جەكسەنبى, 5 مامىر 2024
جاڭالىقتار 4523 0 پىكىر 3 ناۋرىز, 2010 ساعات 06:25

ەسىموۆتىڭ سىيى...

جاقىندا قولىمىزعا «الماتى كوشەلەرى» (سۋرەتتە) دەگەن ۇلكەن ەنتسيكلوپەديا ءتۇسىپ، «ءبىر جاقسى دۇنيە جاسالعان ەكەن» - دەپ قۋانىپ قالدىق. كىتاپتىڭ ءپىشىمى دە ۇلكەن، قاعازى دا جىلتىر، سالماعى دا بارشىلىق. ءىشى-سىرتى تۇگەل ءتۇرلى-ءتۇستى، ماتىندەرى ورىسشا، قازاقشا، اعىلشىنشا  بولىپ ءۇش تىلدە جاسالعاندىعىنا قاراعاندا قالا قوناقتارىنا سىيلىق رەتىندە ۇسىنۋ جاعى دا ەسكەرىلگەن سياقتى. تارالىمى 3000 دانا، 400 بەتتىك ەڭبەك «يپ ۆولوشين» دەگەن باسپادان 2009 جىلى جارىق كورىپتى. ەنتسيكلوپەديادا الماتى كوشەلەرىنىڭ تاريحى، وعان بەرىلگەن اتاۋلاردىڭ ءمانى، جالپى كوشە تۋرالى مالىمەت، كوشە اتىن يەلەنگەن تۇلعالاردىڭ سۋرەتى بەرىلىپتى.

رەداكتسيالىق القانىڭ توراعاسى دەپ الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ­- ەسىموۆ ا.، رەداكتسيالىق القا توراعاسىنىڭ ورىنباسارى دەپ قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى سەيدۋمانوۆ ا. سياقتى ءمۇيىزى قاراعايداي كىسىلەر كورسەتىلگەن بۇل ءتىزىم ارى قاراي ماتىجانوۆ (باس رەداكتور), قايسەنوۆ ج.، احمەتوۆ م.، اقنازاروۆ س.، تنيموۆ م.، راەۆ ق.، ورازوۆ س. دەپ جالعاسادى. ەنتسيكلوپەديانىڭ باسىنا الماتى قالاسىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆ «كوشەلەر كەلبەتى - قالانىڭ ساۋلەتى» دەپ العى ءسوز جازىپ، اق باتاسىن بەرىپتى.

جاقىندا قولىمىزعا «الماتى كوشەلەرى» (سۋرەتتە) دەگەن ۇلكەن ەنتسيكلوپەديا ءتۇسىپ، «ءبىر جاقسى دۇنيە جاسالعان ەكەن» - دەپ قۋانىپ قالدىق. كىتاپتىڭ ءپىشىمى دە ۇلكەن، قاعازى دا جىلتىر، سالماعى دا بارشىلىق. ءىشى-سىرتى تۇگەل ءتۇرلى-ءتۇستى، ماتىندەرى ورىسشا، قازاقشا، اعىلشىنشا  بولىپ ءۇش تىلدە جاسالعاندىعىنا قاراعاندا قالا قوناقتارىنا سىيلىق رەتىندە ۇسىنۋ جاعى دا ەسكەرىلگەن سياقتى. تارالىمى 3000 دانا، 400 بەتتىك ەڭبەك «يپ ۆولوشين» دەگەن باسپادان 2009 جىلى جارىق كورىپتى. ەنتسيكلوپەديادا الماتى كوشەلەرىنىڭ تاريحى، وعان بەرىلگەن اتاۋلاردىڭ ءمانى، جالپى كوشە تۋرالى مالىمەت، كوشە اتىن يەلەنگەن تۇلعالاردىڭ سۋرەتى بەرىلىپتى.

رەداكتسيالىق القانىڭ توراعاسى دەپ الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ­- ەسىموۆ ا.، رەداكتسيالىق القا توراعاسىنىڭ ورىنباسارى دەپ قالا اكىمىنىڭ ورىنباسارى سەيدۋمانوۆ ا. سياقتى ءمۇيىزى قاراعايداي كىسىلەر كورسەتىلگەن بۇل ءتىزىم ارى قاراي ماتىجانوۆ (باس رەداكتور), قايسەنوۆ ج.، احمەتوۆ م.، اقنازاروۆ س.، تنيموۆ م.، راەۆ ق.، ورازوۆ س. دەپ جالعاسادى. ەنتسيكلوپەديانىڭ باسىنا الماتى قالاسىنىڭ اكىمى احمەتجان ەسىموۆ «كوشەلەر كەلبەتى - قالانىڭ ساۋلەتى» دەپ العى ءسوز جازىپ، اق باتاسىن بەرىپتى.

