ابدىۋاقاپ قارا. تۇركى دۇنيەسىنىڭ ورتاق ءالىپبي جۇيەسى بولا ما؟
قازاق ەلى 1-ءشى جەلتوقساندى «تۇڭعىش ەلباسى كۇنى» دەپ جاريالادى. وسىعان وراي تۇركى كەڭەسى (تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كەڭەسى) 2012 جىلدىڭ 1-ءشى جەلتوقسانىندا ىستامبۇلداعى تۇركى دۇنيەسى مادەنيەت ۇيلەرىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ» اتتى «دوڭگەلەك ستول» ۇيىمداستىردى.
«دوڭگەلەك ستولعا» قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ج.تۇيمەباەۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ تۇرىكتىلدەس رەسپۋبليكالارمەن بايلانىستارىنا جاۋاپتى بۇرىنعى ءمينيسترى، پروفەسسور ا.انديجان، تۇرىك ەلدەرى تۋراسىنداعى زەرتتەۋلەرىمەن تانىمال عالىم تاريحشى پروفەسسور م. ساراي، تۇرىك تىلدەرى جايىندا ەڭبەكتەرىمەن بەلگىلى تۇركولوگ عالىم، پروفەسسور و.سەرتكايا، ىستامبۇل ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى «تۇركىتانۋ ينستيتۋتىنىڭ» باسشىسى پروفەسسور ح.دەۆەلى سياقتى عالىمدار، دوكتورانتتار، زەرتتەۋشى-اسپيرانتتار قاتىستى.
«دوڭگەلەك ستولعا» قاتىسۋشىلاردىڭ باياندامالارىمەن قوسا، ءوزىمىزدىڭ ايتقان ۋاجدەرىمىزدى جەكە ماقالا رەتىندە جاريالاماق ويىمىز بار. ءبىز وسى ماقالامىزدا تەك تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسى حاليل اكىنجىنىڭ اشىلۋ راسىمىندە جاساعان بايانداماسىندا اتاپ وتكەن ءبىر-ەكى ماسەلەگە توقتالۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.
قازاق ەلى 1-ءشى جەلتوقساندى «تۇڭعىش ەلباسى كۇنى» دەپ جاريالادى. وسىعان وراي تۇركى كەڭەسى (تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەر ىنتىماقتاستىق كەڭەسى) 2012 جىلدىڭ 1-ءشى جەلتوقسانىندا ىستامبۇلداعى تۇركى دۇنيەسى مادەنيەت ۇيلەرىندە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ» اتتى «دوڭگەلەك ستول» ۇيىمداستىردى.
«دوڭگەلەك ستولعا» قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ج.تۇيمەباەۆ، تۇركيا رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ تۇرىكتىلدەس رەسپۋبليكالارمەن بايلانىستارىنا جاۋاپتى بۇرىنعى ءمينيسترى، پروفەسسور ا.انديجان، تۇرىك ەلدەرى تۋراسىنداعى زەرتتەۋلەرىمەن تانىمال عالىم تاريحشى پروفەسسور م. ساراي، تۇرىك تىلدەرى جايىندا ەڭبەكتەرىمەن بەلگىلى تۇركولوگ عالىم، پروفەسسور و.سەرتكايا، ىستامبۇل ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى «تۇركىتانۋ ينستيتۋتىنىڭ» باسشىسى پروفەسسور ح.دەۆەلى سياقتى عالىمدار، دوكتورانتتار، زەرتتەۋشى-اسپيرانتتار قاتىستى.
«دوڭگەلەك ستولعا» قاتىسۋشىلاردىڭ باياندامالارىمەن قوسا، ءوزىمىزدىڭ ايتقان ۋاجدەرىمىزدى جەكە ماقالا رەتىندە جاريالاماق ويىمىز بار. ءبىز وسى ماقالامىزدا تەك تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسى حاليل اكىنجىنىڭ اشىلۋ راسىمىندە جاساعان بايانداماسىندا اتاپ وتكەن ءبىر-ەكى ماسەلەگە توقتالۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.
