گ.مارچەنكو جاعى تالماي، كوپتەن بەرi ايەل­دەردiڭ زەينەتكەرلiك جاسىن ۇلعايتۋ ماسەلەسiن كوتەرiپ ءجۇر. ەسەپ-قيساپقا سۇيەنiپ، ەل بيۋدجەتiن ۇنەمدەۋ جاعىنان ساراپتاسا، بالكiم، بۇل ۇسىنىس دۇرىس تا شىعار. الايدا حالىق قازىناسىن ۇنەمدەۋدiڭ باسقا جولدارى بارىن باسقا ەمەس، ءدال وسى مارچەنكو بiزدەن جاقسى بiلەدi. سويتە تۇرىپ، ۇلتقا باعىتتالعان ولشەۋسiز قيا­ناتتى جاساۋعا قۇلشىناتىنىن قايتەرسiز.

زەينەت جاسىن ۇزارتۋدىڭ كوپتەگەن كەمشiلiكتەرi كۇنi بۇگiنگە دەيiن ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا كەلەدi. سوعان قاراماستان، باس بانكير ءوز ۇستانىمىنان باس تارتار ەمەس. ونىڭ سەبەبiن iشiمiز سەزەدi دە. تەك تiلiمiز قىسقا. ايتپەسە، نەگە باسقا ءوزiمiز­دiڭ قازاق ازاماتتارى وسىنداي ۇسىنىسپەن جۇرتتى داۋرىقتىرىپ، ەسiن شىعارمايدى؟ شىنداپ كەلگەندە، قا­زاقتىڭ ءوسiپ-ونۋiنە كiمدەر­دiڭ مۇددەلi, ال كiمدەردiڭ قالامايتىنىن وسىدان-اق بiلۋگە بولادى.

گ.مارچەنكو جاعى تالماي، كوپتەن بەرi ايەل­دەردiڭ زەينەتكەرلiك جاسىن ۇلعايتۋ ماسەلەسiن كوتەرiپ ءجۇر. ەسەپ-قيساپقا سۇيەنiپ، ەل بيۋدجەتiن ۇنەمدەۋ جاعىنان ساراپتاسا، بالكiم، بۇل ۇسىنىس دۇرىس تا شىعار. الايدا حالىق قازىناسىن ۇنەمدەۋدiڭ باسقا جولدارى بارىن باسقا ەمەس، ءدال وسى مارچەنكو بiزدەن جاقسى بiلەدi. سويتە تۇرىپ، ۇلتقا باعىتتالعان ولشەۋسiز قيا­ناتتى جاساۋعا قۇلشىناتىنىن قايتەرسiز.

زەينەت جاسىن ۇزارتۋدىڭ كوپتەگەن كەمشiلiكتەرi كۇنi بۇگiنگە دەيiن ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا كەلەدi. سوعان قاراماستان، باس بانكير ءوز ۇستانىمىنان باس تارتار ەمەس. ونىڭ سەبەبiن iشiمiز سەزەدi دە. تەك تiلiمiز قىسقا. ايتپەسە، نەگە باسقا ءوزiمiز­دiڭ قازاق ازاماتتارى وسىنداي ۇسىنىسپەن جۇرتتى داۋرىقتىرىپ، ەسiن شىعارمايدى؟ شىنداپ كەلگەندە، قا­زاقتىڭ ءوسiپ-ونۋiنە كiمدەر­دiڭ مۇددەلi, ال كiمدەردiڭ قالامايتىنىن وسىدان-اق بiلۋگە بولادى.

