دۇيسەنبى, 6 مامىر 2024
اقيقاتقا قيانات 8694 18 پىكىر 12 ماۋسىم, 2017 ساعات 11:45

الەمدى تاڭ قالدىرعان ءازىربايجان مامبەتوۆ

ءالى ەسىمدە... 1982 جىلى ايگىلى رەجيسسەر ءا.مامبەتوۆ باسقاراتىن ءبىزدىڭ م.اۋەزوۆ تەاترى ماسكەۋگە گوسترولدىك ساپارمەن بارىپ، ەلگە ۇلكەن ابىرويمەن ورالدىق. تەاتر رەپەرتۋارىنداعى بەس قويىلىم دا مامبەتوۆ رەجيسسۋراسىنىڭ بيىك دەڭگەيىن، قازاق تەاتر ونەرىنىڭ كاسىبي شەبەرلىگىنىڭ مىقتىلىعىن دالەلدەدى. كەڭەستىك كەزەڭدە ماسكەۋدەگى تەاترسۇيەر كورەرمەننىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ وتە قيىن ەدى. بىراق ازەكەڭ مويىنداتا ءبىلدى. ساحنا شەبەرلەرىن دە، تەاتر سىنشىلارىن دا، كورەرمەندى دە. قازاق تەاتر ونەرىندەگى اكتەرلىك مەكتەپتىڭ مىقتىلىعىن دالەلدەدى. ا.ءاشىموۆ، ف.ءشارىپوۆا، ءا.مولدابەكوۆ، س.ورازباەۆ، ى.نوعايباەۆتاردىڭ جۇلدىزدارى جارقىراعان، ح.بوكەەۆا، س.مايقانوۆالاردىڭ بابىندا ەكەندىگىن تانىتقان ساپار بولدى بۇل گاسترول. اسىرەسە، ا.چەحوۆتىڭ «ۆانيا اعاي» قويىلىمىن ەكى رەت «موسسوۆەت» تەاترىنىڭ ساحناسىندا وينادىق. ءانۋار مولدابەكوۆ ۆونيتسكيدى، ىدىرىس اعا – استروۆتى، مەن – سونيانى ويناعان كەزدەر ءالى كوز الدىمدا. شاكىرتىن «ازيك» دەپ ەركەلەتەتىن گيتيس-ءتىڭ پروفەسسورى، كسرو حالىق ءارتيسى ا.گونچاروۆتا اۋەزوۆ تەاترىنىڭ جەتىستىگىنە شىنايى باعاسىن بەردى. وسى ساپار كەيىن ماسكەۋدەگى اتاقتى ە.ۆاحتانگوۆ تەاترى ساحناسىندا كورنەكتى اكتەر ميحايل ۋليانوۆقا ارناپ قويىلىم قويۋعا ۇلاستى.  ش.ايتماتوۆتىڭ «عاسىردان دا ۇزاق كۇن» قويىلىمى ازەكەڭنىڭ رەجيسسۋراداعى بيىك بەلەستەرىنىڭ ءبىرى. بۇل ءوز الدىنا جەكە اڭگىمە. ونەر الەمىندە «مامبەتوۆ تەاترى»، «مامبەتوۆ ءداۋىرى» دەگەن ۇعىم قالىپتاسقان كەزەڭ ەدى. سول كەزەڭدە اۋەزوۆ تەاترى فرانتسيا، يران ەلدەرىندە فەستيۆالدىك ساپارلارعا شىعىپ، ماسكەۋدە بىرنەشە رەت گاسترولدە بولدى. بىشكەك، تاشكەنت، نۇكىس، ۋفا، قازان سياقتى ءىرى قالالار حالقى تەاترىمىزدىڭ ونەرىنە اسا ۇلكەن ىقىلاسپەن قول سوقتى. ال، رەسپۋبليكامىزدا م.اۋەزوۆ تەاترىنىڭ گاسترولدە بولماعان وبلىسى مەن اۋدانى جوقتىڭ قاسى. مامبەتوۆ ءوز كەزەگىندە ونەردى كوتەردى. ءسويتىپ، اۋەزوۆ تەاترى مەن مامبەتوۆ ەسىمى ءبىرتۇتاس ۇعىمعا اينالىپ كەتتى. ن.گورچاكوۆ پەن ا.گونچاروۆ سىندى رەجيسسۋرانىڭ الىپتارىنان ءتالىم العان ءا.مامبەتوۆ سپەكتاكلدەرىنە تەاتر قايراتكەرلەرى، بەلگىلى سىنشىلار وتە جوعارى باعا بەردى.

