جۇما, 3 مامىر 2024
جاڭالىقتار 3637 0 پىكىر 1 ناۋرىز, 2010 ساعات 05:08

شاكۋ بوتاقارا. ورىسشا بىلمەسەڭ ورنىڭدى بوسات!...

قازاق تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ، وتانعا 2-ملن.نان استام قازاق ورالىپتى. بۇل جايت دەموگرافياعا ءسوزسىز دەم بەردى. جاراعانى وتاۋ تىگىپ، قازىق قاقتى. بىراق قازاقتىڭ وتانى قازاقستان بولعان سوڭ قانداستارىمىز قاڭعىپ قايدا بارسىن!؟ ەڭ باستىسى التايدان اعىلعان كوش الدىمەن ەلدەگى تيتۋلدى ۇلتتىڭ قاراسىن كوبەيتكەنى راس. 1991-جىلى قازاقستانداعى قازاقتىڭ سانى 7 ملن. 73-مىڭ ادام بولعان. ال سوڭعى ساناق قازاقتاردى 10-ملننان استى دەپ جاتىر. بۇل ارينە، كوڭىل كونشىتەرلىك كورسەتكىش. بىراق، وسى جىلدار ىشىندە ورالمان ماسەلەسىنىڭ وڭىپ كەتكەنى شامالى. ازاماتتىق الۋ، كۆوتا جانە جۇمىسقا ورنالاسۋ ماسەلەسى قازاق ازات بولعالى ساعىزشا سوزىلىپ كەلە جاتىر. ماسەلە ءالى وتكىر بولسا دا ايتەۋىر وتىرىك كۇيبەڭ. جات جۇرتتان جاڭا كەلىپ، وڭ-سولىن ءالى تانىماعان قاراكوزدەر تەك قانا پاسپورت الۋ ءۇشىن، تۇك بولمادى دەگەندە 6 اي اياعىنان تاۋسىلىپ، انىقتاما جينايدى. قاپتاعان قاعازباستىلىق.  بۇل ءوز ەلىنە ورالعان قازاقتى كۇتىپ تۇرعان پروبلەمالاردىڭ ءبىر پاراسى عانا. ورالماننىڭ ءسىڭىسىپ كەتۋىنە كەدەرگى بولىپ تۇرعان كەرەمەتتىڭ ەڭ ءبىرىنشىسى - ءتىل ماسەلەسى. اتاپ ايتساق، ورىس ءتىلى.

 

قازاق تاۋەلسىزدىك العان ساتتەن باستاپ، وتانعا 2-ملن.نان استام قازاق ورالىپتى. بۇل جايت دەموگرافياعا ءسوزسىز دەم بەردى. جاراعانى وتاۋ تىگىپ، قازىق قاقتى. بىراق قازاقتىڭ وتانى قازاقستان بولعان سوڭ قانداستارىمىز قاڭعىپ قايدا بارسىن!؟ ەڭ باستىسى التايدان اعىلعان كوش الدىمەن ەلدەگى تيتۋلدى ۇلتتىڭ قاراسىن كوبەيتكەنى راس. 1991-جىلى قازاقستانداعى قازاقتىڭ سانى 7 ملن. 73-مىڭ ادام بولعان. ال سوڭعى ساناق قازاقتاردى 10-ملننان استى دەپ جاتىر. بۇل ارينە، كوڭىل كونشىتەرلىك كورسەتكىش. بىراق، وسى جىلدار ىشىندە ورالمان ماسەلەسىنىڭ وڭىپ كەتكەنى شامالى. ازاماتتىق الۋ، كۆوتا جانە جۇمىسقا ورنالاسۋ ماسەلەسى قازاق ازات بولعالى ساعىزشا سوزىلىپ كەلە جاتىر. ماسەلە ءالى وتكىر بولسا دا ايتەۋىر وتىرىك كۇيبەڭ. جات جۇرتتان جاڭا كەلىپ، وڭ-سولىن ءالى تانىماعان قاراكوزدەر تەك قانا پاسپورت الۋ ءۇشىن، تۇك بولمادى دەگەندە 6 اي اياعىنان تاۋسىلىپ، انىقتاما جينايدى. قاپتاعان قاعازباستىلىق.  بۇل ءوز ەلىنە ورالعان قازاقتى كۇتىپ تۇرعان پروبلەمالاردىڭ ءبىر پاراسى عانا. ورالماننىڭ ءسىڭىسىپ كەتۋىنە كەدەرگى بولىپ تۇرعان كەرەمەتتىڭ ەڭ ءبىرىنشىسى - ءتىل ماسەلەسى. اتاپ ايتساق، ورىس ءتىلى.

