دۇيسەنبى, 13 مامىر 2024
دەپۋتاتتىق ساۋال 1648 9 پىكىر 4 قازان, 2023 ساعات 14:29

ءدىني راديكاليزمگە قاتاڭ تىيىم سالاتىن كەز جەتتى!

سۋرەت: الەۋمەتتىك جەلىدەن

بۇگىن قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ كەزەكتى جالپى وتىرىسى ءوتتى. نازارىمىزدى اۋدارعانى ماجىلىستە تالقىلانعان تەرىس ءدىني اعىمدار جايلى تاقىرىپ بولدى.

جىل اينالدىرىپ سوعاتىن، اسىرەسە، وقۋ جىلى باستالاردا كوتەرىلىپ وتىراتىن داۋ – مەكتەپكە حيدجاپپەن بارۋ ماسەلەسى بيىل ءتىپتى، شۋلى بولدى. بۇعان قوسا، قازاقتىڭ ءداستۇر-سالتىن، ۇلتتىق اسپاپتارىن «حارامعا» شىعاراتىن راديكالدى ءدىني توپتار باس كوتەردى. وسىناۋ داۋدىڭ تۇسىندا ايتىلعان دەپۋتات رينات زايتوۆتىڭ اتاقتى «80 پايىز» مالىمدەمەسىن دە بۇرمالاۋشى توپتار تابىلىپ، ءوز مۇددەسىنە جاراتقىسى كەلدى. بۇدان سوڭ قوعام قىزۋ تالقىلاعان تاقىرىپ – قابىلبەك ءالىپبايۇلى دەگەن ۋاعىزشى ءبولىپ قاراستىرعان «انا» مەن «شەشە» ءسوزى. اتاقتى ۋاعىزشى «شەشە» ءسوزىن قازاقتىڭ «كوكەك انا» ۇعىمىنا تەلىپ جىبەردى. بۇل، ارينە، ءسوز تۇسىنەتىن ادامداردىڭ قارسىلىعىن تۋعىزدى.

مىنە، ماجىلىستە كوتەرىلگەن ماسەلە وسى سەبەپتەن ماڭىزدى.

ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات، «اق جول» فراكتسياسىنىڭ مۇشەسى قازىبەك يسا قر پرەمەر-ءمينيسترى ءا.سمايىلوۆ پەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى توراعاسى ە.ساعىنبەكوۆكە دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

«ءبىزدىڭ ساۋالىمىز باسقا ەدى، بىراق مەن بۇگىن پارلامەنتتە «اق جول» تالاي كوتەرىپ جۇرگەن ءدىن جايلى ماڭىزدى تاقىرىپتا سويلەسەم دەيمىن»، – دەدى دەپۋتات.

– قۇرمەتتى ارىپتەستەر، ءدىني راديكاليزمگە زاڭمەن قاتاڭ تىيىم سالاتىن كەز جەتتى! ويتكەنى ولار ۇلتتى جويۋ كۇرەسىن قاتتى قارقىنمەن جالعاستىرۋدا.

«اق جول» پارتياسى پارلامەنتتە تالاي جىلدان بەرى ءدىني تەرىس اعىمدارعا قاتاڭ توسقاۋىل قوياتىن زاڭ قابىلداۋدى ۇسىنىپ كەلەمىز. تاۋەلسىز زايىرلى مەملەكەت قۇرۋ – الاشتىقتار ايقىنداعان جول!

1. 2011 جىلى بۇل ماسەلەنى بيلىك تە قولعا الىپ، بارلىق مينيسترلىك پەن باس پروكۋراتۋرا مەن جوعارى سوت تا قولداعاندا، قاي ورگان قارسى بولدى؟! تەك ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى قارسى شىعىپ، وسى تىيىم سالۋ زاڭعا ەنبەي قالدى.

2. مەن مۇنى سول كەزدە ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى ۇيىمداستىرعان كونفەرەنتسيادا «راديكالدىق تەرىس اعىمدارعا قارسى زاڭ قابىلداۋعا تەك سىزدەر عانا قارسى بولدىڭىزدار! ءارامشوپتىڭ تامىرىن جويماسا، تەك بەتىن عانا شاپقان بولسا، ول قايتا قاۋلاپ شىعا بەرەدى. سىزدەر وسىلاي ەلدى الداپ كەلەسىزدەر!» – دەپ، اشىق ايتتىم.

3. «قازاق ءۇنى» گازەتىنە: «ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى – ۇلتقا قاۋىپتى كوميتەت پە؟» دەگەن ماقالا دا جازدىق.

ەندى سول كۇدىگىمىز كەشەگى قاڭتار قاسىرەتىندە راسقا اينالدى.

4. ال 2009 جىلى دا ءدىن زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزىلەتىن بولدى دا، ءبىز «قازاق ءۇنى» گازەتىندە ءدىني باسقارمامەن بىرىگىپ، زاڭعا ءدىني اعىمدارعا تىيىم سالاتىن باپ ەنگىزۋ ماسەلەسىن كوتەردىك.

