سەنبى, 27 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 3619 0 پىكىر 29 قاراشا, 2010 ساعات 05:03

ايدوس سارىم. مارسەل پرۋستتىڭ ساۋالناماسى

ەستەرڭىزدە مە، مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزىمىزدە بارلىعىمىز (بالكىم، بارلىعىمىز بولماسپىز) سىنىپتاعى قىزداردىڭ قالىڭ داپتەرلەرىندەگى ساۋالنامالارعا جاۋاپ بەرەتىن ەدىك. ونداعىسى «ءسىز قاي ءتۇستى ۇناتاسىز؟»، «سۇيىكتى كىتابىڭىز قانداي؟»، «قاي تاريحي كەيىپكەرگە ۇقساعىڭىز كەلەدى؟» دەگەن سىندى قاراپايىم عانا سۇراقتار.

جاقىندا، اراعا 23 جىل سالىپ سىنىپتاس جولداسىمىزدىڭ تۋعان كۇنىندە سونداي ءبىر «قالىڭ داپتەردى» قايتا وقۋدىڭ رەتى كەلدى. جينالعاندار دوستارىمىزدىڭ بالا كەزدەگى جاۋاپتارىن داۋىستاپ وقىپ، جاۋاپتارىمىزعا قارقىلداپ كۇلىپ، كادىمگىدەي قارىق بولىپ قالدىق. كەلەسى كەزدەسكەندە وسىنداي قالىڭ داپتەردى جاساپ، تاعى دا تولتىرىپ، ون نە جيىرما جىلدان كەيىن وقىپ كورەلىك دەپ تاراستىق.

كۇنى كەشە تەلەديداردان ۆلاديمير پوزنەردىڭ باعدارلاماسىن كورسەتتى. رەسەي جانە امەريكان تەلەۆيزياسىنىڭ مايتالمانى ستۋدياعا كەلگەن قوناقتارىنا بىزدىكىنە ۇقساس سۇراقتاردى قويىپ، ولارىن «مارسەل پرۋستتىڭ ساۋالناماسى» دەپ وتىرعانى ءبىراز وي سالدى.

ەستەرڭىزدە مە، مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزىمىزدە بارلىعىمىز (بالكىم، بارلىعىمىز بولماسپىز) سىنىپتاعى قىزداردىڭ قالىڭ داپتەرلەرىندەگى ساۋالنامالارعا جاۋاپ بەرەتىن ەدىك. ونداعىسى «ءسىز قاي ءتۇستى ۇناتاسىز؟»، «سۇيىكتى كىتابىڭىز قانداي؟»، «قاي تاريحي كەيىپكەرگە ۇقساعىڭىز كەلەدى؟» دەگەن سىندى قاراپايىم عانا سۇراقتار.

جاقىندا، اراعا 23 جىل سالىپ سىنىپتاس جولداسىمىزدىڭ تۋعان كۇنىندە سونداي ءبىر «قالىڭ داپتەردى» قايتا وقۋدىڭ رەتى كەلدى. جينالعاندار دوستارىمىزدىڭ بالا كەزدەگى جاۋاپتارىن داۋىستاپ وقىپ، جاۋاپتارىمىزعا قارقىلداپ كۇلىپ، كادىمگىدەي قارىق بولىپ قالدىق. كەلەسى كەزدەسكەندە وسىنداي قالىڭ داپتەردى جاساپ، تاعى دا تولتىرىپ، ون نە جيىرما جىلدان كەيىن وقىپ كورەلىك دەپ تاراستىق.

كۇنى كەشە تەلەديداردان ۆلاديمير پوزنەردىڭ باعدارلاماسىن كورسەتتى. رەسەي جانە امەريكان تەلەۆيزياسىنىڭ مايتالمانى ستۋدياعا كەلگەن قوناقتارىنا بىزدىكىنە ۇقساس سۇراقتاردى قويىپ، ولارىن «مارسەل پرۋستتىڭ ساۋالناماسى» دەپ وتىرعانى ءبىراز وي سالدى.

ينتەرنەتكە كىرىپ ءبىراز گۋگلداۋعا تۋرا كەلدى. سونداعى تاپقانىم مىناۋ. اتالمىش ساۋالنامالارعا جاۋاپ بەرۋ 19 عاسىرداعى انگليا اريستوكراتتارىنىڭ اراسىنداعى «مودا» بولىپتى. ۆيكتورياندىق انگليانىڭ بيكەشتەرى ۇيىنە كەلگەن قوناقتاردىڭ بارلىعىنا ءوز «قالىڭ داپتەرلەرىن» ۇسىنىپ، ءبىر ءتيپتى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋدى وتىنگەن كورىنەدى. تەز ارادا اعىلشىن بيكەشتەرىنىڭ ەرمەگى بۇتكىل ەۋروپانى، ارتىنان باسقا دا ەلدەر مەن قۇرلىقتاردى شارلاپ كەتەدى. وسىنداي ساۋالنامالارعا ءوز زامانىنىڭ بارلىق مىقتىلارى جاۋاپ بەرگەنگە ۇقسايدى. الايدا، قىز-كەلىنشەكتەردىڭ ەرمەگىن ۇلكەن ونەر مەن مادەنيەت دەڭگەيىنە دەيىن فرانتسۋز جازۋشىسى مارسەل پرۋست جەتكىزىپتى.