قازاقستانداعى تەاتر بىتكەننىڭ اۋزىندا جۇرەتىن، كۇنى بۇگىنگە دەيىن ۇلكەندەردىڭ جاستارعا اڭىز ەرتەگى ايتقانداي مايىن تامىزىپ، بولمىس ءبىتىمىن، شىعارماشىلىق الەۋەتىن جىر عىپ ايتىپ وتىراتىن ەكى تۇلعاسى بولسا سونىڭ ءبىرى - ءازىربايجان ءماديۇلى مامبەتوۆ. ول قويعان سپەكتاكلدەر بۇل كۇندە قازاق تەاتر ونەرىنىڭ ريحىنا التىن ارىپتەرمەن جازىلىپ قالدى.

1999 جىلى مەملەكەت باسشىسىنىڭ قابىلداۋىندا بولعان ءازىربايجان ءماديۇلى  ەلباسىنىڭ «ەلوردا تەاترىنا باسشىلىق جاساڭىز» دەگەن ۇسىنىسىن قابىل الىپ، استاناعا كەلدى. ول ەلوردادا ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك مۋزىكا-درامالىق تەاتردى باسقاردى. تەاتردى جاڭا ساپالى دەڭگەيگە كوتەردى. استانا تەاترىنىڭ ساحناسىندا قويىلعان «قاراگوز»، «قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ»، «عاسىردان دا ۇزاق كۇن»، «انا - جەر-انا» سىندى تاعى دا باسقا كوپتەگەن قويىلىمداردى ساحنالادى. 2000 جىلدارى ك.باي­سەيى­ت­و­ۆا اتىنداعى ۇلتتىق وپەرا جانە بالەت تەاترى اشىلعاندا ازەكەڭ سول ۇجىمعا م.تولەباەۆتىڭ «ءبىر­جان-سارا»، ە.برۋسيلوۆسكيدىڭ «قىز جىبەك» وپەرالارىن قويدى.

2009 جىلدىڭ قاراشا ايىندا وسى اياۋلى تۇلعا ءا.مامبەتوۆ 77 جاستان اسقان شاعىندا ومىردەن وزدى. بىلاي قاراساڭىز ادەمى ءومىر، ادەمى ەڭبەك جولى. مۇلتىكسىز دەۋگە بولادى. بىراق وسى قاراپايىم بيوگرافيانىڭ ىشىندە قانشاما توگىلگەن تەر، جۇقارعان جۇيكە، جەكە ادامي قاسىرەت جاتقانىن بىلايعى جۇرت بىلمەس. بىراق ءبىز بىلەمىز، ءبىز كۋامىز. سەبەبى، تەاترداعى ءاربىر ءارتيستىڭ، كاسىبي مامانداردىڭ بارلىعىنىڭ جەكە ءومىرى دە، شىعارماشىلىق جولدارى دا جۇرتتىڭ كوز الدىندا، قاشاندا نازارىندا. ەشنارسەنى جاسىرا المايسىڭ. جىلاساڭ دا، قۋانساڭ دا بارلىعى وسى ۇجىمنىڭ ىشىندە، ءتىپتى ءبىر اۋلەتتىڭ بالالارى دا بۇلاي ەتەنە جاقىن، ءبىر ءبىرى جايلى حاباردار ەمەس بولار. سوندىقتان ەشقاشان وتىرىك ايتا المايسىڭ. ءبارى بىلەدى. كورىپ وتىر.

