمەت نا سەبيا رەمەسلو مياسنيكا، درۋگوي - پيۆوۆارا، ترەتي - حلەبوپەكا، ۋ ناس بۋدەت گورازدو بولشە ەدى ي پيتيا چەم ۆ توم سلۋچاە، كوگدا كاجدىي زانيماەتسيا ۆسەم ەتيم ودنوۆرەمەننو. ۆ ەتوم، پو منەنيۋ داۆيدا يۋما، ي سوستويت سۋت وبششەستۆەننىح وتنوشەني: «رازدەلەنيە زانياتي پوۆىشاەت ناشي ۆوزموجنوستي»[37]. دەيستۆيتەلنو، ۆ يستولكوۆاني يۋما رىنوچنىە وتنوشەنيا نوسيات داجە بولەە وسنوۆوپولاگايۋششي حاراكتەر، چەم ناليچيە پراۆ سوبستۆەننوستي ي سپراۆەدليۆوستي: ەتي پرينتسيپى ۆىتەكايۋت يز رىنوچنىح وتنوشەني، سۆيازاننىح س رازدەلەنيەم ترۋدا. ۆ پروتسەسسە سوترۋدنيچەستۆا فورميرۋيۋتسيا دوگوۆورەننوستي وب ۋسلوۆياح ناشەگو ۆزايمودەيستۆيا - تاك ۆوزنيكايۋت وبششەپرينياتىە پرينتسيپى سپراۆەدليۆوستي.

ۆسەگدا لي ۆىگودەن رىنوچنىي وبمەن؟

تاكيم وبرازوم، وسنوۆوپولاگايۋششي پرينتسيپ كاپيتاليزما دولجەن زاكليۋچاتسيا ۆ توم، چتو رىنوك وبەسپەچيۆاەت سوبليۋدەنيە پولنوماسشتابنىح پراۆ سوبستۆەننوستي نەزاۆيسيمىح اكتوروۆ ي يح ۆزايمنۋيۋ ۆىگودۋ. پري ەتوم مى يسحوديلي يز توگو، چتو ۋچاستنيكي وبمەنا وبلادايۋت پولنوي ينفورماتسيەي و پرەدمەتە سدەلكي. ەكونوميستى كاك پراۆيلو پرەدپولاگايۋت، چتو وبە ستورونى، وسۋششەستۆليايۋششيە وبمەن، وبلادايۋت راۆنىم وبەموم ينفورماتسي; ليش نەداۆنو ۆ ناۋچنىح كرۋگاح پروبۋديلسيا ۋستويچيۆىي ينتەرەس ك ۆوپروسۋ و توم، كاكيم وبرازوم اسيممەتريچنوست ينفورماتسي موجەت پوۆليات نا رىنوچنىە ترانساكتسي[38]. ۆ توم سلۋچاە، ەسلي ودنا يز ستورون نە زناەت، چتو ونا پوكۋپاەت، مى ۋجە نە موجەم ودنوزناچنو ۋتۆەرجدات، چتو رىنوچنىي وبمەن دەيستۆيتەلنو ۆزايموۆىگودەن. كونەچنو، اۆتورى كلاسسيچەسكيح تەوري رىنوچنوي ەكونوميكي ناستايۆالي، چتو ۆزايمنايا ۆىگودا زيجدەتسيا نا وتسۋتستۆي وبمانا ي پرينۋجدەنيا (ۆسپومنيم، چتو رىنوچنىە وتنوشەنيا وسنوۆانى نا دوۆەري ي ۆزايموۋۆاجەني), نو پروبلەما اسيممەتريچنوستي ينفورماتسي نوسيت بولەە گلۋبوكي حاراكتەر.

س ەتيم سۆيازانا درۋگايا پروبلەما: اسيممەتريچنوست پەرەگوۆورنىح پوزيتسي. ۆ ناچالە XX ۆەكا ودنو يز گلاۆنىح وبوسنوۆاني نەوبحوديموستي ترۋدوۆوگو زاكونوداتەلستۆا، رەگۋليرۋيۋششەگو پرودولجيتەلنوست رابوچەگو دنيا ي ۋسلوۆي ترۋدا، زاكليۋچالوس ۆ توم، چتو رابوچيە ي سلۋجاششيە يمەيۋت بولەە سلابىە پەرەگوۆورنىە پوزيتسي، ي پوتومۋ ۆىنۋجدەنى سوگلاشاتسيا نا نەۆىگودنىە ۋسلوۆيا كونتراكتا. داننايا ارگۋمەنتاتسيا نا دەلە سلوجنەە ي پروتيۆورەچيۆەە، چەم كاجەتسيا نا پەرۆىي ۆزگلياد. سدەلوك، زاكليۋچەننىح ۆ ۋسلوۆياح ابسوليۋتنو راۆنىح پەرەگوۆورنىح پوزيتسي ستورون، پراكتيچەسكي نە بىۆاەت، ودناكو توت فاكت، چتو ودنوي ستورونە سدەلكا نۋجنا بولشە، چەم درۋگوي، نە وزناچاەت، چتو وبمەن نەلزيا سچيتات ۆزايموۆىگودنىم. س درۋگوي ستورونى ۆ سۆويح كراينيح پروياۆلەنياح نەراۆەنستۆو پەرەگوۆورنىح پوزيتسي موجەت پودرىۆات نراۆستۆەننۋيۋ لەگيتيمنوست رەزۋلتاتوۆ، دوستيگاەمىح زا سچەت رىنوچنوگو مەحانيزما. داجە تاكوي تۆەردىي ستوروننيك كاپيتاليزما، كاك روبەرت نوزيك، وتمەچال: «چەلوۆەك نە ۆپراۆە پريسۆويت سەبە ەدينستۆەننىي كولودەتس ۆ پۋستىنە ي ۆزيمات زا ۆودۋ ليۋبۋيۋ پلاتۋ، كوتورۋيۋ ەمۋ زابلاگوراسسۋديتسيا. نە موجەت ون ۆزيمات تاكۋيۋ پلاتۋ ي ۆ توم سلۋچاە، ەسلي ون زاكوننو ۆلادەەت كولودتسەم، ا ۆسە درۋگيە يستوچنيكي ۆ پۋستىنە ۆدرۋگ پەرەسوحلي»[39]. ۆ تاكوي سيتۋاتسي، ەسلي ۆام پرەدلوجات وتدات ۆسە سۆوە يمۋششەستۆو زا ستاكان ۆودى، ەتو بۋدەت سدەلكا پرينۋديتەلنوگو حاراكتەرا: رەچ يدەت و زلوۋپوترەبلەني سۆوەي پەرەگوۆورنوي پوزيتسيەي، كوگدا درۋگايا ستورونا پروستو نە ۆ سوستوياني وتكلونيت پرەدلوجەنيە[40]. ۆمەستو ۆزايمنوي ۆىگودى مى ۆيديم زدەس سترەملەنيە ۆوسپولزوۆاتسيا كراينە زاترۋدنيتەلنىم پولوجەنيەم، ۆ كوتوروم وكازالاس درۋگايا ستورونا.

پوكا چتو مى اناليزيروۆالي ۋسلوۆيا، پري كوتورىح وتدەلنايا رىنوچنايا ترانساكتسيا موجەت نوسيت پودليننو ۆزايموۆىگودنىي حاراكتەر. نا ەتو، ودناكو، موجنو ۆوزرازيت، چتو سەريا تاكيح ترانساكتسي، كاجدايا يز كوتورىح پو وتدەلنوستي نارەكاني نە ۆىزىۆاەت، موجەت پريۆەستي ك كونەچنومۋ رەزۋلتاتۋ پري كوتوروم نەكوتورىە (ناپريمەر، رابوچيە) نە وبلادايۋت رەالنوي ۆوزموجنوستيۋ ۆىبورا، چتو پودرىۆاەت يح سۆوبودۋ ي پراۆو سوبستۆەننوستي نا سۆويۋ ليچنوست. نوزيك، پوحوجە، وتريتساەت تاكوي ۆاريانت:

راسسموتريم سلەدۋيۋششي پريمەر. پرەدستاۆيم سەبە، چتو ەست دۆادتسات شەست جەنششين ي دۆادتسات شەست مۋجچين، كاجدىي يز كوتورىح حوچەت ۆستۋپيت ۆ براك. تاك پولۋچيلوس، چتو ۆ كاجدوي پولوۆوي گرۋپپە ۆسە ينديۆيدى ودنوگو پولا وديناكوۆىم وبرازوم ۋپوريادوچيۆايۋت وسوبەي پروتيۆوپولوجنوگو پولا پو ستەپەني پريۆلەكاتەلنوستي ۆ كاچەستۆە براچنىح پارتنەروۆ: ۆ ۋبىۆايۋششەم پوريادكە وت A دو Z ي سووتۆەتستۆەننو وت A' دو Z'. ا ي ا' دوبروۆولنو پرينيمايۋت رەشەنيە ۆستۋپيت ۆ براك، ي كاجدىي پرەدپوچيتاەت درۋگوگو وستالنىم ۆوزموجنىم پارتنەرام. ۆ بولشە ۆسەگو حوتەل بى ۆستۋپيت ۆ براك س ا', ا ۆ' - س ا، نو ا ي ا' سۆويم ۆىبوروم ۋسترانيلي تاكيە ۆوزموجنوستي. كوگدا ۆ ي ۆ' ۆستۋپايۋت ۆ براك، يح ۆىبور نە ياۆلياەتسيا نەدوبروۆولنىم پروستو يز-زا توگو، چتو كاجدىي يز نيح پرەدپوچەل بى درۋگوي ۆاريانت. ەتوت درۋگوي، نايبولەە پرەدپوچتيتەلنىي ۆاريانت ترەبۋەت سوترۋدنيچەستۆا درۋگيح ليۋدەي، كوتورىە پرەدپوچلي نە سوترۋدنيچات، چتو ياۆلياەتسيا يح پراۆوم. ۋ ۆ ي ۆ' ۆوزموجنوستي ۆىبورا مەنشە، چەم بىلي ۋ ا ي ا'. تاكوە سوكراششەنيە كرۋگا ۆوزموجنوستەي پرودولجاەتسيا ۆ الفاۆيتنوم پوريادكە ۆپلوت دو Z ي Z', ۋ كاجدوگو يز كوتورىح ەست ۆىبور: ليبو ۆستۋپيت ۆ براك درۋگ س درۋگوم، ليبو نە ۆستۋپات ۆ براك ۆوۆسە[41].

نوزيك ۋتۆەرجداەت، چتو Z ي Z' داجە نەسموتريا نا تو، چتو كرۋگ دوستۋپنىح يم ۆاريانتوۆ كراينە وگرانيچەن، ۆسە راۆنو سوحرانيايۋت پراۆو ۆىبورا ۆستۋپات يلي نە ۆستۋپات ۆ براك. ۆ كونتسە كونتسوۆ، وستالنىە پروستو ۆىبرالي درۋگيح پارتنەروۆ، ي نا پرينياتيە تاكوگو رەشەنيا وني يمەلي پولنوە پراۆو. نەلزيا سچيتات، چتو Z ي Z' نەسۆوبودنى، پوتومۋ چتو يح نە ۆىبرال نيكتو. دالەە نوزيك ناستايۆاەت: تا جە سامايا لوگيكا راسپروسترانياەتسيا ي نا رابوتنيكوۆ، ستولكنۋۆشيحسيا س چرەزۆىچاينو وگرانيچەننىم كرۋگوم ۆاريانتوۆ زانياتوستي: يح سۆوبودا ي پراۆو سوبستۆەننوستي نا ساميح سەبيا نە پودرىۆايۋتسيا زاكوننىم ۆىبوروم، كوتورىي سدەلالي درۋگيە. پرەدستاۆيم سەبە، چتو پرەپوداۆاتەل دەلوۆوي ەتيكي ۆ مالەنكوم كوللەدجە جالۋەتسيا: ونا نە موجەت سۆوبودنو زانيات درۋگۋيۋ دولجنوست، پوتومۋ چتو نيكتو نە حوچەت برات ەە نا رابوتۋ. پو منەنيۋ نوزيكا، ەە سۆوبودا پولنوستيۋ سوحرانياەتسيا - پروبلەما ۆ توم، چتو ني ودنو درۋگوە ۋچرەجدەنيە نە نۋجداەتسيا ۆ ەە ۋسلۋگاح. دج.ا. كوەن نە سوگلاسەن س ەتوي توچكوي زرەنيا: ون سچيتاەت، چتو سەريا ۆپولنە لەگيتيمنىح رەشەني موجەت ۋۆەنچاتسيا رەزۋلتاتوم، پودرىۆايۋششيم سۆوبودۋ نەكوتورىح ليۋدەي، كوتورىە پروستو ۆىنۋجدەنى پرينيات تە يلي ينىە پرەدلوجەنيا . دوپۋستيم، كاجدىي چلەن وبششينى، ۆ پولنوم سووتۆەتستۆي سو سۆويمي پراۆامي، وگوراجيۆاەت سۆويۋ سوبستۆەننوست زابوروم، چتوبى درۋگيە نە موگلي نا نەە پوپاست. ا تەپەر پرەدستاۆيم، چتو ۋچاستوك الفا وكازالسيا پولنوستيۋ وكرۋجەن ەتيمي زابورامي، ي ون نە موجەت ەگو پوكينۋت. توگدا بەتتي دەلاەت ەمۋ پرەدلوجەنيە: وتداي منە پولوۆينۋ سۆوەگو ۋچاستكا، ا يا پرەدوستاۆليۋ تەبە پراۆو پروحودا چەرەز موي. موجەم لي مى ي ۆپراۆدۋ سكازات، چتو ۆ رەزۋلتاتە سەري لەگيتيمنىح رەشەني سۆوبودا الفا ي ەگو پراۆو سوبستۆەننوستي نا سۆويۋ ليچنوست نە بىلي ۋششەملەنى؟ پوحوجە، چتو نە موجەم.

