جۇما, 17 مامىر 2024
46 - ءسوز 5209 0 پىكىر 17 قاڭتار, 2017 ساعات 16:30

الاش ۇكىمەتىنىڭ قازىناشىسى


(قازىرگى تىلمەن قارجى ءمينيسترى)

ەلىمىزدىڭ ۇلت-ازاتتىق جولىنداعى كۇرەسىندە حح عاسىر باسىنداعى قازاق قوعامىنداعى جاڭا تولقىن «الاش» قوزعالىسى پايدا بولىپ، «الاشوردا» پارتياسى مەن ۇكىمەتى قۇرىلدى. الاشوردا ءوز الدىمىزعا ەل بولامىز دەگەن مۇراتپەن تاۋەلسىزدىك تۋىن كوتەردى. وسى ۇلى مۇرات جولىندا كۇرەسكەن جۇزدەگەن، مىڭداعان ۇلتشىل، مەملەكەتشىل تۇلعالاردىڭ ءبارىن ءالى دە بولسا تولىق تانىپ، بىلە الماي كەلەمىز. وسىناۋ الاش قوزعالىسىنىڭ قىزمەتىنە ارالاسقان تۇلعالاردىڭ ءبىرى ءانيار قوجابايۇلى مولداباەۆ. (1850-1934) ءانياردىڭ اكەسى قوجاباي شەگىرۇلى سۇيەكتەن، اعاشتان ورنەكتى بۇيىمدار جاسايتىن شەبەر، ىسىمەر ادام بولعان. قوجاباي 1858 جىلى دۇنيە سالادى دا، سۇندەتباي، ۇمبەتباي، ءانيار اتتى بالالارى اكەسىنىڭ ءىنىسى مولدابايدىڭ قولىندا تاربيەلەنەدى. 

1865 جىلى 15 جاسار ءانياردى اباي مولدابايدان سۇراپ الىپ، سەمەي شاھارىنداعى ورىس-قازاق ۋچيليششەسىنە وقۋعا بەرەدى. ونى بىتىرگەن سوڭ ءانيار تاشكەنتكە بارىپ جوعارى ءبىلىم الادى. زاڭ قىزمەتكەرى بولىپ شىعىپ، جولدامامەن ءاندىجاندا، كەيىندە مارعۇلاندا كىشى چينوۆنيك بولىپ قىزمەت ىستەيدى. سونداعى وزبەكتىڭ باي ساۋداگەرىنىڭ قىزىنا ۇيلەنەدى. 1890 جىلدارى سەمەيدەگى مەملەكەتتىك بانكتىڭ قىزمەتكەرى، كەيىندە ونىڭ مەنگەرۋشىسى، ۋەزدىك سوت بولادى. 

ءانيار مولداباەۆ سەمەيگە كەلىپ قىزمەت جاساپ جۇرگەندە اباي ءوزىنىڭ اۋلەتىنەن مال جيعىزىپ ، 30 بەستىنىڭ قارجىسىنا سەمەيدەگى موسكۆين دەگەن ورىستىڭ ءۇيىن انيارعا ساتىپ اپەرەدى. 

ءانيار ءوزىنىڭ جالعىز ۇلى ساپارعاليعا (1890-1974) كاكىتايدىڭ قىزى كاكىشتى ايتتىرىپ الىپ بەرەدى دە، ىسقاق، اباي تۇقىمدارىمەن قۇداندالى، سۇيەك بولادى. كەيىن دە سۇيەك جاڭعىرتىسادى. ءانيار ابايدىڭ تۇڭعىش جيناعىن باستىرىپ شىعارۋعا كوپ قىزمەت ەتكەن ادام. 