پرۋستتىڭ شىعارماشىلىعىن زەرتتەگەن عالىمدار ونىڭ «ءوز ساۋالناماسىنا» ەكى رەت جاۋاپ بەرگەنىن انىقتاپتى. ءبىرىنشى رەت 14 جاسىندا ءوزىنىڭ زامانداسى، بولاشاق فرانتسيانىڭ پرەزيدەنتى انتۋانەتتا فوردىڭ «قالىڭ داپتەرىندە» (1886 جىلى), ەكىنشى رەت - جيىرما جاسقا تولعاندا دوسىنىڭ البومىندا (1892 جىلى). 14 جاسار پرۋستتىڭ جاۋاپتارى بار قالىڭ داپتەر 2003 جىلى اۋكتسيوندا 120 مىڭ دوللارعا ساتىلىپ، بۇگىنگى كۇنى Gerard Darel ءسان ءۇيىنىڭ يەلىگىندە ساقتاۋلى تۇر.

جيىرماسىنشى عاسىردىڭ باسىندا جازۋشى اندرە مورۋا مەن سىنشى لەونس پەيار «پرۋستتىڭ سۇراقتارىنا» ءوز زامانىنىڭ ەڭ مىقتى دەگەن بارلىق جازۋشىلارىنا جاۋاپ بەرۋدى ۇسىنادى. 1952 جىلدان باستاپ زامانداستارىنان جاۋاپ الا باستاعان پەيار 1969 جىلى «فرانتسيانىڭ ءجۇز جازۋشىسى «پرۋستتىڭ ساۋالناماسىنا» جاۋاپ بەرەدى» دەگەن كىتاپ شىعارادى. سول كەزدەن بەرى 37 سۇراقتان تۇراتىن جىلدام سۇحباتتار «مارسەل پرۋستتىڭ ساۋالناماسى» اتانىپ، فرانتسۋز جانە الەم ادەبيەتىنىڭ فەنومەنىنە اينالىپتى.

مىسالى، اتالمىش پەيارعا رومەن گاري مەن ەجەن يونەسكولەر بىلاي دەپ جاۋاپ بەرىپتى:

پرۋستتىڭ سۇراقتارى

رومەن گاري

 

ەجەن يونەسكو

 

ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، ەڭ قاتەرلى جاعداي دەگەنىمىز نە؟

ەگەر ءسىز كەدەيشىلىكتى مەڭزەپ وتىرساڭىز، ونىڭ شەتى مەن سوڭى بولمايدى. ەڭ ۇلكەن كەدەيشىلىك - ەشكىم قول جەتكىزە الماس جەتىستىك

ادامنىڭ ءولۋى

قاي جەردە ءومىر سۇرگىڭىز كەلەدى؟

بارلىق جەردە، بار ادامنىڭ ىشىندە، مىڭداعان ادامنىڭ ومىرىمەن ءومىر كەشۋ

ءبىر الىس جەردە. جوق، قازىر ونى قالامايمىن. وسىندا تۇرا بەرسەم دەپ ويلاپ وتىرمىن. يا، مەن پاريجدە تۇرعىم كەلەدى. تەك ءپاريجدى وڭتۇستىككە قاراي ءسال عانا جىلجىتسا، شىركىن!

ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن باقىت نە؟

بىلمەيمىن

دەنساۋلىق، جاستىق، ماحاببات، جارتىلاي بايلىق نە جارتىلاي كەلەيشىلىك

ادامداردىڭ قاي قىلىقتارىن ەڭ الدىمەن كەشىرۋ كەرەك؟

زاردابى ءۇشىن سول ادامنىڭ ءوزى عانا جاۋاپ بەرەتىن جانە ولار ءۇشىن ەشكىم قۇربان بولمايتىن قىلىقتار

ناعىز قىلمىس پەن ساياسي توپاستىقتان باسقاسىنىڭ بارلىعىن

ءسىزدىڭ سۇيىكتى ادەبي كەيىپكەرىڭىز?

