«بايقوڭىر». پروتون جىرى. بوجكونىڭ قازاققا جانى اشي ما؟
قۇرمەتتى سەرىك نىعمەتۇلى!
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 2 شىلدەسىندە، «بايقونىر» عارىش ايلاعىندا «پروتون-م» زىمىرانى اپاتقا ۇشىرادى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ماماندار "پروتون-م" زىمىران تاسىعىشىنان گەپتيل مەن ءاميلدىڭ 500 تونناعا دەيىن ۋلى كومپونەنتى جەرگە سەبىلۋى مۇمكىن دەگەن اقپارى بار.
بۇل وقيعانى توتەنشە جاعداي دەپ ەسەپتەۋگە تولىق قۇقىمىز بار. قازىرگى تاڭدا، ورىن العان توتەنشە جاعدايلاردىڭ زاردابى مەن ونى جويۋدى زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن ۇكىمەتتىك كوميسسيا جانە جەرگىلىكتى اكىمشىلىك اينالىسۋدا. ەلىمىزدە، ناقتى ءدال وسىنداي ماقساتتتا قۇرىلعان جانە قارجىلاندىرىلعان سالالىق ۆەدومستۆو – توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى بولا تۇرا، وسى وقيعاداعى اتالعان (تجم) مينيسترلىكتىڭ ارەكەتسىزدىگى دالەلدى سۇراقتار تۋىنداتىپ وتىر.
قازىرگى تاڭدا، پارلامەنت ماجىلىسىندە، قولدانىستاعى باسقا دا زاڭداردى ۇيلەستىرەتىن، داۋلى «ازاماتتىق قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنىڭ جوباسى تالقىلانىپ جاتقانى بەلگىلى. جازبا كولەمى 107 بەتتەن تۇراتىن زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا، ءبىرىنشى وقىلىم كەزىندە-اق دەپۋتاتتاردان 1500 تۇزەتۋ ۇسىنىلىپ; ەكىنشى وقىلىم الدىندا «اق جول» قدپ فراكتسياسى تاعى دا 100 تۇزەتۋ دايىنداپ وتىر. بۇل دەگەنىمىز، زاڭ جوباسىنىڭ ءبىر جازبا بەتىنە ورتا ەسەپپەن 15 تۇزەتۋدەن كەلەدى. وسىنداي دايىندىعى ءۇشىن مەكتەپتە وقۋشىلارعا ويلانباستان «ەكى» باعاسىن قويار ەدى. ال بىزدە، ابىگەرگە سالعان جوبانى «سوزۋدى» جالعاستىرىپ كەلەدى.
قۇرمەتتى سەرىك نىعمەتۇلى!
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 2 شىلدەسىندە، «بايقونىر» عارىش ايلاعىندا «پروتون-م» زىمىرانى اپاتقا ۇشىرادى. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا ماماندار "پروتون-م" زىمىران تاسىعىشىنان گەپتيل مەن ءاميلدىڭ 500 تونناعا دەيىن ۋلى كومپونەنتى جەرگە سەبىلۋى مۇمكىن دەگەن اقپارى بار.
بۇل وقيعانى توتەنشە جاعداي دەپ ەسەپتەۋگە تولىق قۇقىمىز بار. قازىرگى تاڭدا، ورىن العان توتەنشە جاعدايلاردىڭ زاردابى مەن ونى جويۋدى زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن ۇكىمەتتىك كوميسسيا جانە جەرگىلىكتى اكىمشىلىك اينالىسۋدا. ەلىمىزدە، ناقتى ءدال وسىنداي ماقساتتتا قۇرىلعان جانە قارجىلاندىرىلعان سالالىق ۆەدومستۆو – توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى بولا تۇرا، وسى وقيعاداعى اتالعان (تجم) مينيسترلىكتىڭ ارەكەتسىزدىگى دالەلدى سۇراقتار تۋىنداتىپ وتىر.