ح.اكىنجى ءوز بايانداماسىندا كەڭەستىڭ قابىلداعان ەكى قارارى تۋرالى حابارلادى. ونىڭ ءبىرىنشىسى، ءوزى باس حاتشىلىعىن اتقارىپ وتىرعان تۇرىك تىلىندە «تۇركى كونسەيى» رەتىندە اتالىپ جۇرگەن ۇيىمنىڭ فرانتسۋز تىلىنەن ەنگەن "كونسەي" دەگەن ءسوزىنىڭ ورنىنا بۇدان بىلاي «تۇركى كەڭەشى»، ياعني «تۇركى كەڭەسى» دەپ اتالاتىندىعىن اتاپ ءوتتى. ءبىز تۇرىك تىلىنە جات، كىرمە ءسوز بولىپ تابىلاتىن «كونسەي» ءسوزىنىڭ كوپتەگەن تۇركى تىلدەرىندە قولدانىلىپ جۇرگەن «كەڭەس» سوزىمەن اۋىستىرىلعاندىعىن قۇپتايمىز. ورىندى شەشىم. اكىنجى سونىمەن قاتار، "كەڭەش" ءسوزىنىڭ انادولى جۇرتشىلىعىندا ۇمىتىلىپ قالعانىمەن، ونىڭ «ديۋاني لۇعات ات-تۇرىكتە» ورىن الىپ وتىرعان ءتول تۇرىك ءسوزى ەكەنىن دە تىلگە تيەك ەتتى.
سونىمەن قاتار، بۇل ءسوز قازاق تىلىندە «كەڭەس» ال وزبەك، قىرعىز جانە باسقا دا تۇرىك تىلدەرىندە «كەڭەش» تۇرىندە قولدانىلۋدا. انادولى جەرىندە، وسمان پاتشالىعى ۋاقتىندا "كەڭەس" ءسوزى ورنىنا اراپشا "شۋرا" دەگەن ءسوز قولدانىلدى. ورىس تىلىندە "سوۆەت" ءسوزى دە وسى ماعنادا بولعاندىقتان وسماندىق اقپارات قۇرالدارى «سوۆەتتەر وداعى» ءۇشىن «شۋرالار وداعى» دەيتىن.
ءبىر كەزدەرى تۇركيادا ساياسي پارتيالاردىڭ قۇرىلتاي جينالىستارى ءۇشىن «كونگرەسس» ءسوزى قولدانىلۋشى ەدى. كەيىن ونىڭ ورنىنا تۇركى تىلدەرىندەگى «قۇرىلتاي» ءسوزى قولدانىلا باستادى. باستاپقى كەزدە بۇل ءسوزدىڭ دە جاتىرقاپ قابىلدانعانى، كەيبىر ساياسي پارتيالاردىڭ بۇل ءسوزدى قولدانعىسى كەلمەگەنى ەسىمىزدە. قازىرگى ۋاقىتتا بولسا "قۇرىلتاي" ءسوزى كەڭىنەن قولدانىس تاۋىپ، قۇلاققا جاعىمدى دا ەستىلەتىن بولدى. مىسالى، تۇركيادا بيىل رەسپۋبليكالىق حالىقتىق پارتياسى قۇرىلتايى (CHP Kurultayı), ۇلتشىل قوزعالىس پارتياسى (MHP Kurultayı) قۇرىلتايى، بيلىك باسىندىعى ادىلەت جانە دامۋ پارتياسى قۇرىلتايى (AK Parti Kurultayı) سياقتى قۇرىلتايلار وتكىزىلدى. وسى جيىنداردى «كونگرەسس» سوزىمەن ايتقاندا تۇرىك حالقىنىڭ قۇلاعىنا "قۇرىلتاي" سياقتى جاعىمدى ەستىلمەسى انىق. ارينە، ءاربىر ءسوز بەن دىبىستىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى، ەموتسيالىق بوياۋى مەن رۋحى بولاتىندىعى داۋسىز. بۇلاردى، ارينە، تەك ول ەلدىڭ عاسىرلار بويى قولدانا كەلگەن ءتول سوزدەرىنەن عانا سەزۋگە بولادى.