نا موي ۆزگلياد ستوروننيك رىنوچنوي ەكونوميكي دولجەن ۆ ەتوي سيتۋاتسي پرودەمونستريروۆات، چتو سوۆوكۋپنىم سلەدستۆيەم ناليچيا رىنكا ياۆلياەتسيا نە رەزكوە سنيجەنيە، ا ۋۆەليچەنيە كوليچەستۆا يمەيۋششيحسيا ۆاريانتوۆ زا سچەت راسشيرەنيا ۆىبورا[43]. كونەچنو، سامو زناچەنيە پونياتيا «راسشيرەنيە ۆىبورا» موجنو تولكوۆات پو-رازنومۋ: رەچ موجەت يدتي پروستو و توم، سكولكو ۆوزموجنوستەي ەست ۋ چەلوۆەكا، يلي سكولكو ۆوزموجنوستەي پرەدستاۆليايۋت دليا نەگو تسەننوست، يلي و سپەكترە ۆاريانتوۆ (ا نە پروستو و كوليچەستۆە ۆوزموجنوستەي زانيماتسيا پو سۋتي ودنيم ي تەم جە) ي ت.پ. ۆسە ەتو دوستاتوچنو سلوجنىە اسپەكتى فيلوسوفي سۆوبودى. ودناكو پراكتيچەسكي پري ليۋبوم يستولكوۆاني ۆىۆود وستاەتسيا ودنيم ي تەم جە: سوۆرەمەننايا كاپيتاليستيچەسكايا رىنوچنايا ەكونوميكا نەوبىچاينو راسشيرياەت يمەيۋششيسيا ۋ ليۋدەي كرۋگ ۆوزموجنوستەي. ك پريمەرۋ، ەريك باينحوكەر سراۆنيۆاەت دۆا «پلەمەني» - نارود يانوماما، جيۆۋششي نا رەكە ورينوكو نا گرانيتسە برازيلي ي ۆەنەسۋەلى، ي «نارود» نيۋ-يوركتسەۆ، جيۆۋششي نا رەكە گۋدزون نا گرانيتسە شتاتوۆ نيۋ-يورك ي نيۋ-دجەرسي. سرەدنەدۋشەۆوي دوحود يانوماما سوستاۆلياەت 90 دوللاروۆ ۆ گود، ا نيۋ-يوركتسەۆ - 36 000 دوللاروۆ گود:

ودناكو نە تولكو رازنيتسا ۆ دوحوداح گوۆوريت و توم، چتو نيۋ-يوركتسى نامنوگو بوگاچە، - رەچ يدەت ەششە ي و نەوبىچاينوم رازنووبرازي توگو، نا چتو وني موگۋت پوتراتيت سۆوي دەنگي. پرەدستاۆيم، چتو دوحود ۋ ۆاس كاك ۋ نيۋ-يوركتسا، نو كۋپيت ۆى موجەتە تولكو تو، چتو دوستۋپنو پرەدستاۆيتەليام پلەمەني يانوماما. ەسلي ۆى زا سچەت سۆويح 36 000 دوللاروۆ وپلاتيتە رەمونت سۆوەي گلينيانوي حيجينى، سكۋپيتە لۋچشۋيۋ كەراميكۋ ۆ دەرەۆنە ي بۋدەتە پيتاتسيا سامىمي يزىسكاننىمي ياستۆامي، چتو ەست ۆ كۋليناري يانومامو، پوسلەدنيە سوچتۋت ۆاس سكازوچنىم بوگاچوم، نو ۆى ۆسە راۆنو بۋدەتە وششۋششات سەبيا نيششيم پو سراۆنەنيۋ سو سرەدنەستاتيستيچەسكيم نيۋ-يوركتسەم، ۋ كوتوروگو ەست كروسسوۆكي ي تەلەۆيزور، ي كوتورىي موجەت پروۆەستي وتپۋسك ۆو فلوريدە. پروسترانستۆو ەكونوميچەسكوگو ۆىبورا، كوتورىم وبلاداەت جيتەل نيۋ-يوركا، پويستينە وگرومنو. ۆ ماگازينە Wal-Mart ۆوزلە اەروپورتا يمەني دجونا كەننەدي اسسورتيمەنت سوستاۆلياەت بولەە 10 000 رازليچنىح توۆاروۆ، پو كابەلنومۋ تەلەۆيدەنيۋ ۆام پرەدلاگايۋت 200 كانالوۆ، ۆ كنيجنىح ماگازيناح Barnes and Noble پروداەتسيا بولەە 8 ميلليونوۆ نايمەنوۆاني كنيگ، ۆ مەستنوم سۋپەرماركەتە ۆى موجەتە كۋپيت 275 رازنوۆيدنوستەي سۋحيح زاۆتراكوۆ، ۆ وبىچنوم ۋنيۆەرماگە تولكو گۋبنوي پومادى ۆى نايدەتە 150 ۆيدوۆ، ا ۆ ودنوم ليش نيۋ-يوركە ناسچيتىۆاەتسيا 50 س ليشنيم تىسياچ رەستورانوۆ[44].

باينحوكەر ۋكازىۆاەت: چەتىرەحسوتكراتنايا رازنيتسا ۆ دوحوداح نيچتوجنو مالا پو سراۆنەنيۋ س پويستينە استرونوميچەسكوي رازنيتسەي ۆوزموجنوستەي: يح ۋ نيۋ-يوركتسا، پو ەگو پودسچەتام، بولشە ۆ 10 راز ۆ دەسياتوي ستەپەني[45]. ا ۆەد ەتومۋ رازنووبرازيۋ ۆاريانتوۆ ۆ سفەرە پوترەبلەنيا سوپۋتستۆۋيۋت سووتۆەتستۆۋيۋششيە ۆوزموجنوستي ۆ پلانە ترۋدوۆوي دەياتەلنوستي، وبرازوۆانيا، رەليگي ي در. كوگدا مى سراۆنيۆاەم سترانى س سوۆرەمەننوي كاپيتاليستيچەسكوي رىنوچنوي ەكونوميكوي ي گوسۋدارستۆا س پروستىم نەرىنوچنىم نارودنىم حوزيايستۆوم (پلانوۆوي ەكونوميكوي سوۆەتسكوگو تيپا), پوراجاەت رازنيتسا نە ستولكو ۆ ابسوليۋتنىح پوكازاتەلياح بلاگوسوستويانيا، سكولكو ۆ بوگاتستۆە ۆىبورا - رودا زانياتي، توۆاروۆ، وبرازا جيزني.

رىنوك ي ەففەكتيۆنوست: پروسترانستۆو سوبستۆەننوستي

كاك مى ۋجە ۆيدەلي نا پريمەرە رەسۋرسوۆ وبششەگو پولزوۆانيا، راسشيرەنيە كرۋگا پرەدمەتوۆ چاستنوي سوبستۆەننوستي يمەەت وسنوۆوپولاگايۋششەە زناچەنيە دليا يح ۋستويچيۆوگو ەففەكتيۆنوگو يسپولزوۆانيا. كرومە توگو ەففەكتيۆنوست پوچتي ۆسەگدا پوۆىشاەتسيا، كوگدا تە يلي ينىە ۋسلۋگي پرەدوستاۆليايۋتسيا نە گوسۋدارستۆوم، ا چاستنىمي سترۋكتۋرامي. سۋششەستۆۋيۋت كونكرەتنىە داننىە و پرەۆوسحودستۆە چاستنوگو ۆلادەنيا ناد گوسۋدارستۆەننىم ۆ پلانە ەففەكتيۆنوستي، كوگدا رەچ يدەت، ناپريمەر، وب اۆياكومپانياح، بانكاح، گورودسكوم ترانسپورتە، ۋبوركە پومەششەني، ۆزيماني دولگوۆ، پوجارنوي سلۋجبە، بولنيتساح، ستراحوۆاني جيليا، رەمونتە ۆوەننىح سامولەتوۆ، وبسلۋجيۆاني وكەانسكيح تانكەروۆ، دوشكولنوم وبرازوۆاني، سبورە مۋسورا، ەۆاكۋاتسي بروشەننىح اۆتوموبيلەي، ۋپراۆلەني سكوتوبوينيامي ي مەتەورولوگي[46].

ودين يز سامىح ۋبەديتەلنىح ارگۋمەنتوۆ ۆ پولزۋ ماكسيمالنوگو راسشيرەنيا كرۋگا پرەدمەتوۆ، ناحودياششيحسيا ۆ چاستنوم ۆلادەني، پريۆوديت حايەك. سوگلاسنو ەگو كونتسەپتسي، ۆ سوۆرەمەننوم وبششەستۆە ۋ كاجدوگو ينديۆيدا ەست سوبستۆەننىە پروەكتى ي پلانى (ۆسپومنيم وب «ارگۋمەنتە س توچكي زرەنيا سۆوبودى چەلوۆەچەسكوي دەياتەلنوستي»، كوتورىي مى راسسماتريۆالي ۆ رازدەلە 2); ۋسپەح ەتيح پلانوۆ زاۆيسيت وت سپوسوبنوستي چەلوۆەكا سوۆمەستيت يح س پلانامي ي پروەكتامي درۋگيح[47]. ەسلي ەتي پلانى پوستوياننو ۆستۋپايۋت ۆ پروتيۆورەچيە درۋگ س درۋگوم، تسەلي ي پروەكتى ليۋدەي نە وسۋششەستۆليايۋتسيا. دليا يح سوۆمەششەنيا نەوبحوديمى دۆە ۆەششي. ۆو-پەرۆىح، دولجنى سۋششەستۆوۆات ۋستانوۆلەننىە پراۆيلا پوۆەدەنيا، بلاگوداريا كوتورىم دەيستۆيا كاجدوگو ينديۆيدا وبرەتايۋت پرەدسكازۋەموست ۆ گلازاح درۋگيح: پوستوياننوە ۆمەشاتەلستۆو گوسۋدارستۆا، مەنيايۋششەگو پراۆيلا رىنوچنوي ەكونوميكي، پودرىۆايۋت ەتۋ پرەدسكازۋەموست. ۆو-ۆتورىح، نام نەوبحوديما ينفورماتسيا: مى دولجنى زنات، چتو دەلايۋت درۋگيە. چتوبى ەففەكتيۆنو رەاليزوۆات سۆوي تسەلي، نام نەوبحوديمو زنات، پرەتەندۋيۋت لي درۋگيە نا رەسۋرسى، نەوبحوديمىە دليا وسۋششەستۆلەنيا ناشيح پلانوۆ، زاينتەرەسوۆانى لي درۋگيە ليۋدي ۆ رەزۋلتاتاح ناشيح پلانوۆ ي پروەكتوۆ، ي در. نو كاك نام پولۋچيت ەتۋ ينفورماتسيۋ؟ سوۆرەمەننوە وبششەستۆو ۆ بۋكۆالنوم سمىسلە سوستويت يز سوتەن ميلليونوۆ ليۋدەي; ينفورماتسيا، نەوبحوديمايا دليا سوۆمەششەنيا پلانوۆ ۆ ستول گرانديوزنوم ماسشتابە، پويستينە نەۆەروياتنا پو وبەمۋ.

تاكيم وبرازوم، ەكونوميچەسكايا پروبلەما وبششەستۆا سوستويت نە تولكو ۆ راسپرەدەلەني «داننىح» رەسۋرسوۆ - ەسلي سلوۆو «داننىە» وزناچاەت تو، چتو يزۆەستنو رازۋمۋ ودنوگو چەلوۆەكا، وسوزناننو رەشايۋششەگو ۆوپروس، وپرەدەلياەمىي ەتيمي «سۆەدەنيامي». پروبلەما سوستويت ۆ توم، كاك وبەسپەچيت نايبولەە ەففەكتيۆنوە يسپولزوۆانيە رەسۋرسوۆ، يزۆەستنىح ليۋبومۋ يز چلەنوۆ وبششەستۆا، ۆ تسەلياح، وتنوسيتەلنۋيۋ ۆاجنوست كوتورىح زنايۋت ليش سامي ەتي ينديۆيدى. يلي، ەسلي ۆ دۆۋح سلوۆاح، رەچ يدەت و پروبلەمە يسپولزوۆانيا ينفورماتسي، كوتوروي نيكتو پو وتدەلنوستي نە وبلاداەت ۆ پولنوم وبەمە[48].