قازiر سالىستىرمالى ءتۇر­دە الىپ قاراساق، وتىزدان اسقان قازاق ايەلدەرiنiڭ دەنساۋلىعى سىن كوتەرمەيدi. تiپتi تۇرمىس قۇرماعان وتىز جاستاعى قىزدارىمىزدان جۇرەك-قان تامىرلارى جۇيە­سiمەن اۋىراتىندارى، گينەكولوگيالىق ءتۇرلi دەرتكە جانە سۇت بەزدەرiنiڭ راك اۋرۋىنا شالدىققاندارى وتە كوپ. بۇرىنعى اپالارى سياقتى ساپالى تاماق تۇتىنباعان، ەكولوگيانىڭ لاستانۋى، الەۋمەتتiك جاعدايىنىڭ جەتiسپەۋi جاستارىمىزدىڭ جۇيكەسiن جۇقارتىپ، مiنەزiنە سىنا قاققان. ال ەندi وسى ۇرپاقتىڭ بۋىنىن الپىس ءۇش جاستا زەينەتكە شىعارۋ قانشالىقتى قيسىندى؟ كوز الدىڭىزعا ەلەستەتiپ كورiڭiز­شi, اۋرۋ-سىرقاۋ، جۇدەپ-جاداعان، ابدەن قاجىعان كەم­پiردiڭ iلiنiپ سالىنىپ جۇمىس­قا كەلiپ-كەتكەنi قالاي بولماق؟ كەمپiر دەپ كەمسiتكەنiم ەمەس، بiراق ءدال قازiرگi كۇن­كورiسi قيىن جاعدايمەن الپىس­قا جەتپەي، كەمپiرگە اينالعان ايەلدەر كوبەيگەن. اق­شا تابۋ ءۇشiن ارپالىسىپ، جانتالاسقان قىز-كەلiنشەك­تەرiمiزدiڭ جەكە ومiرiنە كوڭiل بولۋگە ۋاقىتى دا جەتپەيدi قازiر. كۇنi-ءتۇنi جۇمىس دەپ ءجۇرiپ، دۇرىس تاماقتانۋى دا نەعايبىل. ءسويت­كەن ايەلدەرiمiزدi جۇ­مىس iستەتۋگە تاعى ءماجبۇر­لەپ، زەينەتكە شىعۋ جاسىن ۇلعايتساق نە بولماق؟ مۇن­داي اپالارىمىز ۇيدەگi جانە جۇمىسىنداعى جاستاردىڭ كوز كۇيiگiنە اينالماي ما؟ ۇيiندەگi كەلiنi بالاسىن ەنەسiنە تاستاپ، جۇمىسقا شىققىسى كەلەدi. ال وزگە جاستارعا ورنىن بوساتپاي، الپىس ۇشكە دەيiن قالت-قۇلت ەتiپ جۇرگەن اپانىڭ سۇيكiمدi كورiنبەسi انىق. قاراپ وتىرساڭىز، مارچەنكو قوعامدا وسىنداي كەلەڭسiزدiك تۋدىرۋعا، ازاماتتاردىڭ وتباسىلىق، قىزمەتتiك ارازدىعىن تۋدىرۋعا بەلسەنiپ وتىرعانداي. قازاقى مەنتاليتەت بويىنشا، اتا-اجە كەلiنi مەن بالاسىنىڭ تابىس تا­ۋىپ، اياقتارىنان تۇرۋى ءۇشiن نەمەرەلەرiن باعىپ جاردەم ەتكەن. ەگەر گريشا اعايدىڭ ۇسىنىسى قابىلدانار بولسا، تiكەلەي قازاق ۇلتىنىڭ مەن­تاليتەتiنە بiرiنشi بولىپ سىنا قاعىلادى. وزiمەن ەنەسi جارىسىپ جۇمىس iستەپ ءجۇر­سە، قاي كەلiن بالا سانىن كوبەيتiپ، ۇيدە وتىرادى؟ وسىدان كەلiپ، دەموگرافيانىڭ دا احۋالى ۋشىقپاي ما؟ گ.مارچەنكو وسىنى كوزدەگەن بولسا، وندا جاعدايىمىز مۇشكiل بولماق.

گ.مارچەنكونىڭ ايتقانىنا نەمقۇرايدى قاراماي، بۇعان قوعام بولىپ تويتارىس بەرەتiن ۋاقىت جەتتi. ءوزi ءومiر سۇرگەن مەملەكەتتiڭ ەرەكشەلiگiن، قازاق حالقىنىڭ جاعدايى مەن مەنتاليتەتiن ەسكەرمەي، ەسسiز ۇسىنىس جاساعىشتاردى جاۋاپتى قىزمەتتەرگە جولاتپاۋ كەرەك.

مەرۋەرت كەڭەسبەكقىزى

الماتى قالاسى.

«جاس الاش» گازەتى