«اقشا سۋ سياقتى، از بولسا – ءشول، كوپ بولسا – سەل. تەك جەتكىلىكتى بولسا عانا تىرشىلىككە ءنار بەرەدى». تۇرىكتىڭ ءبىر باسىلىمى الەمنىڭ ءتۇرلى ەلدەرىنەن سىرتقا قاشىپ جاتقان اقشا تۋرالى ماقالاسىن وسىنداي قاناتتى سوزبەن تۇيىندەپتى.

اقشا مەن مۇناي جۇرتتىڭ كۇن سايىن قاۋجايتىن تاقىرىبىنا اينالدى. بىتپەيتىن بولجام، سان ءتۇرلى ساۋەگەي. 

كەشە باس بانكير دانيار اقىشەۆ تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى باعامى پالەندەي وزگەرمەيتىنىن مالىمدەدى. بىراق سول باعام تاعى دا سەكىرىپ، 390-عا جەتتى...
ايتا كەتكەن ءجون، ۇلتتىق بانكتىڭ جاڭا توراعاسىنىڭ باستى مىندەتى تەڭگەگە دەگەن سەنىمدى كۇشەيتۋ ەدى. 

توراعانىڭ پىكىرىنشە، تەڭگەنىڭ باعامى رەسەي ءرۋبلىنىڭ احۋالىنا قاراي قۇبىلىپ وتىرادى. ءبىر انىعى، بىلتىر دەۆالۆاتسيانى اۋىزدىقتاۋ ماقساتىمەن 17,7 ملرد دوللار جۇمسالىپتى. بۇل از اقشا ەمەس، ارينە. د.اقىشەۆ «ەلدىڭ ۆاليۋتا قورىنداعى 91,6 ملرد دوللار تۇراقسىزدىققا جول بەرمەيدى» دەپ جۇرتتى سەندىرۋگە تىرىستى.

بۇل جەتىدە شەتەلدىك ءبىر ساراپشى توسىن پىكىرىن جاريا ەتتى. Blouinnews.com ينتەرنەت باسىلىمىنىڭ ساراپشىسى مايكل لەرنەرگە جۇگىنسەك، قۋات كوزىن ەكسپورتتايتىن وزگە ەلدەرگە قاراعاندا قازاقستان مۇنايعا تىم تاۋەلدى ەمەس. ويتكەنى، ەلىمىزدەگى ۋران قورى 80-90 جىلعا جەتەدى. ال «قازاتومونەركاسىبى» كومپانياسى 2014 جىلى 24 مىڭ توننا ءونىم ءوندىرىپ، الەمدەگى كوش باستاۋشىلاردىڭ قاتارىندا. راس، ۋراننىڭ قازىرگى باعاسى بۇرىنعىداي قىمبات ەمەس. 1 فۋنت ۋراننىڭ قۇنى (0,4 كەلى) 35-40 دوللار اراسىندا. عالامدىق داعدارىسقا دەيىن 65 دوللاردان تومەن تۇسپەۋشى ەدى. مايكل لەرنەر ءوز پىكىرىنە دايەك رەتىندە دۇنيەجۇزىندە ۋراندى پايدالاناتىن اتوم ەلەكتر ستانساسى بەرەتىن قۋات كوزىنىڭ ۇلەسى 11 پايىزعا جەتكەنىن ءارى بۇل كورسەتكىش وسە تۇسەدى دەپ ەسەپتەيدى. 

«قارا التىن» باعاسى قۇلدىراي تۇسكەن بۇل اپتادا تىعىرىقتان شىعاراتىن جول بار ەكەنىن نۇسقاعان تاعى ءبىر مامان دەپ ۆاگيت الەكپەروۆتى ايتۋعا بولادى. رەسەيدەگى جەكەمەنشىك «لۋكويل» كومپانياسىنىڭ پرەزيدەنتى مۇناي ونىمدەرىنىڭ جاعدايى جامان ەمەس ەكەنىن، وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ پايداعا كەنەلىپ جاتقانىن ايتتى. ءجونى بار ءسوز. داعدارىس كۇشەيگەنىمەن بەنزين «جەيتىن» كوشەدەگى كولىكتىڭ ءنوپىرى سەيىلگەن جوق. قىرعىز كورشىلەرىمىز وسى ءۇردىستى ەسكەرسە كەرەك. شۋ وبلىسىنداعى توقماق قالاسىندا قىتاي ينۆەستورلارىنىڭ كومەگىمەن مۇناي وڭدەۋ كاسىپورنى ىسكە قوسىلدى. ال ءبىزدىڭ ماڭعىستاۋ وڭىرىندە وسىنداي زاۋىت اشۋدى كوزدەيتىن نيەتىمىز ءالى جۇزەگە اسپاي تۇر. مۇنداي كاسىپورىن جەرگىلىكتى سۇرانىستى قامتاماسىز ەتىپ قانا قويماي، يراننىڭ تەرىستىك وڭىرلەرىنە مۇناي ونىمدەرىن ساتۋعا، قازىناعا ءدال قازىر اسا قاجەت قارجىنى قۇيۋعا مۇمكىندىك بەرەر ەدى. 

مۇناي باعاسىنىڭ ارزانداۋى تاعى ءبىر ماتەلدى دۇنيەگە اكەلدى. «ارزان مۇناي – اششى ءدارى. اششى بولسا دا ەمدەيدى». بۇل جولعى داعدارىستان ساباق الىپ، شيكىزاتقا تەلمىرتپەيتىن ءتيىمدى جولدى تاپساق يگى.

سرايىل سمايىل

"جاس قازاق" گازەتى