اتا مۇراسىنىڭ قايسىبىرىنىڭ قادىرىنە جەتە باعالاۋ ءۇشىن قادىر-قاسيەتىن جەتە ءبىلۋ پارىز. ەندەشە قاراپايىم عانا شاپاننىڭ سىر-سىمباتىنا قانىعىپ كورەلىك.

«شاپان - قازاقتىڭ ەڭ كوپ تاراعان، اسا قاستەرلى، كادەلى سىرت كيىمىنىڭ ەرتەدەن كەلە جاتقان ءتۇرى. ادەتتە، ونىڭ تىسى مەن اس­تارىنىڭ ورتاسىنا قويدىڭ ءجۇنىن سالىپ، سىرتىن شۇعا، بارقىت، كەي جەرلەردە ماقپال سياقتى ادەمى ءارى مىقتى ماتامەن قاپتاپ، سىرىپ تىگەتىن بولعان.  ەرتەدە سال-سەرىلەر مەن اۋقاتتى ادامدارعا شاپاندى جىبەك پەن بارحىت سياقتى باعالى ماتادان تىككەن. ءتىپتى تىگىنشىنىڭ شە­بەرلىگىنە قاراي، شاپاننىڭ جا­عاسى مەن وڭىرىنە، جەڭ ۇشتارىنا ادە­مى ويۋ-ورنەك سالىپ، كەستەلەگەن. شاپانعا سالىنار ويۋ-ورنەك تە شەبەردىڭ ۇلتتىق ونەردى بويىنا قانشالىقتى سىڭىرگەنىنە كوپ بايلانىستى. ونى ايتىپ وتىرعانىم، بەرتىن كەلە شاپانعا تەكەمەت، باسقا دا تۇرمىستىق زاتتارعا سالىناتىن ويۋلاردى سالۋ ءجيى كەزدەسىپ، شاپاننىڭ قادىر-قاسيەتىن ءتۇسىرۋ بايقالادى.

ادەتتە شاپان تىزەدەن تومەن ءتۇسىپ، قول ۇشىن جاۋىپ تۇرۋى قاجەت. ەرتەدە شاپاندى باعالاعانى سونشالىق، ونىڭ فورماسىنا قاراپ، شاپان يەسىنىڭ الەۋمەتتىك جاعدايىن اڭعارۋعا بولاتىن. تىزە بەرسەك، شاپاننىڭ تۇرلەرى كوپ. مىسالى، جەرگىلىكتى تۇرعىندار شاپاندى ۇلى ءجۇز، ورتا ءجۇز، كىشى ءجۇز ۇلگىلەرى دەپ تە ءبولىپ جاتادى. سونداي-اق، ونى گەوگرافيالىق ايماققا قاراي جەتىسۋ ۇلگىسى، ارقا ۇلگىسى دەپ تە اتايتىن بولعان. شاپاننىڭ تاعى ءبىر تاريحى ەجەلگى «جەتى جارعى» زاڭىندا ۇلتتىق سالت-ءداستۇردى بۇز­عان ادامدارعا كوپ جاعدايدا ات نە­مەسە شاپان ايىپ تارتتىرعان. حال­قىمىزدىڭ ءسوز قولدانىسىنداعى «ات-شاپان ايىپ تارتۋ» دەگەن ءسوز، ءمى­نە، وسىدان قالعان.

قازىر ءبىز شاپاندى شەتەلدەن كەلگەن قوناقتارىمىزعا نە قۇدالارىمىزعا كادە-سىي رەتىندە پايدالاناتىن بولدىق. نەگىزىندە شاپاندى شەبەرلەر، بەلگىلى ديزاينەرلەرىمىز تالعامپازدىقپەن، باعالى ماتالاردان، مىسالى، شۇعادان، كوستەم-شالبار تىگەتىن ماتادان، بارحىتتان فاسونىن قازىرگى زامانعا ساي تىكسە، كەز-كەلگەن ەر-ازاماتتارىمىزدىڭ ءسان-سالتاناتىن كەلتىرەتىنى ءسوزسىز. ءتىپتى ۇلتتىق برەندكە اينالىپ، شەتەلدىكتەر ساتىپ الىپ جاتسا، قانداي كورىم بولار ەدى. شاپان تولىقشا كەلگەن، يىقتى ەر-ازاماتتاردىڭ اجارىن اشىپ تۇرادى. ءتىپتى قىسقى، كۇزگى شاپان تۇرلەرى بار ەكەنىن ۇمىتپاۋ كەرەك. سانگەرلەر قاشاندا ەرتە كەزدەگى كيىمدەردى زەرتتەي كەلە، ءوز يدەيالارىن قوسىپ، جاڭا ءسان ۇلگىسىن شىعارادى ەمەس پە. سوندىقتان ءبىزدىڭ وتاندىق سانگەرلەرىمىز ويلانۋى قاجەت.

يا، قاراپ وتىرساق، ءبىر عانا شاپاننىڭ استارىندا قانشاما تاريح، سالت-ءداستۇر جاتىر. باردى باعالاۋ، قادىرلەۋ قاجەتتىگى دە وسىندا. قازاقتىڭ باعى زامانداردان بەرى ۇزىلمەي كەلە جاتقان اتا سالتى، ءداستۇرى بويىنشا شەتتەن كەلگەن قادىرلى قوناقتاردىڭ دا يىعىنا شاپان جاۋىپ جاتسا ابدەن جاراسادى.

27 شىلدە، 2017 جىل

Abai.kz