قازىرگى تاڭدا، پارلامەنت ماجىلىسىندە، قولدانىستاعى باسقا دا زاڭداردى ۇيلەستىرەتىن، داۋلى «ازاماتتىق قورعاۋ تۋرالى» قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭىنىڭ جوباسى تالقىلانىپ جاتقانى بەلگىلى. جازبا كولەمى 107 بەتتەن تۇراتىن زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا، ءبىرىنشى وقىلىم كەزىندە-اق دەپۋتاتتاردان 1500 تۇزەتۋ ۇسىنىلىپ; ەكىنشى وقىلىم الدىندا «اق جول» قدپ فراكتسياسى تاعى دا 100 تۇزەتۋ دايىنداپ وتىر. بۇل دەگەنىمىز، زاڭ جوباسىنىڭ ءبىر جازبا بەتىنە ورتا ەسەپپەن 15 تۇزەتۋدەن كەلەدى. وسىنداي دايىندىعى ءۇشىن مەكتەپتە وقۋشىلارعا ويلانباستان «ەكى» باعاسىن قويار ەدى. ال بىزدە، ابىگەرگە سالعان جوبانى «سوزۋدى» جالعاستىرىپ كەلەدى.
"پروتون-م" زىمىرانى قۇلاۋىنا بايلانىستى توتەنشە جاعدايلار مينيسترىگىنىڭ قامسىزدىعى تىكەلەي وسى زاڭ جوباسىمەن ساباقتاس جانە «زاڭداستىرىلعان». زاڭ جوباسى اياسىندا، توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋ جانە جويۋ جونىندەگى نەگىزگى جاۋاپكەرشىلىكتى سالالىق مينيسترلىك جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا ىسىرىپ سالعاندىعى جونىندە (15-ءشى باپتىڭ 1-ءشى تارماعى جانە ت.ب.) "اق جول" قدپ پارلامەنتتىك فراكتسياسى بىرنەشە رەت ماسەلە كوتەرىپ، نازار اۋدارتتىق. «بايقونىر» عارىش ايلاعىندا ورىن العان وقيعادا اتالعان زاڭ جوباسى ءوز قيعاشتىقتارىن كورسەتتى. توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ قامسىزدىعى وسىنىڭ ءبىر ايعاعى. وسىنداي توتەنشە اپاتتى جاعدايلاردىڭ الدىن الۋعا جانە جويۋعا، ودان كەيىنگى ارەكەتتەر ءۇشىن توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى بيۋدجەتىندە ميللياردتاعان قارجى (ونىڭ ۇستىنە: تجم قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسى اقىلى) قاراستىرىلسا دا، اۋقىمدى توتەنشە جاعداي تۋىنداعاندا سالالىق ۆەدموستۆو بۇعىپ قالىپ وتىر. وندا، ۇكىمەتكە ارەكەتسىز قۇرىلىم نە ءۇشىن؟! بيۋدجەتتەن قارجى الىپ، مىندەتتى ورتكە قارسى قىزمەتى ءۇشىن مەكەمەلەردەن كوممەرتسيالىق اقى جيناۋ ءۇشىن بە؟
شىلدەنىڭ 31 جۇلدىزىندا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى -وڭىرلىك دامۋ ءمينيسترى باقىتجان ءابدىرۇلى ساعىنتاەۆ باستاعان ۇكىمەتتىك جۇمىس توبى اپات بولعان وڭىردە بولدى. وكىنىشكە وراي، بۇل جولى دا توتەنشە جاعدايلار ءمينيسترى ۆلاديمير كارپوۆيچ بوجكو مىرزا ۇكىمەت مۇشەلەرىنىڭ اراسىنان كورىنبەدى. ناقتى جاعدايدا، بۇل مينيسترلىكتىڭ نەمەن اينالىسىپ جاتقانىنان جۇرت ءالى كۇنگە دەيىن حابارسىز. مينيسترلىك بيۋدجەتىندە قارجى قاراستىرىلىپ، مۇمكىندىگى بولا تۇرسا دا، ازاماتتارىنا كومەك قولىن سوزباعان ءمينيستردىڭ مىندەتتەرى قانداي؟ الدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جەرى بەن ونىڭ ازاماتتارىنا جانى اشىماعانى ما؟!