ءانياردىڭ ءۇيى سەمەيگە كەلەتىن توبىقتى ەلىنىڭ يگى جاقسىلارى عانا ەمەس، ءاليحان بوكەيحان، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى، ءالىمحان ەرمەكۇلى، حالەل عاپپاسۇلى، راقىمجان مارسەكۇلى، سىدىق دۇيسەنبايۇلى، مۇستاقىم مالدىبايۇلى، بياحمەت سارسەنۇلى سياقتى ازاماتتار ءجيى باس قوساتىن ورىنعا اينالعان. [توبىقتى-شىڭعىستاۋ شەجىرەسى. جانبولاتۇلى م. 2004. 70-ب] 

ساكەن سەيفۋلليننىڭ «تار جول، تايعاق كەشۋ» اتتى تاريحي ەڭبەگىندە – «سەمەيدە وبلاستنوي «الاش» پارتياسىنىڭ اشىلعان حابارىن جازعان ەدىك. «سارىارقانىڭ» سوڭعى نومىرىندە بۇل تۋرالى مىنانداي ماقالا باسىلدى دەي كەلە، سەمەي ۋەزىندە الاش پارتياسىنىڭ ۋاقىتشا وبلىستىق كوميتەتىنىڭ ءماجىلىسى وتكەنىن، كوميتەتتىڭ پرەدسەداتەلى حالەل عاپپاسۇلى، جولداسى احمەتجان قوزىباعارۇلى، سەكرەتارى سىدىق دۇيسەنبايۇلى، قازىناشىسى ءانيار مولدابايۇلى، قۇرمەتتى پرەدسەداتەلى ءاليحان بوكەيحان بولعانىن جازادى. [ساكەن سەيفۋللين «تار جول، تايعاق كەشۋ» 1960 جىلى باسىلعان] ءانيار مولداباەۆ سول كەزدەگى مەملەكەتتىك بانكتىڭ قازاق اراسىنان شىققان تۇڭعىش قىزمەتكەرى. ادەتتە، ءانيار مولداباەۆتىڭ قوعامدىق قىزمەتى تۋرالى ايتقاندا، الدىمەن ونىڭ بانك سالاسىنداعى جۇمىسىنا ەرەكشە توقتالىپ ءوتۋ كەرەك. 1915 جىلعى قازاق گازەتىندە «سەمەي. 1913 جىلى سەمەيدە وبششەستۆو ۆزايمنىي كرەديت بانكسى اشىلىپ ەدى. سول بانكتىڭ قازىر 301 چلەنى، 41 820 سوم كاپيتالى بولدى. بيىلدان باستاپ بۇل بانككە اقشا سالعاندارعا سالعان سوماسىنان ون ەسە ارتىق كرەديت اشىلاتىن بولدى. بۇل بانكتىڭ ۋچەتنىي كوميتەتىنە 12 كىسى سايلاندى، مۇنىڭ ەكەۋى - قازاق. گوسۋدارستۆەننىي بانكتە كوپ جىلدان بەرى قىزمەت ەتۋشى ءانيار مولداباەۆ ءھام زارەچنىي سلوبودكا ساۋداگەرى عابدۋلراحمان يۋسىپۇعىلى (ابدىراحمان ءجۇسىپوۆ). بۇل ەكەۋى دە حالىق جايىن جاقسى بىلەتىن ادامدار....» دەپ جازىلىپتى.

بۇل بانكتى قازاقتار «ۋاق-قارىز» سەرىكتىگى دەپ اتاعان. 1918 جىلى «اباي» جۋرنالىن باستىرىپ-شىعارۋشى «ۋاق-قارىز» سەرىكتىگى ەكەنىن ەسكەرسەك ءانيار مولداباەۆتىڭ دا تىكەلەي قاتىسى بارىن ايتۋىمىز كەرەك. سول زاماننىڭ ءىرى كاسىپكەرلەرىنىڭ ءبىرى ابدىراحمان ءجۇسىپوۆتىڭ ۇيىندە ورنالاسقان «جاردەم» باسپاسىنان «اباي» جۋرنالى مەن «سارىارقا» گازەتتەرى شىعىپ تۇرعان. [يبراگيموۆا ق. ححI عاسىرداعى الاشتىڭ اق جولى. 89 بەت. استانا 2015 ]