يتاك، ۆوت ۆ چەم سۋت پروبلەمى: كاجدىي يز ناس وبلاداەت ليچنىمي ي «لوكالنىمي» زنانيامي، كاك پراۆيلو نەدوستۋپنىمي درۋگيم، ي پري ەتوم ۋسپەح ناشيح پلانوۆ زاچاستۋيۋ زاۆيسيت وت ۆلادەنيا ليچنىمي ي لوكالنىمي زنانيامي درۋگيح. ليچنىە زنانيا پرەدستاۆليايۋت سوبوي ينفورماتسيۋ و ناشيح سوبستۆەننىح پلاناح ي تسەلياح. لوكالنىە زنانيا - ەتو «زنانيە كونكرەتنىح وبستوياتەلستۆ ۆرەمەني ي مەستا. يمەننو ۆ ەتوم وتنوشەني پراكتيچەسكي كاجدىي ينديۆيد وبلاداەت وپرەدەلەننىم پرەيمۋششەستۆوم ناد درۋگيمي، پوسكولكۋ ون وبلاداەت ۋنيكالنوي ينفورماتسيەي، كوتورۋيۋ موجنو يسپولزوۆات س ۆىگودوي، نو ليش ۆ توم سلۋچاە، ەسلي زاۆيسياششيە وت نەە رەشەنيا پرينيمايۋتسيا ساميم ەتيم ينديۆيدوم يلي پري ەگو اكتيۆنوم ۋچاستي»[49]. يا حوچۋ پريمەنيت سۆوي لوكالنىە زنانيا دليا رەاليزاتسي يزۆەستنىح منە ۆوزموجنوستەي. نو دليا توگو، چتوبى يا موگ س ۋسپەحوم ەتو سدەلات، منە نۋجنا ينفورماتسيا و سوبىتياح ۆ درۋگيح مەستاح، سپوسوبنىح پوۆليات نا موي پلانى: چەگو حوتيات درۋگيە، كاكيە يم يزۆەستنى التەرناتيۆنىە سپوسوبى يسپولزوۆانيا رەسۋرسوۆ، كاكيە وني ۋۆيدەلي نوۆىە لوكالنىە ۆوزموجنوستي، كوتورىە يا نە رازگليادەل؟ نو كاك يا موگۋ ۆسە ەتو ۋزنات؟ ا ۆوت كاك: ينفورماتسيا و سوبىتياح، پرويسحودياششيح گدە-تو دالەكو - ي ۆ ەتوم زاكليۋچاەتسيا ۆەليكوە وتكرىتيە حايەكا - پەرەداەتسيا چەرەز سيستەمۋ تسەن. سراۆنيتەلنىە تسەنى نا توۆارى نە گوۆوريات نام نيچەگو و توم، پوچەمۋ تە يلي ينىە توۆارى پولزۋيۋتسيا سپروسوم، يلي پوچەمۋ وني وكازاليس ۆ دەفيتسيتە: ەتوت پوكازاتەل سودەرجيت ليش سامىە گلاۆنىە سۆەدەنيا - و توم، چتو توۆار نۋجەن درۋگيم ليۋديام، يلي و توم، چتو يح سپروس نا نەگو نە ۋدوۆلەتۆورياەتسيا. «پوترياسايۋششەە سۆويستۆو رىنكا زاكليۋچاەتسيا ۆ توم، چتو ۆ پودوبنوم سلۋچاە نەحۆاتكي كاكوگو-نيبۋد يز ۆيدوۆ سىريا، داجە ەسلي و پريچيناح ەتوي نەحۆاتكي زنايۋت وچەن نەمنوگيە، دەسياتكي تىسياچ ليۋدەي، چي ليچنوستي نە موگلو بى ۋستانوۆيت ي منوگومەسياچنوە راسسلەدوۆانيە، بەز كاكوگو-ليبو پريكازا ناچينايۋت بولەە ەكونومنو يسپولزوۆات ەتو سىرە يلي پرويزۆەدەننۋيۋ يز نەگو پرودۋكتسيۋ - ت.ە. دۆيگاتسيا ۆ پراۆيلنوم ناپراۆلەني»[50]. تاكيم وبرازوم، رىنوك سۋمميرۋەت لوكالنىە ي ليچنىە زنانيا اكتوروۆ پو ۆسەمۋ ميرۋ، ي پرەوبرازۋەت يح ۆ ۆاجنەيشۋيۋ ينفورماتسيۋ، نەوبحوديمۋيۋ كاجدومۋ يز ناس دليا يسپولزوۆانيا سۆويح سوبستۆەننىح لوكالنىح ي ليچنىح زناني ۆ تسەلياح ەففەكتيۆنوگو وسۋششەستۆلەنيا ناشيح تسەلەي. ودناكو، چتوبى رىنوك موگ كونۆەرتيروۆات تاكيم وبرازوم ماكسيمالنو ۆوزموجنىي وبەم ينفورماتسي و پلاناح، سرەدستۆاح ي ۆوزموجنوستياح، كاك موجنو بولشە رەسۋرسوۆ دولجنو پوپادات پود دەيستۆيە تسەنوۆوگو مەحانيزما. ەسلي چتو-تو يسكليۋچاەتسيا يز سفەرى دەيستۆيا رىنكا، راسپروسترانەنيە ينفورماتسي وب ەتوم پرەدمەتە وگرانيچيۆاەتسيا، چتو سنيجاەت ەففەكتيۆنوست سووتۆەتستۆۋيۋششيح پلانوۆ.

ۆسپومنيم، چتو پرويسحوديت نا تسەنترالنىح گورودسكيح ۋليتساح. ۆ بولشينستۆە كرۋپنىح گورودوۆ نا ۋليتساح ۆ تسەنترالنوم دەلوۆوم رايونە پوستوياننو وبرازۋيۋتسيا پروبكي: دوبراتسيا كۋدا-ليبو ۆوۆرەميا وچەن نەپروستو. ەتو كلاسسيچەسكي پريمەر سيتۋاتسي، كوگدا پلانى نە سوۆمەششايۋتسيا، ا ناپروتيۆ، ۆزايمنو بلوكيرۋيۋت درۋگ درۋگا. پودوبنايا سيستەما نە وبەسپەچيۆاەت ەففەكتيۆنىح رەزۋلتاتوۆ: روست سپروسا نا پولزوۆانيە گورودسكيمي ۋليتسامي نە سوپروۆوجداەتسيا سووتۆەتستۆۋيۋششيم ۋۆەليچەنيەم تسەن، كوتوروە بى پوبۋجدالو ليۋدەي پريبەگات ك التەرناتيۆنىم سپوسوبام پەرەدۆيجەنيا يلي پوپروستۋ نە زاەزجات ۆ تسەنتر گورودا. كونەچنو، كوگدا پروبكي ستانوۆياتسيا نەۆىنوسيمىمي، نەكوتورىە دەيستۆيتەلنو ناچينايۋت پولزوۆاتسيا درۋگيمي ۆيدامي ترانسپورتا يلي يزبەگايۋت گورودسكوگو تسەنترا، ودناكو وپرەدەليت وتنوسيتەلنىە يزدەرجكي ي ۆىگودى توگو يلي ينوگو سپوسوبا پەرەدۆيجەنيا ۆ داننوم سلۋچاە چرەزۆىچاينو ترۋدنو. پروبلەما زاكليۋچاەتسيا ۆ توم، چتو پولزوۆانيە گورودسكيمي ۋليتسامي - ەتو نە پرەدمەت تورگوۆلي، ا پوتومۋ ونو نە پودۆەرجەنو دەيستۆيۋ تسەنوۆوگو مەحانيزما. سيتۋاتسيۋ موجنو يسپراۆيت ۆۆەدەنيەم سيستەمى، ۆ رامكاح كوتوروي تە، كتو ۆىشە ۆسەگو تسەنيت پولزوۆانيە تسەنترالنىمي ۋليتسامي، بۋدۋت پلاتيت درۋگيم زا تو، چتوبى وني يح نە يسپولزوۆالي. ودناكو ۆ داننوم سلۋچاە ترانساكتسيوننىە يزدەرجكي بۋدۋت كراينە ۆىسوكي. رەاليستيچنەە بىلو بى پوۆىشات ەففەكتيۆنوست يسپولزوۆانيا ەتيح ۋليتس پۋتەم ورگانيزاتسي اۋكتسيونوۆ نا پريوبرەتەنيە وگرانيچەننوگو چيسلا رازرەشەني نا ۆەزد ۆ تسەنتر گورودا. تە، كتو بولشە ۆ ەتوم نۋجداەتسيا، بۋدۋت گوتوۆى زاپلاتيت دوروجە. كرومە توگو، ەسلي رازرەشيت تورگوۆليۋ تاكيمي رازرەشەنيامي، ليۋدي، كوتورىم وني دوستاليس نا اۋكتسيونە، موگۋت پريوبرەتات رازرەشەنيا ۋ درۋگيح ليۋدەي: ۆ رەزۋلتاتە مى پولۋچيم چەتكي «سوتسيالنىي سيگنال» و توم، ناسكولكو ليۋدي تسەنيات ەزدۋ بەز پروبوك. سۋششەستۆۋەت ي درۋگوي مەتود - ەششە مەنەە «رىنوچنىي» پو حاراكتەرۋ: گورودسكيە ۆلاستي موگۋت پوسلەدوۆات پريمەرۋ لوندونسكوي مەري ي ۆۆەستي پلاتۋ زا ۆەزد ۆ تسەنتر گورودا. ەتو، كونەچنو، پوزۆولياەت رەشيت پروبلەمۋ پروبوك، نو، پوسكولكۋ تسەنا ۋستاناۆليۆاەتسيا پو ۋكازۋ «سۆەرحۋ»، ا نە پوسرەدستۆوم رىنوچنوگو مەحانيزما، مى نە پولۋچيم وسوبو پولەزنوي ينفورماتسي و توم، ناسكولكو ۆاجنو دليا ليۋدەي يسپولزوۆانيە ەتيح ۋليتس.

«توۆاريزاتسيا» - ارگۋمەنت پروتيۆ رىنكا
س شيروكيمي پراۆامي سوبستۆەننوستي

«رىنوك، - وتمەچاەت كاسس سانستاين، - ەتو كاك پراۆيلو سفەرا ۋتيليتارنوستي»[51]. كاك پراۆيلو نا رىنكە پرەدمەتوم كۋپلي-پروداجي ستانوۆياتسيا توۆارى. ودناكو ۋ ليۋدەي ەست ي رازنووبرازنىە تسەننوستي نەۋتيليتارنوگو حاراكتەرا - درۋجبا، جيزن، زدوروۆە، پروسۆەششەنيە. ەتو نە پروستو توۆارى ينوگو رودا: وني ي وتسەنيۆايۋتسيا پو-درۋگومۋ. درۋزەي - پو كراينەي مەرە ناستوياششيح - ۆى تسەنيتە نە پوتومۋ، چتو وني موگۋت پرينەستي ۆام كاكۋيۋ-تو پولزۋ. يلي، ەسلي سلەدوۆات نەسكولكو ينوي ليني ارگۋمەنتاتسي، كوتورۋيۋ پرەدلاگاەت ەليزابەت اندەرسون، پوروي توۆارى، يمەيۋششيە بولەە «ۆىسوكۋيۋ» ي «نيزكۋيۋ» تسەننوست، نا دەلە نەسراۆنيمى - ا راز يح نەلزيا سراۆنيت، تو نەلزيا يمي ي تورگوۆات، پوسكولكۋ رىنوك «نيۆەليرۋەت» توۆارى، راسستاۆليايا يح پو رانجيرۋ يسحوديا ليش يز دەنەجنوي ستويموستي:

دۆا توۆارا نەسراۆنيمى پو تسەننوستي، كوگدا يح ستويموست نەلزيا يزمەريت پو ودنوي شكالە. ودين نەسراۆنيمو تسەننەە درۋگوگو، ەسلي ون زاسلۋجيۆاەت يزمەرەنيا پو بولەە ۆىسوكوي شكالە - زاسلۋجيۆاەت بولشەي ليۋبۆي، ۆوسحيششەنيا، ۋۆاجەنيا ي پوچتەنيا، چەم مى پروياۆلياەم كو ۆسەم ليۋديام ۆ تسەلوم، زاسلۋجيۆاەت بولشەگو ۋۆاجەنيا، چەم پريۆيازاننوست، چتو مى يسپىتىۆاەم ك جيۆوتنىم، زاسلۋجيۆاەت پريزنانيا نە تولكو پو ۋتيليتارنىم پوكازاتەليام... ودين يز سپوسوبوۆ ۆىرازيت ەتو رازليچيە كريتەريەۆ - زاپرەتيت سراۆنەنيا، پري كوتورىح توۆار يزمەرياەتسيا پو بولەە نيزكوي وتسەنوچنوي شكالە، چەم ون زاسلۋجيۆاەت[52].