ازەكەڭنىڭ ومىرلىك سەرىگى كورنەكتى كومپوزيتور ع.جۇبانوۆا ومىردەن وتكەن دە داڭقتى رەجيسسەر قاتتى كۇيزەلدى. ۇلى رەجيسسەردىڭ سوڭعى دەمى ۇزىلگەنشە بىرنەشە جىل قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى حورلان قاليلامبەكوۆا جانىنا دەمەۋ بولدى. ءازىربايجان اعامەن تاعدىر قوسىپ، بابىن تاپتى. ح.قاليلامبەكوۆا بىلاي دەپ جازىپتى: «وتاعاسى اشۋعا بوي الدىرماي­تىن، مىنەزى جىبەكتەي جۇمساق ەدى دەسەم، وتىرىك بولار. وتە وتكىر، تۋرا سويلەيتىن، شىن­دىقتى بەتكە ايتا­تىن، تالاپشىل كىسى-ءتىن. وسى قاسيە­تىن كوپ ادام جاقتىرا دا بەرمەي­تىن. ال تالانتتىلىعىن، بويىنداعى قا­بى­­لەتىن سوزبەن سۋرەتتەپ جەتكىزۋ ءمۇم­كىن ەمەس. ىسكەرلىگىنە كۇنشىل­دىكپەن، قىزعانىشپەن، ىشتارلىقپەن ورتەنە قارايتىندار دا تا­بىلدى. جۇمىسىنا كەدەرگى جاساعىسى كەل­گەندەردىڭ جى­مىس­قى ارەكەتتەرىن ەل كوردى. ارتيس­تەر كۋا. وتىزدان جاڭا اسقان جاس جىگىتتىڭ م.اۋەزوۆ تەاترىنا باسشى­لىق­قا كەلۋى ءبىراز ادامداردىڭ ءىشىن كۇيدىرگەنى راس. ەسەسىنە ول كىسى كۇنى-ءتۇنى تىنباي ەڭبەك ەتىپ، تەاتردى الەم­­دىك دەڭگەيگە كوتەردى. اتىن شىعاردى. ءاسانالى ءاشىموۆ، فاريدا ءشارىپوۆا، انۋاربەك مولدابەكوۆ، ءسابيرا مايقانوۆالاردى ەلگە تا­نىتتى. گاسترول­دىك ساپارمەن ارالا­ماعان شەت مەملەكەتتەرى كەمدە-كەم. بۇل كەزەڭدى تەاتردىڭ التىن ءداۋى­رى دەپ اتاساق تا ارتىقتىق ەتپەيدى. ءبى­راق جوعارىدا ايتىپ وتكەندەي، قولاس­­تىن­داعى كۇنشىلدەر اياعىنا ورا­­لىپ، جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بەر­مە­گەن ۋاقىتتار بولدى. ارىز-شاعىم كو­بەيىپ، قىز­مەت­تەن كەتىر­دى».

بۇل ارىز-شاعىمداردىڭ اۆتورى دا بەلگىلى. ول - تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ ەدى. ەل ارداقتاعان، كەمەڭگەر سۋرەتكەردى قازاق مادەنيەتىنىڭ قارا شاڭىراعى اۋەزوۆ تەاترىنان «مامبەتوۆ، كەت!» دەگەن ارسىز ايقايمەن ايداپ شىققان، مامبەتوۆتىڭ ءوزى جۇلدىزىن جاققان جاستاردى وپاسىزدىققا ماجبۇرلەپ، ۇجىمىن قارسى قويعان، جينالىس اشىپ «ءىسىن» قاراعان دا سول جامانقۇلوۆ بولاتىن. وسى ارەكەتتەردىڭ باسى-قاسىندا ايدارىنان جەل ەسىپ تۇڭعىشباي جامانقۇلوۆ ءجۇردى.

