«استانا ەكسپو-2017» كورمەسىنىڭ «بولاشاق ەنەرگياسى» اتالۋى ادامزات ماسەلەلەرىن  شەشۋدە ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردى ۇتىمدى پايدالانۋ جانە دامىتۋ- بىرقاتار الەم ەلدەرى الدىندا تۇرعان ماڭىزدى ستراتەگيالىق باسىمدىقتاردىڭ بىرەگەيى ەكەنىن كورسەتۋدە. 115 مەملەكەت پەن 22 حالىقارالىق ۇيىم 174 گەكتار جەردى الىپ جاتقان كورمەگە اتالمىش تاقىرىپتا وزدەرى ۇسىنعان ەكسپوزيتسيالارىن تانىستىرۋدا.

جاھاندىق ەنەرگەتيكا سەكتورىنداعى  يننوۆاتسيالاردى تالقىلاۋ ءۇشىن ۇيىمداستىرىلعان اۋقىمدى شارا بالامالى جانە جاڭارتىلمالى ەنەرگيا كوزدەرىن دامىتۋ مەن پايدالانۋدا ءتۇرلى ۇسىنىستار مەن اشىلۋلاردىڭ الاڭىنا اينالدى.  بۇل نەعۇرلىم ەكولوگيالىق تازا جانە قاۋىپسىز قورشاعان ورتاعا قاتىستى جاڭا شەشىمدەر ىزدەۋ ءۇشىن حالىقارالىق قاۋىمداستىقتى جيناۋعا قازاقستاننىڭ تاراپىنان تۋىنداعان باتىل قادام ەدى.

قازاقستان ءۇشىن بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىن، ەنەرگەتيكالىق تەحنولوگيالاردى دامىتۋ، پايدالانۋ، ماسەلەن، ەنەرگيا تيىمدىلىگى جانە ەنەرگيا ۇنەمدەۋ، ساقتاۋ سياقتى سالالاردا چەح كومپانيالارىنىڭ تاجىريبەسى ماڭىزدى. ەلىمىزدە  158 ءىرى چەح كومپانيالارىنىڭ وكىلدىكتەرى مەن فيليالدارى تىركەلگەن ەكەن. ولاردىڭ 69-ى جۇمىس ىستەۋدە. قازاقستاندىق تاراپقا ەنەرگەتيكالىق، ماشينا جاساۋ تەحنولوگياسى مەن قۇرىلعىلارى اسا ماڭىزدى. ال، بۇل سالالار چەحيا ەكونوميكاسىنىڭ مىقتى تۇسى بولعاندىقتان، بۇل سالادا چەحتەردەن  ەلىمىزدىڭ ۇيرەنەرى كوپ.

جالپى العاندا، «...ەكى ەل اراسىنداعى  اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن، ينفراقۇرىلىمدىق جانە لوگيستيكا سالاسىنداعى  بىرلەسكەن كاسىپورىندار اشۋعا ەكى ەل دە مۇدەلى»- دەيدى پاۆيلون مەنەدجەرلەرى.

پاۆيلون قىزمەتكەرلەرى چەح كومپانيالارىنىڭ: تازا ەنەرگيا، جاسىل قۇرىلىس، تەلەكوممۋنيكاتسيا، شاعىن ەلەكتر ستانتسيالارى، ەلەكتركولىك جانە  ەكولوگيالىق تۇراقتى حيميالىق وندىرىستەن- جاڭا تەحنولوگيالار ناتيجەسىندە ونىمدەر مەن قىزمەتتەردىڭ جاساپ شىعارىلۋىنا قاتىستى جەكە-جەكە توقتالىپ، كورمەگە كەلۋشى قوناقتارعا جان-جاقتى مالىمەتتەر بەرۋدە.

چەحيا پاۆيلونى كورمەگە كەلۋشىلەردىڭ دەنى قىزىقتايتىن ورىنداردىڭ بىرىنە اينالعان.

الەمدەگى ەڭ جىلدام ەلەكتروقوزعالتقىشتى ۇشاق، اۋادا قالىقتاپ تۇرا الاتىن ۆەلوسيپەد.

