جۇما, 3 مامىر 2024
دات 9897 1 پىكىر 13 قازان, 2015 ساعات 15:03

پۋتينگە سۇراق

قازان ايىنىڭ ورتاسىندا رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين قازاقستانعا رەسمي ساپارمەن كەلەدى دەپ حابارلاعان ەدىك. قاراڭىز:  http://abai.kz/post/view?id=4952

كورشى ەل باسشىسىنىڭ وسى رەسمي ساپارىنا وراي «پۋتينگە كىم سۇراق قويادى؟» دەپ ماسەلە كوتەرگەن بولاتىنبىز. بۇل سۇراق –  پۋتين مىرزاعا قويار سۇراعى كوپ قازاق قوعامىنىڭ ىشىندەگىسىن قوزعاپ جىبەرسە كەرەك. رەداكتسيامىزعا ورىس تىلىندە، قر پرەزيدەنتى نازارباەۆ پەن رف پرەزيدەنتى پۋتينگە اشىق حات تۇرىندە جولدانعان بىرنەشە ساۋال كەلىپ ءتۇستى. شەكارالاس ءارى ەكونوميكالىق وداق اياسىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ەلدەردىڭ اراسىندا بولىپ تۇراتىن ماسەلەلەرگە ەل باسشىلارىنىڭ نازارىن اۋدارۋ ءۇشىن جازىلعان حاتتى تۇپنۇسقادا جاريا ەتكەندى ءجون كوردىك.  

 

پرەزيدەنتۋ رەسپۋبليكي كازاحستان

ن.ا. نازارباەۆۋ

پرەزيدەنتۋ روسسيسكوي فەدەراتسي

ۆ.ۆ. پۋتينۋ  

كوپيا: سوۆەت بەزوپاسنوستي وون 

 وبسە

 

ۋۆاجاەمىە پرەزيدەنتى!

مى، گرۋپپا ۋچەنىح-اكادەميكوۆ، نارودنىح پيساتەلەي، وبششەستۆەننىە دەياتەلي، رۋكوۆوديتەلي اسسوتسياتسي سلاۆيانسكيح، رۋسسكيح ي كازاتسكيح وبەدينەني، ا تاكجە چلەنى اسسامبلەي نارودوۆ كازاحستانا، ۆ پيسماح پرەزيدەنتام روسسي ي كازاحستانا ۆ 2011-2012گگ. پودنيمالي ۆوپروس وب وتكرىتي دەتسكيح سادوۆ، شكول ي فيليالوۆ كازاحسكيح ۋنيۆەرسيتەتوۆ نا مەستاح پلوتنوگو پروجيۆانيا روسسيسكيح كازاحوۆ.

پراۆيتەلستۆو رف ي مينيستەرستۆو پروسۆەششەنيا نام وتۆەتيلي، چتو ەتوت  ۆوپروس ۆ داننوە ۆرەميا نە رەشاەتسيا يز-زا نەسوۆەرشەنستۆا روسسيسكيح زاكونوۆ.

ۆمەستو ەتوگو زا پوسلەدنيە گودى ۆ روسسي بىلي زاكرىتى بولەە 1000 ناتسيونالنىح شكول. مى سچيتاەم، چتو ەتو ديسكريميناتسيا ۆسەح نەرۋسسكيح نارودوۆ روسسيسكوي فەدەراتسي، ۆ ت.چ. كازاحوۆ، كوتورىە جيۆۋت نا سۆوەي زەملە. يلي ەتو پوليتيكا سدەلات ۆسەح رۋسسكيمي، كاك ەتو پىتاليس دەلات كوممۋنيستى، «سوۆەتسكيمي ليۋدمي»؟

كوگدا رۋكوۆودستۆو روسسي سوبيراەتسيا ۋسترانيت ەتي دراكونوۆسكيە مەتودى ۆ سيستەمە وبرازوۆانيا ي سدەلاەت ەگو بولەە گۋماننىم؟

گوسپودين پۋتين، ۆى ۆ پروشلوم گودۋ نا مولودەجنوم فورۋمە ۆ سەليگەرە، وتۆەتيلي جۋرناليستۋ، چتو «… ۋ كازاحوۆ نە بىلو گوسۋدارستۆەننوستي نيكوگدا». يستوريچەسكايا ناۋكا پولنوستيۋ وپروۆەرگاەت ەتو ۋتۆەرجدەنيە. پوەتومۋ، سچيتاەم ەتو وشيبكوي.