كىتاپتىڭ 334-بەتىنەن «تومانوۆ اتىنداعى كوشە» دەگەنگە كوزىمىز ءتۇسىپ، قۋانىپ قالدىق. قازمۋ-ءدىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىندە كافەدرا مەڭگەرۋشىسى بولعان، ءوزىمىز بەس جىل ءدارىسىن تىڭداعان سۇيىكتى ۇستازىمىز، پروفەسسور مارحابات اعاي! بىراق، قۋانىشىمىز ۇزاققا بارمادى. تومانوۆ اتىنداعى كوشە تۋرالى مالىمەتتىڭ قاسىنان ۇستازىمىزدىڭ بەينەسىن ەمەس، قازۇۋ-دىڭ رەكتوراتىنىڭ سۋرەتىن كوردىك. ونىڭ ءوزى دە رەكتورات عيماراتى بەلىنەن عانا تۇسىرىلگەن ءساتسىز سۋرەت. كىتاپتى پاراقتاي ءتۇسىپ، 54-بەتتەگى «احانوۆ جاقان اتىنداعى كوشە» دە، 69-بەتتەگى «اۋباكىروۆ اتىنداعى كوشە» دە، 84-بەتتەگى «بايىشەۆ اتىنداعى كوشە» دە، 86-بەتتەگى «بەگاليەۆ اتىنداعى كوشە» دە، 88-بەتتەگى «بەيسەمباەۆ اتىنداعى كوشە» دە، 92-بەتتەگى «بەردىباەۆ اتىنداعى كوشە» دە، 94-بەتتەگى «ءبىرىمجانوۆ اتىنداعى كوشە» دە، 210-بەتتەگى «قۇلبەكوۆ اتىنداعى كوشە» دە، 212-بەتتەگى «قۇسايىنوۆ اتىنداعى كوشە» دە، 249-بەتتەگى «مىرزابەكوۆ اتىنداعى كوشە» دە، 271-بەتتەگى «پارىمبەتوۆ اتىنداعى كوشە» دە، 299-بەتتەگى «ساحاريەۆ اتىنداعى كوشە» دە، 330-بەتتەگى «توباياقوۆ اتىنداعى كوشە» دە، 333-بەتتەگى «توقتاروۆ اتىنداعى كوشە» دە، 372-بەتتەگى «شايكەنوۆ اتىنداعى كوشە» دە وسىنداي كۇيدى باستان كەشىپ تۇرعاندىعىنىڭ كۋاسى بولدىق. سەبەبى، قازاقتىڭ كورنەكتى عالىمى، قر ۇعا اكادەميگى، اۋىلشارۋاشىلىعى عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، توپىراقتانۋ ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى قىزمەتىن اتقارعان جاقان احانوۆتىڭ «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا اكادەميانىڭ عيماراتىنىڭ سۋرەتىن; قازاق ساتيراسىنىڭ ساربازى وسپانحان اۋباكىروۆتىڭ دە «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا كىتابىنىڭ سۋرەتىن; كورنەكتى قوعام قايراتكەرى، قازاق كسر عا اكادەميگى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ساقتاعان بايىشەۆتىڭ دە «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا  اكادەميانىڭ عيماراتىنىڭ سۋرەتىن; قوعام قايراتكەرى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى قالاۋشا بەگاليەۆتىڭ  دە «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا ءمۇسىننىڭ سۋرەتىن;  قازاق كسر عا اكادەميگى، تاريحشى-عالىم سەرىكباي بەيسەمباەۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا فونتاننىڭ سۋرەتىن; مەديتسينا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى وڭعارباي بەردىباەۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا مەديتسينانىڭ سيمۆوليكاسىن; قازاق كسر عا كوررەسپوندەنت-مۇشەسى، حيميا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى باتىربەك ءبىرىمجانوۆتىڭ دا  «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا حيميالىق رەاكتسيانىڭ تاڭباسىن; قر ەڭبەك سىڭىرگەن ءارتىسى توقسىن قۇلبەكوۆتىڭ دە «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا «تاماشا» ويىن-ساۋىق وتاۋىنىڭ بەلگىسىن; دراماتۋرگ شاحمەت قۇسايىنوۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا  تەاتر سيمۆوليكاسىن; اقىن كەڭشىلىك مىرزابەكوۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا  كىتابىنىڭ سۋرەتىن; تەحنيكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى بەركىمباي پارىمبەتوۆتىڭ  دە «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا كراننىڭ سۋرەتىن; جازۋشى، سىنشى، اۋدارماشى بالامەر ساحاريەۆتىڭ دە «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا  قالامنىڭ سۋرەتىن; عالىم-فيزيك، قوعام قايراتكەرى جامبىل توباياقوۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا ءبىر فيزيكا وقۋلىعىنان الىنعان كەسكىندى; كورنەكتى جازۋشى رامازان توقتاروۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا كىتابىنىڭ سۋرەتىن; مەملەكەت قايراتكەرى، زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، قر ادىلەت ءمينيسترى، قازاق زاڭ اكادەمياسىنىڭ رەكتورى قىزمەتتەرىن اتقارعان  بەلگىلى زاڭگەر ناعاشىباي شايكەنوۆتىڭ دا «سۋرەتى تابىلماي» ورنىنا كىتاپتىڭ سۋرەتىن قويا سالىپتى.