بالامالى ەنەرگيا كوزدەرىنىڭ كۇشىمەن جۇرەتىن  تەحنيكا، EXPO كورمە كەشەنىندەگى چەح پاۆيلونى ۇسىنعاندار.

جالپى چەحيا رەسپۋبليكاسىنىڭ كەشەنى - حالىقتىڭ زور قىزىعۋشىلىعىنا يە الاڭداردىڭ ءبىرى. كورمە اشىلعالى بەرى وندا 100 مىڭنان استام ادام بارعان.

EXPO 2017 كورمەسى ءوز جۇمىسىن باستاعالى بەرى بالامالى ەنەرگەتيكا سالاسىندا دامىعان مەملەكەتتەر ءوزىنىڭ تىڭ تەحنولوگيالارىن وسى الاڭدا پاش ەتە باستادى.

چەحيالىقتار وسى كورمە الاڭىنا جاڭارتىلعان ەنەرگيا كوزدەرىن پاش ەتەتىن ءتۇرلى تەحنيكالارىن كوپتەپ اكەلگەن مەملەكەتتەردىڭ ءبىرى.

پاۆيلوننىڭ قاق ورتاسىندا ۇشاق ىلىنگەن. بۇل – الەمدەگى ەڭ جىلدام ەلەكتروقوزعالتقىشتى ۇشاق. ماكسيمالدى جىلدامدىعى ساعاتىنا 260 شاقىرىم. قۋاتتاۋ ماسەلەسىنە توقتالساق، 220 ۆولتتىق ۇياشىقتان 8 ساعاتتا بۇكىل باتارەيالار تولىق ەنەرگيا جيناپ الادى. الايدا، اسپاندا تەك ءبىر ساعات عانا ۇشا الادى ەكەن.

چەحيا رەسپۋبليكاسى ءاۆتووندىرىس سالاسىندا وتە دامىعان مەملەكەت ەكەنىن بىلەمىز. ولار كورمە اياسىندا بولاشاقتا تولىق ەلەكترقۋاتىمەن جۇرەتىن اۆتوبۋستى تانىستىردى. بۇگىندە چەحيادا وسىنداي قوعامدىق كولىكتىڭ گيبريدتى نۇسقاسى بار. ول بەنزين جانە ەلەكتروقوزعالقىشپەن ارالاس جۇرەدى. ءتورت-بەس ساعات قۋاتتالعان باتارەيالارمەن اۆتوبۋس 150 شاقىرىمعا دەيىن ءجۇرىپ وتەدى.

كوپشىلىكتى تاڭعالدىرعانى: پاۆيلونداعى ۇشاتىن ۆەلوسيپەد. ماكسيمالدى ۇشۋ بيىكتىگى 7-8 مەتر. ۇيىمداستىرۋشىلار، قازىرگى نۇسقاسىندا  ول تولىق قۋاتتالعان باتارەيالارمەن بار بولعانى 3-5 مينۋت قانا ۇشاتىنىن ايتادى.ءالى جەتىلدىرىلۋ ۇستىندە دەيدى.

ۇشاتىن ۆەلوسيپەد جانىندا قاراپايىم ۇلگىسى دە ۇسىنىلعان. ول دا ەلەكتروقوزعالقىشپەن جۇرەدى. اككۋمۋلياتوردى ەكى ساعات قۋاتتاساڭىز، 120 شاقىرىم جەردى ءجۇرىپ وتۋگە بولادى.

پاۆيلوننىڭ ەكىنشى قاباتىندا سۋ، جەل ەنەرگەتيكاسىن ءتيىمدى پايدالانۋ، دامىتۋداعى وسى ەلدىڭ تەحنولوگيالارى تۋرالى اقپارات الا الاسىز. كەيبىرىن كورنەكى قۇرالدار، قۇرىلعىلار ارقىلى تاجىريبە تۇرىندە كورۋگە بولادى.

