جەمىس، كوكونىس ءوندىرىسى بويىنشا الەمدىك نارىقتاعى قازاقستاننىڭ ۇلەسى 1 پايىزعا دا جەتپەيدى ەكەن. سونداي-اق قازاقستان ورتالىق ازياداعى جەمىس، كوكنىس يمپورتتايتىن مەملەكەتتەردىڭ ەڭ الدىندا تۇر. سوندىقتان ماماندار بۇل سالا تولىق جاڭارتۋدى قاجەت ەتەدى دەپ ەسەپتەيدى. ول ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ وسى سالانى دامىتۋ ماقساتىندا ۇكىمەت شارۋالارعا قانداي كومەك بەرەدى؟

تەحنيكالىق جابدىقتاردىڭ توزۋى، زاماناۋي قويمالاردىڭ جەتىسپەۋى، وڭدەۋ ءىسىنىڭ جولعا قويلماۋى – بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى باستى پروبلەمالار. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە جەمىس، كوكونىستەردى وڭدەۋ ماسەلەسىن كوتەرۋ ءالى ەرتەرەك، ويتكەنى قازىر ءبىزدىڭ ەلىمىز جەمىس پەن كوكنىستىڭ ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى يمپورتەرى. الدىمەن شەتەلدەن كەلەتىن يمپورتتىق ونىمدەردى ازايتۋ قاجەت. مىنە، سودان كەيىن عانا وڭدەۋ ءىسىن قولعا الۋعا بولادى. 

ساراپشى مامانداردىڭ پىكىرىنشە ەلىمىزدىڭ جەمىس، كوكونىس سالاسىن تولىقتاي جاڭارتۋ قاجەت. الەمدەگى جەمىس، كوكونىس وندىرىسىندەگى قازاقستاننىڭ ۇلەسى 1 پايىزعا جەتپەسە دە، وتاندىق وندىرۋشىلەر جاز، كۇز مەزگىلىندە ەلىمىزدىڭ ىشكى نارىعىن جەمىس جانە كوكنىسپەن تولىقتاي قامتاماسىز ەتەدى. جاز ماۋسىمىندا فەرمەرلەر 789 مىڭ توننا جەمىس-كوكنىس جينايدى ەكەن. جەمىس پەن كوكونىستىڭ جەتىسپەۋىشىلىگى قىس پەن كوكتەم ايلارىندا بايقالادى. ويتكەنى وسى مەزگىلدەردەگى ىشكى نارىقتىڭ جەمىس پەن كوكونىسكە دەگەن سۇرانىسى 683 مىڭ توننا. ماۋسىمارالىق كەزدە ەلىمىزدەگى جىلىجايلار 153 مىڭ توننا كوكونىس وسىرەدى. ال قالعان 530 مىڭ توننا ورتالىق ازيا ەلدەرىنەن، قىتايدان، رەسەيدەن، يراننان اكەلىنەدى. 

جەمىس، كوكونىس وندىرىسىمەن نەگىزىنەن ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىگى اينالىسدى. ارينە، بۇل ايماقتاردا شاعىن شاۋرا قوجالىقتارى كوپ. الايدا ولاردىڭ كەيدە مەجەلەگەن ءونىمدى وندىرۋگە شامالارى جەتپەي جاتادى. وعان شارۋالاردىڭ سۋعارۋ تەحنولوگيالارىن، تىڭايتقىشتاردى ۇتىمدى قولدانا الماۋى سەكىلدى ماسەلەلەرى كەدەرگى بولادى. وسىنداي ولقىلىقتى جويۋ ءۇشىن وسىدان ەكى-ءۇش جىل بۇرىن مەملەكەتتىك باعدارلاما اياسىندا ايماقتاردى دامىتۋ پيلوتتىق جوباسى ىسكە قوسىلدى. وسى باعدارلاما اياسىندا شارۋا قوجالىقتارى ءوز كورسەتكىشتەرىن ەكى ەسەگە دەيىن ارتتىرۋعا مۇمكىندىك الدى. پيلوتتىق باعدارلامادا، ايتالىق ءبىر ءوڭىردىڭ جيىرما شاقتى شارۋاشىلىقتارى بىرىگىپ، قالالارداعى ۇلكەن ءبىر سۋپەرماركەتتكە ونىمدەرىن شىعارادى. ءبىر اۋداننىڭ وزىندە جۇزدەگەن شارۋا قوجالىقتارى بار. الايدا ولاردىڭ ءبارىن قامتۋعا مۇمكىندىك بولا بەرمەيدى. ەگەر وسىنداي لوگيستيكالىق ماسەلەلەر شەلىسە، جەرگىلىكتى شارۋالاردىڭ ءىسى العا باسپاق.

Abai.kz