ا. ۆ پريلەگايۋششيح رايوناح روسسيسكيح ۆوەننىح پوليگونوۆ ۆ كازاحستانە نا پلوششادي وكولو 10 ملن گا ۋروۆەن ونكولوگيچەسكيح زابولەۆاني پرەۆىشاەت سرەدنە رەسپۋبليكانسكيە پوكازاتەلي ۆ 10-12 راز، سۋيتسيد دو 6-7 راز. ەتو پوسلەدستۆيە ۆوەننىح پوليگونوۆ!

ب. سەريا اۆاري پروتونوۆ زا پوسلەدنەە گودى ستالي پريچينوي ماسسوۆوي گيبەلي ديكيح ي دوماشنيح جيۆوتنىح، ا تاكجە ۋۆەليچەنيە دەتسكوي ي ماتەرينسكوي سمەرتنوستي ۆ كازاحستانە. پريچينوي تومۋ، يسپولزوۆانيە گەپتيلا، س سودەرجانيەم راديواكتيۆنىح ەلەمەنتوۆ سترونتسي ي پولونيا.  گەپتيل ستال پريچينوي پوياۆلەنيا مۋتانتنىح – «التايسكيح دەتەي» ي درۋگيح ماسسوۆىح بولەزنەي. سرەدنيايا پرودولجيتەلنوست جيزني جيتەلەي پريلەگايۋششيح ك كوسمودرومۋ ي ۆوەننىم پوليگونام رايونوۆ نە پرەۆىشاەت 57-59 لەت.

ناسەلەنيە كازاحستانا پروتيۆ سۋششەستۆوۆانيا روسسيسكيح پوليگونوۆ نا ەگو تەرريتوري ي پولەتا كوسميچەسكيح راكەت س يادەرنىم توپليۆوم. ترەبۋەت يح زاكرىت! كوگدا ۆى سوبيراەتەس، زاكرىت ۆوەننىە پوليگونى ي زامەنيت گەپتيل نا بەزوپاسنوە توپليۆو يلي پريوستانوۆيت پولەت پروتونوۆ يز كوسمودروما بايكونۋر؟!

پو داننىم نەزاۆيسيمىح ەكسپەرتوۆ سرەدني ۋششەرب وت اۆاري پروتونا (بولەزني ناسەلەنيا، زاراجەنيە وكرۋجايۋششەي سرەدى، ماسسوۆوي گيبەلي دوماشنيح ي ديكيح جيۆوتنىح) سوستاۆلياەت $400-500 ملن.

پوچەمۋ، رف نە ۆوزمەششاەت ۋششەرب وت پوسلەدستۆي اۆاري؟

پوچەمۋ وپلاتا زا ارەندۋ كوسمودروما بايكونۋر ۆ 16-20 راز مەنشە، چەم ۆ درۋگيح كوسمودروماح؟ كوگدا پلانيرۋەتە ۋسترانيت ەتوت نەدوستاتوك؟

زا 1949-1991 گودى نا پوليگونە سەميپالاتينسك، تايسويگان، ازگير ي درۋگيح مەستاح بىلو پرويزۆەدەنو بولەە 500 اتومنىح ۆزرىۆوۆ پود زەملەي، نا زەملە ي ۆ ۆوزدۋحە. كازاحستان ياۆليالسيا سامىم كرۋپنىم اتومنىم پوليگونوم ۆ ميرە.

ۆ ميرە ەششە نە رازرابوتانى تەحنولوگي بەزوپاسنوگو يسپولزوۆانيا اتومنوي ەنەرگي ي حرانەنيا ەە وتحودوۆ. پوەتومۋ پورتۋگاليا، انگليا پولنوستيۋ وتكازاليس وت اەس، فرانتسيا ي درۋگيە سترانى ناپولوۆينۋ سوكراتيلي يح كوليچەستۆو. 75% ەنەرگي ۆ گوللاندي - ەتو التەرناتيۆنىە يستوچنيكي ەنەرگي. ك 2020 گودۋ دوليۋ التەرناتيۆنوي ەنەرگەتيكي ۆ ەۆروسويۋزە پلانيرۋەتسيا دوۆەستي دو 20%. پوسلە اۆاري ۆ فۋكۋسيمو ودنا ترەت ميروۆوگو وكەانا موجەت بىت زاراجەنا ي ەتو تراگەديا پودتولكنۋلا ك پوسلەدوۆاتەلنومۋ وتكازۋ وت اەس ۆو ۆسەم ميرە.

