جىلوي اۋدانى رەسەي قۇرامىنا كىرىپ كەتتى مە؟
مىنا ۇلكەن جول بويىنداعى قورشاۋعا ۇلكەن ارىپپەن باتتيتىپ تۇرىپ ورىس تىلىندە جارناما جازىپ قويعان. ماقساتتارى تەك ءوز ساۋدالارىن جانداندىرۋ عانا. قالعان ۇلت پەن ۇرپاق ماسەلەلەلەرى، ءتىل مەن جەر تاعدىرى بۇلار ءۇشىن كوك تيىن! جالپى بۇل جارناما قاي ۇلتقا باعىشتالعان؟ ورىسقا ما، قازاققا ما؟
ورىسقا دەيىن دەسەڭ، جىلوي ءوڭىرىن مەكەندەيتىندەر تۇگەل ءوز قاراكوز قازاقتارىمىز ەمەس پە؟ الدە جارناما يەسىنىڭ كوزقاراسى بويىنشا جىلوي اۋدانى تۇگەل ورىستانىپ بولدى ما؟ مۇمكىن كوزىنە كوكتەن لينزا سالدىرىپ، قازاق اتاۋلى ورىس كورىنىپ ءجۇر مە ەكەن؟ ءوز ءتىلىن تۇنشىقتىرىپ، وزگە ءتىلدى ۇلىقتاعان مۇنداي كاسىپكەرلەر ۇلتى ءۇشىن قانداي دا ءبىر زيانىن تيگىزبەسە پايداسىن كورسەتەدى دەپ ەشۋاقىتتا ويلامايمىز! الدە ءبىزدىڭ قازاق قازاقشا تۇسىنبەي مە، قازاق ءارپىن تانىماي ما؟ الدە بۇل "مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى" دەگەن بوس ءسوزدىڭ كۋاسى مە؟ سونشا جاعىمپاز، سونشا جادىگوي بولۋدىڭ قانداي قاجەتتىلىگى بار؟ ءوز جەرىمىزدە، ءوز ەلىمىزدە وتىرىپ مۇنداي سورماڭداي كۇي كەشۋىمىزگە نە سەبەپ؟
جىلوي اۋدانى رەسەي قۇرامىنا كىرىپ كەتتى مە؟ قازاق ۇلتىنىڭ قايماقتارىن قۇرتقان وسى ورىس يمپەرياسى ەمەس پە؟ ءۇش ملن. جارىم قازاقتى جويعان دا وسى رەسەي ەمەس پە؟ ولاردىڭ ءوز ءتىلى، ءوز ءدىنى، ءوز سالت-سانا ۇستانىمدارى بار ەمەس پە؟ ءدال سول سياقتى ءبىزدىڭ دە ءوز ءتىلىمىز، ءوز سالتىمىز بەن ءدىنىمىز، قازاقي ۇستانىمدارىمىز بار! وسى ەسكەرتپەلەردى ميدان شىعارىپ الماعان ءجون! ءبىز ورىس ەمەسپىز! ءبىز قازاقپىز، مۇسىلمانبىز!
ءوز جەرىمىزدە تۇرىپ ءوز انا تىلىمىزدە ەركىن جازا الماساق، ەركىن سويلەي الماساق، ءوز ءدىنىمىزدى ەركىن ۇستاي الماساق، ۇرپاققا قازاق ەكەنىمىزدى تانىتا الماساق، وندا قازاققا ءومىر ءسۇرىپ نە كەرەك؟ ءبىز مىنا تۇرمەن جەر بەتىنەن جويىلىپ، وزگەنىڭ ارانىنا جۇتىلىپ كەتەيىن دەپ تۇرعان شالاجانسار ەل بولعانىمىز با؟ وندا اناۋ تەكەساقال بۇلىكشى، ارانداتۋشى ليمونوۆتىڭ: "قىتاي مەن ورىس بىرلەسىپ قازاق ەلىن ءبولىپ الۋ كەرەك" دەگەن ساندىراعى ءدال كەلەيىن دەپ تۇرعانى عوي. بۇل ورىسشا جارناما ۇرپاققا كورسەتكەن ۇلگى ناسيحات پا؟ الدە قازاق نامىستىلارىنا، ۇل جاناشىرلارىنا كورسەتىلگەن قىر ما؟ قازاق جەرىندە ءومىر ءسۇرىپ، قازاق ەلىنىڭ نانىن جەپ اۋاسىن جۇتىپ ءجۇرىپ ءوز انا ءتىلىن ساتقان وپاسىزداردان بولاشاقتا نە كۇتۋگە بولادى؟ ولاردىڭ ۇرپاقتارى دا اربانىڭ الدىڭعى دوڭگەلەگىنە ەرەتىنى ءسوزسىز قۇبىلىس قوي. اكىمشىلىك ىشىندە ءدال وسىنداي ىستەرگە توسقاۋىل بولاتىن قازاق ءتىلى قوعامى سەكىلدى جاناشىر ۇيىمدار بار ما؟ الدە بۇلاردىڭ ءبارى اۋىزدارى بۋىلعان وگىز بە؟ سوندا ولار نە قىزمەت اتقارادى؟ اس ءىشىپ اياق بوساتار، اسىڭدى ىشەيىن، اڭعارىڭا تىشايىننىڭ تاپ وزدەرى مە؟ ءتىل ءۇشىن بىتىرەرى بولماسا ونداي بوسكەۋدەلەردى قۇراققا جايعان سيىر قۇساتىپ ول جەرگە ۇستاپ قايتپەكپىز؟
ءتىلى كەتكەن ۇلتتىڭ ءدىلى كەتەدى، ءدىلى كەتكەننىڭ ءدىنى كەتەدى. ءبىزدىڭ قازاق قاشان ويانار ەكەن؟ جارناما يەسىنىڭ كەۋدەسىندە ينەنىڭ جاسۋىنداي نامىستىڭ جارقىنشاعى بولاتىن بولسا، وسى ماقالادان قانداي دا ءبىر ءتۇيىن تۇيەر دەگەن ويدامىز!
بولات قارابولات
اتىراۋ وبلىسى، جىلوي اۋدانى، قۇلسارى قالاسى
Abai.kz