الاش ۇلت-ازاتتىق قوزعالىسى جىلدارى ءاليحان بوكەيحاننىڭ باسشىلىعىمەن «الاش» پارتياسىنىڭ سەمەي وبلىستىق كوميتەتى قۇرىلعان كەزەدە ءانيار مولداباەۆ ءبىر اۋىزدان ونىڭ قازىناشىسى بولىپ بەكيدى. پارتيانىڭ مۇشەلىك جارناسىن جيناۋ، جالپى پارتيالىق قارجى ماسەلەسى مەن كەيىن الاش ۇلتتىق اۆتانومياسى مەن ۇكىمەتىنىڭ جۇيەلى جۇمىس اتقارۋىن، قارجىلىق ماسەلەلەردىڭ دۇرىس شەشىلىپ وتىرىلۋىن رەتتەگەن، قازىرگى تىلمەن ايتقاندا قارجى ءمينيسترى قىزمەتىن اتقاردى. 

وسى جەردە بولە-جارىپ ايتىپ كەتەتىن ءجاي، ول قازاقتىڭ اۋقاتتى ازاماتتارىنىڭ الاش پارتياسىنا، ۇكىمەتىنە جانە كوسەمدەرى مەن قىزمەتكەرلەرىنە دەمەۋشىلىك جاساپ وتىرۋى. الاشوردا قايراتكەرلەرى شىڭعىستاۋ، ابىرالى وڭىرلەرىندەگى جانە قارقارالى ماڭىنداعى قازاق داۋلەتتىلەرىنىڭ قولداۋىنا سۇيەنىپ وتىرعان. 1906 جىلى مىرجاقىپ دۋلاتوۆتى تۇرمەگە قاماعاندا قاراجان ۇكىباەۆ ونى شىعارىپ الۋ ءۇشىن كەپىلدىككە 2500 رۋبل تولەپتى. ال ومبىدا اقايدىڭ حاسەنى 5000 مىڭ رۋبل بەرگەن. ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ 1908 جىلى سەگىز اي سەمەي اباقتىسىندا وتىرعانى بەلگىلى. سول كەزدە ونى اۋىردى دەپ ەستىگەن ورازبايدىڭ بالاسى مەدەۋ ون قۇلىندى بيە شاعىلعا بايلاتىپ، كۇندە اباقتىعا ءبىر سابا قىمىز بەن ءبىر باعلان سويىپ اپا¬رىپ، ءماجىلىس قۇرىپ وتىرعان ەكەن.

الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ ورتالىق باسقارۋ ورگانى بۇكىلحالىقتىق كەڭەس پەن سەمەي وبلىستىق سوۆەتىنىڭ الاش قالالىق دۋماسى مەن الاش قالالىق قوعامدىق باسقارماسىنىڭ، سونداي-اق سەمەي ۋەزدىك زەمستۆو باسقارماسىنىڭ كەڭسەلەرى نەگىزىنەن الاش قالاسىندا قونىس تەپتى. سەمەي ۋەزدىك زەمستۆوسىنا قاتىستى ءبىر قۇجاتتا ونىڭ كەڭسەسى الاش قالاسىنداعى بەلگىلى باي-كوپەس قاراجان ۇكىباەۆتىڭ ۇيىندە ورنالاسقانى اتاپ كورسەتىلگەن. سونىمەن قاتار، قاراجان ۇكىباەۆ ءوزىنىڭ كوپتەگەن ۇيلەرىنىڭ تاعى ءبىرىن الاش قالاسىندا قازاق بالالارىن وقىتۋ ءۇشىن مەكتەپ عيماراتىنا بەرگەن كورىنەدى.