ءسىز «تۇركىستان» گازەتىنە بەرگەن بۇرىنعى ءبىر سۇحباتىڭىزدا مەن تۋرالى دا ايتىپسىز.  «راحيليام ماشۋروۆا، جۇماگۇل مەيراموۆا، نۇرزادا ءتاشىموۆا دەگەن «ونەر جۇلدىزدارىن» ەستۋىڭىز بار ما؟ ەسكەرتە كەتەيىن، تەاتردان بۇلاردى ءبىر ءوزىم قۋىپ شىققان جوقپىن» دەپسىز. سىزگە مەن ءوزىمنىڭ كىم ەكەنىمدى تانىستىرىپ جاتۋ ارتىق بولار. دەگەنمەن ايتىپ وتەيىن. مەن 1968 جىلدان بەرى م. اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترىنىڭ بەلگىلى اكتريساسىمىن،  تەاتر ساحناسىندا 70-تەن اسا ءرول ورىندادىم. 1975 جىلدان ت. جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىدا «اكتەر جانە رەجيسسۋرا شەبەرلىگى» كافەدراسىنىڭ پروفەسسورى، كافەدرا مەڭگەرۋشىسى بولىپ، ۇستازدىق ەڭبەك اتقارىپ كەلەمىن. مەنىڭ تاربيەمدى كورگەن كوپتەگەن شاكىرتتەرىم ەلىمىزدىڭ ونەر سالاسىندا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جاتقان مايتالمان ونەر جۇلدىزدارى. ەسىمدەرىن اتار بولسام: حالىق ءارتيسى ر.رىمباەۆا، ونەر قايراتكەرلەرى م.يلياسوۆا، ءا.مامبەتوۆا، گ.تىلەۋبەكوۆا، ق.بەكىش، س.قاشقاباەۆ، ج.تولەنباەۆ، ا.كەرىمبەكوۆا باستايتىن كوشتى ەكى جۇزگە جەتكىزۋگە بولادى. مەن شاكىرتتەرىممەن ماقتانامىن.

ۇلى رەجيسسەر ءا.مامبەتوۆتىڭ تەاتر ونەرىنە جاساعان رەفورماسىنا، رەجيسسۋراسىنا، ءبىرتۋار تۇلعاسىنا ۋاقىت ءوزى باعا بەردى. حالقىنىڭ شىن مانىندەگى قاھارمان ازاماتىنا اينالدى. تەاتردا ءاز-اعاڭ قويىلىم ساحنالاعان وتىز جىلعا جۋىق ۋاقىت ىشىندەگى شىعارماشىلىق پروتسەسس ءالى كوز الدىمدا. ماڭداي تەر توگىلىپ، تەاترداعى ساحنالاعان ءاربىر قويىلىم كورەرمەندەر مەن سىنشىلار تاراپىنان بيىك باعاعا يە بولعان ساتتەر ەشقاشان ۇمىتىلماق ەمەس. سونىمەن بىرگە، جانىما مۇڭ ۇيالاتار ساتتەر دە ءالى جادىمدا. ءبىر جىلعا جۋىق ءتورت اكتريسا «ادىلدىك» ىزدەپ، سوت جاعالاعان كۇندەر ارتتا قالدى. جانىمىز جابىرقاعان كەزدەر ەدى... قاسىمدا «قازاقتىڭ قىزجىبەگى» اتانعان مەرۋەرت وتەشەكوۆا بار. ج.مەيراموۆا، ن.ءتاشىموۆا تورتەۋمىز تەاتردان قۋىلىپ، ادىلدىك ىزدەدىك. پانا تابا المادىق. ءتىپتى ءسىزدى دە، ءبىزدى دە وقىتقان ۇلى ۇستازىمىز حاديشا بوكەەۆا دا قاۋقارسىزدىق تانىتتى. سەبەبى، اتتەستاتسيادان وتپەگەندەردىڭ اراسىندا حاديشا اپاي دا بار ەدى. حاديشا اپايدىڭ جۇرەگىنىڭ اۋىرعانىنا دا كۋا بولدىق. «ۇستازدى – جۇرەككە وت جاققان جان» دەپ جاتامىز. «ءوز ۇستازىن قىسقارتۋعا ۇشىراتقان شاكىرتتىڭ» ۇلگىسىن تاريحتا ەڭ ءبىرىنشى بولىپ تۇڭعىشباي كورسەتتى. ءدال سول ۋاقىتتا ماسكەۋ تەاترلارىندا سەكسەننەن اسىپ، توقساندى القىمداعان ۆ.زەلدين، ۆ.ەتۋش، ا.باتالوۆ، ۆ.ۆاسيلەۆا، ن.مورديۋكوۆا، م.ۋليانوۆ، ي.ساۆينا سەكىلدى ساحنا شەبەرلەرىن ەل الاقانىنا سالىپ ايالاپ جاتقان كەز ەدى. ال ءبىزدىڭ تەاتردىڭ اعا بۋىن وكىلدەرىنە قىسقارۋعا ۇشىراۋ ۇلكەن سوققى بولىپ ءتيدى.

