دۇيسەنبى, 29 ءساۋىر 2024
انە، كوردىڭ بە؟ 2566 20 پىكىر 6 ناۋرىز, 2023 ساعات 15:35

ارداگەر ەنەرگەتيك: اەس بويىنشا تەزدەتىپ قيمىلداۋ كەرەك

وتاندىق ەنەرگەتيكا سالاسىنا جارتى عۇمىرىن ارناعان ارداگەر ەنەرگەتيك احمەتكارىم قۇرمانعازين تاۋەلسىزدىك العالى بەرى قازاقستاندا ءبىر دە ءبىر جاڭا گەس-ءتىڭ سالىنباۋى، بۇرىنعى بارىمىزبەن ىلدەبايلاپ كەلە جاتۋىمىزدىڭ ءوزى قاۋىپتى ەكەنىن ايتىپ، دابىل قاعادى. ول، سالىستىرمالى تۇردە، مۇنى باسقالار العا ىلگەرىلەپ، سونى ۇلگىدەگى كولىك ءمىنىپ جۇرگەندە سەنىڭ استىندا قاقالىپ-شاشالعان ەسكى-قۇسقى «زاپوروجدىڭ» بولۋىنا تەڭەيدى. «ارتتا قالعان» دەگەن ءسوز جاي بەرگى جاعى، سول ەسكىرگەن گەس-تەرىمىز قىستاعى ەكىباستۇزدىڭ جىلۋ جۇيەلەرى سەكىلدى سىر بەرىپ جۇرمەسە دەسەڭىز، ارينە ونىڭ بەتىن اۋلاق قىلسىن»، - دەيدى احمەتكارىم قۇرمانعازين.

«كورىپ وتىرعاندارىڭىزداي، جىل وتكەن سايىن تەحنيكا، تەحنولوگيا قارىشتاپ دامىپ، كۇندەلىكتى تۇرمىس-تىرشىلىگىمىزگە دەندەپ ەنىپ جاتىر. ادام تۇتىنىسىنداعى بارلىق تەحنيكا ەنەرگيانى قاجەت ەتەدى. ونى ايتاسىز، ءتىپتى ەنەرگيامەن جىلىناتىن ءبۇتىن تۇرعىن ءۇي كەشەندەرى دە بار بىزدە قازىر. «جىلى ەدەن» دەگەن دە الدەقاشان سانگە اينالعان. وسىنىڭ بارلىعى ەنەرگيا تۇتىنىسىنا دەگەن سالماقتى ارتتىرىپ جاتىر. بىراق، سوعان ساي ەنەرگەتيكا ءوندىرىسى كەشەنى بىزدە مۇلدە جاڭارماعان. سالىستىمالى تۇردە ايتساق، بۇل قازىر كوپ مەنسىنە بەرمەيتىن ەسكى «زاپوروج» كولىگىمەن جۇرگەن سەكىلدى عوي. نەگىزىنەن، اقيقاتى وسى. سوندىقتان وسى سالا مامانى رەتىندە مەن اتوم ەلەكتر ستانساسى بار ەلدەرگە قىزىعا ءارى قىزعانا قارايمىن»، - دەيدى ول.

ارداگەر مامان ءوز زامانىندا بۇل سالادا ءومىر بۇرق-سارق قايناپ جاتاتىنىن ەسكە الادى. ول كەزدە ونىڭ پايداسى بولعانىمەن، بۇگىندەرى، وكىنىشكە قاراي، ودان تۇك قىزىق جوق.

«ءبىزدى ءبىر ورنىمىزدا كوپ تۇرالاتپايتىن. ءسىبىردىڭ جارتى اي، ءبىر-ەكى اي كۇن بولمايتىن وڭىرلەرىندە دە بولىپ، تاجىريبە الماسىپ جاتاتىنبىز. ونى اكەلىپ، وزىمىزدە قولدانۋعا قام جاسايتىنبىز. ارينە، تاۋەلسىزدىك العان ەگەمەن ەلىمىزگە الىس شەتەلدەرمەن تاجىريبە الماسۋ مۇمكىندىگى تۋعان شىعار. بىراق، ودان پايدا نە؟ ولاردىڭ تاجىريبەسىن بىزگە اكەلىپ ءبارىن بىردەي قولدانا الامىز با؟ جوق، ارينە. جاڭانى ەسكىگە قالاي پايدالاناسىز؟ سودان كەيىن دە اسىرەسە تەحنيكا مەن تەحنولوگيا بويىنشا مىقتى-مىقتى مامانداردان ايىرىلىپ قالىپ جاتىرمىز. شەتەلگە كەتىپ جاتىر بارلىعى. ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى قىزمەتكەرلەر، ارينە وزىنە جۇكتەلگەن جۇمىستى ىستەيدى، بىراق ونىڭ ماشاقاتى كوپ بولىپ تۇر. ولار دا جاڭا دۇنيەمەن جۇمىس ىستەگىسى كەلەدى، مامان رەتىندە دامىعىسى كەلەدى. بىراق ەسكىمەن قايدا باراسىز؟»، - دەيدى ول.

