قارلىعا يبراگيموۆا

جاركەن بودەشتى بيىلعى پرەزيدەنت ستيپەندياسى يەگەرلەرىنىڭ تىزىمىنەن كورگەندە شىن قۋاندىق.  كوڭىلىڭدە ءىز قالدىرىپ، قادىرى ارتقان ادامىڭا قولدان كەلەر بار جاقسىلىعىڭدى ءۇيىپ-توككىڭ كەلەتىنى بار. «جۇلدىزتاس» اتتى جۇقالتاڭ كىتابىن وقىپ تاۋىسقانىمدا اقىنعا قۇرمەتىم بۇرىنعىدان دا ەسەلەنە ءتۇستى.
جارىققا شىققانىنا ەكى جىل بولسا دا، بۇل كىتاپ قولىما جاقىندا عانا تيگەن. «وقىپ شىقشى» دەپ اقىننىڭ ءوزى بەرىپ، ءوتىنىپ-تىلەنگەن جوق. ونداي مىنەز جاركەن بودەشكە تۋمىسىنان جات.  كىتابىن دورباسىنا سالىپ الىپ، تاراتىپ جۇرگەنىن كورمەپپىز. ناسيحاتسىز-اق وقىلادى. اقىنمىن دەپ ارقىراپ، اياققاپتاي كەۋدەسىن قايدا ۇرارىن بىلمەي جۇرگەندەردىڭ ءوزى جاركەننىڭ پوەزياسىنا تىزە بۇگەدى، مويىندايدى.
جاركەن بودەشتىڭ بولمىسىنا تاڭعالاسىڭ. بالاداي اڭعالدىعىنا قىزىعاسىڭ كەيدە.  ءوزىنىڭ مىنەزى دە قىزىق. كەيدە سونداي مۇڭلى، سونداي بەيكۇنا، شاراسىز ادام. ولەڭنەن باسقاعا قاتالدىعى جوق. تالانتتى ادام كورسە، بالاداي ەلپەك قاعادى. جاستىق بوپ توسەلە كەتۋگە دە دايىن. سويتە تۇرا «دۇنيەدە ولەڭنىڭ الدىندا عانا ادالمىن» دەيدى. مۇنىسى قىزدان دا نازىك، پاتشادان دا تاكاپپار جىرلارىنا قىلاۋ تۇسپەگەنىن قالاعانىنان شىعار.

قارلىعا يبراگيموۆا

جاركەن بودەشتى بيىلعى پرەزيدەنت ستيپەندياسى يەگەرلەرىنىڭ تىزىمىنەن كورگەندە شىن قۋاندىق.  كوڭىلىڭدە ءىز قالدىرىپ، قادىرى ارتقان ادامىڭا قولدان كەلەر بار جاقسىلىعىڭدى ءۇيىپ-توككىڭ كەلەتىنى بار. «جۇلدىزتاس» اتتى جۇقالتاڭ كىتابىن وقىپ تاۋىسقانىمدا اقىنعا قۇرمەتىم بۇرىنعىدان دا ەسەلەنە ءتۇستى.
جارىققا شىققانىنا ەكى جىل بولسا دا، بۇل كىتاپ قولىما جاقىندا عانا تيگەن. «وقىپ شىقشى» دەپ اقىننىڭ ءوزى بەرىپ، ءوتىنىپ-تىلەنگەن جوق. ونداي مىنەز جاركەن بودەشكە تۋمىسىنان جات.  كىتابىن دورباسىنا سالىپ الىپ، تاراتىپ جۇرگەنىن كورمەپپىز. ناسيحاتسىز-اق وقىلادى. اقىنمىن دەپ ارقىراپ، اياققاپتاي كەۋدەسىن قايدا ۇرارىن بىلمەي جۇرگەندەردىڭ ءوزى جاركەننىڭ پوەزياسىنا تىزە بۇگەدى، مويىندايدى.
جاركەن بودەشتىڭ بولمىسىنا تاڭعالاسىڭ. بالاداي اڭعالدىعىنا قىزىعاسىڭ كەيدە.  ءوزىنىڭ مىنەزى دە قىزىق. كەيدە سونداي مۇڭلى، سونداي بەيكۇنا، شاراسىز ادام. ولەڭنەن باسقاعا قاتالدىعى جوق. تالانتتى ادام كورسە، بالاداي ەلپەك قاعادى. جاستىق بوپ توسەلە كەتۋگە دە دايىن. سويتە تۇرا «دۇنيەدە ولەڭنىڭ الدىندا عانا ادالمىن» دەيدى. مۇنىسى قىزدان دا نازىك، پاتشادان دا تاكاپپار جىرلارىنا قىلاۋ تۇسپەگەنىن قالاعانىنان شىعار.