ارينە، سول كەزدەگى اقپارات قۇرالدارى ءسىزدىڭ «شىندىعىڭىزدى» عانا كورسەتتى، جازىپ جاتىردى. ازەكەڭدەر ىشىنەن تىندى. ءسىز ايتقان ءبىر مامىلە مىناۋ ەكەن.  «جەتپىس جاستاعى ورىس اكتريساسى ل.گۋرچەنكونىڭ قالاي بيلەپ، قالاي ءان سالعانىن تالاي كورىپ جۇرگەن بولار، بۇلار دا ونداي شەبەرلىك بىلىكتىلىك بار ما؟». ءبىزدى گۋرچەنكومەن سالىستىرۋ قانداي قيسىنعا سيادى؟ «ي.سماكتۋنوۆسكيدىڭ دەڭگەيىنە نەگە جەتپەدىڭىز» دەپ ءبىزدىڭ دە ايتۋمىزعا ابدەن حاقىمىز بار. بىراق سول كەزدە ءسىز ەستىمەيتىن ەدىڭىز. سەبەبى، تەاترداعى «كرەسلوڭىز» بەن «باستى رولدەرىڭىز» قۇلاعىڭىزدى تاسكەرەڭ ەتكەن كەز ەدى. حانداردىڭ رولدەرىن بىرىنەن كەيىن ءبىرىن ويناۋ ماڭدايىڭىزعا جازىلدى. ويناي بەرىڭىز. بىراق ءبىر-بىرىنەن اۋمايتىن شوجەنىڭ بالاپاندارى سياقتى «حاندارى وبرازى» ءسىزدى «شتامپقا» جەتكىزدى. «ابىلاي نەگە ايعايشىل» دەگەن اشىربەك سىعايدىڭ ەسكەرتپەسى دە ەسكەرۋسىز قالدى. «جاس الاش» گازەتىنە شىققان «باس تەاتر بابىندا ما؟» دەگەن ماقالاسىنا دا ءمان بەرمەدىڭىز. سوزگە توقتاۋ، جەڭىلگەندى مويىنداي ءبىلۋ قاسيەتتەرى سىزگە ءتان ەمەس ەكەندىگىنە سول كەزدە كوز جەتكىزگەنبىز.