قازىرگى تاڭدا، ۇكىمەت جانە وبلىس اكىمشىلىگى، عارىش ايلاعىنىڭ ماڭىندا تۇرىپ جاتقان حالقىمىزدىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن ەسكەرىپ، ءوڭىردىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەلەرىن ەكى جاقتى كەشەندى شەشۋ ءۇشىن «بايقونىر» عارىش ايلاعى تۋرالى حالىقارالىق كەلىسىمگە ەكولوگيالىق جانە تابيعاتتى قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا قوسىمشا حاتتاماعا قول قويۋ جۇمىستارى، سونداي-اق، بايقوڭىر قالاسى مەن عارىش ايلاعى ماڭىندا ورنالاسقان اۋىلدارداعى حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا كەلگەن زارداپ بويىنشا ەكولوگيالىق وتەماقى ماسەلەسى كوتەرىلىپ، جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنداعى مالىمەتتەر بويىنشا، بولعان اپاتتىڭ سەبەپتەرى اياعىنا دەيىن زەرتتەلمەي، ونىڭ زاردابى ەسەپتەلمەي جانە تولىق جابىلماي جاتىپ «بايقونىر» عارىش ايلاعىنان «پروتون-م» زىمىرانىنىڭ كەلەسى ۇشۋى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 17 قىركۇيەگىنە جوسپارلانعان.
«اق جول» پارتياسى پارلامەنتتىك فراكتسياسى دەپۋتاتتارى، بۇل ماسەلەنى اپاتتىڭ سەبەپتەرى اياعىنا دەيىن زەرتتەلگەننەن كەيىن، ازاماتتارىمىزعا ءتيىستى كومەك كورسەتىلىپ، زاردابى مەن تولىق ەسەبى جابىلعاننان سوڭ جانە بولاشاقتا اپاتتىڭ الدىن الۋ شارالارى جاسالعاننان كەيىن عانا قاراستىرۋعا بولادى دەپ ەسەپتەيدى. بۇل رەتتە، نەگىزگى جۇمىس توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنە جۇكتەلۋى ءتيىس دەپ بىلەمىز.
ونىڭ ۇستىنە، بولعان توتەنشە جاعدايدا توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىنىڭ باستاماسىزدىعى، ارەكەتسىزدىگى، دارمەنسىزدىگى اشىق بايقالعاندىقتان، ءتيىستى قىزمەتتىك تەرگەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋى ءتيىس دەپ سانايمىز. ەگەر، وسىنداي جاعدايلاردا، «ازاماتتىق قورعاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگىن جاۋاپكەرشىلىكتەن شىعارىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى باسقا مەملەكەتتىك ورگاندارعا – ەڭ الدىمەن جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا جۇكتەيتىنى جونىندەگى ءبىزدىڭ قاۋىپىمىز راستالسا، ۇكىمەتتى زاڭ جوباسىن قايتارىپ الىپ، كونتسەپتۋالدى قايتا دايىنداپ جانە ونىڭ بازالىق ەرەجەلەرىن قايتا قاراۋعا شاقىرامىز.
وكىلەتتى مەملەكەتتىك ورگان (تجم) توتەنشە-اپاتتى جاعدايلاردا قاتارداعى ازاماتتارىمىزدىڭ ماسەلەلەرىنەن شەتتە قالماي، توتەنشە جاعدايلاردىڭ الدىن الۋعا جانە جويۋعا، ودان كەيىنگى ارەكەت جۇمىستارىمەن اينالىسۋ ءۇشىن قۇرىلعان.
قۇرمەتپەن،
«اق جول» قدپ
پارلامەنتتىك فراكتسيا مۇشەلەرى ا. پەرۋاشەۆ
ا. تۇرتاەۆ
ە. نيكيتينسكايا
ا. ابىلداەۆ
م. قازبەكوۆا
ن. جازىلبەكوۆ
س. كادراليەۆا
ت. ەرعاليەۆ
Abai.kz
