دۇيسەنبى, 29 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 19638 0 پىكىر 1 قىركۇيەك, 2009 ساعات 03:50

«قارا پيما» تاسپاعا ءتۇستى

1996 جىلى رەسپۋبليكا سارايىندا التىنبەك قورازباەۆتىڭ جەكە شىعارماشىلىق كونتسەرتىندە «قارا پيما» پوەماسىنىڭ تۇساۋى كەسىلگەن بولاتىن. ۇلىقبەك ەسداۋلەتتىڭ سوزىنە جازىلعان التىنبەك قورازباەۆتىڭ ءانىن ناقىشىنا كەلتىرە ورىنداعان الما امانجولوۆانى حالىق ىستىق ىقىلاسىمەن، زور قوشەمەتىمەن ساحنادان شىعارىپ سالعان ەدى. ءانشىنىڭ باعىن اشاتىن ءبىر ءان بولادى دەمەكشى، المانىڭ حالىققا كەڭىنەن تانىلۋىنا جول اشقان ءان وسى «قارا پيما» بولاتىن. مىنە، اراعا ون ءۇش سالىپ، ءانشى الما امانجولوۆانىڭ باستاماسىمەن «قارا پيما» ءفيلمى دۇنيەگە كەلدى. رەجيسسەرى - المانىڭ پروديۋسەرى رۋسلان يمانعالي. فيلم اتالعان پوەما جەلىسى بويىنشا تۇسىرىلگەن.
قاڭتار ايىندا ءتۇسىرىلىمىن باستاعان فيلم ناۋرىز ايىندا وڭدەلىپ، اۋداندارداعى شاعىن كينوتەاترلاردا كورسەتىلۋدە. الماتى قالاسىنداعى رەسمي تۇردەگى تۇساۋكەسەر ءراسىمى جۋىق ارادا جاسالادى دەپ جوسپارلانۋدا. فيلم ءارى قاراپايىم كورەرمەنگە وي سالۋ ماقساتىندا، ءارى بايقاۋعا قاتىسۋعا نەگىزدەلىپ تۇسىرىلگەن. نەگىزگى وقيعا جەلىسى اۋىلداعى قاراپايىم شاڭىراق اياسىندا ءوربيدى.