پوەتومۋ، ۋتۆەرجدايۋت كريتيكي رىنوچنوي ەكونوميكي، ونا پودرىۆاەت ناشۋ سيستەمۋ تسەننوستەي، پرەۆراششايا ۆسە نا سۆەتە ۆ توۆار، پودلەجاششي كۋپلە-پروداجە.

اناليزيرۋيا پودوبنىە ۆوپروسى، سلەدۋەت بىت كراينە ۆنيماتەلنىم ك تومۋ، كاك مى سووتنوسيم يدەيۋ «تسەنى» (يلي «ەكونوميچەسكوي ستويموستي») س ناشيمي وبششيمي پرەدستاۆلەنيامي و توم، چتو بولەە، ا چتو مەنەە تسەننو. سراۆنيم دۆا «توۆارا»، كوتورىە پو ريادۋ پارامەتروۆ ۆىگلياديات سوۆەرشەننو رازليچنىمي: پلاكات «كلەپالششيتسا روزي»، ۆىپولنەننىي نورماننوم روكۋەللوم ۆ 1942 گودۋ، ي تسەلەۆوي ۆزنوس بلاگوتۆوريتەلنوگو فوندا نا وپلاتۋ ستاۆكي پروفەسسورا فيلوسوفي ۆ ۋنيۆەرسيتەتە. پودليننيك پلاكاتا روكۋەللا بىل پريوبرەتەن زا 5 ميلليونوۆ دوللاروۆ، تسەلەۆوي ۆزنوس نا ستاۆكۋ پروفەسسورا راۆەن 3-4 ميلليونام.

ەسلي يمەننو دەنەجنايا ستويموست ۆىراجاەت تسەننوست «كلەپالششيتسى روزي» ي ستاۆكي پروفەسسورا فيلوسوفي، تو ستوروننيكي رىنكا دولجنى پريزنات: پلاكات روكۋەللا تسەننەە، چەم پروفەسسور فيلوسوفي. ۆ ەتوم سلۋچاە رىنوچنىي مەحانيزم نەسومنەننو پروتيۆورەچيت، پو كراينەي مەرە، موەي ليچنوي سيستەمە تسەننوستەي. تسەننوست تولكو دەنگامي نە يزمەرياەتسيا. ودناكو ستوروننيكي رىنكا ي نە دولجنى ستاۆيت زناك راۆەنستۆا مەجدۋ دەنەجنوي ستويموستيۋ ي ناشيم پرەدستاۆلەنيەم و «تسەننوستي» رازليچنىح توۆاروۆ. ۆ يدەالە رىنوچنايا تسەنا ح ەكۆيۆالەنتنا وبەمۋ رەسۋرسوۆ، كوتورىي پوكۋپاتەل گوتوۆ ۆىدەليت نا ەگو پريوبرەتەنيە. يا موگۋ سچيتات، ي سچيتايۋ، چتو ستاۆكا پروفەسسورا فيلوسوفي تسەننەە «كلەپالششيتسى روزي»، نو ۋتۆەرجدايا ەتو، يا نە يمەيۋ ۆ ۆيدۋ، چتو ۆ داننوم سلۋچاە پرويزوشەل سبوي رىنوچنوگو مەحانيزما. ۋ ۆسەح ۋ ناس رازنىە پرەدستاۆلەنيا و تسەننوستي ودنوگو ي توگو جە توۆارا: يمەننو پوەتومۋ ي پرويسحوديت يح كۋپليا-پروداجا. ۆ وسنوۆە رىنوچنوگو وبمەنا لەجات رازليچيا، ا نە سحودستۆو ناشيح وتسەنوك تەح يلي ينىح توۆاروۆ. ەسلي بى ۆسە مى وتسەنيۆالي ليۋبىە ۆەششي وديناكوۆو، نيكتو بى نە ستال وبمەنيۆات سۆوي توۆار نا توۆار درۋگوگو. حايەك پودچەركيۆال: ۋتۆەرجدات، چتو تسەننوست ۆسەگو نا سۆەتە يزمەرياەتسيا رىنوچنوي ستويموستيۋ، بەسسمىسلەننو: رىنوچنايا ستويموست - ەتو رەزۋلتات رازليچي ۆ ناشيح سيستەماح وتسەنكي . وشيبوچنوە پرەدستاۆلەنيە و توم، چتو توۆارى، يمەيۋششيە وديناكوۆۋيۋ رىنوچنۋيۋ ستويموست، وبلادايۋت ي وديناكوۆوي تسەننوستيۋ، ا پوتومۋ رىنوچنىي وبمەن كاكيم-تو وبرازوم ۆىراجاەت - يلي دولجەن ۆىراجات - پودليننۋيۋ تسەننوست توۆاروۆ، لەجيت ۆ وسنوۆە كريتيكي رىنوچنوي ەكونوميكي س ماركسيستسكيح پوزيتسي (سم. نيجە، رازدەل 4)[54].

4. يەرارحيچەسكايا ورگانيزاتسيا فيرمى،
ناپراۆلەننايا نا ماكسيمالنۋيۋ پريبىلنوست

وتنوشەنيا پو پرينتسيپۋ «حوزياين - سلۋگا»

موجەت پوكازاتسيا، چتو، وپيساۆ مودەل رىنوچنوي ەكونوميكي، وسنوۆاننۋيۋ نا ماكسيمالنو راسشيرەننىح پراۆاح سوبستۆەننوستي، مى زاۆەرشيلي حاراكتەريستيكۋ «يدەالنوگو» كاپيتاليزما. نو ەتو نە تاك. ۆ كنيگە «وسنوۆى پوليتيچەسكوي ەكونومي» - ساموم ۆلياتەلنوم ترۋدە پو ەكونوميكە ۆ XIX ۆەكە - دجون ستيۋارت ميلل وبريسوۆىۆاەت التەرناتيۆۋ كاپيتاليزمۋ، نە يسكليۋچايۋششۋيۋ چاستنوي سوبستۆەننوستي ي رىنكا. ميلل ۆىستۋپال زا چاستنوە ۆلادەنيە فيرمامي، نو نە تەمي، گدە يسپولزۋەتسيا ناەمنىي ترۋد ي وت رابوتنيكوۆ ترەبۋەتسيا ۆىپولنەنيە پريكازوۆ ۆلادەلتسا - «حوزياينا»:

دو سيح پور دليا تەح، كتو جيۆەت سوبستۆەننىم ترۋدوم، نە سۋششەستۆوۆالو ينوگو ۆىحودا، كرومە رابوتى نا ساموگو سەبيا يلي نا حوزياينا. ودناكو تسيۆيليزاتورسكوە ي بلاگوتۆورنوە ۆوزدەيستۆيە اسسوتسياتسي، ا تاكجە ەففەكتيۆنوست ي ەكونوميا، دوستيگاەمىە زا سچەت پرويزۆودستۆا ۆ كرۋپنىح ماسشتاباح، موگۋت بىت دوستيگنۋتى ي بەز رازدەلەنيا پرويزۆوديتەلەي نا دۆە گرۋپپى س پروتيۆوپولوجنىمي ينتەرەسامي، پيتايۋششيمي ۆراجدەبنوست درۋگ ك درۋگۋ - منوجەستۆو تەح، كتو ترۋديتسيا ۆ كاچەستۆە پروستىح سلۋگ، ي ودنوگو حوزياينا، كوتورىي داەت دەنگي: ەگو ينتەرەس ۆ پرەدپرياتي زاكليۋچاەتسيا ليش ۆ توم، چتوبى زارابوتات س پريلوجەنيەم نايمەنشيح ۋسيلي... موجنو نە سومنەۆاتسيا، چتو ناەمنىمي رابوتنيكامي رانو يلي پوزدنو بۋدۋت نازىۆات ليش تەح ترۋدياششيحسيا، چي نيزكيە مورالنىە كاچەستۆا نە پوزۆوليايۋت يم دەيستۆوۆات نەزاۆيسيمو، ا وتنوشەنيا حوزياينا ي سلۋگي پوستەپەننو بۋدۋت زامەنەنى پارتنەرستۆوم ۆ ودنوي يز دۆۋح فورم: ۆ نەكوتورىح سلۋچاياح ەتو بۋدەت اسسوتسياتسيا مەجدۋ ترۋدياششيميسيا ي كاپيتاليستوم، ۆ درۋگيح (ا سو ۆرەمەنەم ۆەروياتنو ي ۆو ۆسەح) - اسسوتسياتسيا ساميح ترۋدياششيحسيا[55].

پو مەرە روستا ۋروۆنيا وبرازوۆانيا ي وبششەستۆەننوگو ساموسوزنانيا رابوچيح، ۋتۆەرجدال ميلل، وتنوشەنيا «حوزياين - سلۋگا»، حاراكتەرنىە دليا كاپيتاليستيچەسكوي فيرمى، بۋدۋت زامەنەنى سيستەموي كووپەراتيۆوۆ: فيرم، پرينادلەجاششيح ساميم ترۋدياششيمسيا، كوتورىە بۋدۋت كونكۋريروۆات نا رىنكە. ەگو يدەيا زاكليۋچالاس ۆ توم، چتو ترۋدوۆوي كوللەكتيۆ ستانەت ۆلادەلتسەم فيرمى، ي بۋدەت دەموكراتيچەسكيم سپوسوبوم پرينيمات رەشەنيا پو ستراتەگيچەسكيم ۆوپروسام، ا رۋكوۆودستۆو پوۆسەدنەۆنوي دەياتەلنوستيۋ كومپاني پو-پرەجنەمۋ وستانەتسيا زا مەنەدجەروم-ۋپراۆليايۋششيم، دايۋششيم ۋكازانيا رابوچيم - ودناكو پوسلەدنيە بۋدۋت ۆپراۆە ۋۆوليت مەنەدجەرا. تاكيم وبرازوم، پودوبنىي كووپەراتيۆ پرەدستاۆلياەت سوبوي چاستنۋيۋ فيرمۋ، كونكۋريرۋيۋششۋيۋ ۆ رامكاح رىنوچنوي ەكونوميكي، نو نە پوستروەننۋيۋ نا وتنوشەنياح پو پرينتسيپۋ «حوزياين - سلۋگا» (كوگدا ۆلادەلەتس ياۆلياەتسيا حوزياينوم، ا رابوچيە - ەگو ناەمنىمي سلۋگامي). ك سوجالەنيۋ دليا ستوروننيكوۆ ەتوي يدەي، رابوچەە كووپەراتيۆنوە دۆيجەنيە ەدۆا پەرەجيلو ساموگو ميلليا: پوحوجە، كووپەراتيۆى نە ۆىدەرجالي كونكۋرەنتسي س بولەە ەففەكتيۆنىمي rاپيتاليستيچەسكيمي فيرمامي، پوستروەننىمي پو پرينتسيپۋ «حوزياين - سلۋگا»[56].