سول سياقتى ءانيار مولداباەۆتىڭ ۇيىندە الاشوردا باسشىلارى ءاليحان بوكەيحان مەن مىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ وتباسىلارى تۇرعانى تۋرالى گۇلنار مىرجاقىپقىزى: «اكەم 1921-1922 جىلدارى سەمەي گۋبسوتىندا جۇمىس ىستەيدى دە، ءبىز كوميسسارسكايا كوشەسىندەگى ءانيار مولداباەۆتىڭ ەكىقاباتتى جەكەمەنشىك ۇيىندە تۇردىق (كەيىن اباي مۋزەيى بولدى). ۇستىڭگى قاباتىندا ءبىز – دۋلاتوۆتار، بىرىنشىسىندە ءاليحان اتاەكەمنىڭ (بوكەيحانوۆ) ءۇي-ءىشى جايعاسقان ەدى» دەپ ءوزىنىڭ «الاشتىڭ سونبەس جۇلدىزدارى» اتتى ەڭبەگىندە جازادى.

ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان ءانيار قوجابايۇلى انەت بابانىڭ بەسىنشى ۇرپاعى ەكەن. انەت كىشىكۇلى (1623-1723) « جەتى جارعىنىڭ» قۇراستىرۋعا قاتىسقان اتاقتى جەتى ءبيدىڭ ءبىرى. جاس كەزىندە بۇقار شاريفتە ءۇيسىن سارىشۋاش جىراۋمەن بىرگە مەدرەسە بىتىرگەن، يسلام قاعيدالارىنا، شارىعات ەرەجەلەرىنە جۇيرىك بولعان. ادىلدىگىمەن، بىلىمدىلىگىمەن اتى شىققان – دەپ قازاق ەنتسيكلوپەدياسىندا جازىلىپتى. [ قازاق سوۆەت ەنتسيكلوپەدياسى. 2-توم. 42-ب.]

انەت بابا سۇيەگى قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىنە جەرلەنگەن. شاكارىم قاجى قۇدايبەردىۇلى قالقامان-مامىر پوەماسىندا:

انەت باباڭ – ارعىننىڭ ەل اعاسى،
ءارى بي، ءارى موللا عۇلاماسى.
ورتا جۇزدە ۇلگى ايتقان عادىل ەكەن،
سول كەزدە توقسان بەسكە كەلگەن جاسى. – دەيتىن.
«انەت باباڭ ەمەس پە مەنىڭ اتام» دەپ ارۋاقتى بي كەڭگىرباي سىيىناتىن قاسيەتتى ادام وسى كىسى. انەت بابا كىشىكۇلى ءوز زامانىندا «بيلەردىڭ ءبيى»، «ۇلىلاردىڭ ۇستازى»، «بابا» اتانعان، وقىمىستى عۇلاما، مەملەكەتارالىق مامىلەگەر بولعان، كورنەكتى تاريحي تۇلعا. 

اكادەميك الكەي مارعۇلان انەتتىڭ بۇحاراداعى ەڭ جوعارعى ءدىني وقۋ ورنىن ءبىتىرىپ، عۇلامالىق ياعني اكادەميكتىك دارەجە العان قۇجاتى ساقتالعان دەگەن. [بەكەن يسابەكوۆ. ۇلىلار مەكەنى. نوۆوسيبيرسك 2001. 36 بەت ]ول كەزدە دۇنيەنىڭ بۇحاراداعى «كوگەلتاش» مەدرەسەسىنە ءتورت بۇرىشىنان تالانتتى شاكىرتتەر كەلىپ ءبىلىم الىپ، وقۋدى تاۋىسقان سوڭ ءاربىر شاكىرتتىڭ قابىلەتىنە قاراي قۇجات بەرىلەدى ەكەن. انەت بابا وزىمەن قاتار وقىعان شاكىرتتەردىڭ بارىنەن ۇزدىك شىعىپ، عۇلاما-دامۋللالاردىڭ باتاسىن الىپ جولعا شىققالى تۇرعاندا، بۇحارانىڭ ءدىن باسى - شەيح ۇل-يسلام بابا وعان بىلاي دەپ سۇراق قويىپتى:

- انەت، مىنە سەن عۇلاما بولداڭ. قادامىڭ قۇتتى بولسىن! ەندى تۇركىستانعا جۇرگەلى وتىرسىڭ. بىراق وندا ءبىز سايلاعان ءمۇفتي بار. ول ءبىر قاسيەتتى ادام. ساعان مۋفتيلىكتەن باسقا لاۋازىمدى لايىق كورمەي وتىرمىز. نە ىستەگەن ءجون؟ 

- امىرىڭىزگە قۇلدىق، شەيح-ۇل-يسلام. مەن تۇركىستانعا بارعاندا لاۋازىم ىزدەپ بارا جاتقانىم جوق. 

- ەندى نە ىزدەپ باراسىڭ؟

- ەلىمدى ىزدەپ بارامىن. ەن ساحارانى ەن جايلاعان قازاق دەگەن حالىق بار. سول حالقىما قىزمەت ەتەمىن، - دەپتى انەت بابا. 

شىنىندا، ول تۇركىستان، ساۋران، قارناقتاعى مىڭ سان مەشىتتىڭ ەشقايسىنىڭ ءمۋفتيى بولماعان. قانداي ۋاقىتتا دا حالىق اراسىندا جۇرگەن، ەلىمەن بىرگە بولعان. سونىڭ ءۇشىن ەلى ونى توبەسىنە كوتەرىپ، ءاز اۋليە تۇتقان. 

انەت بابا ءاز تاۋكە زامانىنىڭ ىرگەلى ءبيى، ءارى حان ورداسىنداعى كەڭەس مۇشەسى رەتىندە ايگىلى «جەتى جارعىنى» جاساۋشىلاردىڭ ءبىرى ەكەنى تاريحي دەرەكتەردە دە، حالىق جادىندا دا ساقتالعان. وسى قابىلدانعان ادەت-عۇرىپ، تۇرمىستىق زاڭى نەگىزىندە حالقىمىز ەل اراسىنداعى داۋ-دامايدى، ىشكى-سىرتقى ساياسات، ديپلوماتيالىق قارىم-قاتىناستاردى رەتتەپ وتىرعان. 

حالقىمىزدىڭ تانىمدىق تۇسىنىگى، ىزگىلىك قاسيەتتەرى، الەم سىرىن، تابيعي قۇبىلىستاردى تانۋداعى قاسيەتتى 7 سانىمەن شامالاناتىن. «جەتى جارعىمەن» قاتار «جەتى ءشارىپ»، «جەتى قازىنا»، «جەتى جۇرت»، «جەتى عالىم»، «جەتى حاق»، «جەتى قات كوك»، «جەتى قات جەر».... سياقتى جۇمباق سىرلى ءسوز تىركەستەرىنىڭ كوبى انەت بابانىڭ ەسىمىمەن تىعىز بايلانىستى.

دۇنيەدە نەشە جەتىم بار؟ دەپ سۇراعاندا انەت باباڭ:

- دۇنيەدە جەتى جەتىم بار. ولار مىنالار:
ءسوز جەتىم – ىنتامەنەن تىڭداماسا،
ءبوز جەتىم – كيىلمەستەن توزعان بولسا.
جەر جەتىم – يەسى جوق قالعان بولسا،
ەل جەتىم – جاقسى باسشى ارمان بولسا.
كول جەتىم – قاز قونباسا، قۇستار ۇشىپ،
ەر جەتىم – جەكە قالسا تىزە قۇشىپ.
بولماسا زامانداسىڭ تويعا بارما،
باسىڭا جالعىزدىقتىڭ تورى ءتۇسىپ، - 
دەگەن ەكەن.

قازاق «جەتى جوق» دەپ انەت بابانىڭ تۇسىنان مىنا نارسەلەردى ايتادى:
اسپاندا تىرەۋىش جوق،
جەردە ولشەۋىش جوق،
تاستا تامىر جوق،
اللادا باۋىر جوق،
اققۋدا ءسۇت جوق،
جىلقىدا ءوت جوق.

