نەمەسە ويلان قازاق، ويلان!

كوشپەلى جىل قۇستارىنىڭ اراسىندا ارنايى كۇزەتشىنىڭ مىندەتىن اتقاراتىن قۇس بولادى. كۇزەتشى قۇس الىس جولدا شارشاعان قۇس ءۇيىرى دەمالىپ جاتقان كەزدە، ساقتىق شارالارىن جاساپ، ولاردى بولجاۋسىز قاۋىپتەن ساقتاندىرادى.

ال قۇس اۋلاۋشىلاردا سول كۇزەتشىنى ءوز تابىنىنا ۇستاپ بەرىپ، ساقتىقتان ايىرىپ، سوسىن قۇستاردى توپ-توبىمەن قىراتىن «قارا ءتاسىل» دەگەن ايلا بولادى ەكەن. قانداي ءتاسىل دەسەڭ، الىس ساپاردان شارشاپ كەلىپ كولگە قوناقتاپ جاتقان قۇستار ءدال دەمالىپ ماۋجىراي باستاعان كەزدە اڭشى اقىرىن مىسىقتابانداپ جاقىنداپ باراتىن كورىنەدى. كۇزەتشى ونى ءبىلىپ قۇستارعا حابار بەرىپ وياتقان ساتىندە الگى اڭشى سەزدىرمەي جاسىرىنا قالادى.

ءبىرىنشى مارتە قۇستار ويانىپ جان-جاعىن باقىلاپ، نازار اۋدارىپ، ەرەكشە قاۋىپ سەزبەگەندىكتەن قايتادان تىنىشتالىپ ۇيىقتايدى. ءدال سول ساتتە الگى اڭشى قايتادان سەزىك تۋعىزىپ، كۇزەتشىنى مازالايدى. كۇزەتشى قايتادان قاۋىپ تۋعانىن ءبىلدىرىپ، دابىل قاققاندا اڭشى قايتادان جاسىرىنا قالادى. ال تابىن قايتا ويانىپ، قاۋىپ-قاتەر جوق ەكەنىن ءبىلىپ، تىنىشتالىپ قايتادان دەمالىپ ۇيقىعا كەتەدى.

ولار دەمالا بەرە اڭشى قايتادان كۇزەتشىنى مازالاپ، سەزىك تۋعىزادى. وسىلايشا بىرنەشە رەت كۇزەتشى قۇس ارقىلى تابىندى ءتاتتى ۇيقىدان وياتىپ مازاسىن العاندا دەم الا الماعان قۇستار شەكسىز اشۋلانىپ «وتىرىك حابار بەرىپ دەمالدىرماي قويعان» كۇزەتشىنى جان-جاعىنان تالاپ، ءجۇنىن جۇلمالاپ ءولتىرىپ تاستايدى ەكەن. وسىلايشا قاۋىپسىزدىك دابىلىنا مازا بەرمەي قاعاتىن كۇزەتشىسىز قالعان ءۇيىردى توپ-توبىمەن قۇرتۋعا وڭاي بولادى ەكەن.

قۇستار ءۇيىرىن اۋلايتىن بۇل تەحنولوگيانى دامىعان مەملەكەتتەر ارتتا قالعان ەلدەردى وتارلاۋ ساياساتىنا دا اسا ايلاكەرلىكمەن پايدالانادى.

وتارشىلاردىڭ ارەكەتىن تۇسىنگەن ۇلتشىلداردى، پاتريوتتاردى قايتا-قايتا قورقىتىپ، ۇركىتۋ، سونىمەن قاتار ولارعا قاۋىپسىزدىك دابىلىن تۇراقتى قاقتىرا وتىرىپ، وزدەرى وتە ءمۇلايىم، سۇتتەن اق سۋدان تازا بولىپ كورىنۋ، ول تۇگىلى گۋمانيتارلىق كومەك بەرىپ جاتقان كەيىپ كورسەتىپ، شىننىڭ ءجۇزىن بۇركەمەلەيدى ەكەن.

ۇلتشىلدار ءتونىپ تۇرعان قاۋىپ-قاتەر، باتپان قارىز، زاڭسىز قىلمىستار، وتارشىلاردىڭ ەل بايلىعىن توناپ جاتقان ارەكەتتەرى، جاسىرىن اقشا اۋدارۋ، مي جۋ، ولاردىڭ باسىپ الماق نيەتتەرى تۋرالى حالىق مەزى بولعانشا شۋىلداسا دا ولارعا دالەل-دايەك بولاتىن دەرەكتەردىڭ ۇشىن دا ۇستاتپايدى ەكەن.

وسىنىڭ سالدارىنان حالىق ۇلتشىل-پاتريوتتار تۋرالى وتىرىكشى پوپۋليستەر، اقىماق، داڭعازا شۋىلداقتار، كەۋدەمسوق مالعۇندار دەگەن تۇسىنىك الىپ، ولاردىڭ ءسوزىن ەشبىر ەلەمەي، جەكسۇرىنداتىپ، شەتتەتىپ، مازاق قىلىپ، ول تۇگىلى ولاردىڭ ومىرىنە قاستاندىق جاساي باستايتىن كورىنەدى. ارينە، «ءبىر يت كورىپ ۇرەدى، ەكى يت ەرىپ ۇرەدى» دەگەندەي ولاردىڭ اراسىندا شىنىمەن دە پوپۋليستەر، كەۋدەمسوق مالعۇندار دا بولادى.

كەي جاعدايدا ارنايى ونداي ادامداردى ولاردىڭ ارالارىنا كىرگىزىپ بەي-بەرەكەتسىزدىككە ۇرىندىرىپ، ناعىز پاتريوتتاردىڭ اتاق-ابىرويىنا نۇقسان دا كەلتىرەدى. اقىرىندا كىمدىكى اقيقات، كىمدىكى جالعان ەكەندىگىن ايىرا المايتىن حالگە جەتكىزىپ، بۇل جاعدايدان مەزى بولعان حالىق ۇساق-تۇيەككە، ويىن-ساۋىق، توي-تومالاققا كوبىرەك ءمان بەرە باستايدى. وسىلايشا حالىقتىڭ قاۋىپسىزدىك دابىلىن قۇرتىپ تاستاعان سوڭ بايلىعىن جالعىز كۇندە وزىنىكى بولدىرىپ، قارىزعا بەلشەسىنەن باتىرىپ جان القىمىنان الاتىن كورىنەدى.

بىراق كوبىنەسە بۇل ءىستى وزدەرى ارقىلى جاساتادى. افريكا جانە لاتىن امەريكانىڭ كوپ ەلدەرىندە وسىنداي مىسال تولىپ جاتىر...

ويلان قازاق، ويلان!

امانتاي تويشىبايۇلى

Abai.kz