يەرارحيا ي ەففەكتيۆنوست

پوچەمۋ جە التەرناتيۆا، س كوتوروي سۆيازىۆال سۆوي نادەجدى ميلل، - فيرمى، پرينادلەجاششيە رابوچيم ي، پو سۋتي، يمي جە ۋپراۆلياەمىە، - پرودەمونستريروۆالا سۆويۋ نەسوستوياتەلنوست پو سراۆنەنيۋ س تراديتسيوننىمي كاپيتاليستيچەسكيمي كومپانيامي، گدە ۆلادەلەتس ليبو سام ۋپراۆلياەت پرويزۆودستۆوم، نانيمايا رابوچيح ۆ كاچەستۆە «سلۋگ»، يلي (سم. نيجە) پريۆلەكاەت مەنەدجەروۆ، ۋكازىۆايۋششيح رابوتنيكام، چتو، كوگدا ي كاك دەلات؟ كاك مى ۋبەديليس، وسنوۆوپولاگايۋششەە ۆليانيە نا ناشي پرەدستاۆلەنيا و رىنكە، سوبستۆەننوستي ي ەففەكتيۆنوستي وكازالا رابوتا كوۋزا. چتو ج، درۋگوي ەگو ترۋد ستول جە فۋندامەنتالنىم وبرازوم يزمەنيل ناشە ۆوسپرياتيە «پريرودى فيرمى»[57]. كوۋز نە سپوريت س ميللەم: وتنوشەنيا پو پرينتسيپۋ «حوزياين - سلۋگا» سوستاۆليايۋت وسنوۆۋ كاپيتاليستيچەسكوي فيرمى (سچيتاەتسيا تاكجە، چتو ەتي وتنوشەنيا ياۆليايۋتسيا ودنيم يز ەلەمەنتوۆ كاپيتاليزما)[58]. ەستەستۆەننو، رەچ يدەت وب يەرارحيچەسكيح، ۆلاستنىح وتنوشەنياح: ۆلادەلتسى (يلي تە، كتو ۋپراۆلياەت پو پورۋچەنيۋ ۆلادەلتسەۆ) پرينيمايۋت رەشەنيا و توم، چتو، كەم، كاك بۋدەت پرويزۆوديتسيا ي در. زاداچا رابوچيح - ۆىپولنيات ۋكازانيا «بوسسا». كوۋز ي ەگو پوسلەدوۆاتەلي دەمونستريرۋيۋت، چتو پودوبنىي يەرارحيچەسكي حاراكتەر وتنوشەني پوزۆولياەت سنيجات ترانساكتسيوننىە يزدەرجكي. ترانساكتسي، پرويسحودياششيە پوسرەدستۆوم رىنكا ي ەگو تسەنوۆوگو مەحانيزما، سوپرياجەنى، ۆ چاستنوستي، س پەرەگوۆورنىمي ي ينفورماتسيوننىمي يزدەرجكامي: نام نەوبحوديمو ۆىياسنيت، كتو پروداەت نۋجنۋيۋ نام پرودۋكتسيۋ، رەشيت، گوتوۆى لي مى پلاتيت تسەنۋ پروداۆتسا ي در. كاك پراۆيلو ەتي يزدەرجكي نە ناستولكو ۆەليكي، چتوبى ليشيت رىنوچنىي وبمەن ەففەكتيۆنوستي، ودناكو ۆ نەكوتورىح سلۋچاياح پەرەگوۆورنىي پروتسەسس وكازىۆاەتسيا دوۆولنو دوروگوستوياششيم دەلوم. پرەدستاۆيم، چتو كتو-تو يزگوتاۆليۆاەت نوۆىي كومپيۋتەر. ون موجەت كۋپيت ۆسە كومپونەنتى نا رىنكە، نو ۆوزموجنو تسەل يزگوتوۆيتەليا سوستويت ۆ توم، چتوبى سكونسترۋيروۆات نەچتو سوۆەرشەننو نوۆوە. دليا ەتوگو نۋجنا نوۆايا ماتەرينسكايا پلاتا، سوۆمەستيمىي س نەي مونيتور، ەففەكتيۆنىي يستوچنيك ەنەرگي ي در. ك تومۋ جە ۆسە ەتي نوۆىە كومپونەنتى دولجنى وبلادات پولنوي سوۆمەستيموستيۋ، ا دليا ەتوگو ۆ حودە سوزدانيا كومپيۋتەرا نەوبحوديمو پوستوياننوە سوترۋدنيچەستۆو مەجدۋ وتدەلنىمي گرۋپپامي كونسترۋكتوروۆ (وتۆەچايۋششيمي زا ماتەرينسكۋيۋ پلاتۋ، مونيتور ي در.). ۆ تاكوي سيتۋاتسي ترانساكتسيوننىە يزدەرجكي رەزكو سنيزياتسيا، ەسلي نازناچيت كوورديناتورا، رۋكوۆودياششەگو ۆسەمي كوماندامي سپەتسياليستوۆ، ي زادايۋششەگو يم تەحنيچەسكيە پارامەترى، وبەسپەچيۆايۋششيە سوۆمەستيموست ۋزلوۆ. تاكيم وبرازوم، موجەت پونادوبيتسيا ۋچرەجدەنيە يەرارحيچەسكي پوستروەننوي فيرمى. تاكيم وبرازوم، پودوبنايا فورما ورگانيزاتسي پوزۆولياەت سنيجات نەكوتورىە ترانساكتسيوننىە يزدەرجكي. ۆ ەتوم سمىسلە يەرارحيچەسكي پوستروەننايا فيرما ستانوۆيتسيا دۆيجۋششەي سيلوي روستا ەففەكتيۆنوستي[59].

«سوتسياليستيچەسكي» حاراكتەر كاپيتاليستيچەسكوي فيرمى

رازدەلەنيە ترۋدا ۆ رامكاح رىنوچنوي ەكونوميكي وسنوۆانو نا كونتراكتاح مەجدۋ وتدەلنىمي پرويزۆوديتەليامي ي پوترەبيتەليامي; دوحودى ليۋدەي ناپريامۋيۋ زاۆيسيات وت سپوسوبنوستي پرويزۆوديت تو، چتو نۋجنو درۋگيم. ۆ رامكاح وتدەلنوي فيرمى رازدەلەنيە ترۋدا نوسيت ينوي حاراكتەر. ونو وسنوۆانو نا ناليچي ودنوگو كوورديناتورا - ناچالنيكا، - كوتورىي پرينيماەت رەشەنيا و زاداچاح كومپاني ي پرودۋمىۆاەت سيستەمۋ راسپرەدەلەنيا وبيازاننوستەي، وبەسپەچيۆايۋششۋيۋ يح ۆىپولنەنيە. كونەچنو ناچالنيك موجەت كونسۋلتيروۆاتسيا س پودچينەننىمي ي ۆىسلۋشيۆات يح پرەدلوجەنيا، نو ەتو ۋجە پو ەگو جەلانيۋ. ليتسا، وبلەچەننىە ۆلاستيۋ، سوستاۆليايۋت پلانى ي دايۋت «سلۋگام» ۋكازانيا، كاك يح وسۋششەستۆليات. تسەننوستي ۆنۋتري فيرمى ۆو منوگوم پروتيۆوپولوجنى تەم، كوتورىمي رۋكوۆودستۆۋيۋتسيا اكتورى نا رىنكە: ەسلي ۆ پوسلەدنەم سلۋچاە گلاۆنۋيۋ رول يگرايۋت ساموستوياتەلنوست، كونتراكتى ي ۋدوۆلەتۆورەنيە سپروسا نا وسنوۆە ۆىگودى، تو ۆ پەرۆوم اكتسەنت دەلاەتسيا نا پودچينەني ليدەرۋ، كوللەكتيۆنوي رابوتە (پود رۋكوۆودستۆوم ناچالنيكا), پوستانوۆكە زاداچ «سۆەرحۋ ۆنيز» ي ۆوزناگراجدەني ۆ سووتۆەتستۆي س پرەدستاۆلەنيەم ناچالنيكا و تسەننوستي رابوتنيكا دليا فيرمى. پريمەچاتەلنو، چتو «ۆنۋتريفيرمەننىە» تسەننوستي ۆىگليادەلي پريۆلەكاتەلنىمي ۆ گلازاح كوممۋنيستوۆ. نيكولاي بۋحارين ي ەۆگەني پرەوبراجەنسكي، ۆ چاستنوستي، ۆىستۋپالي زا ورگانيزاتسيۋ وبششەستۆا ۆ تسەلوم پو پرينتسيپۋ ودنوگو بولشوگو زاۆودا. ۆ «ازبۋكە كوممۋنيزما» وني پودچەركيۆالي:

ەسلي ۆسە فابريكي، زاۆودى، ۆسە سەلسكوە حوزيايستۆو ەست ودنا گرومادنايا ارتەل، پونياتنو، چتو زدەس دولجنو بىت ۆسە راسسچيتانو: كاك راسپرەدەليت رابوچيە رۋكي مەجدۋ رازنىمي وتراسليامي پرومىشلەننوستي، كاكيە پرودۋكتى ي سكولكو يح نۋجنو پرويزۆەستي، كاك ي كۋدا ناپراۆيت تەحنيچەسكيە سيلى ي تاك دالەە، - ۆسە ەتو نۋجنو زارانەە، حوتيا بى پريبليزيتەلنو، راسسچيتات ي سووبرازنو س ەتيم دەيستۆوۆات... بەز وبششەگو پلانا ي وبششەگو رۋكوۆودستۆا، بەز توچنوگو ۋچەتا ي پودسچەتا نيكاكوي ورگانيزاتسي نەت. ۆ كوممۋنيستيچەسكوم ستروە تاكوي پلان ەست[60].

پودوبنو تومۋ، كاك ديرەكتور زاۆودا ورگانيزۋەت ي پلانيرۋەت پرويزۆودستۆو، سچيتالي كوممۋنيستى، وني سامي سموگۋت ورگانيزوۆات ي سپلانيروۆات پرويزۆودستۆو ۆ ماسشتاباح ۆسەگو نارودنوگو حوزيايستۆا. تاكيم وبرازوم، وسنوۆوپولوجنيكي كوممۋنيزما س بولشيم ۋۆاجەنيەم وتنوسيليس ك كاپيتاليستيچەسكيم مەتودام پرويزۆودستۆا ۆنۋتري وتدەلنو ۆزياتوگو پرەدپرياتيا: رەزكوي كريتيكە وني پودۆەرگالي ليش «انارحيۋ» رىنوچنوي ەكونوميكي[61].

پوسكولكۋ ۆ كاپيتاليستيچەسكوم وبششەستۆە بولشينستۆو ليۋدەي رابوتاەت ليبو ۆ كرۋپنىح كورپوراتسياح، ليبو ۆ نەكوممەرچەسكيح ورگانيزاتسياح، ناپريمەر، ۋنيۆەرسيتەتاح، ليبو ۆ گوسۋدارستۆەننىح سترۋكتۋراح، پولۋچاەتسيا نەوجيداننىي ۆىۆود: بولشايا چاست ناسەلەنيا كاپيتاليستيچەسكيح ستران پروۆوديت نەمالۋيۋ چاست جيزني ۆ ورگانيزاتسياح، گدە تسەننوستي ۆو منوگوم نوسيات سكورەە «سوتسياليستيچەسكي»، چەم «كاپيتاليستيچەسكي» حاراكتەر. ەتو ودنا يز وسنوۆنىح تەم، زاتراگيۆاەمىح ۆ ترۋداح حايەكا. ۆ كرۋپنىح ورگانيزاتسياح پودچينەننىە راسسچيتىۆايۋت نا ۆوزناگراجدەنيە پو زاسلۋگام: يم بىلي پوستاۆلەنى زاداچي ي ەسلي، ۆ سووتۆەتستۆي وپرەدەلەننىمي كريتەريامي، وني س نيمي سپراۆيليس حوروشو، يم پريچيتاەتسيا پوۆىشەنيە زارپلاتى. «ۆوزناگراجدەنيە پو زاسلۋگام - ەتو ۆوزناگراجدەنيە زا ۆىپولنەنيە پوجەلاني درۋگيح، ا نە كومپەنساتسيا زا ۆىگودۋ، كوتورۋيۋ مى يم پرينوسيم، دەيستۆۋيا پو سوبستۆەننومۋ ۋسموترەنيۋ»[62]. ۆ ۋسلوۆياح رىنكا ۆاشە ۆوزناگراجدەنيە زاۆيسيت وت توگو، كاكيە پرەيمۋششەستۆا پولۋچايۋت وت ۆاشيح دەيستۆي درۋگيە، ي زاچاستۋيۋ ك تومۋ جە زاۆيسيت وت ۆەزەنيا. پرەدپرينيماتەل موجەت پولۋچيت پريبىل پوتومۋ، چتو وكازالسيا ۆ نۋجنوە ۆرەميا ۆ نۋجنوم مەستە، ي پوتومۋ سۋمەل ۋگادات سپوسوب ۋدوۆلەتۆورەنيا پوترەبنوستەي درۋگيح ليۋدەي. ۆ ۋسلوۆياح رىنوچنوي ەكونوميكي دۆوە پرەدپرينيماتەلەي موگۋت پريكلادىۆات ودني ي تە جە ۋسيليا، دەلات ۆسە، چتو وت نيح زاۆيسيت، نو ودنوگو يز نيح جدەت پوترياسايۋششي ۋسپەح، ا درۋگوگو پولنىي پروۆال. پري ەتوم رەچ يدەت نە تولكو و «پروسچيتاننوم ريسكە»: ۋداچا موجەت بىت سۆيازانا س لوكالنوي سيتۋاتسيەي، ۆ كوتوروي دەيستۆۋەت پرەدپرينيماتەل، سوزدايۋششەي ەمۋ ۆوزموجنوستي پولۋچيت پريبىل، و كوتورىح درۋگيە پروستو نە موگۋت زنات[63].