«ۋاقىت – بارىنە دە تورەشى». سول جانىمىزدى اۋىرتىپ، جۇرەككە سىزات تۇسىرگەن كەزدە ءسىز ازاماتتىق مىنەز كورسەتە المادىڭىز. ول كۇندەر ارتتا قالدى. بىراق ءسىزدىڭ سوتتان كەيىنگى وكپە مەن رەنىشكە پىكىرىڭىز دە ەسىمىزدە. ەگەر ۇمىتىپ جاتساڭىز، «تۇركىستان» گازەتىنە 2000 جىلى 14 قاڭتاردا شىققان «ولاردى تەاتردان بوساتقان مەن ەمەس - ۋاقىت» دەگەن سۇحباتىڭىزدان تاباسىز. جامانقۇلوۆ پىكىرى: «سوتقا ءبىرىنشى بارۋىم ەدى. ادىلەت ورنى ما دەسەم، كوزىڭدى بادىرايتىپ قويىپ، جالعان ۇكىم شىعارۋعا دايىن. قازاق تەاترىنا قانداي قاتىسى بار ەكەنىن بىلمەيمىن، كۋاگەر رەتىندە تارتىلعان ن.ساتس اتىنداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر ورىس تەاترىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى ب.پرەوبراجەنسكي ەشقانداي قۇجاتپەن تانىسقان دا جوق. بىراق سونىڭ ءسوزى ءوتىمدى بولدى. سوتتىڭ شەشىمى جوعارىداعى اكتريسالاردىڭ پايداسىنا شەشىلدى. ماتەريالدىق جانە مورالدىق شىعىن رەتىندە ارقايسىسىنا ەلۋ مىڭ تەڭگە ايىپپۇل تولەۋدى ۇيعاردى. بىراق مەن بۇل شەشىممەن كەلىسپەيتىندىگىمدى ءبىلدىرىپ، قالالىق سوتقا شاعىمداندىم».

سۇحباتتا جازىلعان بۇل سوزدەر، مەن ءۇشىن وتكەن كۇندەردىڭ جاڭعىرىعى. سوت كەيىن تاعى جالعاسىپ، ءسىز سوتتاسۋدىڭ مايتالمان شەبەرىنە اينالدىڭىز. بىراق ءبىز جەڭدىك. ادىلدىك – جۇرەكتەرى «ونەر» دەپ سوققان ءتورت قارلىعاشتى قورعادى. كىمنىڭ-كىم ەكەنىن ۋاقىت تارازىلادى.

اراعا ون جەتى جىل سالىپ وتكەن وسى جولعى سوتتا دا سول ءسىزدىڭ وزگەرمەيتىن رەنىشكە، وكپەگە، داۋلاسۋدان شارشامايتىن، سوزگە توقتامايتىن «ءبىرتۇرلى» بەينەڭىزگە كۋا بولدىق. اقپارات قۇرالدارى ءسوزىڭىزدى جارىسا جەتكىزدى. «پرەزيدەنتىمە ءىنىسى رەتىندە وكپەلىمىن. اراشا تۇسپەگەنىنە وكپەلىمىن. پرەزيدەنتىمنىڭ قاسىندا جۇرگەن كەيبىر قاسكويلەردىڭ بولعانىنا وكپەلىمىن. پرەزيدەنتىمىزدىڭ اق ادال ەكەندىگىن پايدالانىپ قاسىنداعىلاردىڭ باسقا پىكىر قالىپتاستىرعانىنا اشىنامىن» دەپسىز. وسى سوزدەردى نە بەتىڭىزبەن ايتىپ وتىرسىز؟ سوزىڭىزگە قاراساق، سۋدان تازا، سۇتتەن اق بەيكۇنا جان سياقتىسىز، بىراق ءسىزدىڭ ىستەگەن ىستەرىڭىز، جاساعان امالدارىڭىز تاريح بەتىندە جازىلىپ قالدى. ءسىز ونى قازىر جوققا شىعارعانمەن، تايعا تاڭبا باسقانداي جاريالانعان سۇحباتتار، قۇجات قاعازدار بۇلتارتقىزبايدى. سوندىقتان پرەزيدەنتتى ايتىپ، جوعارعى سوتتى ايتىپ، حالىقتى اداستىرماڭىز. ءبىز بارمىز. ءبىز سىزگە وتىرىك ايتقىزبايمىز. كوپتەگەن ارىپتەستەرىمىز، بۇرىنعى جانە قازىرگى تەاتر قىزمەتكەرلەرى كەرەك بولسا ايعاق بەرۋگە، شىندىقتى ايتۋعا دايىن وتىر.