سونىمەن بىرگە تۇركيادا "كەڭەش" ءسوزىنىڭ قولدانىس اياسىنىڭ ۋاقىت وتە كەلە كەڭەيىپ تەك "تۇركى كونسەيى" ءۇشىن عانا ەمەس، "ەۋروپا كونسەيى", بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمى قاۋىپسىزدىك كونسەيى" سىندى حالىقارالىق ۇيىمدار ءۇشىن دە قولدانىلاتىن بولۋى ابدەن ىقتيمال. تۇركى تىلدەرى راسىندا دا باي ءتىل. ونىڭ مۇمكىنشىلىكتەرىن تولىق پايدالانۋ، قويناۋىنداعى بايلىقتارىن جارىققا شىعارۋ تەك زيالىلاردىڭ قانا ەمەس، سونىمەن قاتار ديپلوماتتار مەن ساياساتكەرلەردىڭ دە مىندەتى بولۋعا ءتيىس. مىنە، وسى تۇرعىدان قاراعاندا ەلشى حاليل اكىنجىدان باستاپ تۇركى كەڭەسىندەگى بارلىق ازاماتتارعا العىس ايتۋ كەرەك.
ەكىنشى قۇپتارلىق حابار، تۇرىك كەڭەسى سەكرەتارياتىنىڭ ءوزىنىڭ ءىس-قاعازدارى مەن قۇجات-حاتتامالارىندا 1990- جىلداردىڭ باسىندا تۇركى ەلدەرىنەن كەلگەن ءتىلشى-عالىمدار تاراپىنان قابىلدانعان 34 تاڭبالىق تۇركى دۇنيەسىنىڭ ورتاق ءالىپبي جۇيەسىن قولدانۋ تۋرالى قابىلداعان شەشىمى. تۇركى كەڭەسى باس حاتشىسى ەلشى حاليل اقىنجى بۇل شەشىمدى تەك وزدەرىنىڭ مەكەمەلەرى ءۇشىن قابىلداعاندىقتارىن، مۇشە ەلدەردىڭ نەمەسە باسقا مەكەمەلەردىڭ بۇل ارىپتەردى قولدانىپ قولدانباۋى ءوز ەرىكتەرىندە ەكەندىگىنە باسا كورسەتتى.
وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، لاتىن نەگىزىندە تۇركى دۇنيەسىنىن ورتاق ءالىپبي ماسەلەسى، كەڭەستەر وداعىنىڭ ىدىراۋىنىڭ قارساڭىندا، «تۇركى دۇنيەسى» دەگەن ۇعىم پايدا بولعان ۋاقىتتا كۇن تارتىبىنە ەنگەن ەدى. وسى ورايدا العاشقى ناقتى شەشىم 1991 جىلى، 18-20 قازان كۇندەرى ستامبۇلداعى مارمارا ۋنيۆەرسيتەتى جانىنداعى تۇرىكتانۋ ينستيتۋتى ۇيىمداستىرعان «قازىرگى تۇرىك ءالىپبيى» اتتى سيمپوزيۋمدا ءتىلشى-عالىمدار تاراپىنان قابىلدانعان ەدى. وسى جيىندا ءازىربايجان، قازاقستان، قىرعىزستان جانە تۇركىمەنستان سىندى ەلدەردەن قاتىسقان 28 ءتىلشى عالىم تۇركى دۇنيەسى ءۇشىن 34 ارىپتەن تۇراتىن لاتىن نەگىزىندەگى ءالىپبي جۇيەسىن بەلگىلەگەن ەدى. بۇل جۇيە 29 تاڭبادان تۇراتىن تۇركيانىڭ الىپبيىنە وزگە تۇركى حالىقتارىنداعى دىبىستار ءۇشىن قوسىمشا بەس قارىپ ەنگىزۋمەن جاسالدى. ول بەس ءارىپ مىنالار: "Ä ä، X x, Q q, Ñ ñ، W w"
بۇل جيىندار ودان كەيىن دە جالعاسىن تاپتى. مىسالى، 1992 جىلى 29 قىركۇيەك پەن 2 قازان كۇندەرى بىشكەكتە وتكەن تۇركى رەسپۋبليكالارى مەن تۇركىتىلدەس مەمەلەكەتتىك قۇرىلىمدارى ءبىلىم مينيسترلىگى وكىلدەرىنىڭ 2-ءشى حالىقارالىق كونفەرەنتسياسى; 1993 جىلى، 8-10 ناۋرىز كۇندەرى، بەس تاۋەلسىز تۇركى رەسپۋبليكاسى قاتىسقان جانە تۇركى ىسكەر توپتارى مەن دامۋ اگەنتتىگى (تيكا) ۇيىمداستىرعان انكاراداعى «ءالىپبي مەن ەملە ماسەلەسى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەنتسيا; 1993 جىلى، 21-23 ناۋرىز كۇندەرى، انتاليادا وتكەن «تۇرىك مەملەكەتتەرىنىڭ دوستىق، باۋىرلاستىق جانە ىنتىماقتاستىعى قۇرىلتايى» اتتى ءىرى جيىندا دا قولعا الىنىپ، وسى 34 ارىپتىك الىپبيگە ءوتۋ قاجەتتىلىگى تۋراسىندا شەشىم قابىلدانعان ەدى. وسى جيىنداردىڭ بارلىعى 1926 جىلى ۇيىمداستىرىلعان ورتاك ءالىپبي تۋراسىنداعى باكۋ كونفەرەنتسياسىنان كەيىن وتكىزىلگەن العاشقى جيىندار رەتىندە تاريحقا ەندى.
