ەكى مارتە، تۇتاستاي 8 جىل بويى پرەزيدەنتتىك قىزمەت اتقارعان، بۇل قىزمەتتەن سوڭ باق سالاسىندا مۇلدە بوي كورسەتپەگەن يراننىڭ ەكس-پرەزيدەنتى تۇركيانىڭ باس اقپاراتتىق اگەنتتىگى «ترت-گە» سۇحبات بەردى. ول سۇحبات بەرەر الدىندا «ساياسات تۋرالى ايتپاۋ» شارتىن قويعان. 

ماحمۇد احمادينەجاد ءوزىنىڭ قىزمەت ەتكەن تۇسىندا حالىقارالىق سانكتسيالار جانە يزرايل مەن اقش تاراپىنان ەلىنە تونگەن بارشا مۇمكىن دەلىنگەن قاۋىپ-قاتەرلەردى ء"يزرايلدىڭ يادرولىق قارۋ يەسى بولۋىنا رۇقسات ەتكەن باتىس، ءبىزدىڭ يادرولىق-ەنەرگەتيكا سالاسىن مەڭگەرۋىمىزگە قارسى كەلۋدە" دەپ باعالاپ، يراننىڭ يادرولىق ءىس-ارەكەتتەرىن القاپ، باتىسپەن ىمىراعا كەلۋدەن باس تارتقان بولاتىن.

تۇركيا مەن يراننىڭ ىنتىماقتا بولۋى اۋاداي قاجەت ەكەنىن باسا كورسەتكەن احمادينەجاد، يسلام مەملەكەتتەرى اراسىنا ىرىتكى سالاتىن ءىس-ارەكەتتەر جاساتىلىپ جاتقانىن، بۇل تۇزاققا تۇسپەۋ كەرەك ەكەنىن اتاپ وتكەن.

تۇرىك ءتىلىن ءبىر كىسىدەي بىلەتىن، الايدا كامەرالار الدىندا تۇرىكشە سويلەمەگەن ەكس-پرەزيدەنت ترت-ءنىڭ جۋرناليستىك قوسىنىن جىلى قارسى العان.ء سوز باسىندا «تۇرىك ۇلتىنا دەگەن قۇرمەتىم ۇلكەن، وتىرىپ سويلەمەيمىن» دەپ، اياقتا تۇرىپ سۇحبات بەرگەن احمادينەجاد «ساياسات تۋرالى اۋىز اشپايمىن» دەسە دە، كۇيىپ تۇرعان كەيبىر ماسەلەلەرگە ماڭىزدى ويلارىن جەتكىزىپتى.

احمادينەجاد:

«تۇرىكتەر ۇلى حالىق. تۇرىكتەر عاسىرلار بويى يسلامنىڭ مادەنيەتىن كوركەيتتى. مەن ايماقتىڭ ەكى ۇلكەن كۇشى بولعان تۇركيا مەن يراننىڭ بىر-بىرىنە قولداۋ كورسەتەتىنىنە سەنەمىن. تۇركيا اسا بىر جاقسى قارقىنمەن دامىپ كەلە جاتقان مەملەكەت» - دەدى.

ول سونداي-اق يراننىڭ يادرولىق ماسەلەسى تۋرالى «بۇل يران ءۇشىن ۇلتتىق ماسەلە، ساياساتتىڭ كۇردەلى تۇسى. يران يادرولىق قارۋ وندىرمەۋگە قول قويعان، ماقساتى تەك يادرولىق وتىندى ەنەرگەتيكالىق قاجەتىنە پايدالانۋ. قارۋ ەمەس، يادرولىق ەنەرگيا ءاربىر مەملەكەتتە بولعانى سياقتى يراندا دا بولۋعا ءتيىستى»، - دەدى.

ال، پالەستينا ماسەلەسى تۋراسىندا تۇركيانىڭ پالەستينا جاعىنداعى تىك پوزيتسياسىنا وڭ قارايتىنىن جەتكىزگەن احمادينەجاد سوزدەرىن تومەندەگىدەي قورتىندىلاعان: «قۇددىس (يەرۋساليم) - ءبارىمىزدىڭ دە، بارشا مۇسىلماننىڭ دا كيەلى جەرى، اقسا مەشىتىنە جاسالىپ جاتقان باسسىزدىقتار بارىمىزگە دە اۋىر ءتيدى، بۇنى مۇلدە كەشىرە المايمىز. قاسيەتتى جەردە قان توگىلىپ جاتىر، تۇركيا پالەستينا ماسەلەسىنە سوڭىنا دەيىن كومەك بەرەتىنىنە سەنەمىز ءارى ونى ماقتانىش ەتەمىز».

كەلەسى جىلى 60 جاسقا تولاتىن احمادينەجادتىڭ ساياسي قىزمەتتەن كەتكەن سوڭ قاراپايىم عانا وقىتۋشى بولىپ، قالىڭ جۇرتپەن قاتار اۆتوبۋسپەن جۇمىسقا قاتىناپ جۇرگەن سۋرەتى ينتەرنەت بەتىندە جاريالانىپ، تالايدى سۇيسىندىرگەن ەدى. زامانىندا ۇلگىلى يسلام قوعامىن جانە الدىڭعى قاتارلى مۇسىلمان مەملەكەتىن قۇرۋ تۋرالى يدەيالارىمەن تانىلعان ول بۋش اكىمشىلىگىنىڭ باتىل سىناۋىمەن جۇرتتىڭ ەسىندە قالعان بولاتىن. بۇل سۇحباتى كوپتەن بەرى ونىڭ ساياسي ويلارىن العاش رەت باق-بەتىندە جاريالانۋىنا جول بەرۋى. مۇمكىن ماحمۇد احمادينەجاد تاجىريبەلى ساياساتكەر رەتىندە ساياساتقا قايتىپ ورالار.

نۇرعالي نۇرتاي.

Abai.kz