اسىرەسە، ءبىزدىڭ بۋىن ءازىربايجان ءماديۇلىنىڭ جانى كۇيزەلگەن كەزدەرىن ۇمىتقان جوقپىز. ۇلى سۋرەتكەردىڭ جانى كىمنەن، نەدەن كۇيزەلگەنىن جاقسى بىلەمىز. ءبىر انىق نارسە، ءا.مامبەتوۆتىڭ تۇلعاسى ۋاقىت وتكەن سايىن بيىكتەپ كەلەدى. كەيىنگى بۋىن مامبەتوۆ بيىگىنە ءالى جەتە الماي كەلەدى.

«وكىنىشكە قاراي، ءومىرىنىڭ سوڭعى ءسات­تەرىندە قاتتى اۋىردى. جەلتوق­سان وقيعاسىنا قاتىسىپ، باسىنان جاراقات العانىن كوپشىلىك بىلەدى. سول سوققى ۇلكەن دەرتكە اي­نا­لىپ، اقىرى الىپ تىندى. 2009 جىلى 18 قاراشادا اقتىق دەمى ءۇزىل­گەنشە قاسىندا وتىرىپ، ءوز قولىمنان اتتاندىر­دىم» دەپ جازىپتى جارى حورلان. ءيا، سولاي بولدى. تۇڭعىشبايدىڭ ازەكەڭدى الاڭعا تاستاپ، قورقىپ قاشىپ كەتكەنىن ادامنان جاسىرعانمەن، اللادان جاسىرا المايسىڭ. ازەكەڭ كەيىن ونى بىرنەشە مارتە ايتتى دا، جازدى دا. ەر ولىممەن ومىردەن ءوتتى ازەكەڭ. ءومىرى دە، ەڭبەگى دە حالقى ءۇشىن نەسىبە بولدى. اسىل ازاماتتىڭ جانىن جاراسىن بۇكپەسىز ايتقان «ساتقىندىقتى نامىسى جوق ادام جاسايدى» دەگەن ازەكەڭنىڭ سۇحباتىن وقىپ قاتتى ەگىلگەنىم دە راس.

«الدىڭعى تولقىن اعالار، كەيىنگى تولقىن ىنىلەر» دەپ باستالاتىن اباي جىرىندا ادام ءومىرىنىڭ بۇكىل فيلوسوفياسى انىق جازىلعان. «اتاڭا نە ىستەسەڭ، الدىڭا سول كەلەدى» دەپ ءجيى قايتالايتىن ۇلكەندەر. جالىنداپ تۇرعان جاپ-جاس ى.نوعايباەۆتى اباي ءرولىن سومداتىپ، م.اۋەزوۆتىڭ «اباي» تراگەدياسىنا وزگەشە ءۇن بەرىپ، رەجيسسەرلىك تەرەڭ فانتازيامەن سپەكتاكلدى جاڭاشا قويعان دا ءا.مامبەتوۆ ەدى. ونەر ارقىلى حالقىن الەمگە تانىتۋدىڭ وزىق ۇلگىسىن كورسەتتى ازەكەڭ. فرانتسيا، يران سەكىلدى الەمنىڭ قاي بۇرىشىنا بارسا دا، قويىلىمدارى ۇلكەن ابىرويمەن ءوتىپ، رەجيسسۋراداعى ءوزىنىڭ قولتاڭباسىمەن شەت ەلدىك كورەمەندەردىڭ تاڭدايىن قاقتىردى. ءا.مامبەتوۆتىڭ ءبىرتۋار تۇلعاسىنا ەشقاشان الاسارمايتىن بيىكتىك ءتان.

راحيليام  ماشۋروۆا،

قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتيسى،

«پاراسات»، «قۇرمەت» وردەندەرىنىڭ يەگەرى،

«قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى»، پروفەسسور

Abai.kz

18 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1528
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1388
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1137
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1155