الايدا، بۇل ماسەلەنىڭ ەڭ قىزىق جاعى سودان بەرى وتكەن 20 جىلدا كوپتەگەن ماسەلەلەردە ىمىراعا كەلگەن تۇركى دۇنيەسىنىڭ وسى العاشقى شەشىمدى ىسكە اسىرا الماعانى. بۇل ءوز كەزەگىندە، ءالىپبي ماسەلەسىنىڭ سىرت كوزگە قاراپايىم ماسەلە بولىپ كورىنگەنىمەن، شىنتۋايتىنا كەلگەندە، قانداي اۋىر دا ماڭىزدى پروبلەما ەكەندىگىن اڭعارتسا كەرەك.
قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستان مەن قىرعىزستان عانا لاتىن الىپبيىنە وتكەن جوق. تۇركى دۇنيەسىنىڭ وزگە تاۋەلسىز ەلدەرى، اتاپ ايتقاندا ءازىربايجان، وزبەكستان جانە تۇركىمەنستان لاتىن الىپبينە الدەقاشان كوشىپ بولدى. دەگەنمەن، بۇل «كوشۋدە» 1991, 1992 جانە 1993 جىلدارى ءتىلشى-عالىمدارى قابىلداعان ورتاق ءالىپبي جۇيەسى نازارعا الىنعان جوق. ولاردىڭ كوشكەن لاتىن ءالىپبي جۇيەلەرى وسى 34 ارىپتىك جۇيەگە دە، ءوزارا ءبىر-بىرىنە دە ۇقساماۋدا.
الايدا، بارلىق تۇركى مەملەكەتتەرى بىركەلكى دىبىستارعا ءبىر كەلكى تاڭبالاردى قولدانعان بولسا، وندا «ءبىر وقپەن ەكى قويان اتىپ العانداي» بولار ەدى. ياعني، ولار ءارى زاماناۋي دۇنيەنىڭ، تەحنولوگيانىڭ جانە عالامتوردىڭ ەڭ ءتيىمدى ءارىپ جۇيەسىنە وتكەن ءارى 200 ميلليوندىق تۇركى الەمى ءوزارا بايلانىسقا ءتۇسۋ مەن تۇسىنىسۋشىلىكتە اسا ماڭىزدى ءبىر قادامدى باسقان بولار ەدى. ەكىنشى جاقتان ءتىلشى عالىمداردىڭ بەلگىلەگەن 34 تاڭبالىق جۇيە تۇركيانىڭ لاتىن ارىپتەرىندەگى ونداعان جىلدىق تاجىريبەسى نەگىزىندە دايىندالعان تۇركى تىلدەرىنە ەڭ ىڭعايلى لاتىن ءارىپ جۇيەسى بولىپ تابىلادى. سوندىقتان بۇل جۇيەگە ءوتۋ ۇرىمتال شەشىم بولادى.
ءازىربايجان 1991 جىلى 25 جەلتوقسان، تۇركىمەنستان 1993 جىلى 12 ءساۋىر، وزبەكستان 1993 جىلى 2 قىركۇيەكتە لاتىن الىپبيىنە كوشۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. الايدا، «سۇتتەن اۋزى كۇيگەن ايراندى ۇرلەپ ىشەدى» دەگەندەي، كەڭەس وداعىنان تاۋەلسىز بولعان جانە ءبىر «اعادان» جاڭا عانا ازات بولۋ قۋانىشىنداعى ەلدەردە ەكىنشى ءبىر اعا، اتاپ ايتقاندا "تۇرىك اعانىڭ" پايدا بولا كەتۋ الاڭداۋشىلىعى ورتاعا شىقتى. مۇمكىن سوندىقتان ولار تۇركيادا قولدانىلعان ءالىپبي جۇيەسىمەن دالمە-ءدال ءبىر كەلكى بولماعان، وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى مەن ايىرماشىلىقتارى بولعان، ناقتىلاپ ايتقاندا، تۇركيامەن ارالارىندا ديستانتسيا ورناتاتىن لاتىن تاڭبالارى جۇيەسىنە وتۋگە كۇش جۇمسادى. الايدا، تۇركيانىڭ لاتىن ءالىپبي جۇيەسىنەن الشاقتاۋدىڭ ارقانداي ءبىر ۇتىمدى جاعى بولمايتىنى ەسكەرىلمەدى.