«سوندا ەنتسيكلوپەديانى شىعارۋشىلار 1788 جىلى دۇنيەگە كەلگەن ورىس تەڭىزشىسى ميحايل پەتروۆيچ لازارەۆتىڭ (216-ب.), 1799 جىلى سىبىردە دۇنيەگە كەلگەن انوسوۆ پاۆەل پەتروۆيچتىڭ (48-ب.), 1857 جىلى ساكسونيادا دۇنيەگە كەلگەن كلارا تسەتكينانىڭ (360-ب.), 1883 جىلى ۆلاديكاۆكازدا دۇنيەگە  كەلگەن ەۆگەني باگراتيونوۆيچ ۆاحتانگوۆتىڭ (109 ب.)  ت.ب. سۋرەتتەرىن تابا الادى دا، قازاق جەرىندە دۇنيەگە كەلگەن، ومىردەن وتكەندەرىنە دە كوپ بولماعان قازاقتىڭ عىلىم، قوعام، ونەر قايراتكەرلەرىنىڭ سۋرەتتەرىن تابا الماعانى ما؟» دەگەن سۇراق تۋادى.  بىراق ولاي ەمەس. شامالاۋىمىزشا كىتاپتى دايىنداۋشىلار بۇرىنعى جىلدارى جارىق كورگەن الماتى كوشەلەرى تۋرالى انىقتامالىق ەڭبەكتەردەن دايىن مالىمەتتەردى سۋرەتتەرىمەن العان دا، اتتارى كوشەلەرگە كەيىن بەرىلگەن قازاق ارىستارىنىڭ سۋرەتتەرىن ىزدەپ، ولاردىڭ وتباسىنا، تۋعان-تۋىستارىنا، جۇمىس ىستەگەن ورىندارىنا، ارىسى ارحيۆكە بارىپ «اۋرەگە تۇسپەي-اق»، ىڭعايىنىڭ كەلگەنىنە قاراي ءبىر جەرگە كراننىڭ، ءبىر جەرگە ءۇيدىڭ، ءبىر جەرگە فونتاننىڭ سۋرەتتەرىن قويا بەرگەن سىڭايلى.

مارحابات اعايدىڭ 1989 جىلى الماتىداعى رەسپۋبليكالىق وقۋشىلار سارايىندا ق. جۇبانوۆتىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي وتكىزىلگەن كونفەرەنتسيادا بايانداما جاساپ كەلىپ وتىرىپ، اياق استىنان قىسىلىپ، كەنەتتەن قايتىس بولعانىن قازىرگى ءتىل ءبىلىمى سالاسىندا جۇرگەن مامانداردىڭ كوپشىلىگى بىلەدى. 1932 جىلى دۇنيەگە كەلىپ، 1989 جىلى دۇنيەدەن قايتقان سۇيىكتى ۇستازىمىز مارحابات تومانوۆتىڭ ءومىر سۇرگەن جىلدارىن ەنتسيكلوپەديانى شىعارۋشىلار 1934-2001 جج. دەپ كورسەتىپتى. تاريحي تۇلعالاردىڭ ءومىر سۇرگەن جىلدارىنا قاتىستى فاكتىلەردى  بۇرمالاۋعا كىمنىڭ حاقى بار؟ بۇل سۇراققا كىتاپتى شىعارۋشى رەداكتسيالىق القا جاۋاپ بەرە الار ما ەكەن؟