فابريتسيو دەل دونگو، گەكلبەرري فينن

ولار اۋىسىپ وتىرادى. ۇنەمى اۋىسادى. ءبىر كەزدەرى دوستوەۆسكيدىڭ «ەسۋاسى» ۇنايتىن

ءسىزدىڭ سۇيىكتى تاريحي كەيىپكەرىڭىز؟

مەن تاريحي كەيىپكەرلەرگە ۇلكەن ساقتىقپەن قارايمىن، سەبەبى ولاردىڭ بارلىعى دەرلىك جارىمەز جانە جارتىلاي ويدان شىعارىلعان. بالكىم، ۆيزانتيا ونەرى سۋرەتتەيتىن يسا پايعامبار شىعار

وندايىم جوق. ءدال بۇگىنگى كۇنى دە گوللگە شىداممەن قارايمىن - اتقا ءمىنىپ تاريح پەن مەتافيزيكانىڭ، جەر مەن كوكتىڭ اراسىندا تۇرعان قىزىق تۇلعا، ءبىر سوزبەن ايتساق، جەڭىسكە جەتكەن دون كيحوت

ءسىزدىڭ ومىردەگى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرىڭىز؟

دۇنيەدە بار ايەلدەردىڭ بارلىعى

وندايلار جوق. تىم ءىرى تۇلعاسى بارلاردى جەك كورەمىن

ءسىزدىڭ ادەبيەتتەگى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرلەرىڭىز؟

سانسەۆەرينا، گرەتا گاربوعا ۇقساسا اننا كارەنينا

ولە سۇيگەندەر

ءسىزدىڭ سۇيىكتى سۋرەتشىڭىز?

ءدال قازىر يان لەبەنستاين. ولگەندەردەن - بوننار

وندايلار كوپ، ءار كەزەڭدە بار. بوتتيچەللي، ۆاتتو بار، كانالەتتو دا، ۆان دەر مەەر دە، تەرنەر

ءسىزدىڭ سۇيىكتى مۋزىكانتىڭىز?

بوب ديلان

كۋپەرەن دەيىن. و، جوق، موتسارت!

ادامداردىڭ قاي قاسيەتىن ەرەكشە باعالايسىز؟

ماڭگىلىك...

وي ەركىندىگى، دوس بولا ءبىلۋ، ىزگىلىك

ايەلدەردىڭ بويىنداعى قاي قاسيەتتى ەرەكشە باعالايسىز؟

سەزىمتالدىق

وي ەركىندىگى، دوس بولا ءبىلۋ، ىزگىلىك

ادامدار بويىنداعى قاي قاسيەتتەردى تارتىمدى دەپ سانايسىز؟

شىنايى رۋحاني يماندىلىق، ناعىز بيازىلىق، بايسالدىلىق

شىعارماشىلىق بولار

ءسىزدىڭ ەڭ باستى ەرمەگىڭىز?

ايتا المايمىن.

 

بەلگىلى ادامداردىڭ قايسىسى بولعىڭىز كەلەدى؟

قىزتەكە بولماسا لەوناردوعا ۇقساعىم كەلەر ەدى

ءوزىم بولسام

ءسىزدىڭ مىنەزىڭىزدىڭ باستى ەرەكشەلىگى?

ەكسترەميزم.

ماقتانىمپازدىق، ىرىقسىزدىق. مەن ىزاقور ەمەسپىن. الايدا مەنىڭ ابىرويىما كەلسە ىزقور دا، كەكشىل دە بولا بىلەمىن.

دوستارىڭىزدى نە ءۇشىن قۇرمەتتەيسىز?

مەنىڭ دوستارىم جوق

دوستىعىن

ءسىزدىڭ باستى كەمشىلىگىڭىز?

توزىمسىزدىك

شىدامدىقتىڭ جەتىسپەۋى

باقىت تۋرالى ارمانىڭىز?

باقىتتى بولۋ

جۇماق. ماڭگىلىك.

ءسىز ءۇشىن ەڭ ۇلكەن باقىتسىزدىق نە بولدى؟

اياقتالعان روماننىڭ قولجازباسىن جوعالتۋ

ول كەلەدى. ول - ءولىم

ءوزىڭىزدى كىم بولىپ سەزىنگىڭىز كەلەدى؟

مۇمكىن بولسا، رومەن گاري بولىپ قالا بەرسەم

ءوزىم بولسام، دۇرىسى سول

ءسىزدىڭ سۇيىكتى ءتۇسىڭىز?

قىزىل

ۇش ءتۇس: كوگىلدىر، جاسىل جانە اق-سارى

ءسىزدىڭ سۇيىكتى گۇلىڭىز?

ايەل

ناۋرىزگۇل، شەگىرگۇل

ءسىزدىڭ سۇيىكتى قۇسىڭىز?