سودان بەرى وتكەن 20 جىل "اعا" الاڭداۋشىلىعىنىڭ ورىنسىز ەكەندىگىن كورسەتتى. تۇركى الەمىندە ەشبىر ەل باسقا تۋىسقان ەلگە "اعا بولۋ" ارمانىندا ەمەس. بۇگىنگى تاڭداعى تۇركى حالىقتارىنىڭ ماسەلەسى، جاھاندانۋ دەپ ايتىلعان ۇلى مادەنيەتتەردىڭ كىشى مادەنيەتتەردى جالماپ جۇتىپ جاتقان كەزىندە ءبىر-بىرىنە جاقىن نەمەسە تۋىس مادەنيەتتەردىڭ ءوزارا ىنتىماقتاستىقتا ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىن ساقتاۋ ماسەلەسى بولىپ تابىلادى. جاھاندانۋ ءداۋىرى وزدەرىن باسقا ەلدەردەن وقشاۋلاپ الاستاتقان ەلدەر ۇتىلعان، وزگە ەلدەرمەن ورتاق نۇكتەلەر تاۋىپ ىنتىماقتاستىق پەن دوستىقتى كوپ جاقتى دامىتقان ەلدەر ۇتقان ءداۋىر. بۇل تۇرعىدان قاراعاندا ورتاق ءالىپبي جۇيەسى تۇركى دۇنيەسى ءۇشىن ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋدا تاپتىرماس قۇرال ەكەنى داۋسىز.
ارعى جاقتان 34 تاڭبالى لاتىن جۇيەسىنەن باسقاشا جۇيەگە وتكەن تۇركى ەلدەرىنىڭ قاتەلىككە ۇرىنعاندىقتارى دا نازاردان تىس قالماۋدا. ماسەلەن، وزبەكستان 1993 جىلى قابىلداعان لاتىن ءالىپبيى جۇيەسىندە 1995 جىلى بىرقاتار وزگەرىستەر مەن تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە ءماجبۇر بولعان.
قازىرگى تاڭدا قازاقستان مەن قىرعىزستان لاتىن الىپبيىنە ءوتۋ جۇمىستارىن جالعاستىرىپ، ءتيىستى دايىندىق پەن ىڭعايلى ۋاقىت مولشەرىن قاراستىرۋ ۇستىندە. كەيبىر قازاق ءتىلشى عالىمدارىنىڭ ايتۋلارىنا قاراعاندا، قازاق رەسمي ورگاندارىنىڭ الدىندا لاتىن الىپبيىنە كوشۋدىڭ جيىرمادان اسا نۇسقالارى جاتقان كورىنەدى. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ەڭ ءتيىمدىسى، سوناۋ 1990 جىلداردىڭ باسىندا قابىلدانعان 34 ارىپتىك جۇيە.
وسى ورايدا ايتا كەتەتىن تاعى ءبىر ماسەلە، تۇركيانىڭ ءوزى دە 1991 جىلى قابىلدانعان ورتاق ءالىپبي جۇيەسىنە ءوتۋ جولىندا ەشقانداي قادام باسقان جوق. ول ءالى دە بولسا ءوزىنىڭ 29 تاڭبالىق جۇيەسىن قولدانىپ كەلە جاتىر. الايدا، تۇركيانىڭ عالىمدار بەلگىلگەن قوسىمشا بەس تاڭبانى ۇلتتىق ءالىپبي جۇيەسىنە كىرگىزۋى كەرەك ەدى. ونىڭ ءسويتىپ ورتاق ءالىپبي جۇيەسىندە العاشقى قادامدى باسىپ وزگە تۇركى ەلدەرىنە ۇلگى بولۋى كەرەك. كەيبىر تۇركيالىق ءتىلشى-عالىمدارىنىڭ «تۇركياعا 34 ارىپتىك جۇيەگە كوشۋ قاجەت ەمەس. 29 ءارىپ بىزگە جەتىپ جاتىر. وزگە ەلدەر 34 ارىپتىك جۇيەگە ءوتسىن، ءبىز 29 ارىپتە تۇرا بەرەيىك" دەپ ايتىپ جۇرگەنىن ەستىپ ءجۇرمىز. بىراق ءبىز بۇل پىكىرگە قوسىلمايمىز.