ەنتسيكلوپەديانىڭ ەڭ سوراقى بەتى - قازاقتىڭ ەكى مىقتىسى شاكەن ايمانوۆ پەن جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ قاتار تۇرعان 31-بەت بولۋى كەرەك. ەڭ الدىمەن «ايمانوۆ اتىنداعى كوشە / ۋليتسا يمەني ايمانوۆا / اbkhaz Street» دەگەندەردى وقىپ، شاكەن ايمانوۆتىڭ فاميلياسى نەگە اياق استىنان ابحاز بولىپ كەتكەندىگىنە تاڭ-تاماشا قالدىق. وقىپ وتىرعانىمىز ەنتسيكلوپەديا ما، الدە انەكدوت پا؟ بۇل ارينە نە بولسا دا بۇرىن-سوڭدى ەشكىم ەستىپ كورمەگەن وتە تىڭ مالىمەت.

ودان ارى قاراي ەنتسيكلوپەديا شىعارۋشىلار كينو رەجيسسەر دەپ بولەك جازىپ، كينو-تۋىندى دەپ قوس ءسوز ويلاپ تاۋىپ، تاعى ءبىر جاڭالىق اشىپتى.

ەنتسيكلوپەديانىڭ وسى بەتىنەن: «كوشە بوستاندىق جانە الماتى اۋداندارىندا  تولە بي داڭعىلىنان باستالىپ، بايقاداموۆ كوشەسىنە دەيىن سوزىلىپ جاتىر» «ناچيناەتسيا س پروسپەكتا تولە بي، دوحوديت دو ۋليتسى بايكاداموۆا» دەگەن جولداردى وقىپ، تولە بي كوشەسىنە داڭعىل دەگەن مارتەبە بەرىلگەندىگىنە «قاتتى قۋانىپ قالدىق». قۇراستىرۋشىلار بۇل كوشەنىڭ قاشاننان بەرى داڭعىل بولعاندىعىن تۇسىندىرە كەتكەنى ءجون بولار ەدى.

وسى بەتتە «كوشە بوستاندىق جانە المالى اۋداندارىندا ...سوزىلىپ جاتىر. كوشەنىڭ بۇرىنعى اتاۋى - لوكوماتيۆنايا كوشەسى» دەگەن سياقتى بىردە ۇيلەسپەيتىن كونتوميناتسيالارعا، بىردە ورىنسىز قايتالاۋلارعا جول بەرىلىپ، ستيلدىك ولقىلىقتار دا ورىن العان.

ەنتسيكلوپەديانى شىعارۋشىلار «كوشەگە الاشتىڭ ارداقتى ۇلى، قازاقتىڭ تۇڭعىش رومانىنىڭ اۆتورى، جازۋشى، دراماتۋرگ... ج.ايماۋىتوۆتىڭ ەسىمى... بەرىلگەن» دەگەن جاڭالىق اشىپتى. قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىنداعى باسقا تۋىندىلاردى بىلاي قويعاندا مىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ «باقىتسىز جامالىن» قايدا جىبەردى ەكەن؟

جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ «اقبىلەك»، «قارتقوجا» دەگەن ەكى رومانىن بىلەتىن ەدىك. ەنتسيكلوپەديا شىعارۋشىلار ولارعا «شەرنياز» بەن «حالىق قورعانى» دەگەن ەكى رومان قوسىپ، روماندار سانىن تورتەۋگە جەتكىزىپتى. «شەرنياز» بەن «حالىق قورعانىنىڭ» درامالىق شىعارما ەكەندىگىن مەكتەپ وقۋشىلارى دا بىلەدى. ج.ايماۋىتوۆتىڭ پەساسى «ەل قورعانى» دەپ اتالاتىن ەدى، قۇراستىرۋشى داناگويلەر «حالىق قورعانى» دەپ وزگەرتىپ، وزدەرى جاڭا ات قويىپتى. بۇل جەردە دە «ولگەندەر قايتىپ كەلمەيدى، كىم نە دەر دەيسىڭ» دەپ ويلاعان بولۋى كەرەك.