1996 جىلى رەسپۋبليكا سارايىندا التىنبەك قورازباەۆتىڭ جەكە شىعارماشىلىق كونتسەرتىندە «قارا پيما» پوەماسىنىڭ تۇساۋى كەسىلگەن بولاتىن. ۇلىقبەك ەسداۋلەتتىڭ سوزىنە جازىلعان التىنبەك قورازباەۆتىڭ ءانىن ناقىشىنا كەلتىرە ورىنداعان الما امانجولوۆانى حالىق ىستىق ىقىلاسىمەن، زور قوشەمەتىمەن ساحنادان شىعارىپ سالعان ەدى. ءانشىنىڭ باعىن اشاتىن ءبىر ءان بولادى دەمەكشى، المانىڭ حالىققا كەڭىنەن تانىلۋىنا جول اشقان ءان وسى «قارا پيما» بولاتىن. مىنە، اراعا ون ءۇش سالىپ، ءانشى الما امانجولوۆانىڭ باستاماسىمەن «قارا پيما» ءفيلمى دۇنيەگە كەلدى. رەجيسسەرى - المانىڭ پروديۋسەرى رۋسلان يمانعالي. فيلم اتالعان پوەما جەلىسى بويىنشا تۇسىرىلگەن.
قاڭتار ايىندا ءتۇسىرىلىمىن باستاعان فيلم ناۋرىز ايىندا وڭدەلىپ، اۋداندارداعى شاعىن كينوتەاترلاردا كورسەتىلۋدە. الماتى قالاسىنداعى رەسمي تۇردەگى تۇساۋكەسەر ءراسىمى جۋىق ارادا جاسالادى دەپ جوسپارلانۋدا. فيلم ءارى قاراپايىم كورەرمەنگە وي سالۋ ماقساتىندا، ءارى بايقاۋعا قاتىسۋعا نەگىزدەلىپ تۇسىرىلگەن. نەگىزگى وقيعا جەلىسى اۋىلداعى قاراپايىم شاڭىراق اياسىندا ءوربيدى.
ولار ءدام-تۇزى جاراسقان، ايرانداي ۇيىعان ادەمى وتباسى بولاتىن. ايەلى (الما امانجولوۆا) اياق استىنان اۋرۋعا شالدىعىپ، باقيعا اتتانادى. بۇل وتاعاسى بولاتقا (رۋسلان يمانعالي) جانە جالعىز ۇلدارى تالاپقا (مارلەن سوۆەتبەك) وڭاي تيمەدى. سۇيىكتى جارىنان ايىرىلعان بولات كۇيىككە شىداماي اراققا سالىنىپ كەتەدى. بالاسى تالاپتىڭ بولاشاعىنا نەمقۇرايلىقپەن قاراعان اكە وزىمشىلدىك تانىتىپ، «مەن ەندى ەشكىمگە كەرەك ەمەسپىنمەن» ءومىر سۇرەدى. سودان بار اۋىرتپاشىلىق، ءۇيدىڭ شارۋاشىلىعى ون جاسار تالاپتىڭ موينىنا ارتىلادى. ۇيگە كىرىس بولماعاننان كەيىن ىشىمدىككە تيىن تاپپاعان بولات بىرتىندەپ ءۇيدىڭ ىشىندەگى دۇنيەلەرگە قول سالا باستايدى. قۇندى دۇنيەلەردىڭ ءبارىن شايتانسۋعا اينالدىرعان بولات ۇيىندە قولعا ىلىنەر زات تاپپاعاننان كەيىن ۇلىنىڭ مەكتەپكە كيەتىن جالعىز قارا پيماسىنا كوزى تۇسەدى. قولتىعىنا قىسىپ، بوتەلكەلەستەرىن قۋانتۋعا الىپ بارا جاتقان ساتتە تالاپ جالاڭاياق ارتىنان جۇگىرىپ، قارا پيمانى ساتپاۋىن ءوتىنىپ، جالىنىپ، جىلايدى. بولات ۇلىنىڭ باسىنان ءبىر پەرىپ جونىمەن كەتەدى. اكەسىنىڭ اۋىر سوققىسىنان تالىپ قالعان بەيشارا بالانى كورشىلەرى تاۋىپ الادى دا، اۋداندىق اۋرۋحاناعا جەتكىزەدى. بۇل ۋاقىتتا بوتەلكەلەستەرىن ريزا قىلعان بولاتقا جاقىن جولداسى كەلىپ، اقىلىن ايتىپ، ايەلى ءۇشىن بالاسىنىڭ جاعدايىن جاساۋىن سۇرايدى. سوندا عانا ەسىن جيعان اكە ۇيىنە قاراي جۇگىرەدى. جاساعان قاتەلىگىن ءتۇسىنىپ، جولدا ۇلىنا قارا پيما ساتىپ الادى. ۇيىنە كەلسە، ەسىك اشىق. قىستىڭ قارلى بورانى ءۇيىنىڭ ءىشىن ازىناتىپ جىبەرگەن، جان بالاسى جوق.
كورشىلەرىنەن سۇراستىرىپ، بالاسىنىڭ اۋرۋحانادا جاتقانىن ەستيدى. قاراپيمانى قولىنا الا سالا، اۋرۋحاناعا كەلەدى.
ۇلىنان كەشىرىم سۇراپ، ەندى ەشقاشان اراقتى اۋزىنا المايتىندىعىنا ۋادە بەرگەن اكە ۇلىنا اكەلگەن قارا پيماسىن كورسەتكەندە: «اكە، ماعان ەندى ەشقانداي پيما كەرەك ەمەس» دەگەن جاۋاپ ەستيدى. تالاپتان مۇنداي ءسوز كۇتپەگەن بولات كورپەنى اشىپ قالسا... ءبارى دە كەش ەدى... دارىگەرلەر بالاسىنىڭ ۇسىگەن ەكى اياعىن تىزەدەن تومەن كەسىپ تاستاعان ەكەن.
جۇرەكتى تىلگىلەپ، جانىڭدى اۋىرتىپ فيلم اياقتالادى.
كينو تۇسىرۋدەگى باستى ماقسات قوعامدا اراقپەن ازعىنداپ، ادامدىقپەن قوش ايتىسقان ازاماتتارعا وي سالعىمىز كەلدى، - دەيدى الما امانجولوۆا. - ەڭبەكتەنگەندى قالامايتىن، اتا-اناسىنىڭ زەينەتاقىسىن تارتىپ الىپ، قۋ قۇلقىننىڭ قامىمەن اراقپەن سەرىك بولىپ، ارسىزدىققا بوي ۇرعان جاستار قازىر اسىرەسە اۋىلداردا كوپ قوي. وسىنى اشىپ ايتىپ، حالىققا وي تاستاۋدى ماقسات ەتتىك. وسى ءفيلمنىڭ ءتۇسىرىلۋى مەنىڭ دە شىعارماشىلىعىمنىڭ جاڭا لەپ الۋىنا، جاندانۋىنا وزىندىك اسەرىن تيگىزدى. جانە «قارا پيما» ءانىنىڭ بار بولمىسىن، ايتقىسى كەلگەن ويىن كامەراعا تۇسىرە بىلگەن رەجيسسەردىڭ شەبەرلىگى دەپ بىلەمىن. سوندىقتان وسى جەردە رۋسلان يمانعاليدىڭ ەسىمىن ەرەكشە ايتا كەتكەن ءجون».
ايتا كەتەيىك ، فيلمدەگى باس كەيىپكەرلەردىڭ ءبىرى تالاپتىڭ رولىندە وينايتىن مارلەن سوۆەتبەك - احمەت جۇبانوۆ اتىنداعى مەكتەپتىڭ وقۋشىسى. ءبىر-ءبىر جارىم ساعاتقا سوزىلاتىن ءفيلمنىڭ ايتارى مول. قۇنىن قۇپيا ساناعاندى ءجون ساناعان رەجيسسەر ءفيلمدى بايقاۋلارعا دا ۇسىناتىنىن ايتتى. ەلىمىزدىڭ كينوتەاترلارىنان ءبىر ايداي كورسەتىلگەن سوڭ ديسكىسى تاراتىلادى. جۇرتقا وي سالادى دەگەن نيەتپەن الەۋمەتتىك ماڭىزى زور، تاربيەلىك مانگە يە فيلم كورەرمەن قاۋىمعا جۋىق ارادا جول تارتادى.

www.dastan-studio.kz, تامىز، 2009 جىل

 

0 پىكىر