ايەل

مەن قۇستاردى ۇناتا بەرمەيمىن. ەرمەك ءۇشىن توتىقۇس دەمەسەڭىز

ءسىزدىڭ سۇيىكتى جازۋشىلارىڭىز?

پۋشكين، ستەندال، كونراد، كيپلينگ، پرۋست، مالرو، تولستوي، كازانوۆا

ولار اۋىسىپ تۇرادى. بۇرىنىراقتا - ستەندال، دوستوەۆسكي، كافكا. ودان بۇرىن - نەرۆال، الەن-فۋرنە، بالزاك. ءبىر كەزدەرى - موپاسسان. قازىر جانە ماڭگى فيلوسوف پلاتون

سۇيىكتى اقىندارىڭىز؟

پۋشكين، ۆيكتور گيۋگو، رەمبو

باياعىدا رەمبو ۇنايتىن. تاعى دا وقىپ شىققىم كەلەدى. ارقاشان ۆيون. و، ارينە، بودلەر!

ومىردەگى سۇيىكتى كەيىپكەرلەرىڭىز?

مەن بالالىق شاقتان شىعىپ كەتتىم

پاستەرناك. سوكرات.

تاريحتاعى سۇيىكتى ايەل كەيىپكەرلەرىڭىز?

مەسسالينا، ۆيزانتيالىق فەودورا

مەن بىلمەيتىندەردىڭ ەسىمدەرى

سۇيىكتى ەسىمدەرىڭىز?

سوزجۇمباقتى شەشكەندەگىلەر

جان، جاننا. "جاننا" ماعان «جاننان» دا بەتەر ۇنايدى

بارىنەن دە بەتەر نەنى جەك كورەسىز?

بىردەن كەسىپ ايتۋ قيىن. ۇزاق تاڭداي بەرۋگە بولار. بىراق، بارىنەن دە وزىپ شىعاتىن قاسيەتتەر - تارلىق پەن راسيزم

كوزدى شەل باسۋ، ارامدىق، قىزعانىش.

ءسىز جەك كورەتىن تاريحي كەيىپكەرلەر؟

ناپولەون، سيمون دە مونفور، اۋليە ليۋدوۆيك

تيراندار مەن فاناتيكتەر

ءسىز قايران قالاتىن اسكەري وقيعا؟

قان مايداننان قاشۋ

بارلىق جەڭىستەر بىردەي. مەن اسكەري جەڭىستەرگە قۋانبايمىن، الايدا ارقاشان فرانتسيانىڭ جەڭگەنىن قالايمىن

ءسىز جوعارى باعالايتىن رەفورما؟

مەن ونى ءالى دە كۇتۋدەمىن

تۇلعاسىنىڭ ىسىنە قول سۇقپاۋشىلىق تۋرالى زاڭ

قانداي قاسيەتتى بويىڭىزعا دارىتقىڭىز كەلەدى؟

تىنىشتىق

جاۋاپسىز

قالاي ولگىڭىز كەلەدى?

مازاقتاپ وتىرسىز با؟ ەشقالاي!

تاۋبەگە كەلىپ، تىنىشتالىپ، ۇرەيسىز جانە ۇلكەن ۇمىتپەن

ءدال قازىرگى كوڭىل-كۇيىڭىز?

مەن جاڭا عانا كايىپ تۋعىزاتىن ءدارى قابىلدادىم. ەڭ بولماسا جيىرما مينۋت شىداۋ كەرەك

سەنىمسىزدىك. بۇل وزىمە دە جاقپاي تۇر. قىراعى.

ءسىزدىڭ ۇرانىڭىز?

"نە بولسا و بولسىن!"

مەن ونى ءالى دە ىزدەپ ءجۇرمىن.

وسىعان وراي، «اباي پورتالى» زامانداستارىمىزدى، جاس عالىمدار، جۋرناليستەر مەن قالامگەرلەردى مارسەل پرۋستتىڭ ساۋالناماسىنا جاۋاپ بەرىپ، سايتقا جىبەرۋگە شاقىرادى. ادام مەن ونىڭ كوقاراسى وزگەرمەي تۇرمايدى. تاعى دا جىلدار وتكەننەن كەيىن ءوز جاۋاپتارىڭىزعا ءوزىڭىز تاڭ قالاتىن كەز تۋى دا ىقتيمال. بىزدەر بولساق، وسى جاۋاپتاردىڭ بارلىعىن پورتالدا جاريالاپ، قولىمىزدان كەلسە كىتاپ قىلىپ باسىپ شىعارۋعا ۋادە بەرەمىز. امان بولساق، سول ساۋالداردى ون، جيىرما جىل وتكەن سوڭ قايتالاپ قوياتىن بولامىز.

«اباي-اقپارات»

 

0 پىكىر