تاعدىرلى اقىننان عانا شىنايى ولەڭ تۋادى دەگەن بالكي قاساڭ، بالكي دۇرىس قاعيدا بار. كەيبىر اقىنداردىڭ ۋايىمدى قولدان جاساپ، بوركەمىكتەي ەزىلىپ، تاعدىرلى اقىن بولىپ كورىنۋگە تىراشتاناتىنى بار. كىمدەردى تۇسپالداپ وتىرعانىمىزدى ءبىلىپ وتىرسىز، ارينە.   بودەشتىڭ ۇلىنىڭ تاعدىرى باسقانىڭ باسىنا تۇسسە شىداس بەرەر مە ەدى، كىم ءبىلىپتى؟! ارىپ-اشىپ تۋعان جەرىنە جەتتى.  قىتايدان قاشىپ شىققاسىن ءبىراز جىل ىزدەۋدە دە بولدى. جاقىندارىنىڭ ايتۋىنشا، پوگوندىلاردى كورسە،  كۇنى بۇگىنگە دەيىن سەكەمدەنىپ، پىرىلداپ شىعا كەلەدى ەكەن. وتانىنا ورالعانىمەن، ەت جاقىن، تۋعان-تۋىس اتاۋلىنى ارعى بەتتە قالدىرىپ، جالعىزدىق تا كوردى.
اعايىن-تۋىستىڭ الىستا قالعانى ازداي، ءابدىراحمانداي ۇلىنىڭ قازاسى قايىستىرعان ابايداي، بازارى مەن نازارىن جوقتاعان كەنەندەي، مايگۇلىنەن ايىرىلعان مۇقاعاليداي جاركەنگە دە جيىرما بەسىندە قىرشىنىنان قيىلعان ايدارىنىڭ قاسىرەتى قاتتى باتتى. ەسىنە الۋعا دا اۋىر تيەتىن سول جىلدارى جۇبانىش ءۇشىن اششى ءومىردىڭ ۋلى سۋسىنىن دا جۇتتى. جان دۇنيەنىڭ ازابىن اششى سۋ جەڭە الماق ەمەس، الايدا. ۇرتتاعان كۇنى قيالى لاپىلداعانىمەن، ولەڭ جازىپ، قالامىن بىلعاعان ەمەس. ويتكەنى بارىنە ادالدىق، تازالىق بولعانىن قالايدى.  ءسويتىپ ءجۇرىپ قالامىن سۋىتىپ العان كەزدەرى دە بولدى. ءبىرازدان سوڭ ەس جيدى، بالانىڭ قايعىسىمەن بۇگىلە بەرمەيىن دەپ، جىگەرىن جانىدى. قالامىن قايتا قولىنا الدى. ەندىگى جەردە ءوز-ءوزىن ولەڭمەن جۇباتتى. ماڭداي مەن جۇرەكتەگى ءاجىمى سول جىلدارى كوبەيە تۇسسە كەرەك. سودان دا «قاراشى ماڭدايىما كەرە قارىس، ءاجىمى ءيىرىم-ءيىرىم تەرەڭ اعىس...» دەپ جىرلادى.
«ارتىما بۇرىلىپ قاراعاندا قۋانىشىم از. ۋايىم، قايعى، قيال كوپ ەكەن» - دەپ كۇرسىندى بىزبەن اڭگىمەلەسىپ وتىرىپ اقىن.
جاركەن ءوزىنىڭ بار بولمىسىن مىنا ءبىر جىر شۋماعىنا سىيدىرعان سىندى:
پىسىقاي جان ەمەسپىن،
جوعالتپاعان ساباق، ءجىبىن، ينەسىن،
جوعالتپاعان پار ات جەككەن كۇيمەسىن.
جوعالتپاعان وقالى تون، تۇيمەسىن.
مەن ءبىر قۇنتسىز اداممىن،
قولداعىسىن جوعالتقىش.
قاتال، موسقال تاعدىردان،
تابا الماعان ۇيلەسىم.
جاركەننىڭ شىن اتى - جارمۇحاممەد. اناسى پايعامباردى بەي-بەرەكەت مازالاي بەرۋگە بولمايدى دەپ، جاركەن دەپ ەركەلەتكەن ەكەن. پوەزياعا دا جاركەن بولىپ كەلدى. «ولەڭدى سۇيگەن جارىمنان دا ارتىق سۇيەمىن»، - دەيدى اقىن. اسىرەلەپ ءارى شىنداپ ايتقاندا، «ولەڭنەن وزگە جاقىنى جوق».    
