«ۆالداي! ءتىلىڭ اششى، ءسوزىڭ بالداي!»
نەمەسە ءپۋتيننىڭ سوزىندەگى جاڭاشا رەڭكتەر تۋرالى
رەسەي سىرتقى ساياساتىنىڭ ءبىرازدان بەرى قولدانىپ كەلە جاتقان ءبىر اقپاراتىق-ساراپتامالىق ءادىسى، قۇرالى بار. ونىڭ اتى – «ۆالداي پىكىرتالاس كلۋبى». ياعني، پرەزيدەنت پۋتين جىلىنا ءبىر رەت الەمنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن كەلگەن ساراپشىلار مەن باق وكىلدەرىنىڭ الدىنا شىعىپ ءسوز سويلەيدى، ولاردىڭ ساۋالدارىنا جاۋاپ بەرەدى. جالپى العاندا، جامان فورمات ەمەس. بىزدىكىلەردە وسىلاي جاساسا، ارتىق بولماس ەدى.
بۇل جولعى كەزدەسۋ رەسەيدىڭ ۋكراينا قارسى سوعىس اشۋى جاعدايىندا وتكەندىكتەن تالقىلانعان نەگىزگى تاقىرىپ تا وسى توڭىرەكتە بولعانى تۇسىنىكتى.
ءپۋتيننىڭ ءسوزى مەن جاۋاپتارىنىڭ ءبىز، ياعني قازاقستان ءۇشىن قانداي سالدارى بار ەكەنىن قىسقاشا تالداپ كورەلىك.
بىرىنشىدەن، كورشى ەلدىڭ جەرىن باسىپ الۋ سەبەپتەرىن تىزبەلەگەندە، بۇعان دەيىنگى «دەناتسيفيكاتسيا» مەن «دەميليتاريزاتسيا» سەكىلدى ۋاجدەر ايتىلمادى. بۇل جولعى «جاڭالىق» «تاريحي تۇرعىدان العاندا، ۋكراينا جاساندى مەملەكەت رەتىندە قۇرىلدى» دەگەنگە سايدى. قىزا-قىزا كەلىپ ول: «شىنىن ايتقاندا، ۋكراينا تاۋەلسىزدىگى، ەگەمەندىگى مەن جەر تۇتاستىعىنىڭ بىردەن-ءبىر، ناعىز ءارى ىقپالدى كەپىلى بۇگىنگى ۋكراينانى قۇرعان رەسەي عانا بولا الادى»، - دەپ ايتىپ سالدى!
بۇل ءوزى كرەملدىڭ نەويمپەريالىق ساياساتىن ايقىندايتىن جاڭاشا، ونىمەن كورشىلەس بوپ تابىلاتىن قازاقستان سەكىلدى مەملەكەتتەرگە دە تىكەلەي قاتىستى يدەولوگەما!
بۇل دەگەنىڭىز - كرەمدىڭ ورتاق تاريحىمىزدى قايتا قاراپ، ءوزىنىڭ جامباسىنا ىڭعايلى جاققا بۇرىپ اكەتۋگە، پوستسوۆەتتىك كەڭىستىكتەگى ەلدەردى ايرانداي اپتاپ، كۇبىدەي كۇپتەۋگە بەيىم ارام نيەتى مەن پيعىلىنان باس تارتپايتىنىنىڭ ناقتى دالەلى.
ەرتەڭ قازاق مەملەكەتتىگى تۋرالى ءدال وسىلاي كوكي باستاسا شە؟!
ەكىنشى استار وركەنيەتتىك ماسلەلەرگە جەتەلەيدى.