تۇركيانىڭ 1928 جىلى اراب ارىپتەرىنەن 29 ارىپتىك لاتىن جۇيەسىنە وتكەندە كەمشىلىكتەر جىبەرگەنى راس. ولار، ماسەلەن، كەزىندە تۇرىك تىلىندە دە بار «ڭ» دىبىسىنا تاڭبا بەلگىلەمەگەن. سوندىقتان قازىرگى تاڭدا تۇرىك تىلىندە بۇل دىبىس جوعالىپ كەتتى. سوندىقتان تۇرىكتەر بۇل دىبىس ءۇشىن "ng" قوس ارىپتەرىن قولدانادى. قاراپايىم حالىق مۇنى وقۋدا شاتاسۋدا. مىنە، سول سەبەپتەن بەسىم اتالاي «ديۋاني لۇعات ات-تۇرىك» اتتى ەڭبەگىندە "كەڭەش" دەگەن ءسوزدى قاراپايىم حالىق "كەنگەش" دەپ وقيدى. سوندىقتان تۇركيا 34 ارىپتىك جۇيەگە وتكەندە الىپبيىندەگى وسىنداي كەمشىلىكتەردى دە تۇزەتكەن بولار ەدى.
الايدا، "بولار ءىس بولدى، بىزدە ول دىبىستار جوعالىپ كەتتى، قازىرگى 29 تاڭبالىق ءالىپبي تۇرىك ءتىلىنىڭ قاجەتتىلىگىن تولىعىمەن وتەپ وتىر" دەپ ەسەپتەگەننىڭ وزىندە تۇركيا 34 ارىپتىك جۇيەگە وتۋگە مىندەتتى. ويتكەنى، وسى 34 ارىپتىك جۇيەگە وتۋدەگى ماقسات - تۇركى دۇنيەسىنىڭ ورتاق ءالىپبي جۇيەسىن قالىپتاستىرۋ ەكەنى نازاردان تىس قالماۋعا ءتيىس. ەگەر تۇركيانىڭ ءوزى وسى جۇيەدەن تىس قالاتىن بولسا، وندا بۇل قالايشا تۇركى دۇنيەسىنىڭ ورتاق ءالىپبيى بولا الادى؟ سونىمەن قاتار تۇركيا رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ وزگە تۇركى حالىقتارىنىڭ تىلدەرىندە دە وقۋ جانە جازۋ قاجەتتىلىگى بولاتىنى دا ەسكەرىلۋگە ءتيىس.
ەكىنشى جاقتان تۇركيا 34 ارىپتىك جۇيەنىڭ كەڭ تاراۋىندا جەتەكشى ءرول اتقارۋى قاجەت. 34 ارىپتىك جۇيەنى بەلگىلەۋ بارىسىنداعى العاشقى جينالىستارعا دا تۇرىك عالىمدارى مۇرىندىق بولعان ەدى. ولاي بولسا، تۇركيانىڭ بۇكىل ەلدەردەن بۇرىن وسى جۇيگە ءوتۋى جانە العاشقى قادامدى باسۋى ورىندى. ايتپەگەندە بۇل ماسەلەدە تۇركيا ءۇشىن ىقىلاسسىزدىق جانە پرينتسيپسىزدىك كورىنىس پايدا بولماق.
تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ بيلىك ورىندارى قابىلداماي كەلە جاتقان شەشىمدى قابىلداعان تۇركى كەڭەسىن قۇتتىقتايمىز. ينشاللا، وسى شەشىم، تۇركى دۇنيەسىنىڭ 34 ارىپتىك ورتاق ءالىپبي جۇيەسىنىڭ قالىپتاسۋىندا العاشقى قادام بولعاي!
ابدىۋاقاپ قارا
تۇرىك تىلىنەن اۋدارعان - ەرعالي ەسبوسىن
Abai.kz