ج.ايماۋىتوۆتىڭ روماندارىنىڭ سانىن ەكەۋدەن تورتەۋگە دەيىن جەتكىزگەندەرىمەن قويماي «ت.ب. رومانداردىڭ اۆتورى» دەپ كورسەتىپتى. ولار قانداي روماندار ەكەن؟ ءبىز دە بىلگىمىز كەلەدى.

جۇسىپبەك ايماۋىتوۆتىڭ 1893-1937 جىلدارى ءومىر سۇرگەندىگى تۋرالى مالىمەتتى وقىعاندا  بۇل بەتتىڭ شارىقتاۋ شەگىنە جەتەسىز. ءبىز وقىعان كىتاپتارداعى جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ 1889-1931 جىلدارى ءومىر سۇرگەن ەدى، قازىرگى مەكتەپ وقۋلىقتارى مەن ۋنيۆەرسيتەتتەرگە ارنالعان وقۋ قۇرالدارىندا دا وسى مالىمەت كورسەتىلىپ ءجۇر. ەنتسيكلوپەديا دەگەن جەكە اۆتورلاردىڭ بولجامى بەرىلەتىن باسىلىم ەمەس. رەسمي باسىلىمداردا ساقتالاتىن بىرىزدىلىك قايدا قالدى؟ اتى دارداي، سالماعى زىلدەي بۇل ەنتسيكلوپەديادان وسىنداي فاكتىلەردى كورگەندە «سوندا قالاي، بۇدان بىلاي كەز كەلگەن كىتاپ شىعارۋشى قازاق حالقىنىڭ ءبىرتۋار ارىستارىن وزدەرى قالاعان جىلدارى دۇنيەگە كەلتىرىپ، وزدەرى قالاعان جىلدارى كەتىرە بەرە مە؟» دەگەن ويعا قالاسىز. بۇل - 31-بەتتىڭ عانا ماتىنىندەگى قاتە. قازاقتىڭ ەكى ارىسى تۋرالى ەنتسيكلوپەديالىق مالىمەت دۇرىس بولماي جاتقاندا باسقاسى نەگە جارارىن كىم ءبىلسىن!

ال ىبىراي جاقاەۆ، جاقان احانوۆ، كاكىمجان قازىباەۆ، مۇستافا قازىبەكوۆ، توقسىن قۇلبەكوۆ سىندى تۇلعالاردىڭ دۇنيەگە كەلگەن، قايتقان جىلدارى تۋرالى ەنتسيكلوپەديادا مالىمەت مۇلدەم جوق. مۇندا دا ەنتسيكلوپەديا شىعارۋشىلار كىمنىڭ تۋعان جىلىن قالاي جازسام دا، ءتىپتى جازباي قويسام دا «ءوز ەركىم وزىمدە» دەگەن ۇستانىمدا بولعان سياقتى.

قالانىڭ جەتى اۋدانىنىڭ ءبىرىنىڭ اتاۋى ەڭبەكتە تۇركسىب، ءتۇرسىب، تۇركىسىب دەپ ءۇش ءتۇرلى جازىلىپتى (31, 41, 360, 398-بەتتەر).

 

كىتاپتى شىعارۋشىلار تارپىنان دا، قولدانۋشىلار تاراپىنان دا ەڭ كوپ وقىلاتىن العاشقى بەتتەرىنىڭ وزىندە، 2-3-4-بەتتەرىندە «سپراۆوچنايا ەنتسكلوپەديا» دەپ ەنتسيكلوپەديا ءسوزى ي ءارپىنسىز قاتە بەرىلگەن.

كەز كەلگەن ەنتسيكلوپەديانىڭ سوڭىندا ماقالالاردىڭ مازمۇنىن اشىپ، وقىرماننىڭ وزىنە قاجەتتى مالىمەتتەرىن تەز تابۋىنا سەپتىگىن تيگىزەتىن تاقىرىپتىق كورسەتكىش نەمەسە ماقالالاردىڭ الىپبيلىك رەتى كورسەتىلگەن كورسەتكىش بولۋى كەرەك ەدى ول دا جوق. نە كورسەتكىش، نە مازمۇن، نە ستاتيستيكالىق مالىمەت جوق  ەنتسيكلوپەديا وقىرمانعا: «ىشىمدەگىنى ءوزىڭ تاپ» - دەپ تۇر.