پري رازۋمنوم يسپولزوۆاني پروەكتوۆ ەكسپو-2017, كازاحستان ۆ بليجايشيە گودى سموجەت پوكرىت دو 30% پوترەبنوستي ۆ ەلەكتروەنەرگي زا سچەت ۆوزوبنوۆلياەمىح يستوچنيكوۆ. كازاحستان، 200 لەت موجەت پولنوستيۋ وبەسپەچيت سەبيا ەلەكتروەنەرگيەي زا سچەت ۋگلەۆودورودوۆ، ۋگليا، ۆودى ي درۋگيح التەرناتيۆنىح يستوچنيكوۆ.

پوەتومۋ، بولەە 90% ناسەلەنيا سترانى پروتيۆ سترويتەلستۆا دۆۋح اتومنىح ەلەكتروستانتسي ۆ كازاحستانە.

مى جەلاەم ۆام دالنەيشيح ۋسپەحوۆ ۆ ۋكرەپلەني درۋجبى دۆۋح ستران ۆو بلاگو يح پروتسۆەتانيا.

 

س ۋۆاجەنيەم، 

 

اكيم جانۋزاك - پرەزيدەنت مەجدۋنارودنوگو ينستيتۋتا چەلوۆەكا،

                               چلەن -كورر. ناەن رك، اكادەميك ەۆروپەيسكوي

                               اكادەمي ەستەستۆەننىح ناۋك;                                                  

سابدەن ورازالى - پرەزيدەنت سويۋزا ۋچەنىح كازاحستانا،

                               لاۋرەات گوسۋدارستۆەننوي پرەمي رك، دوكتور

                               ەكونوميچەسكيح ناۋك، اكادەميك نيا رك;                                                       

سۋلەيمەنوۆ ولجاس - پرەزيدەنت مەجدۋنارودنوگو انتيادەرنوگو

                               دۆيجەنيا «نەۆادا – سەميپالاتينسك»، چرەزۆىچاينىي ي

                               پولنوموچنىي پوسول رەسپۋبليكي كازاحستان، پوەت;

شاحانوۆ مۋحتار - پرەدسەداتەل نارودنو-دەموكراتيچەسكوگو

                               دۆيجەنيا «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ»، چرەزۆىچاينىي ي

                               پولنوموچنىي پوسول رەسپۋبليكي كازاحستان، پوەت;

اۋەزوۆ مۋرات - پرەدسەداتەل فوندا يمەني م.و. اۋەزوۆا، چرەزۆىچاينىي

   ي پولنوموچنىي پوسول رەسپۋبليكي كازاحستان، ۋچەنىي;

ەلەۋسيزوۆ مەلس - پرەزيدەنت ەكولوگيچەسكوگو سويۋزا اسسوتسياتسي ي

                               پرەدپرياتي كازاحستانا «تابيعات»;

تۋياكباي جارماحان - پرەدسەداتەل وسدپ «اكجول»، گوسۋدارستۆەننىي ي

   وبششەستۆەننىي دەياتەل;     

احاناەۆ ا......       - پرەزيدەنت اكادەمي يسسكۋسستۆا رك، لاۋرەات

                               گوسۋدارستۆەننوي پرەمي رك، زاسلۋجەننىي دەياتەل رك،

                               ماستەر ميرا;

توكاشباەۆ مارات - گلاۆنىي رەداكتور گازەتى «پرەزيدەنت جانە حالىق»،

 

                               اكادەميك اپن رك، پروفەسسور;

گابجاليلوۆ حايرۋللا - پرەزيدەنت يستوريكو-يسسلەدوۆاتەلسكوگو

                              تسەنترا «الاش»، اكادەميك اسن رك، دەياتەل كۋلتۋرى رك;

جاكەەۆ گابيدەن - پرەدسەداتەل فوندا يم. گ.م. مۋسرەپوۆا;                                                                               

اباگان مۋكتارحان - پرەدسەداتەل وبششەستۆەننوگو فوندا كەنەسارى حان;                 

وشانبەكوۆ نۋرجان – چلەن-پراۆلەنيا نارودنو-دەموكراتيچەسكوگو

                                                           دۆيجەنيا «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ»; 

گابباسوۆ سوۆەت-حان – دوكتور مەديتسينسكيح ي پەداگوگيچەسكيح ناۋك،  

                               زاسلۋجەننىي دەياتەل رك، لاۋرەات پرەمي يمەني  

                               ماحامبەتا، اكادەميك مەجدۋنارودنوي اكادەمي يمەني  

                               م.نوسترادامۋسا;  

كيراباەۆ سەريك – دوكتور فيلولوگيچەسكيح ناۋك،  پروفەسسور، اكادەميك

                               نان رك;