پوسكولكۋ بولشينستۆو يز ناس رابوتاەت ۆ ورگانيزاتسياح، گدە تساريات نەرىنوچنىە تسەننوستي، كوگدا دەلو دوحوديت دو پوليتيكي، گدە رەزۋلتاتى دەيستۆيا رىنوچنوگو مەحانيزما چاستو ستانوۆياتسيا پرەدمەتوم سپوروۆ، مى سۋديم وب ەتيح رەزۋلتاتاح س توچكي زرەنيا ناشيح «سوتسياليستيچەسكيح» (ت.ە. نەرىنوچنىح) تسەننوستەي. ك پريمەرۋ ۆ سوۆرەمەننوي پوليتيچەسكوي فيلوسوفي ودنا يز نايبولەە ۆلياتەلنىح دوكترين، سۆيازاننىح سو «سپراۆەدليۆوستيۋ زا سچەت راسپرەدەلەنيا»، گلاسيت: ۆ ۆوپروسە و سوبستۆەننوستي دولجنو ۋچيتىۆاتسيا رازليچيە مەجدۋ «سوزناتەلنىم ۆىبوروم ي سلۋچاينوستيۋ»: حوتيا چەلوۆەك دولجەن وتۆەچات زا سوبستۆەننىي ۆىبور، ون نە نەسەت وتۆەتستۆەننوستي زا رەزۋلتات، ۆىزۆاننىي نە زاۆيسياششيمي وت نەگو سلۋچاينىمي فاكتورامي[64]. ۋتۆەرجداەتسيا، چتو پرينتسيپ راسپرەدەليتەلنوي سپراۆەدليۆوستي دولجەن پرەدۋسماتريۆات كومپەنساتسيۋ تەم، كتو پوسترادال وت تاكوگو «وبەكتيۆنوگو» نەۆەزەنيا[65]. داننوە ۋتۆەرجدەنيە ناحوديت وتكليك ۋ ليۋبوگو يز تەح، كتو رابوتاەت ۆ كرۋپنوي ورگانيزاتسي: ەسلي ناشي دەلا پوشلي نەۆاجنو، نو نە پو ناشەي ۆينە، مى ناستايۆاەم، چتو ەتو نە سنيجاەت ناشيح زاسلۋگ، ي ناچالنيكي دولجنى پولوجەننىم وبرازوم ناس ۆوزناگراديت. ۆ ودنوم گودوۆوم وتچەتە داجە تاك ي گوۆوريلوس: «نام پروستو نە پوۆەزلو». ودناكو، كاك ۋكازىۆاەت حايەك، ۆ ۋسلوۆياح رىنكا پودوبنىي پرينتسيپ ليشەن سمىسلا، پوسكولكۋ رىنوك ۆو منوگوم ي فۋنكتسيونيرۋەت زا سچەت سلەپوي ۋداچي. پرەدپرينيماتەلي ستالكيۆايۋتسيا س ۆوزموجنوستيامي، منوگيە يز كوتورىح نە يمي سوزدانى; ي ەسلي وني پولزۋيۋتسيا ەتيم «وبەكتيۆنىم ۆەزەنيەم» (سۆوەگو رودا لوكالنىم زنانيەم) دليا ۋدوۆلەتۆورەنيا دوپولنيتەلنىح پوترەبنوستەي ي وسۋششەستۆلەنيا دوپولنيتەلنىح تسەلەي، ەففەكتيۆنوست تولكو پوۆىشاەتسيا[66]. «كومپەنساتسيا» پرەدپرينيماتەليام زا نەۆەزەنيە (وتسۋتستۆيە ۋ نيح تەح لوكالنىح زناني، چتو ەست ۋ درۋگيح) پودورۆەت سامۋ وسنوۆۋ ينفورماتسيوننوي فۋنكتسي رىنكا. دليا فۋنكتسيونيروۆانيا رىنكا نەوبحوديمو، چتوبى ديففەرەنتسياتسيا لوكالنوگو زنانيا وتراجالاس نا پريبىلياح پرەدپرينيماتەلەي. پو منەنيۋ حايەكا، سلەدستۆيەم ەتوگو ياۆلياەتسيا وپرەدەلەننايا «نراۆستۆەننايا نەستابيلنوست» كاپيتاليزما: بولشينستۆو ليۋدەي، جيۆۋششيح ۆ ۋسلوۆياح كاپيتاليستيچەسكوگو سترويا، ۆوسپرينيمايۋت ۆوپروسى سپراۆەدليۆوستي ي راسپرەدەلەنيا يمەننو س مورالنوي توچكي زرەنيا، ي پود ەتيم ۋگلوم سۋديات و رىنكە، چتو وكازىۆاەت دەسترۋكتيۆنوە ۆوزدەيستۆيە نا تو ساموە ەكونوميچەسكوە پروتسۆەتانيە، وت كوتوروگو مى ۆسە زاۆيسيم.

كاكوۆا تسەل كاپيتاليستيچەسكوي فيرمى؟

ەششە سو ۆرەمەن ماركسا ۋتۆەرجداەتسيا، چتو وتليچيتەلنوي چەرتوي كاپيتاليزما ياۆلياەتسيا ناليچيە فيرم، ناتسەلەننىح نا دوستيجەنيە ماكسيمالنوي پريبىلي[67]. ۋچيتىۆايا، چتو ۆ وسنوۆە كاپيتاليستيچەسكوگو يدەالا لەجات پولنوماسشتابنىە پراۆا سوبستۆەننوستي، ەتو نە موجەت بىت ۆەرنو ۆ بۋكۆالنوم سمىسلە: پولنوۆلاستنىي ۆلادەلەتس ۆپراۆە دەلات سو سۆويم يمۋششەستۆوم ۆسە، چتو زاحوچەت. ۆسپومنيم ديككەنسوۆسكۋيۋ «روجدەستۆەنسكۋيۋ پەسن ۆ پروزە»[68]. فيرما سكرۋدجا ي مارلي بىلا ناتسەلەنا نا ماكسيمالنۋيۋ پريبىل، ي ەتو ۋداريلو پو ۆلادەلتسام ريكوشەتوم: ەدينستۆەننوە، چتو ۆولنوۆالو سكرۋدجا ي مارلي - ەتو ماكسيمۋم پريبىلي. س درۋگوي ستورونى، ۆ فيرمە، پرينادلەجاۆشەي ميستەرۋ فيززيۋيگۋ، گدە يۋنىي سكرۋدج رابوتال ۋچەنيكوم، پوگونيا زا ماكسيمالنوي پريبىليۋ ۋمەريالاس چەلوۆەچنىم وتنوشەنيەم ك سوترۋدنيكام. ودناكو نەت وسنوۆاني ۋتۆەرجدات، چتو ەتا فيرما ۆ چەم-تو نە سووتۆەتستۆوۆالا وسنوۆنىم كريتەريام كاپيتاليستيچەسكوگو پرەدپرياتيا: فيززيۋيگ بىل ەە ۆلادەلتسەم، ي ۆەل كونكۋرەنتنۋيۋ بوربۋ نا رىنكە. تەم نە مەنەە، بۋدەت، پوجالۋي، پراۆيلنىم نازۆات فيرمۋ سكرۋدجا ي مارلي «بولەە» كاپيتاليستيچەسكوي. ۆ كونتسە كونتسوۆ، ي فيززيۋيگ نە موجەت يگنوريروۆات پريبىلنوستي: ەسلي بى ون ۋپراۆليال سۆوەي فيرموي س ەدينستۆەننوي تسەليۋ - دەلات پرياتنوە رابوتنيكام، - ەە جدالو بى بانكروتستۆو. ەسلي بى يزدەرجكي نا فيرمە فيززيۋيگا بىلي سليشكوم ۆىسوكي، ون پرويگرال بى ۆ كونكۋرەنتنوي بوربە - پوترەبيتەلي پەرەستالي بى پوكۋپات ەە پرودۋكتسيۋ، ا ەسلي بى فيرما نە پرينوسيلا دوستاتوچنىح دوحودوۆ، ۆلادەلەتس نە سموگ بى برات بانكوۆسكيە كرەديتى (كستاتي، ۆ فيلمە پو موتيۆام پوۆەستي، سنياتوم ۆ 1951 گودۋ، فيززيۋيگ دەيستۆيتەلنو رازورياەتسيا.) تاكيم وبرازوم، ەست وسنوۆانيا ۋتۆەرجدات، چتو، زابوتياس و رابوتنيكاح، ون ستاۆيت پود ۋگروزۋ پريبىلنوست سۆوەگو پرەدپرياتيا[69]. سكرۋدج ي مارلي موگۋت ستاۆيت پەرەد سوبوي ەدينستۆەننۋيۋ تسەل - يزۆلەچەنيە ماكسيمالنوي پريبىلي، ي ەتو نە چرەۆاتو ۋگروزوي بانكروتستۆا. رىنوچنايا كونكۋرەنتسيا «ۆوزناگراجداەت» تە فيرمى، چتو ۋمەيۋت رابوتات س ماكسيمالنوي پريبىلنوستيۋ.

سەگودنيا، ۆ وتليچيە وت وپيساننوي ۆ پوۆەستي ديككەنسا ۆيكتوريانسكوي ەپوحي، كوگدا گلاۆا فيرمى زاچاستۋيۋ بىل ي ەە ەدينوليچنىم سوبستۆەننيكوم، ي مەنەدجەروم، سوۆرەمەننىە كرۋپنىە كاپيتاليستيچەسكيە كومپاني ۆ وسنوۆنوم پرينادلەجات اكتسيونەرام، ا يح اكتسي چاششە ۆسەگو تورگۋيۋتسيا نا بيرجاح. ۋپراۆليايۋتسيا جە وني ليتسامي، كوتورىە نە ياۆليايۋتسيا يح سوبستۆەننيكامي، يلي ۆ لۋچشەم سلۋچاە ۆلادەيۋت ليش ودنيم يز پاكەتوۆ اكتسي. ۆ رەزۋلتاتە ۆوزنيكاەت ماسسا سلوجنىح ۆوپروسوۆ ۆ پلانە ۆىرابوتكي زاداچ تاكيح اكتسيونەرنىح وبششەستۆ[70]. ۆمەستو مەنەدجەروۆ-ۆلادەلتسەۆ ۆوزنيكايۋت دۆە گرۋپپى - ۆلادەلتسەۆ ي ۋپولنوموچەننىح يمي ليتس: مەنەدجەرى فيرم ياۆليايۋتسيا ۋپولنوموچەننىمي ۆلادەلتسەۆ-اكتسيونەروۆ. ەتو ۆەدەت ك منوجەستۆۋ پوتەنتسيالنىح زاترۋدنەني ي پروبلەم: ۋپولنوموچەننىە موگۋت پرەسلەدوۆات تسەلي، نە سانكتسيونيروۆاننىە ۆلادەلتسامي ي نە وتۆەچايۋششيە ينتەرەسام پوسلەدنيح، - چتو ۆ سلۋچاە س سوبستۆەننيكوم-مەنەدجەروم پروستو يسكليۋچەنو . ۆ داننوي ستاتە ۋ ناس نەت ۆوزموجنوستي پودروبنو راسسموترەت ەتۋ پروبلەماتيكۋ، نو ودنو موجنو سكازات توچنو: ەسلي مى حوتيم حوت سكولكو-تو پريبليزيتسيا ك يدەالنومۋ كاپيتاليزمۋ، اكتسيونەرى - ەتو ۆلادەلتسى فيرمى، ي ۋپولنوموچەننىە دولجنى رۋكوۆودستۆوۆاتسيا يسكليۋچيتەلنو يح پوجەلانيامي ي ينتەرەسامي. ۆ وسنوۆە كاپيتاليزما، كاك مى ۋبەديليس، لەجات پولنوماسشتابنىە پراۆا سوبستۆەننوستي: ەسلي رۋكوۆودستۆو فيرموي وسۋششەستۆلياەتسيا نە ۆ سووتۆەتستۆي س پوجەلانيامي ي ينتەرەسامي اكتسيونەروۆ، ەتو ۋششەملياەت يح پراۆا سوبستۆەننيكوۆ. داجە ەسلي ابستراگيروۆاتسيا وت كونتراكتنىح وبيازاتەلستۆ ي ەلەمەنتارنىح رىنوچنىح نورم چەستنوگو ۆەدەنيا دەل (سم. رازدەل 3), ۋدوۆلەتۆورەنيە ينتەرەسوۆ سلۋجاششيح كاك تاكوۆىح - پروستىح «زاينتەرەسوۆاننىح ليتس» ۆ دەياتەلنوستي فيرمى - ۆ رامكاح يدەالنوگو كاپيتاليستيچەسكوگو سترويا نە دولجنو بىت كونەچنوي تسەليۋ مەنەدجمەنتا. كونەچنو، اكتسيونەرى ۆپراۆە دات ۋكازانيا، چتوبى ينتەرەسى ەتيح زاينتەرەسوۆاننىح ليتس ۋچيتىۆاليس: پودوبنو فيززيۋيگۋ، وني موگۋت پوجەرتۆوۆات چاستيۋ پريبىلي رادي ۋلۋچشەنيا پولوجەنيا زاينتەرەسوۆاننىح ليتس، نە ياۆليايۋششيحسيا ۆلادەلتسامي فيرمى. نو كوگدا اكتسي كومپاني تورگۋيۋتسيا نا بيرجە، پەرەداچا داننوي ينفورماتسي پوتەنتسيالنىم ينۆەستورام موجەت بىت زاترۋدنەنا ي چرەۆاتا بولشيمي يزدەرجكامي. ۆ رامكاح كاپيتاليستيچەسكوي ەكونوميكي پرەدپولاگاەتسيا، چتو مەنەدجەرى ياۆليايۋتسيا ۋپولنوموچەننىمي اكتسيونەروۆ: فيرمى، ۆكليۋچايۋششيە ۆ چيسلو ۆلادەلتسەۆ ەششە ي زاينتەرەسوۆاننىح ليتس، ريسكۋيۋت سوزدات ۋ ينۆەستوروۆ نەۆەرنوە پرەدستاۆلەنيە وب يح فاكتيچەسكوي سترۋكتۋرە ۆلادەنيا.