5. بىراق سونىڭ وزىندە ءبىزدىڭ سول كەزدەگى سولقىلداق بيلىك وسى تىيىم سالۋ بابىن ەنگىزە المادى. سول كەزدەردە سول زاڭدار قابىلدانعاندا، سودان كەيىنگى، اقىرى قاڭتاردىڭ قاندى قاسابىنا اينالعان نەبىر قايعىلى وقيعالار، ءبىر ۇلتتىڭ ءدىني تەرىس اعىمدار ارقىلى ەكىگە ءبولىنۋى سەكىلدى قاسىرەتتەر بولماس ەدى…

6. كەزىندە اكادەميك راحمانقۇل بەردىباي «قازاق ءۇنى» گازەتىندە جازعانداي، «حازاريا قاسىرەتىن» ۇمىتپايىق!

7-10 عاسىرلاردا ءومىر سۇرگەن، ەلىنە بارلىق ءدىني اعىمدى كىرگىزگەن، كوپ ءدىندى، كوپ ءتىلدى ەل، بيلىگىنەن باستاپ، ساۋداگەرلەرىنە دەيىن وزگە تىلدە سويلەگەن حازارياداي تۇركى مەملەكەتى قازىر قايدا؟ جوق! كارتادا جوق! –جويىلىپ كەتتى!

ءبىزدىڭ ەل بۇدان ساباق الا ما، جوق پا؟ تاعى كىمنىڭ كوڭىلىنە قاراپ، كىمنىڭ باتاسىن كۇتىپ وتىرمىز؟!

7. «ءدىنى بار دا، ۇلتى جوق، // ساقالى بار دا، مۇرتى جوق، // ەل تۇبىنە سول جەتەر!» – دەپ، ءبىر عاسىر بۇرىن جازعان ءماشھۇر ءجۇسىپ اۋليە شىنىندا كورەگەن ەكەن.

8. مەن ءوزىم وسى جاسىمدا كەشەگە دەيىن مۇرتى جوق ساقالدىلاردى كورگەن ەمەسپىن. مۇرتى جوق، تەك ساقالى ساپسيىپ تۇرعان حان ابىلايدى، ايتەكە، تولە، قازىبەك بيلەردى، ەر ماحامبەت، ۇلى اباي، جامبىل، ءاليحانداردى ەلەستەتە الامىز با؟! جوق! قازىرگى شەت ەلگە بارىپ، كۇماندى وقۋلاردا بىرنەشە اي وقىپ كەلىپ، جەلىدە جەلپىنىپ ءدارىس وقيتىن تەرىس اعىمدى «ۇستازدار» وسى ۇلىلارىمىزدان ارتىق، اقىلى اسىپ، ءبىلىمى تاسىپ كەلگەندەر مە؟

9. قازىر ءان الەمىندە، ايتىستا، سپورتتا دا تايراڭداپ جۇرگەن جات اعىمنىڭ وكىلدەرى ءدىندى جامىلىپ الىپ، ارىپتەستەرى مەن انسۇيەر، جانكۇيەرلەرىنە ءوز «سالتتارىن» كىرگىزىپ جاتىر.

10. وتكەن 30 جىلدىق تەرىس ساياسات قازاقتىڭ «نۇر» دەگەن جالىندى ءسوزىن جاعىمسىز سوزگە اينالدىرسا، تەرىس ءدىني اعىمداعىلار ءتىپتى، ەڭ قىمبات، انا دەگەن اياۋلى اتپەن قاتار اتالاتىن «شەشە» دەگەن قاستەرلى اتاۋعا قارا كۇيە جاعىپ، «ۇستاز» دەگەن ۇلاعاتتى ۇعىمنىڭ ءمانىن قۇرتتى.

11. ءدىني تەرىس اعىمداعىلار ەلدى ەكىگە ءبولىپ، مىلتىقسىز-اق مىڭداعان جاستارىمىزدى قازاقتىڭ قاتارىنان شىعارىپ قانا قويماي، ۇلتتى جويۋ ءۇشىن ەلگە قارسى قاۋىپتى كۇشتەرگە اينالدىرىپ جاتىر.

12. دىنگە، تىلگە، جەرگە قارسى ەلبۇزار تەرىس اعىمداردىڭ بارىنە زاڭمەن توسقاۋىل قويىلۋى ءتيىس!

13. ەل ءۇشىن ەڭ قىمبات ۇلتقا، ادام ءۇشىن ەڭ اياۋلى – اكە-شەشەگە، قازاققا ەڭ ادال دومبىراعا قارسى حارام پيعىلدىلاردىڭ ەركىن تاراپ جاتقان ەل تۇبىنە جەتەر قاۋىپتى ۆيرۋسىن شۇعىل زاڭمەن توقتاتاتىن كەز جەتتى!

14. ۇلتتىق مۇددەمىز بەن داستۇرىمىزگە، ەل بىرلىگىنە بالتا شاۋىپ، مەملەكەتكە تاعى دا قاتەر ءتوندىرىپ جاتقان ءدىني تەرىس اعىمدارعا زاڭمەن قاتاڭ تىيىم سالۋ قاجەت!

بۇدان كەيىن كەش بولادى!

قۇرمەتپەن، «اق جول» فراكتسياسى مۇشەلەرى».

ۇكىمەتباسى ءاليحان سمايىلوۆ پەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس ەرمەك ساعىمبەكوۆ ماسەلەگە نۇكتە قويا الا ما، ول ءۇشىن قانداي شارالاردى قولعا الادى – كەلەر كۇننىڭ ەنشىسىندە.

Abai.kz

9 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1975
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2347
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1928
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1565