سارسەنبى, 15 مامىر 2024
ادەبيەت 4191 73 پىكىر 11 قىركۇيەك, 2023 ساعات 12:27

ورىس ادەبيەتىنىڭ قاراكوز حانىمسىز دا جوقتاۋشىسى جەتىپ ارتىلادى!

قازىر ورىستاردىڭ بەلى مەن ساعىن سىندىرعان ۋكراينا ويرانىنان كەيىن وا مەن تمد الەمىندە قالىپتاسقان تانىم-تۇسىنىكتەرگە وزگەرىستەر ەنە باستادى. سونداي وزگەرىستىڭ ءبىرىن ءماجىلىس دەپۋتاتى رينات زايىتوۆ ۇسىندى. ەكەۋارا ايتىستان پارلامەنتتەگى تارتىسقا اۋىسقان رينات زايىتوۆ سايلاۋشىلارى الدىندا ۇپاي جيناۋ ماقساتىندا ما، الدە ءوزىنىڭ ازاماتتىق پوزيتسياسى ما، كىم ءبىلسىن «مەكتەپتەردەگى ورىس ادەبيەتىنىڭ ورنىنا الەم ادەبيەتىن وقىتايىق» دەگەن پىكىرىن جۇرت الدىنا جايىپ سالدى.

ماعجانشالاساق، بۇنى توقساننىڭ توبى قۇپتاپ، قالعان ونى ورە تۇرەگەلدى. سول ورە تۇرەگەلگەن ونداردىڭ ءبىرى تەلەجۇرگىزۋشى، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى قاراكوز سۇلەيمەنوۆا بولدى.

قاراكوز حانىمىنىڭ سوزىنە كەزەك بەرەيىك.

«ەڭ ءبىرىنشى، ورىس ادەبيەتىنىڭ ساعات سانى قازاق ادەبيەتىنەن كوپ بولماۋ كەرەك. ول دۇرىس. بىراق ونى كەڭەستىك كەزەڭدە ەمەسپىز دەپ الىپ تاستاۋعا كەلىسپەيمىن. بىزدە قازىر شەتەل ادەبيەتىن اعىلشىن تىلىندە ەكىنىڭ ءبىرى وقي المايدى. ال شەتەل ادەبيەتى قازاق تىلىنە اۋدارىلىپ بىتكەنشە ءالى جىلدار كەرەك. بۇل ۇزاق ءۇردىس. ەكىنشىدەن، قازاقتا ابايدان ۇلى كەم شىعار. ابايدىڭ ءوزى ورىس ادەبيەتىن جوعارى باعالاپ، قازاق ادەبيەتىنىڭ دامۋىنا سول ارقىلى ۇلكەن جاڭالىقتار اكەلگەن.  پۋشكيننەن رەاليزم ءادىسىن قازاقشالاسا، كرىلوۆتىڭ مىسالدارىنداعى ساتيرالىق جانردى قازاقى بولمىستا بەيىمدەدى.  سونداي-اق ابايدىڭ لەرمونتوۆتى ەرەكشە ءسۇيىپ، ولەڭدەرىن كوپ اۋدارعانىن ءبارىمىز بىلەمىز»، - دەيدى قاراكوز سۇلەيمەنوۆا. بۇنى qaz365.kz سايتى جازدى.

بۇل جەردە قاراكوز اپكەمىز قازىرگى قازاق ءتىلدى جاستاردىڭ شەتەل جازۋشىلارى مەن ادەبيەتىن تۇپنۇسقادان وقي باستاعاندىعىن ەسكەرمەۋىن نەمەن تۇسىندىرەمىز. جانە جوو باكلاۆرلار مەن ماگيسترلەر شەتەل ادەبيەتىنىڭ كلاسسيكتەرىنەن ديپلوم جۇمىستارىن قورعاپ جاتقانىن ەسكەرۋگە ءتيىسپىز. حوش، اپكەمىزدىڭ كەلەلى ويىن ارى قاراي جالعاستىرايىق:

«جالپى، ونەر تىلگە، ۇلتقا بولىنبەۋى كەرەك. دۇنيەنىڭ قاي جەرىندە بولسا دا ونەر، ادەبيەت وقىرماندى ىزگىلىككە شاقىرادى. ساناسىن وياتىپ، جاڭا ساتىعا كوتەرەدى.  ۇلتتىق سانا، ۇلتتىق رۋح ءبىر ەلدىڭ ادەبيەتىن جوعالتقانمەن كوتەرىلمەيدى. بۇل جەردە ۇلتتىق تاربيە دەگەن تەرەڭ ماسەلە جاتىر. بىزدەگى يدەولوگيالىق جۇمىستاردىڭ السىزدىگى بار. ەڭ باستىسى، حالىقتىڭ ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك قاۋىپسىزدىگى شەشىلمەگەن. مىنبەردە وتىرعان دەپۋتاتتارعا ادەبيەتتەن دە كۇردەلى ماسەلەلەر جەتەدى دەپ ويلايمىن»، - دەيدى تەلەحانىم.

الەم ادەبيەتىن ۇلتقا تانىتۋدىڭ تەلەجوبالارى جاساپ، سول ارقىلى دا ناسيحاتتاۋعا بولاتىنىن بۇل كىسى نەگە ەسكەرمەيدى؟ جاقسى، ورىس ادەبيەتىنىڭ جوقتاۋشىسى، رينات سياقتى ورىس ادەبيەتى بيلىگىنىڭ كورىن قازۋشىعا قاتىستى تاعى ءبىر ويىنىڭ سۇلباسىن بىلايشا جەتكىزدى:

«نەلىكتەن، ەۋروپا ەلدەرىندە ۆولونتەرلىكپەن، مادەنيەتپەن كوپ اينالىسادى. ادامنىڭ تۇرمىستىق قاجەتتىلىكتەرى وتەلگەندە، بىزدەگىدەي كرەديتكە تاماق ىشپەگەندە، كىتاپ وقۋعا دا نيەتتەرى اۋادى. قازاقتىڭ ءتىلى، ءدىلى، ءداستۇرى وتباسىنداعى تاربيەدەن باستالىپ، ارى قاراي قوعامدا جالعاسىن تابۋ كەرەك. ءبىز ۇلتتىق تاربيە تۇسىنىگىنە، وكىنىشكە قاراي، ءالى دە تەرەڭ قاراي الماي جاتىرمىز»، - دەيدى قاراكوز سۇلەيمەنوۆا.

قاراكوز سۇلەيمەنوۆا - اتاقتى ادەبيەت سىنشىسى اسقار سۇلەيمەنوۆتىڭ قىزى، اكتەر دوسحان جولجاقسىنوۆتىڭ جۇبايى بولا تۇرا قايىنى بولىپ تابىلاتىن رينات زايىتوۆ مەكتەپتەردە ورىس ادەبيەتىنىڭ ورنىنا الەم ادەبيەتىن وقىتۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىسىنا قارسى شىققانى ساسقان ۇيرەكتىڭ ارتىمەن جۇزگەنى سياقتى تىرلىكتى ەسكە سالادى ەكەن.

Abai.kz

73 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2029
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2463
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2040
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1590