سالا مامانى اەس قۇرىلىسى دەگەندە ادامدار بويىندا ۇيالاعان ۇرەي - قوعامدا كەڭىنەن تارالعان جەمقورلىق ماسەلەسىنە دە قاتىستى ءوز ويىمەن ءبولىستى.

- جەمقورلىق – قازاقستانعا عانا ءتان دۇنيە دەسەك جاڭىلىسامىز. اق پەن قارا، جاقسى مەن جامان سەكىلدى قاتار جۇرەتىن قۇبىلىس قوي ول قوعامداعى. ارينە، شەك پەن شەكارا بولۋ كەرەك. بىزدە اسىرا سىلتەۋگە جول بەرىلگەن. اسىرەسە، تاۋەلسىزدىك العان تۇستاردا، كاپيتاليزمنىڭ ءيىسى مۇرىنعا بارمايتىن كەزدە. قازىر زامان دامىپ جاتىر. قۇندىلىقتار دا جاڭعىرۋدا. بىرەر ون جىل بۇرىن «ۋاقىت – اقشا» دەسە، كوبىسى كۇلەتىن. قازىر ۋاقىت ۆاليۋتاعا اينالعان زامان. ونىڭ ۇستىنە 4G, 5G دەگەن كەلدى بىزگە. مەنىڭ تۇسىنىگىمدە، بۇل – اشىق مەملەكەت، اشىق قوعام، اشىق ەكونوميكا. قازىر بولعان نارسە قولىڭىزداعى تەلەفوندا سايراپ، كورسەتىلىپ جاتادى. بۇرىن جاسىرىپ، جاماپ-جاسقاۋعا بولاتىن. قازىر ول جاعى، وزدەرىڭىزگە ءمالىم، قيىنداپ بارادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، بەدەلىڭىز بولسا، جۇمىس تا اقشا دا كەلەدى سىزگە. ال بەدەل تۇسسە، تۇك جوق سىزگە. سوعان اقىرىنداپ كەلە جاتىرمىز ءوزى. اەس دەگەن ءبىر مەزەتتە ءۇي تۇرعىزعان سەكىلدى سالىنا سالاتىن نارسە ەمەس، وكىنىشكە قاراي. وعان كوپ جىلدار كەرەك. اشىق قوعامعا اياق باستىق قوي، اەس سالىنىپ بىتەدى دەگەنشە، ول جاعى دا ىلگەرىلەي بەرەدى دەپ ويلايمىن، - دەيدى ا. قۇرمانعازين.

سونداي-اق مامان جەمقورلىق دەسە، الماتىدا قۇرىلىسى باستالىپ، بىراق جىلدار بويى تۇرالاپ تۇرعان كوپىرلەر، مەترو ەسىنە تۇسەتىنىن ايتادى.

«كەزىندە ەلىمىزدە كوپىرلەردىڭ قۇرىلىسى تۇرالاپ تۇردى. مەترو دا ساقالدى قۇرىلىسقا اينالدى. مىنە، وسىلاردى جەمقورلىقتىڭ كوزى دەپ توقتاتىپ سالساق، نە بولار ەدى؟.. الماتىدا بۇگىندەرى كولىكتەر الاساپىرانى ورىن الار ما ەدى، قالاي؟ بۇرىنعىداي ەمەس، قازىر كوپىر قۇرىلىسى جىلدام جۇرۋدە. مەترو قالانىڭ كورىكتى نىسانى، ادامدارعا دىتتەگەن جەرىنە جىلدام جەتۋدىڭ بالامالى قۇرالى بولىپ، بىزدە دامۋ بارىن وزگەلەرگە بايقاتىپ قالىپ جاتادى. سول سەكىلدى عوي، مەنىڭشە، جەمقورلىق بار دەپ اەس قۇرىلىسىن تۇساۋلاساق، ودان ءبىز ۇتىلماساق ۇتپايمىز»، - دەيدى ول.

 

Abai.kz

20 پىكىر