پريبىل

نو چتو جە تاكوە پريبىل؟ ۆ گلۋبوكوم كونتسەپتۋالنوم يسسلەدوۆاني نا داننۋيۋ تەمۋ دجەيمس چايلد وتمەچاەت: وبششەپرينياتوگو وپرەدەلەنيا ەتوگو پونياتيا نە سۋششەستۆۋەت[72]. پريمەچاتەلنايا وسوبەننوست ديسكۋسسي و پريبىلي سوستويت ۆ توم، چتو دليا ستوروننيكوۆ كاپيتاليزما ەتو سلوۆو يمەەت ودنوزناچنو پوزيتيۆنىە كوننوتاتسي، ا دليا ەگو پروتيۆنيكوۆ پرەۆراتيلوس چۋت لي نە ۆ رۋگاتەلنوە ۆىراجەنيە. حايەك ۋتۆەرجداەت، چتو مىسليتەلي ناچينايا وت اريستوتەليا ي كونچايا بەرترانوم راسسەلوم ي البەرتوم ەينشتەينوم تراكتوۆالي ەتو پونياتيە نەۆەرنو - سۋت يح وشيبوك ناگليادنو يلليۋستريرۋەت لوزۋنگ «پرويزۆودستۆو رادي پولزى، ا نە رادي پريبىلي»[73]. ەتو وبششەپرينياتوە وتنوشەنيە ك پريبىلي سۆيازانو س پرەدستاۆلەنيەم و پروبلەماح ەكونوميكي كاك و ۆوپروساح چيستو «ينجەنەرنوگو» حاراكتەرا: پري ناليچي ينفورماتسي و پوترەبنوستياح ليۋدەي ي يمەيۋششيحسيا رەسۋرساح زاداچا سوستويت ۆ وبەسپەچەني ماكسيمالنوگو وبەما پرويزۆودستۆا دليا ماكسيمالنوگو ۋدوۆلەتۆورەنيا ەتيح پوترەبنوستەي. ودناكو، كاك مى ۆيدەلي ۆ رازدەلە 3, حايەك پودچەركيۆاەت: پرەدمەت ەكونوميچەسكوي ناۋكي - يسسلەدوۆانيە مەحانيزما ۋدوۆلەتۆورەنيا پوترەبنوستەي ۆ وتسۋتستۆيە ينفورماتسي كاك و نيح ساميح، تاك ي وب وبششەم وبەمە يمەيۋششيحسيا رەسۋرسوۆ، ا تاكجە سپوسوباح ۋدوۆلەتۆورەنيا ەتيح (ۆ وسنوۆنوم نەيزۆەستنىح) پوترەبنوستەي. «پوگونيا» پرەدپرينيماتەليا زا پريبىليۋ - ەتو پوپىتكا «زا پرەدەلامي يزۆەستنىح سرەدستۆ ي تسەلەي» ناششۋپات سپوسوبى نايبولەە ەففەكتيۆنوگو ۋدوۆلەتۆورەنيا «منوجەستۆا رازنووبرازنىح نۋجد»[74].

پو منەنيۋ ماركسا، ناپروتيۆ، «زارابوتنايا پلاتا ي پريبىل ناحودياتسيا ۆ وبراتنوم وتنوشەني درۋگ ك درۋگۋ»: پريبىل - ەتو نەۆىپلاچەننايا چاست زارپلاتى رابوتنيكوۆ[75]. پو ماركسۋ كليۋچ ك پونيمانيۋ پريبىلي ۆ ۋسلوۆياح كاپيتاليستيچەسكيح وتنوشەني سوستويت ۆ توم، چتو مەنوۆايا ستويموست توۆارا وپرەدەلياەتسيا يزدەرجكامي، سۆيازاننىمي س ەگو پرويزۆودستۆوم، ۆ چاستنوستي، ترۋدوزاتراتامي[76]. پوسكولكۋ ۆ ۋسلوۆياح كاپيتاليستيچەسكوگو رىنكا سام ترۋد پرەۆراششاەتسيا ۆ توۆار، ۋ نەگو توجە ەست مەنوۆايا ستويموست - وبەم ترۋدا، نەوبحوديمىي دليا پرويزۆودستۆا ەدينيتسى رابوچەي سيلى (ناپريمەر، چاسا). وسنوۆنايا حاراكتەريستيكا كاپيتاليزما، ناستايۆاەت ماركس، زاكليۋچاەتسيا ۆ توم، چتو ترۋد - ەتو يستوچنيك نە تولكو ستويموستي، نو ي «پريباۆوچنوي ستويموستي»[77]. تسەنا ەدينيتسى رابوچەي سيلى (دوپۋستيم دنيا) پرەدستاۆلياەت سوبوي وبەم ترۋدا، نەوبحوديمىي دليا ۆوسپرويزۆودستۆا ەە ستويموستي: پرەدستاۆيم سەبە، چتو دليا ەتوگو نەوبحوديمو ترۋديتسيا چەتىرە چاسا. ەتو ۆكليۋچاەت ۆەس ترۋد، نەوبحوديمىي، چتوبى وبەسپەچيت پروپيتانيە رابوچەگو ۆ تەچەنيە دنيا، سووتۆەتستۆۋيۋششۋيۋ چاست ستويموستي ەگو ودەجدى، سرەدستۆا سۋششەستۆوۆانيا دليا ەگو سەمي ۆ تەچەنيە دنيا ي در. نو رابوچي ترۋديتسيا ەجەدنەۆنو ۆ تەچەنيە 10 چاسوۆ، ا پوتومۋ پرويزۆوديت 10 چاسوۆ رابوچەي سيلى، ودناكو تسەنا ەە ەكۆيۆالەنتنا ستويموستي چەتىرەح چاسوۆ. دوپولنيتەلنىە شەست چاسوۆ ستويموستي - سوزداۆاەمىە رابوچيم سۆەرح پرويزۆودستۆا سۆوەي دنەۆنوي رابوچەي سيلى - ي ياۆليايۋتسيا يستوچنيكوم پريبىلي. تاكيم وبرازوم، پريبىل ناپريامۋيۋ يزىماەتسيا يز ستويموستي، پرويزۆەدەننوي رابوچيم، ي ۆ رامكاح درۋگوگو ەكونوميچەسكوگو سترويا موگلا بى دوستاتسيا ەمۋ. پو ماركسۋ پولۋچەنيە پريبىلي - ەتو سۆوەگو رودا ۆوروۆستۆو.

چايلد پولاگاەت، چتو ەتو رازليچنوە وتنوشەنيە ك پريبىلي سۆيازانو س دۆۋميا پروتيۆوپولوجنىمي ۆزگليادامي نا پروتسەسس وبمەنا، كوتورىە مى راسسموترەلي ۆ رازدەلە 3: رەچ يدەت وب وبمەنە كاك «يگرە س نۋلەۆوي سۋمموي» يلي پرودۋكتيۆنوم ۆزايمودەيستۆي ي سوترۋدنيچەستۆە. ەسلي وبمەن راستسەنيۆات كاك يگرۋ س نۋلەۆوي سۋمموي، توگدا پريبىل ودنوي ستورونى - ەتو تو، چتو ونا وتوبرالا ۋ درۋگوي. ي ۆ توم، چتو كاساەتسيا سۋششنوستي فيرمى ي پروداجي رابوچيم سۆوەگو ترۋدا، پريبىل كاپيتاليستا وزناچاەت ۋبىتوك رابوچيح. وتكۋدا ەششە ونا موجەت پوياۆيتسيا؟ ي ناپروتيۆ، ەسلي ۆوسپرينيمات وبمەن كاك پرودۋكتيۆنوە ۆزايمودەيستۆيە، «چەلوۆەك پولۋچاەت پريبىل، پرينوسيا ۆىگودۋ ي سەبە، ي تەم، س كەم ون وسۋششەستۆلياەت ترانساكتسي» . ستوروننيكي كاپيتاليزما ناستايۆايۋت: سترەملەنيە ك پريبىلي نە تولكو پولەزنو ۆ سوتسيالنوم پلانە، نو ي ۆىگودنو ۆسەم ۋچاستنيكام وبمەنا.

5. زاكليۋچەنيە

ۆ داننوي گلاۆە يا وبريسوۆال ەلەمەنتى، يز كوتورىح سوستويت «يدەالنىي» كاپيتاليزم: ماكسيمالنو راسشيرەننىە پراۆا سوبستۆەننوستي، ەففەكتيۆنىي رىنوك، وسنوۆاننىي نا ەتيح پراۆاح، ي يەرارحيچەسكي پوستروەننىە فيرمى، رابوتايۋششيە ۆ ينتەرەساح ۆلادەلتسەۆ. ۆ داننوم سلۋچاە يا سوسرەدوتوچيۆالسيا نا يدەالنوم يلي «چيستوم» ۆاريانتە كاپيتاليزما: ۆ رەالنو سۋششەستۆۋيۋششيح سيستەماح، نازىۆاەمىح «كاپيتاليستيچەسكيمي»، چاست ەتيح ەلەمەنتوۆ موديفيتسيروۆانا. چتوبى ۆىياسنيت سۆوە وتنوشەنيە ك كاپيتاليزمۋ، سلەدۋەت وپرەدەليتسيا س وتسەنكوي ەتيح ەلەمەنتوۆ: چەلوۆەكا، ودنوزناچنو پولوجيتەلنو ۆوسپرينيمايۋششەگو ۆسە ۋكازاننىە سوستاۆنىە چاستي، موجنو نازۆات تۆەردىم ستوروننيكوم كاپيتاليزما. درۋگيە موگۋت كريتيچەسكي ۆوسپرينيمات چاست ەتيح ەلەمەنتوۆ، ا پوتومۋ وتداۆات پرەدپوچتەنيە تومۋ يلي ينومۋ موديفيتسيروۆاننومۋ ۆاريانتۋ كاپيتاليزما. چەم بولشە ەلەمەنتوۆ چەلوۆەك وتۆەرگاەت - پو مورالنىم يلي ەكونوميچەسكيم سووبراجەنيام، - تەم بولشە ون دۆيجەتسيا ك پوددەرجكە نەكاپيتاليستيچەسكوي ەكونوميچەسكوي سيستەمى. ۆوپروس دليا پرەپوداۆاتەلەي دەلوۆوي ەتيكي، ي ستۋدەنتوۆ، ەە يزۋچايۋششيح، زاكليۋچاەتسيا ۆ سلەدۋيۋششەم: سلەدۋەت لي يز وتسەنكي ەتيح ەلەمەنتوۆ پوددەرجكا فيرمى ۆ ۋزناۆاەمو كاپيتاليستيچەسكوم پونيماني ەتوگو سلوۆا؟ ەسلي نەت، پەرەد نيمي ۆوزنيكاەت پروبلەما، س كوتوروي مى ناچالي ناش راسسكاز: وني يزۋچايۋت ەتيكۋ ورگانيزاتسي، نەرازرىۆنو سۆيازاننوي س سيستەموي، كوتورايا، پو يح منەنيۋ، نە دولجنا سۋششەستۆوۆات.

پريمەچانيا

اۆتور ۆىراجاەت بلاگودارنوست مەتتۋ زۆولينسكي (Matt Zwolinski) ي رەداكتورام سبورنيكا [«The Idea and Ideal of Capitalism»] زا تسەننىە كوممەنتاري ي زامەچانيا.

[1] يلي دەلوۆايا ەتيكا - ەتو تەوريا، سۆيازاننايا س «نايمەنشيم يز دۆۋح زول» ۆ مورالنوم پلانە، كوتورايا ۋچيت ۆاس، كاك ۆەستي سەبيا ەتيچنو ۆ امورالنوم كونتەكستە. ۆ ەتوم لي سۋت دەلوۆوي ەتيكي؟

[2] John Maynard Keynes, "The End of Laissez-Faire," ۆ سبورنيكە ەگو ستاتەي Essays in Persuasion (London: Macmillan, 1972), p. 294.

[3] Karl Marx, Economic and Philosophic Manuscripts of 1844, ۆ كن. Marx/Engels Collected Works (London: Lawrence & Wishart, 1975-2002), vol. 4, p. 293. سر. John Stuart Mill, Principles of Political Economy with Some of Their Applications to Social Philosophy, ۆ كن. The Collected Works of John Stuart Mill, ed. By J.M. Robson (Toronto: University of Toronto Press, 1977), vol. 2, Book II, chap. 1.

[4] Plato, The Republic, ۆ كن. The Dialogues of Plato, translated into English with Analyses and Introductions by B. Lowett, 3rd edition revised and corrected (Oxford University Press, 1892), pp. 106ff.

[5] پودروبنەە وب ەتوم سم. Jurg Niehans, A History of Economic Theory: Classic Contributions, 1720-1980 (Baltimore: Johns Hopkins University Press, 1990), p. 143.

[6] نيجەسلەدۋيۋششي پەرەچەن ۆ وسنوۆنوم زايمستۆوۆان يز A.M. Honore, "Ownership," ۆ كن. Oxford Essays on Jurisprudence, ed. By A.G. Guest (Oxford: Clarendon Press, 1961), p. 107-147, ي Frank Share, "The Concept of Property," American Philosophical Quarterly, vol. 9 (April 1972), pp. 200-206. پرەۆوسحودنىي اناليز تەمى سم. ۆ Lawrence C. Becker, Property Rights: Philosophical Foundations (London: Routledge & Kegan Paul, 1977), chapter 2.

