قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك العانىن حالىقارالىق باق-تا العاش جاريالاعان قازاق قازىر ميۋنحەن قالاسىندا تۇرادى.

قازسسر-ءدىڭ جوعارعى كەڭەسى 1991 جىلعى جەلتوقساننىڭ 16-سى كۇنى تۇستەن كەيىن قازاق ەلىن تاۋەلسىز مەملەكەت دەپ جاريالاپ، ەلدىڭ اتاۋىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى دەپ وزگەرتتى.

قازاق تاريحى ءۇشىن ەڭ قۋانىشتى حاباردىڭ ءبىرىن حالىقارالىق باق ارقىلى تىكەلەي ەفيردە الەمگە تاراتۋ باقىتى بۇيىرعان جۋرناليست – سول كەزدە «ازاتتىق» راديوسىندا قىزمەت ەتكەن ءومىرحان التىن ەدى (سۋرەتتە).

ول – حح-عاسىردىڭ باسىنداعى قيىن-قىستاۋ زاماندا التايدان ءۇندىستان مەن پاكىستان اسىپ، ودان ارى تۇركياعا جەتكەن قازاقتاردىڭ ۇرپاعى. قازىر گەرمانيانىڭ ميۋنحەن قالاسىندا تۇراتىن ءومىرحان التىن قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن قۇدايدىڭ ەڭ ۇلكەن سىيى ءھام باعى دەپ سانايدى.

ءومىرحان مىرزانىڭ ايتۋىنشا، 1991 جىلعى جەلتوقساننىڭ 16-سى، دۇيسەنبى كۇنى ول كەزدە كەڭسەسى ميۋنحەن قالاسىندا ورنالاسقان ازاتتىق راديوسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن دەمالىس كۇنى بولعان. سەيسەنبىدەن سەنبىگە دەيىن جۇمىس ىستەيتىن راديو قىزمەتكەرلەرىنىڭ ىشىنەن ءبىر رەداكتور مەن ءبىر ءتىلشى عانا جەكسەنبى، دۇيسەنبى كۇندەرى جۇمىسقا شىعىپ وتىرعان. سول كۇنى رەداكتور – مۇحاباي ەنگىن، ال جاڭالىقتاردى دايارلاپ ەفيردەن وقيتىن ءتىلشى – ءومىرحان التىن بولعان.

«مىنە، اللا تاعالا قولداپ، قازاق ەلى تاۋەلسىزدىك جاريالاعان كۇنى قوسىمشا قىزمەتكەر رەتىندە كۇندەلىكتى جاڭالىقتاردى دايىنداپ، تىكەلەي ەفيردە وقۋ كەزەگى مەنىكى ەدى. الماتىداعى ءتىلشىمىزدىڭ  سول كەزدەگى جوعارعى كەڭەس قازاق ەلىنىڭ تاۋەلسىزدىگىن جاريالاعانى تۋرالى تەلەفونمەن بەرگەن مالىمەتىن جاڭالىقتارعا قوسىپ، العاشقى حابار ەتىپ، زور قۋانىشپەن وقىپ شىققانىم ەسىمنەن كەتپەيدى»، – دەيدى ول.

بۇل تۋرالى مۇحاباي ەنگىن مىرزا بىلاي دەيدى: «سول كۇنى دەمالىس بولۋىنا وراي ازاتتىق راديوسى قازاق ءبولىمىن قاسەن ورالتاي مارقۇمنىڭ ورنىنا  ادەتتەگىدەي مەن باسقاردىم. ال ءومىرحان التىن كەزەكشى ءتىلشى بولاتىن. 1991 جىلى 16 جەلتوقسان، دۇيسەنبى كۇنى تۇسكى ۋاقىتتا كوپتەن كۇتكەن قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن جاريالادى دەگەن مالىمەت كەلىپ جەتتى. ەرەجەگە ساي، دەر كەزىندە بۇل مالىمەتتى راستاپ العاننان كەيىن ءومىرحان التىن تاۋەلسىزدىك تۋرالى حاباردى دايىنداپ، راديودان وقىپ شىقتى».

ءومىرحان التىن قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىن حالىقارالىق باق ارقىلى دۇنيە ءجۇزى قازاقتارىنا ءبىرىنشى بولىپ حابارلاۋ بۇيىرعانى ءۇشىن ءوزىن باقىتتى قازاق دەپ بىلەدى. بۇل تۋرالى (الماتى. جەلتوقساننىڭ 15-ءى 2006. قازاقپارات. /قۋانىشبەك قاري/) ء ومىرحان التىننىڭ قازاقپاراتقا بەرگەن سۇحباتىندا دا ايتىلعان. سۇحباتتا: «وسىدان 15 جىل بۇرىن ەل تəۋەلسىزدىگىن ەلدەن سىرتتا «ازاتتىق» راديوسى ارقىلى جاريالاعان ميۋنحەن قالاسىندا تۇراتىن قانداسىمىز ءومىرحان التىن» – دەپ جازىپتى.

قالاي ايتسادا، ەل تاۋەلسىزدىگىن تۇڭعىش بولىپ الەمگە جاريالاۋ – كەز كەلگەن ادامعا بۇيرا بەرمەيتىن باقىت. ءومىرحان اعامىز سولاردىڭ ءبىرى.

«ەندى قازاق ەلى تاۋەلسىزدىگىنىڭ ماڭگى بولۋىن اللا تاعالادان تىلەيمىن» دەيدى ول.

بەيسەن احمەتۇلى

Abai.kz