جۇما, 17 مامىر 2024
قازاقتىڭ ءتىلى 5596 7 پىكىر 19 شىلدە, 2018 ساعات 11:25

كەيبىر عالىمدار لاتىن الىپبيىنە نە ءۇشىن كوشەتىنىمىزدى بىلمەيتىن سياقتى

لاتىنعا كوشۋ كەرەك دەگەن اڭگىمە تاۋەلسىزدىك العاننان بەرگى ۋاقىتتا وقتا-تەكتە ايتىلىپ جۇرگەنىمەن، ناقتى قاشان اۋىساتىنىمىز بەلگىسىز ەدى. سوڭعى جىلدارى پرەزيدەنت تاپسىرماسىنان كەيىن بۇل ىسكە قارقىندى دايىندىق ءجۇرىپ جاتقانىن كورىپ قۋاندىق.

وداقتىڭ كەزىندە 42 ءارىپ مىيدى (مي ەمەس — مىي) اشىتتى. حات دەگەندەگى «ح» ما الدە قاھارمان دەگەندەگى «ھ» جازامىز با دەپ سۇرايتىن ەدىك ءبىر-بىرىمىزدەن. گاۋحار دەپ جازسا قاتە دەدىك،  گاۋھار بولادى دەپ.

نوقاتى بار «ي» ما، نوقاتى جوق «ي» بولا  ما دەپ تاعى داعداردىق. «» مەن «» دەگەن مىلقاۋ ارىپتەر دە جۇيكەمىزدى جۇقارتتى. وسى پروبلەمالاردان ارىلاتىن بولدىق دەپ قۋانىپ ەدىم ءوز باسىم.

بىراق، كەيبىر ماسەلەلەر كوڭىلگە قاياۋ سالدى. لاتىنعا كوشۋ ءىسىنىڭ باسى-قاسىندا جۇرگەندەردىڭ ءوزى ء(بارى ەمەس، كوبىسى) نە ءۇشىن كوشەتىنىمىزدى بىلمەيتىن سياقتى.

سولاردىڭ كەيبىرەۋىنە توقتالا كەتەيىك...

پرەزيدەنتكە ۇسىنىلعان لاتىن ءالىپبيىنىڭ 1-جوباسىن قارايىق. سونداعى «تستس»، «چچ» دەگەن ارىپتەرگە تاڭبا بەرىلگەنى قاتتى قىنجىلتتى. جۇمىس توبىنىڭ باسشىسى مۇرات تىلەشەۆ مىرزا كەيبىر حالىقارالىق تەرميندەردى ايتا الۋىمىز ءۇشىن «تس» دەگەن ءارىپتى قالدىرعان دۇرىس دەپ سانايدى ەكەن. «مىسالعا تسيتوپلازما دەگەن ءسوز بار» دەپ قويادى. (يۋتۋبتا ۆيدەوسى بار) .  وۋ، اينالايىن،  ورىستان باسقا قاي حالىق «تس» ءارپىن قولدانادى؟ (بىرەن-ساران ەل بار شىعار قولداناتىن)  اعىلشىندار تسيتوپلازما، تسەمەنت، تسيركۋل،. . . دەگەن سوزدەردى قالاي ايتىپ ءجۇر. . . تۇرىكتەر شە. . . سيتوپلازما، سيركۋل، سەمەنت دەپ ايتساق بىرەۋ ۇرسا ما بىزگە؟  لاتىنعا نە ءۇشىن كوشەيىن دەپ جاتقانىمىزدى تىلەشەۆ بىلە مە ەكەن؟ جۇمىس توبىنىڭ باسشىسى جاڭاعىداي ءسوزدى ايتىپ تۇرسا ونداي جۇمىس توبىنىڭ كەرەگى جوق. ەكىنشى نۇسقا ءتىپتى سوراقى بولىپ شىقتى. اپوستروفتان قۇرالعان ءالىپبيدى قاي «عالىم» ويلاپ تاپتى ەكەن. اپوستروف الىپبيدەن كەيىنگى شىققان نۇسقانىڭ دا جاعدايى ءماز ەمەس.

لاتىن الىپبيىنە قاتىستى ايتىلعان وي-پىكىرلەردى  قاراپ،  ولاردىڭ ىشىنەن تەك احمەت بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىندا جۇمىس ىستەيتىن ءنازيرا ءامىرجانوۆا، انار فازىلجانوۆا ت.ب.  ءتىل ماماندارىنىڭ ايتقاندارى عانا كوڭىلدەن شىقتى. مەكتەپكە باراتىن بالانىڭ ءالىپبيدى وڭاي مەڭگەرۋىن قالايتىن بولساق، ءالىپبيدىڭ كوزشالىمعا جانە قولشالىمعا ىڭعايلى بولۋىن قالاساق،  وسى كىسىلەردىڭ ايتقانىمەن كەلىسۋىمىز كەرەك. بولىپ وتكەن  پىكىرتالاستاردان كەيىن الىپبيمەن اينالىسۋعا تەك بايتۇرسىنۇلى اتىنداعى ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتىنىڭ ماماندارى قۇقىلى دەگەن قورىتىندىعا كەلدىم.
ءتىل ءبىلىمى ينستيتۋتى ماماندارىنىڭ ايتقان پىكىرلەرىن نەگىزگە الا وتىرىپ مىنا ءالىپبي نۇسقاسىن جاسادىم. كەمشىلىكتەرى بولسا ماماندار تۇزەتە جاتار.


اباي اقپان

تۇركىستان قالاسى

Abai.kz

7 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2103
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2517
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2202
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1624