ءپۋتيننىڭ سوزىنە سالساق، باتىس الەمىنىڭ ليبەرالدىق قۇندىلىقتارى زياندى ءارى قاۋىپتى. جانە دە ولاردىڭ جاماندىعىن ول تەك قانا ۇجىمدىق باتىستىڭ وكتەمدىگىنەن كورەدى ەكەن. ءسويتىپ، الەمدى بيلەپ-توستەپ جاتقان ولاردىڭ مونوپولياسىنا شۇيلىگەدى. وسى قارسىلىعىن پاش ەتۋ ارقىلى ول ءوزىن انتيباتىستىق كواليتسيانىڭ كوشباسشىسى رەتىندە تانىتقىسى كەلەتىندەي، ويتكەنى ءوز سوزىندە كوبىنەسە، باتىسپەن ءتىل تابىسا الماي جۇرگەن ەلدەرگە قاراپ ءتىل قاتادى، سولاردىڭ جوعىن جوقتاپ، سويىلىن سوعۋعا تىرىسادى.
باتىس ەلدەرىمەن ارىپتەستىككە ۇمتىلعان، ولارمەن ەكونوميكالىق، ساۋدا-ساتتىق، گۋمانيتارلىق بايلانىسى بار قازاقستان ءوزىنىڭ كورشىسى ءارى وداقتاسى وسىنداي ىمىراسىز كوزقاراس ۇستانعاندا، نە ىستەمەك كەرەك؟
ءۇشىنشى استاردىڭ پسيحولوگيالىق سيپاتى بار.
«داۋدىڭ باسى دايرابايدىڭ كوك سيىرى» دەمەكشى، رەسەيدىڭ حالىقارالىق وقشاۋلاۋعا ۇشىراپ، سانكتسيالاردىڭ استىندا قالۋىنىڭ باستى سەبەبى ونىڭ ۋكراينا جەرىن اننەكسيالاپ، وعان قارسى سوعىس اشۋى ەكەنى بەلگىلى.
ەندى، «ۆالدايداعى» مىنا سوزىنە قاراساق، پۋتين ءتاۋباسىنا كەلە باستاعان سەكىلدى.
وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن «يادرولىق قارۋدى قولدانۋعا دايىن» ەكەنىن ايتسا، كەشە ونى قولدانبايتىنى تۋرالى مالىمدەدى. گۆينەيا-بيساۋ سەكىلدى ەكزوتيكالىق ەلدىڭ باسشىسى ارقىلى كيەۆكە «ءبىز كەلىسسوز باستاۋعا دايىنبىز» دەپ سالەم جولداۋىنىڭ ءوزى نە تۇرادى؟
ءوز باسىم مۇنىڭ ءبارىن ءپۋتيننىڭ ءوزىنىڭ و باستاعى جوسپارىنىڭ جۇزەگە اسپاي، دىتتەگەن ماقساتىنا جەتە الماي، ءوز اينالاسىنداعى ىشتەي تىنىپ كەلە جاتقان نارازىلىقتىڭ كۇشەيۋىنەن دەپ بىلەمىن. ازىرشە ايىلىن جيا قويماسا دا، ول ەرتەڭگى كۇنىنىڭ قيىن بولارىن، بارا-بارا الدىنان داۋ، اۋزىنان ءسوز كەتپەيتىن كەيىپكەرگە ۇقساپ بارا جاتقىنان ءوزى دە سەزىپ قالعانداي.
باتىس سانكتسيالارى رەسەي ەكونوميكاسىن ابدەن تيتىقتاتىپ جىبەردى. جىل اياعىندا ەۋروپا رەسەي مۇنايى مەن گازىنان تۇگەلدەي دەرلىك باس تارتادى. رەسەي بيۋدجەتى سول كەزدە بانكروتقا ۇشىراۋى مۇمكىن. ونىڭ ءوزى ەلدەگى ەكونوميكالىق جاعدايدى كۇرت تومەندەتىپ جىبەرۋى ابدەن ىقتيمال.
ال رەسەي بۇلىنسە، ول جاقتان شاتاق شىقسا، ونىمەن كورشىلەس جاتقان بىزگە دە بار جاعىنان وڭاي بولمايدى.
ءبىز سونداي كاتاكليزمدەرگە دايىنبىز با؟
ماسەلە سوندا!
ءامىرجان قوسان
Abai.kz