بۇدان بىلاي الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ  تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى جاريالاعان تەندەرگە قاتىسىپ، تاعى دا  ەنتسيكلوپەديا شىعاراتىندار بولسا، «الماتى كوشەلەرى» ەنتسيكلوپەدياسىنان كوپ نارسە ۇيرەنۋگە بولادى. «تاپتىرمايتىن تاسىلدەر» ءتىپتى كوپ. «كوپ اۋرە بولماي-اق»، اكادەميكتىڭ سۋرەتىنىڭ ورنىنا اكادەميانىڭ، ۇستازدىڭ ورنىنا ۋنيۆەرسيتەتتىڭ، جازۋشىنىڭ ورنىنا قالامنىڭ،  حيميكتىڭ ورنىنا فورمۋلانىڭ، فيزيكتىڭ ورنىنا كەسكىننىڭ سۋرەتىن قولدانا بەرۋگە بولادى. ءتىپتى تۇك  تابىلماي بارا جاتسا، فونتاندى قويا سالاسىز. ارتىستەردىڭ سۋرەتىن بەرمەي-اق، ونىڭ ورنىنا ەندى «تاماشا» دەپ جازا سالسا دا بولادى، ول جازۋدى وقىعاننان كەيىن: «ە-ە، مىنا كىسى ءارتىس بولعان ەكەن عوي» - دەپ وقىرمان ءوزى تۇسىنە بەرەدى.

ولاردىڭ تۋعان، قايتىس بولعان جىلدارى تۋرالى دا كىتاپ اقتارىپ، اۋرە-سارساڭ بولۋدىڭ قاجەتى جوق. رەپرەسسياعا ۇشىراعان ادام بولسا، قايتىس بولعان ۋاقىتىن  شامالاپ 1936-1937 جىلداردى قويا بەرەسىز، ەگەر قازىرگى كوزى ءتىرى ادامداردىڭ بىرقاتارى دامدەس بولعاندىقتارىن ايتىپ وتىرسا نەمەسە عىلىمي اتاق-دارەجەسى بولسا، ول قازىرگى زاماننىڭ ادامى، تاعى دا شامالاپ، 1990-2005 جىلداردىڭ ءبىرىن قايتىس بولعان ۋاقىتى رەتىندە كورسەتەسىز. «ولگەندەر قايتىپ كەلمەيدى» دەيدى عوي بەردىبەك سوقپاقباەۆ، ول ارىستاردىڭ ەشقايسىسى قايتىپ كەلىپ، «مەنىڭ تۋعان جىلىم نەمەسە قايتقان جىلىم دۇرىس كورسەتىلمەپتى» دەمەيدى.

ماتىندەردىڭ ورىسشاسى مەن اعىلشىنشاسىن قاراۋعا نەمەسە قاراتۋعا قولىمىز بارماي وتىر. قازاق تىلىندەگى مالىمەتتەر دۇرىس بولماي جاتقاندا باسقاسى نەگە جارارىن كىم ءبىلسىن؟ www.almaty.kz سايتىندا بەرىلگەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى رەسمي مالىمەتكە قاراعاندا بۇل ەنتسيكلوپەديانى دايىنداۋعا 10 ملن. 700 مىڭ تەڭگە ءبولىنىپتى. دايىنداۋشى - الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ  تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنا قاراستى «ءتىل» وقۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعى.  تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسى وسىنداي ەنتسيكلوپەديا جاساتۋ ءۇشىن الماتى قالاسىنان ۋنيۆەرسيتەت بىتىرگەن مامان تابا الماسا، ەڭ بولماسا ورتا مەكتەپتى بىتىرگەن، ون جىلدىق ءبىلىمى بار ازاماتتارعا جاساتۋلارى كەرەك ەدى.

مول قارجى جۇمسالىپ، ساليقالى باسپا ءونىمى رەتىندە شىققان قالىڭ كىتاپتىڭ سىرتىن كورىپ قۋانعانىمىزبەن، ءىشىن كورىپ، كوڭىلىمىز سۋ سەپكەندەي باسىلدى. ەندى نە ىستەيمىز؟ ەندى ءبىزدىڭ قازىرگى قازاق قوعامىنىڭ قالىپتاسىپ كەلە جاتقان ءداستۇرى بويىنشا مۇنداي كىتاپتى مىندەتتى تۇردە ۇلكەن ءبىر سىيلىققا ۇسىنامىز.

 

 

ءلاززات دۇيسەمبەكوۆا،

فيلولوگيا    عىلىمدارىنىڭ دوكتورى

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1422
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 1259
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1019
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1079