[7] سم. Paul Finn, "Public Function - Private Action: A Common Law Dilemma," ۆ كن. Public and Private in Social Life, ed. By S.I. Benn and G.F. Gaus (New York: St. Martin's Press, 1983): 93-111.

[8] رابوتا پو داننومۋ ۆوپروسۋ، نىنە ۋجە پريزناننايا كلاسسيچەسكوي - ەتو Richard A. Epstein, Takings: Private Property and the Power of Eminent Domain (Cambridge, Ma: Harvard University Press, 1985).

[9] John Locke, Second Treatise of Government, edited by Peter Laslett (Cambridge: Cambridge University Press, 1960), Section 139.

[10] سم. David Friedman, The Machinery of Freedom (New York: Harper and Row, 1973); Murray Rothbard, "Society Without a State," ۆ كن. NOMOS XIX: Anarchism, edited by J. Ronald Pennock and John W. Chapman (New York: New York University Press, 1978), pp. 191-207.

[11] Locke, Second Treatise, section 142. وب انارحيستسكيح «انتينالوگوۆىح» كونتسەپتسياح پودروبنەە سم. Eric Mack and Gerald F. Gaus, "Classical Liberalism and Libertarianism: The Liberty Tradition," ۆ كن. The Handbook of Political Theory, edited by Gerald F. Gaus and Chandran Kukathas (London: Sage, 2004), pp. 115-142.

[12] ۆ كاچەستۆە سوۆرەمەننوگو پريمەرا كريتيكي پودوبنوي توچكي زرەنيا سم. Liam Murphy and Thomas Nagel, The Myth of Ownership: Taxes and Justice (New York: Oxford University Press, 2002). نا نەكوتورىە يز ەتيح كريتيچەسكيح زامەچاني يا وتۆەچايۋ ۆ ستاتە "Proto-Ownership Rights and the Requirements of Justice," Social Philosophy and Policy (گوتوۆيتسيا ك پەچاتي).

[13] ۆ داننوم سلۋچاە يا ۆكلادىۆايۋ ۆ پونياتيە «وبەكتى» سامىي شيروكي سمىسل: ونو ۆكليۋچاەت فينانسوۆىە ينسترۋمەنتى، ناپريمەر، يپوتەچنىە زاكلادنىە.

[14] سم. Garret Hardin, "The Tragedy of the Commons," ۆ سبورنيكە ەگو ترۋدوۆ Managing the Commons (New York: W.H. Freeman, 1977).

[15] David Schmidtz, The Limits of Government: An Eassay on the Public Goods Argument (Boulder, CO: Westview Press, 1991), p. 21.

[16] Karl Marx, Capital, vol. 1, ۆ كن. Marx/Engels Collected Works, vol. 345, chapter 6.

[17] سم. James Stacey Taylor, Stakes and Kidneys: Why Markets in Human Body Parts Are Morally Imperative (Aldershot, UK: Ashgate, 2005). سم. تاكجە Stephen R. Munzer, "An Uneasy Case Against Property Rights in Body Parts," Social Philosophy & Policy, vol. 11 (Summer, 1994): 259-286. پري ەتوم يا نە ۋتۆەرجدايۋ، چتو سۋششەستۆوۆانيە تاكيح رىنكوۆ پوددەرجيۆايۋت تولكو ستوروننيكي كاپيتاليستيچەسكوگو يدەالا.

[18] Samuel Brittan, A Restatement of Economic Liberalism (Atlantic Highlands, NJ: Humanities Press, 1988), p. 1.

[19] سم. Robert Nozick, Anarchy, State and Utopia (New York: Basic Books, 1974), p. 331.

[20] Mill, Principles of Political Economy, book 2, chapter 2, section 6.

[21] Locke, Second Treatise, sections 27, 123.

[22] Stephen Buckle, Natural Law and the Theory of Property (Oxford: Clarendon Press, 1991), p. 29.

[23] Buckle, Natural Law and the Theory of Property, p. 171. ۋتۆەرجدەنيە باكلا و پريمەنيموستي پونياتيا كونتسەپتسي suum ك تەوري لوككا سم. Ibid.، p. 168-174. سم. تاكجە A. John Simmons, The Lockean Theory of Rights (Princeton: Princeton University Press, 1992), pp. 226-227.

[24] Buckle, Natural Law and the Theory of Property, p. 191 ff.

[25] Nozick, Anarchy, State and Utopia, p. 58.

[26] Loren E. Lomasky, Persons, Rights and the Moral Community (New York: Oxford University Press, 1987), pp. 120-121.

[27] Lomasky, Persons, Rights and the Moral Community, p. 121.

[28] John Rawls, Justice as Fairness: A Restatement, ed. By Erin Kelly (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2001), pp. 136ff. يا يمەيۋ ۆ ۆيدۋ پوددەرجكۋ رولزوم «ليبەرالنوگو (دەموكراتيچەسكوگو) سوتسياليزما».

[29] Nozick, Anarchy, State and Utopia, p. 163.

[30] سم. Ronald Coase, "The Problem of Social Cost," Journal of Law and Economics, vol. 3 (1960): 1-44. موي اناليز وسنوۆىۆاەتسيا نا Dennis Mueller, Public Choice III (Cambridge: Cambridge University Press, 2003), pp. 27-30.

[31] سم. Ariana Eunjung Cha, "Solar Energy Firms Leave Waste Behind in China," Washington Post, March 9, 2008, p. A1.

[32] ەتو ۆىسكازىۆانيە ەدۋارا باللاديۋرا پريۆوديتسيا ۆ Martin Wolf, Why Globalization Works (New Haven: Yale University Press, 2004), p. 4.

[33] پودروبنەە و پونياتي «ەففەكتيۆنوگو راسپرەدەلەنيا» سم. مويۋ رابوتۋ On Philosophy, Politics, and Economics (Belmont, CA: Thomson Wadsworth, 2008), chap. 3.

[34] Adam Smith, An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, ed. By W.B. Todd (Indianapolis: Liberty Fund, 1981), book 1, chapter 2, paragraph 1.

[35] Smith, Wealth of Nations, book 1, chapter 2, paragraph 2.

[36] Stephen Darwall, The Second-Person Standpoint: Morality, Respect, and Accountability (Cambridge: Harvard University Press, 2006), p. 47.

[37] David Hume, A Treatise of Human Nature, second Edition, ed. By L.A. Selby-Bigge and P.H. Nidditch (Oxford: Oxford University Press, 1978), book 3, part 2, section 2, paragraph 3.

[38] سم. Todd Sandler, Economic Concepts for the Social Sciences (Cambridge: Cambridge University Press, 2001), chapter 7.

[39] Nozick, Anarchy, State and Utopia, p. 180.

[40] Joel Feinberg, The Moral Limits of the Criminal Law, vol. 3, Harm to Self (New York: Oxford University Press, 1986), p. 250.

[41] Nozick, Anarchy, State and Utopia, p. 263.

[42] سم. G.A. Cohen, Self-Ownership, Freedom and Equality (Cambridge: Cambridge University Press, 1995), pp. 35-37.

[43] سم. Eric Mack, "Self-Ownership, Marxism, and Egalitarianism, Part II: Challenges to Self-Ownership Thesis," Politics, Philosophy and Economics, vol. I (June 2002): 237-276, pp. 243ff.

[44] Eric D. Beinhocker, The Origin of Wealth (Cambridge: Harvard Business School Press, 2006), p. 9.

[45] Beinhocker, The Origin of Wealth, p. 9.

[46] Charles Wolff, Jr.، Markets or Governments: Choosing between Imperfect Alternatives (Cambridge, MA: NIT Press. 1993), Appendix B.

[47] سم. Hayek, Law, Legislation and Liberty, vol. 1, Rules and Order (Chicago: University of Chicago Press, 1973), p. 99.

[48] F.A. Hayek, "The Use of Knowledge in Society," American Economic Review 35 (September 1945), pp. 519-520.

[49] Hayek, "The Use of Knowledge in Society," p. 522.

[50] Hayek, "The Use of Knowledge in Society," p. 527.

[51] Cass Sunstein, Free Markets and Social Justice (Oxford: Oxford University Press, 1997), p. 94.

[52] Elizabeth Anderson, Values in Ethics and Economics (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1993), p. 70.

[53] Hayek, The Mirage of Social Justice, p. 76.

[54] Marx, Capital, vol. 1, part1, chapter 1, section 1.

[55] Mill, Principles, book 4, chapter 7, section 4.

[56] پرەۆوسحودنىي اناليز فەنومەنا پرويزۆودستۆەننىح كووپەراتيۆوۆ سم. J.D. Wiles, Economic Institutions Compared (New York: Wiley, 1977), chapter 6. سم. تاكجە يسسلەدوۆانيە سيستەمى «گرۋپپوۆوي سوبستۆەننوستي ۆ راۆنىح دولياح» ۆ Oliver E. Williamson, Economic Institutions of Capitalism (New York: Free Press, 1985), pp. 217 ff.

[57] Coase, The Firm, the Market, and the Law, chapter 2.

[58] سم. ناپر. ۆۆەدەنيە تەلكوتتا پارسونسا ك Max Weber, The Theory of Social and Economic Organization, translated by A.M. Henderson and Talcott Parsons (New York: Free Press, 1947), p. 51; Niehaus, A History of Economic Theory, p. 144; Karl Marx, Capital, chapter 14, section 5.

[59] سم. Williamson, Economic Institutions of Capitalism.

[60] تسيت. پو Michael Ellman, Socialist Planning (Cambridge: CambridgeUniversity Press, 1979), p. 9.

[61] تەزيسى بۋحارينا ي پرەوبراجەنسكوگو وب «انارحي پرويزۆودستۆا» سم. ۆ Ellman, Socialist Planning, p. 9. سم. تاكجە Marx, Capital, chapter 14, section 4.

[62] F.A. Hayek, The Constitution of Liberty (London: Routledge and Kegan Paul, 1960), p. 100.

[63] و رازنيتسە مەجدۋ «سۋبەكتيۆنىم» ي «وبەكتيۆنىم» ۆەزەنيەم سم. Ronald Dworkin, Sovereign Virtue: The Theory and Practice of Equality (Cambridge, MA: Harvard University Press, 2000), pp. 73ff.

[64] Dworkin, Sovereign Virtue, pp. 287ff.

[65] درۋگوي ۆوپروس - و كومپەنساتسي زا «وبەكتيۆنوە» ۆەزەنيە، ۆىزىۆاەت سپورى. سم. Peter Vallentyne, "Self-Ownership and Equality: Brute Luck, Gifts, Universal Dominance and Leximin," ۆ كن. Real Libertarianism Assessed, ed. By Andrew Reeve and Andrew Williams (New York: Palgrave Macmillan, 2003): 29-52.

[66] دەيستۆيتەلنو، وتمەچاەت حايەك، پرەدستاۆلەنيە و توم، چتو ۆاشا سوبستۆەننوست ۆامي «زاسلۋجەنا»، پوروجداەت «سامودوۆولستۆو». Hayek, Law, Legislation and Liberty, vol. 2, The Mirage of Social Justice (Chicago: University of Chicago Press, 1976), p. 74.

[67] سم. ناپر. Niehaus, A History of Economic Theory, p. 144.

[68] Charles Dickens, A Christmas Carol, ۆ كن. Five Christmas Novels (New York: Heritage Press, 1939).

[69] سم. Wiles, Economic Institutions Compared, p. 67.

[70] پودروبنەە وب ەتيح سلوجنوستياح سم. Wiles, Economic Institutions Compared, p. 69-70.

[71] ەكونوميچەسكي اناليز وتنوشەني مەجدۋ سوبستۆەننيكامي ي ۋپولنوموچەننىمي سم. ۆ Sandler, Economic Concepts for the Social Sciences, pp. 120ff.

[72] James W. Child, "Profit: The Concept and its Moral Features," Social Philosophy & Policy, vol. 15 (Summer 1998): 243-82, pp. 243ff.

[73] F.A. Hayek, The Fatal Conceit, ed. By W.W. Bartley III (Chicago: University of Chicago Press, 1988), p. 104.

[74] Hayek, The Fatal Conceit, p. 104-105.

[75] Karl Marx, "Wage Labour and Capital" («وبششي زاكون، كوتورىي وپرەدەلياەت پونيجەنيە ي پوۆىشەنيە زارابوتنوي پلاتى ي پريبىلي پو وتنوشەنيۋ درۋگ ك درۋگۋ»), ۆ كن. Marx/Engels Collected Works, vol. 9.

[76] Marx, Capital, Part 1, chapter 1, sections 1-3; part 2, chapter 6.

[77] Marx, Capital, Part 3, chapter 8, section 2.

[78] Child, "Profit", p. 282.

21 دەكابريا 2009 يستوچنيك: The Idea and Ideal of Capitalism // The Oxford Handbook of Business Ethics / Ed. by G.G. Brenkert, T.L. Beauchamp. N.Y.: Oxford University Press, 2009.

http://www.inliberty.ru/library/study/1568/

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2120
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2531
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2252
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1638