لاتىن امەريكاسى: تومەنگى باعالار مەن زاماناۋي تەحنولوگيالار

لاتىن امەريكاسى ەلەكترگە دەگەن مۇقتاجدىقتارىن جاڭارتىلمالى ەنەرگيا كوزدەرىن پايدالانۋ ارقىلى قاناعاتتاندىرۋدا.

تومەنگى باعالار مەن زاماناۋي تەحنولوگيالار كۇن، جەل جانە وزگە دە ەنەرگيا كوزدەرىن، قازبا وتىندارىن وندىرۋدە باسەكەگە قابىلەتتىلىككە باعىتتالادى. لاتىن امەريكاسىنىڭ جاڭارتىلمالى ەنەرگياسىنا قاتىستى ماقساتتى قورى امەريكا ىشكى دامۋ بانكىنىڭ ء(اىدب) جاڭا ەسەبىنە سايكەس جوبالانعان 2050 جىلعى سۇرانىستان ەلەكتر مۇقتاجدىعىن 22 رەت جابۋعا جەتەدى.

كۇن ەنەرگياسى

لاتىن امەريكاسى ەلدەرى سوڭعى جىلدارى كۇن ەنەرگياسى نارىعىندا ءوز الەۋەتىن كورسەتىپ كەلەدى. لاتىن امەريكاسى ەلدەرىن شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار تەك قاۋىپسىز ەنەرگيا كوزدەرىمەن قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار باتىس جارتى شارى مەن الەمگە كومىرتەگى قالدىقتارىن ازايتۋ مەن كليمات وزگەرىستەرىن تومەندەتۋگە كومەكتەسەر ەدى. سىرتقى جاردەم ەكى ءتۇرلى نىساندا كەلە الادى: سىرتقى ورتانى قورشاۋعا باعىتتالعان حالىقارالىق اليانستار جانە جەكە كومپانيالاردىڭ ينۆەستيتسيالارى.

نەگە كۇن ەنەرگياسى؟

قاۋىپسىز قۋات ىزدەۋدە كۇن ەنەرگياسى بالكىم لاتىن امەريكاسىنا كومەكتەسەتىن ەڭ جىلدام شەشىم شىعار. كۇن ەنەرگياسىن وندىرۋدە جاھاندىق جىلۋدىڭ تۋدىراتىن ۋلى لاستاعىشتارى نەمەسە قاۋىپتى قالدىقتارى بولمايدى. ءتىپتى، كۇن ەنەرگياسىمەن بايلانىستى وزەكتى ماسەلەلەردىڭ ەڭ قيىندارىنىڭ دا شەشىمىن تابۋعا بولادى.

سۋ ەنەرگياسى

سۋ قۋاتى الەمنىڭ جاڭارتىلمالى ەنەرگياسىنىڭ ەڭ ۇلكەن كوزى بولىپ وتىر. لاتىن امەريكاسىندا سۋ قۋاتى نەگىزگى ەنەرگيا كوزى بولىپ تابىلادى. ول وندىرىلەتىن بۇكىل ەلەكتردىڭ 65 پايىزىن قۇرايدى ەكەن. بۇل اسىرەسە، كوپ ەلدەرى سۋ ەنەرگياسىنا تاۋەلدى لاتىن امەريكاسىندا انىق بايقالادى.

گەوتەرمالدىق ەنەرگيا

ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، جەر قىرتىسىنان شىعاتىن تابيعي جىلۋ لاتىن امەريكاسى ءۇشىن ءتيىمدى ءارى قولجەتىمدى قۋات كوزى بولار ەدى. الايدا، ونى زەرتتەۋشى تەحنولوگيالار ءالى دە دامۋ ۇستىندە. امەريكا ارالىق دامۋ بانكى مەن دۇنيەجۇزىلىك بانكىنىڭ جاساعان بايانداماسىنا سايكەس لاتىن امەريكاسى ءوز گەوتەرمالدىق الەۋەتىنىڭ جىل سايىنعى 300 تەراۆات ساعاتىنىڭ 5پايىزىن عانا پايدالاناتىندىعى انىقتالعان.

( جالعاسى بار ).

زارينا ادىلبەك

Abai.kz