انەت باباڭنان «جەتى قازىناعا نەلەر جاتادى؟» دەپ سۇراعاندا ول كىسى:

- ايەل، ەر جىگىت، ءىلىم-ءبىلىم، جۇيرىك ات، قىران بۇركىت، بەرەن مىلتىق، العىر يت، - دەگەندە بىرەۋ تۇرىپ:

- بابا قازاقتا «بالا بەلدە، قاتىن جولدا» دەۋشى ەدى عوي. ەر جىگىت قاتىندى جاۋدان بارىپ ولجالاپ الادى، ايتتىرسا قالىڭ مالىنا قىرىق جەتىنى ايداپ اپارىپ بەرەدى. بۇل – شىعىن. قازاقتىڭ تاعى ءبىر ماتەلى «قوينىڭداعى قاتىنىڭا سەنبە، استىڭداعى اتىڭا سەنبە» دەيدى. «اتىڭ جامان بولسا ساتىپ قۇتىلاسىڭ، قاتىنىڭ جامان بولساي قايتىپ قۇتىلاسىڭ؟" دەگەن دە ءسوز بار. سوعان قاراعاندا «ايەلدى جەتى قازىنانىڭ ءبىرى» دەۋ دۇرىس بولا قويار ما ەكەن؟ 

- ايەل جەتى قازىنانىڭ ءبىرى عانا ەمەس، ءبىرىنشىسى بولۋعا لايىق، - دەپتى انەت بابا سوندا. – دۇنيەدەگى بار تىرشىلىك اتاۋىنىڭ اناسى – ايەل. انانىڭ جامانى بولمايدى. سوندىقتان وعان ءتىل تيگىزۋگە دە، قول كوتەرۋگە دە بولمايدى. پايعامبارىمىزدىڭ ءوزى ايەلدەردى قاتتى قۇرمەت تۇتقان. ال ءبىردى-ەكىلى اۋىلدىڭ بەپىلاۋىزى ايەل تۋرالى جامان ءسوز ايتار بولسا، ول حالىقتىڭ پىكىرى ەمەس. وندايلارعا تىيىم سالۋ كەرەك، - دەپتى.

انەت بابانىڭ وسى سوزىنەن كەيىن ايەلدىڭ جەتى قازىنانىڭ ءبىرى ەكەنىنە كۇمان كەلتىرۋ قازاق اراسىندا مۇلدەم تيىلىپتى. انەت بابانىڭ ءوز باسىنىڭ ونەگەلى ۇلگىس، بيلىكتە، كەڭەس، جيىندا ايتقان كەستەلى ءسوز ورنەكتەرى، وي تولعامدارى، ءتۇيىندى تۇجىرىمدارى حالقىمىزدىڭ ماقال-ماتەلدەرىنە اينالىپ، رۋحاني بايلىق قازىناسىن مولايتا تۇسسە كەرەك. ءالى دە بولسا انەت بابا ايتقان ەكەن دەيتىن «تاۋىنا قاراي - قىرانى، جەرىنە قاراي قۇلانى»، «ۇلىسىنا قاراي – ۇرانى، ۇرانىنا قاراي – ۇلانى»، «ساباسىنا قاراي – پىسپەگى، مۇرنىنا قاراي – ىسكەگى» دەگەن سوزدەرى كوپ. [ مەرعالي ىبىرايىموۆ. اباي جۋرنالى. №7, 1997 جىل. ]

قازاق بالاسى تۇركىستاندى استانا ەتىپ، شالقىپ-تاسىپ داۋرەنى ءجۇرىپ تۇرعان زاماندا الاشتىڭ باس ءبيى ءۇيسىن تولە بيدەن بىرەۋلەر: -ۋا تولە بي، ءبىز اداسساق سىزدەن اقىل سۇرايمىز، ءسىز اداسساڭىز كىمگە جۇگىنەسىز؟ – دەپ سۇراپتى.