كايداروۆ ابۋگالي – دوكتور فيلولوگيچەسكيح ناۋك،  پروفەسسور، اكادەميك

                               نان رك;

ايتباەۆ وميرزاك - دوكتور فيلولوگيچەسكيح ناۋك،  پروفەسسور، اكادەميك

   نان رك، پرەدسەداتەل مەجدۋنارودنوگو وبششەستۆا 

   «قازاق ءتىلى»;

كالماتاەۆ مۋرات – گەنەرال-مايور، وبششەستۆەننىي ي گوسۋدارستۆەننىي

                               دەياتەل;

مىرزاحمەتوۆ مەكەمتاس - اكادەميك، لاۋرەات گوسۋدارستۆەننوي پرەمي  

                               رەسپۋبليكي كازاحستان;  

ۋتەلباەۆ مۋحتارباي – دوكتور فيزيكو-ماتەماتيچەسكيح ناۋك، پروفەسسور، 

                               اكادەميك، لاۋرەات گوسۋدارستۆەننوي پرەمي رك;  

راكيشەۆ بايان – ۆيتسە-پرەزيدەنتسويۋزا ۋچەنىح رك، اكادەميك نان رك،

                               زاۆ.كافەدروي كازنتۋ;

كابىشۋلى گابباس – پيساتەل، لاۋرەات مەجدۋنارودنوي ليتەراتۋرنوي

    پرەمي «الاش»، پوچەتنىي جۋرناليست كازاحستانا;

جۋماديلوۆ كابدەش – نارودنىي پيساتەل كازاحستانا، لاۋرەات

                                گوسۋدارستۆەننوي پرەمي رك;

يسابەكوۆ دۋلات – پيساتەل ي دراماتۋرگ، گلاۆنىي رەداكتور جۋرنالا 

                                   «مادەنيەت»، لاۋرەات گوسۋدارستۆەننوي پرەمي رك;

سماتاەۆ سوفى – پيساتەل،  لاۋرەات مەجدۋنارودنوي ليتەراتۋرنوي  

                                پرەمي «الاش»;

ەلۋباي سماعۇل - پيساتەل، ۆيتسە-پرەزيدەنت پەن-كلۋبا; 

ارالباي نۋگمان – دوكتور بيول. ناۋك، پروفەسسور، ديرەكتور ني  

                               «ەستەستۆەننوناۋچنىح پروبلەم ي يننوۆاتسيوننىح  

                               تەحنولوگي»;  

كاپەكوۆا گۋلنار – ديرەكتور فيليالا سويۋزا ۋچەنىح كازاحستانا پو  

                               الماتينسكوي وبلاستي، دوكتور يستوريچەسكيح ناۋك،  

                               پروفەسسور; 

نەسيپباەۆا كاليا – دوكتور يستوريچەسكيح ناۋك، پروفەسسور; 

بۋرباەۆا گاليا – ۋچەنىي;

باتتالوۆا زاۋرە - پرەزيدەنت وبششەستۆەننوگو فوندا "فوند رازۆيتيا

                            پارلامەنتاريزما ۆ كازاحستانە; 

كويشىباەۆ بەيبۋت- كانديدات يستوريچەسكيح ناۋك، پرەزيدەنت يستوريكو- 

                               پروسۆەتيتەلسكوگو وبششەستۆا «اديلەت»; 

كالىباي ماكسوت – پوچەتنىي پەنسيونەر رەسپۋبليكي كازاحستا;
نۋرىپباەۆ ماكسات – كوورديناتور دۆيجەنيا «انتيگەپتيل»;

بابامۋرات داۋرەن -  ليدەر مولودەجنوگو دۆيجەنيا «بولاشاك»;

ەرگاليەۆا بارەتتا – پرەدسەداتەل مەجدۋنارودنوگو يستوريكو-پراۆوۆوگو

                               تسەنترا «دەموكراتيا ي پراۆو» كازاحستانا;

راكىشەۆ ەركين - ديرەكتور كينوستۋدي «جاس ۋلان»;

كوسانوۆ اميرجان –وبششەستۆەننىي دەياتەل، نەزاۆيسيمىي پوليتولوگ;
اليباەۆ ا     - ەكونوميست;
كەنجەباي مىرزان – پوەت، دەياتەل كۋلتۋرى رك;
تورەحانوۆ ەرنست – وبششەستۆەننىي دەياتەل;
سارىم ايدوس -  رۋكوۆوديتەل فوندا يمەني التىنبەك سارسەنبايۋلى;