 

پارامونوۆكا اۋىل مەكتەبىندە 15-جىل ەڭبەك ەتكەن، تاربيە ءىسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى جانارگۇل اريددينقىزىنا (سۋرەتتە), جاڭا كەلگەن مەكتەپ ديرەكتورى سالاتانت دوسجانوۆا «ورىسشاڭ ناشار» سوندىقتان، ورنىڭدى بوسات -دەپ، ۇكىم شىعارادى. ديرەكتور حانىمنىڭ پىكىرىنشە، «تاربيە ءىسى بولسىن، وقۋ ءىسىن مەڭگەرەتىن ادام ەكى ءتىلدى بىردەي مەڭگەرۋى مىندەت». بىلايشا ايتساق، قازاقستانداعى قازاق «يۆانننىڭ» ءتىلىن بىلمەسە مەملەكەتتىك قىزمەتكە ورنالاسۋى ەتۋى ەكى تالاي. سوراقىسى سول، وسىنداي وزبىرلىققا جول بەرىپ، ورىس ءتىلىنىڭ سويىلىن سوعىپ جۇرگەن وزگە ەمەس، ءوزىمىزدىڭ قارا كوز ەكەنى وكىنىشتى-اق. موڭعوليا ەلىنەن ورالعان قانداستارىمىز  كوپتەپ قونىستانعان پارامونوۆكا اۋىلى وسىدان كەيىن، ەكىگە ءبولىنىپ شىعا كەلدى. بىرەۋى ورالمان بولسا، قالعانى «مەستنىيلار». اشىق ايقاسقا شىققان دوسجانوۆا دىتتەگەنىنە جەتتى. ناقاقتان ناقاق جالا جابىلىپ جۇمىستان قۋىلعان جانارگۇل، ەندى نە ورىسشا ۇيرەنەرىن، نە سوتقا بارارىن بىلمەي دال بولدى. اي كۇننىڭ امانىندا ءوز ەلىندە قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراعان ۇستاز ءبىلىم جانە عىلىم مينيستىرلىگىنەن باستاپ، بارلىق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنا حابار بەرگەن. بارلىعى ءبىر اۋىزدان، بۇل شۋلى ماسەلەنى تەك قانا سوت شەشە الاتىنىن ايتادى. ءىستى قاراعان اقسۋ قالالىق سوتىنىڭ سۋدياسى ىبراەۆ نۇرلان، بار جوعى ەكى كۇننىڭ ىشىندە شەشىم شىعاردى. جانارگۇل ءوز قىزمەتىنە قايتا ورالدى. ال، ءوز قىزمەتىن اسىرا پايدالانىپ، قول استىنداعى جۇمىسشىلارىنا ءتىسىن باتىرعان دوسجانوۆا حانىم باسقا جەردە تاعى دا وسىنى قايتالاماسىنا كىم كەپىل!؟ وسىدان كەيىن امالسىز تاڭ قالىپ، تاڭداي قاعاسىڭ. ماتەماتيكا تىلىمەن ايتساق، قوسىلعىشتاردىڭ ورىنى اۋىسقانىمەن، قوسىندى وزگەرمەيدى. بۇل اكسيوما. بىلەگىن كورسەتكەن باسشىنى بىلىممەن جىققان جانارگۇل جەڭىسكە جەتكەنىنە ءدان ريزا. بۇل ورايدا، اقسۋ قالالىق ءبىلىم ءبولىمى ءوز ىشىندەگى ءىرىڭدى ءوز كۇشىمەن ەمدەۋگە دارمەنسىز ەكەنىن كورسەتتى. ءىس وسىمەن تىندى. جانارگۇل جەڭدى. جاسىراتىنى جوق، ازىرگە وتانىم دەپ كەلگەن ورالماندار تۋرالى وڭ پىكىر قوعامدا قالىپتاسپاي وتىرعان سىڭايلى. الدە، قالىپتاستىرعىمىز كەلمەيتىن سەكىلدى مە،  قالاي ءوزى؟..

كەرەكۋ.

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 836
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 679
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 529
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 540