- انەت باباڭ بار ەمەس پە؟ – دەگەن ەكەن سوندا تولە بي. 

انەت بابانى قازاقتىڭ توبە بيلەرى تولە بي، قاز داۋىستى قازبەك بي، ايتەكە بيلەر وزدەرىنە ۇستاز تۇتىپ، اق باتاسىن العان ەكەن. [ماماشارىپتەگى ءا. انەت بابادان انۋارعا دەيىن. اتامۇرا. 1992. 20-31 بب.]

ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاسىپ كەلە جاتقان تەكتىلىكتىڭ تامىرىنا ۇڭىلسەك، شەجىرە دەرەكتەرى بويىنشا انەت بابا اباي قۇنانبايۇلىنىڭ التىنشى اتاسى ايتەكپەن ءبىر تۋىسادى. انەت بابادان شاقا، شاقادان – تاۋكە، تاۋكەدەن – شەگىر، ودان قوجاباي، مولداباي، تاكى تۋادى. قوجابايدان – سۇندەتباي، ۇمبەتباي، ءانيار تۋعان. ءانياردىڭ ساپارعالي ەسىمدى ۇلى بولعان. 1910 جىلدارى ول بالاسىن كاكىتايدىڭ قىزىنا ۇيلەندىرگەن. ساپارعاليدان مۇحامەتعالي اتتى نەمەرە سۇيگەن. ءانياردىڭ اعاسى سۇندەتبايدان قالاۋبەك پەن يسلامبەك تۋعان. يسلامبەكتەن سامات، ساعىنتاي، ماقسۇت جانە نۇرجامال ەسىمدى بالالار تارايدى. نۇرجامالدى كىشكەنە كۇنىنەن ءانيار ءوز باۋىرىنا باسىپ، اتاقتى اباي اتامىزدىڭ اتاسى وسكەنبايدىڭ جاقىبىنان تۋعان اقبەردى قاجىنىڭ ۇساتايىنىڭ ۇلى جۇماتايعا ۇزاتادى. اقبەردى مەن سۇندەتباي بالالارى ەلگە سىيلى بولعان. اقبەردىنىڭ بالالارى قيساتاي مەن ءومىرتاي سۋديا بولىپ سەمەي ۋەزىنىڭ شىڭعىس بولىسىندا قىزمەت جاساعان، ال يسلامبەك القا بي بولىپ سايلانعان. يسلامبەك كەڭەس ۇكىمەتىنىڭ قۋعىنىنا ءتۇسىپ، بالا-شاعاسى دا ەلدەن كەتۋگە ءماجبۇر بولادى. يسلامبەكتىڭ ءبىر بالاسى ماقسۇتتى ءانيار ءوز اتىنا جازدىرىپ، مەكتەپكە بەرىپ امان ساقتاپ قالعان. يسلامبەكتىڭ تاعى ءبىر بالاسى سامات سۇندەتباەۆ ءوزىنىڭ تالابىمەن وقۋ وقىپ، ەڭبەكپەن كوتەرىلىپ، كەيىن كەڭەس وداعىنىڭ ديپلوماتيالىق كورپۋسىنىڭ وكىلى، يەمەن اراب رەسپۋبليكاسىنداعى ەلشىلىكتىڭ ەكىنشى حاتشىسى بولعان تانىمال ديپلومات بولدى. ءانياردىڭ تاربيەسىندە وسكەن ماقسۇت كەيىن قاراۋىلعا ورالىپ، دۇكەن-شەبەرحانا ۇستاعان، اۋىلدا تەحنيكا ءتىلىن جەتىك بىلەتىن بىردەن-ءبىر ادام بولعان. ماقسۇت بالالارىنىڭ تەگى ءانياروۆتار بابالارىنىڭ اتىن ساقتاپ، يگى ىستەرىن ۇرپاقتان-ۇرپاققا جالعاپ كەلەدى.

ارداق بەركىمباي، جۋرناليست-زەرتتەۋشى

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2104
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2517
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2210
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1625