شىمشىكوۆ جانكەلدي  -  پرەدسەداتەل ورگكوميتەتا استانينسكوگو  

                               گورودسكوگو نارودنو-دەموكراتيچەسكوگو دۆيجەنيا 

    «تاۋەلسىزدىكتى قورعاۋ»; 

اشۋلى ب. -  پرەدسەداتەل  اسسوتسياتسي پوليتيچەسكيح  

                               رەپرەسسيروۆاننىح كازاحستانا;  

سارسەنباي رىسبەك – گلاۆنىي رەداكتور گازەتى «جاس الاش»،  

وبششەستۆەننىي دەياتەل; 

 باپي ەرمۋرات - رۋكوۆوديتەل پروەكتا «دات»،  وبششەستۆەننىي دەياتەل;

ايعاليۇلى  ە. - گلاۆنىي رەداكتور گازەتى «قازاقستان-زامان»;

قالىباي ج. - گلاۆنىي رەداكتور جۋرنالا  «جۇلدىزدار وتباسى-اڭىز 

 ادام»;

گالي ازيمباي  پوليتولوگ، دوكتور يستوريچەسكيح ناۋك;

مۋكانگاليەۆ ەرمەك - يسسلەدوۆاتەل;

ماماي  جانبولات - جۋرناليست، وبششەستۆەننىي دەياتەل;

قاپتاعاي ق....... -  پرەدسەداتەل دۆيجەنيا «حالىق دابىلى»;

قۋات  داۋرەن – رۋكوۆوديتەل ينفورماتسيوننوگو پورتالا «اباي.kz»;

كىستاۋباەۆ گەرويحان - وبششەستۆەننىي دەياتەل;

اقجىگىت ءو. – نەزاۆيسيمىي جۋرناليست;

سادۋلى ب. – پرەدسەداتەل وبششەستۆەننوگو وبەدينەنيا «جەلتوقسان

                            اقيقاتى»;

كاريپجان امانگازى - پوەت;
مۋكانوۆ داۋرەن - پەرەۆودچيك، ليتەراتۋروۆەد;

كوشيم دوس – پرەدسەداتەل دۆيجەنيا "ۇلت تاعدىرى";  

نۋر-احمەت دوس - پرەدسەداتەل دۆيجەنيا "ۇلت پاتريوتتارى"; 

ايىپۇلى راحىم – وتۆەتسەكرەتارس تسەنترا روو «جەبەۋ»;

تايجان مۋحتار – پرەزيدەنت فوندا يمەني بولاتحان تايجان;

بوتەەۆ م. – پرەدسەداتەل وبششەستۆەننوگو فوندا «اللاجار-قولداۋ»;

تاليمۋلى ك. –ديرەكتور تالگارسكوگو رايوننوگو تسەنتار وبۋچەنيا  

                            كازاحسكوگو يازىكا;

مۋحتاربەك س. - جۋرناليست، وبششەستۆەننىي دەياتەل;

كانافيا نازاربەك – كانديداتفيلولوگيچەسكيح ناۋك;

ۋاتكان مارات - جۋرناليست; 

بەركيمباي ارداك – جۋرناليست، يسسلەدوۆاتەل;

تالجانوۆ كۋرمانعازى – ۋپراۆليايۋششي پارتنەر  توو «Inregrites

                                   Kazakhstan;

شتوكول سۆەتلاناپارتنەر توو «Inregrites Kazakhstan”;

احمەتوۆا مەرۋەرت – يۋريديچەسكي سەكرەتار توو «Inregrites

                                   Kazakhstan”;

تابىنباەۆ ازان – پوموششنيك يۋريستا «Inregrites Kazakhstan”;

الەەۆا دينارا - مەنەدجەر پوماركەتينگۋ «Inregrites Kazakhstan” جشس;

تالجانوۆ نۋرگازى – بيزنەس-ادمينيستراتور;

كاريپجان امانگازى –پوەت; 

كۋتتى كەۋميلجاي – وبششەستۆەننىي اكتيۆيست;
مەرگەنباي ساگيدوللا - وبششەستۆەننىي اكتيۆيست;

توكاي بيرليك – جۋرناليست;

ايمىرزا قۋرمانعازى – ۋچاستنيك سوبىتي جەلتوكسان.

 

 

Abai.kz

 

 

 

 

 

 

 

 

ادرەس:050008, رەسپۋبليكا كازاحستان، گ.الماتى، ۋل. جاندوسوۆا 1/1, وفيس 402-404. تەل./فاكس: + (727) 2502355, E-mail: alash@online.kz

1 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 601
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 349
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 348
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 353