اقىن ولەڭىن تۇنگى ون ءبىر مەن تاڭعى ون ءبىردىڭ ارالىعىندا جازادى ەكەن. وسى ۋاقىتتا جازۋعا وتىرسا، ولەڭ وزدىگىنەن اعىلىپ-توگىلەدى. ال شابىتى كەلمەسە، الا قاعازدىڭ بەتىن قانشا شيىرلاسا دا وندىمەيدى ەكەن.  كەيدە ولەڭ شىركىننىڭ بەيمازا ۋاقىتتا، جول ۇستىندە كەلىپ، «قىساتىنى» بار. «وندايدا ون شۋماققا دەيىن ميىما ساقتاي الامىن. ون شۋماقتان سوڭ ۇمىتامىن»، - دەيدى ءوزى. ولەڭ جازىپ جاتقانىندا «شەشەڭ ءتىرىلىپ كەلدى» دەسە عانا ورنىنان تۇرۋى مۇمكىن، باسقاعا دۇنيە كۇيىپ بارادى دەسەڭ دە، قوزعالا قويمايدى. ولەڭنىڭ قۇدىرەتى تۋرالى ءسوز ەتىپ وتىرىپ: «اقىنداردان ساعي جيەنباەۆتىڭ ولەڭدەرى سۇمدىق. ساعيدا تىلمەن جەتكىزگىسىز سۇلۋلىق پەن تەرەڭدىك بار. ونىڭ ولەڭدەرىنىڭ مىقتىلىعىن، تەرەڭدىگىن ەشكىم ايتا الماي كەلەدى» - دەپ وكىنە تاۋسىلدى.  ال ءوزى تۋرالى: «شىعارماشىلىقتا بارلىق پوتەنتسيالىمدى كورسەتپەك تۇرماق، كۇنى وسى كۇنگە دەيىن ايەلىمنىڭ سۇلۋلىعىن دا اقىننىڭ تىلىمەن سۋرەتتەپ بىتە المادىم»، - دەيدى. گۇلشاتتى، قۇداي قوسقان قوساعىن جارتى تاۋلىك ماقتادى. «ادامگەرشىلىگىنە، ادالدىعىنا ءتانتىمىن، الدىمنان قيىپ وتپەيدى» دەپ ءسۇيسىندى. سول گۇلشاتىنا اقىن بولا تۇرا، ءالى كۇنگە بىردە-ءبىر ولەڭ ارناماپتى. ونىڭ ءوزى ءبىر حيكايا...
ءوز باسىڭداعى كۇيدىڭ نە ەكەنىن بىلگىڭ كەلگەندە، كەيدە پوەزياعا جۇگىنىپ، اقىنداردىڭ كىتاپتارىن پاراقتاپ جاتامىز. جاركەندەگى مىنا ءبىر شۋماقتار ءبىر مەنىڭ عانا ەمەس، كوپ ادامنىڭ كوڭىل پەردەسىن، كوكەيىندەگىسىن ءدوپ باسار:
ءومىرىم - كوكتايعاق،
كوڭىلىم - اق تايلاق،
تابانىم تايىپ كەتەر مە ەكەن دەپ، -
ەپتەپ باسامىن،
ەپتى ويناپ.
تاۋ-تاسقا -
وي-قىرعا -
قۋ تىرلىك ساندالتپاي قويدىڭ با؟
تاۋداي قارىز بار -
تاۋداي پارىز بار -
ىرعايداي موينىمدا.
كوپ تومدىعى تۇرماق، ءالى  كۇنگە تاڭدامالىسى دا جارىق كورمەپتى. «كەلەر جىلى كەرە قارىس ەكى تومدىق شىعارسام، وتىز باسپاتاباقپەن قاناعات قىلام،» - دەپ وتىر جاركەننىڭ ءوزى.
جازار جىرىنا قازاقىلىقتى قازىق ەتكەن جاركەننىڭ جايى وسى. جاركەندى قىزۋ پىكىرتالاس پەن قوعامدىق ويدىڭ مىنبەرىنەن كورە بەرمەيمىز. الايدا ول ءوز ميسسياسىن پوەزياسىمەن-اق اتقارىپ وتىرعان سىندى. اعىلىپ-توگىلگەن ولەڭدەرى - وسىنىڭ دالەلى.

«حالىق ءسوزى» گازەتى