سارسەنبى, 15 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2605 0 پىكىر 11 قىركۇيەك, 2012 ساعات 09:43

حۋنتا يلي پەرەۆوروت – ەتو ۆوزموجنايا رەالنوست

- زا ۆسە لەتو ۆ كازاحستانە پرويزوشلو ستولكو سوبىتي: گدە-تو ۆزرىۆالي، ۆ جيلىح ماسسيۆاح ياكوبى ليكۆيديروۆالي تەرروريستيچەسكيح گرۋپپ، ۆ گوراح سوۆەرشەنو ماسسوۆوە ۋبيستۆو، ۆ اتىراۋ ارەستوۆالي گلاۆۋ وبلاستي ي ت.د. نو نەسموتريا نا ۆسە ەتي گرومكيە سوبىتيا، نا پەرۆوم پلەنارنوم زاسەداني پارلامەنتا پرەزيدەنت سترانى ۆىستۋپيل، پو منەنيۋ نابليۋداتەلەي، دوۆولنو بلەكلو. كاك ۆى دۋماەتە، نا فونە تاكوي نەستابيلنوي وبستانوۆكي پوچەمۋ پرەزيدەنت گوۆوريل و چيستكە پودەزدوۆ؟

- زا ۆسە لەتو ۆ كازاحستانە پرويزوشلو ستولكو سوبىتي: گدە-تو ۆزرىۆالي، ۆ جيلىح ماسسيۆاح ياكوبى ليكۆيديروۆالي تەرروريستيچەسكيح گرۋپپ، ۆ گوراح سوۆەرشەنو ماسسوۆوە ۋبيستۆو، ۆ اتىراۋ ارەستوۆالي گلاۆۋ وبلاستي ي ت.د. نو نەسموتريا نا ۆسە ەتي گرومكيە سوبىتيا، نا پەرۆوم پلەنارنوم زاسەداني پارلامەنتا پرەزيدەنت سترانى ۆىستۋپيل، پو منەنيۋ نابليۋداتەلەي، دوۆولنو بلەكلو. كاك ۆى دۋماەتە، نا فونە تاكوي نەستابيلنوي وبستانوۆكي پوچەمۋ پرەزيدەنت گوۆوريل و چيستكە پودەزدوۆ؟

- سوگلاشۋس س ۆامي: ناچالو پوليتيچەسكوگو سەزونا پولۋچيلوس دوۆولنو بلەكلىم ي سكومكاننىم. پوحوجە، چتو ساما ۆلاست راستەريانا ي نە يمەەت پوكا ياسنوي كارتينى توگو، چتو نۋجنو سدەلات ۆ بليجايشەە ۆرەميا ي كاكيە يزمەنەنيا دليا ەتوگو نەوبحوديمو وسۋششەستۆيت. ۋ اكوردى ەست، كونەچنو، تەكۋششيە پلانى رابوتى، نەكوە ۆيدەنيە، ديكتۋەموە وبششيم حودوم سوبىتي. نو سكازات، چتو ۆلاست پوسلە ۆىستۋپلەنيا پرەزيدەنتا پو ۆوپروسام سوتسيالنوي مودەرنيزاتسي كاكيم-تو كورەننىم وبرازوم پەرەسموترەلا سۆوي ستراتەگيچەسكيە تسەلي ي زاداچي، «زاگليانۋلا زا نوۆىە گوريزونتى»، نە پريحوديتسيا. سووتۆەتستۆەننو ي ۆىستۋپلەنيە پرەزيدەنتا وكازالوس دەجۋرنىم، كاكيم-تو نەۆزراچنىم. ناسكولكو يا موگۋ سۋديت يسحوديا يز پراكتيكي پرەجنيح لەت، وتكرىتيە نوۆوي سەسسي پارلامەنتا - سوبىتيە پو سۆوەي سۋتي دالەكو نە ريادوۆوە. وبىچنو ونو ترانسليروۆالوس پو تەلەۆيدەنيۋ، چەگو ۆ ەتوت راز پوچەمۋ-تو نە بىلو. ەتو پوزۆولياەت پرەدپولوجيت، چتو ليبو ۆلاستي نەچەگو سكازات سۋششەستۆەننوگو ي، زناچيت، نەچەگو پوكازىۆات ليۋديام، ليبو ۆلاست گوتوۆيت كاكوە-تو درۋگوە پيار-سوبىتيە، نا كوتوروم ي حوچەت سوسرەدوتوچيت ۆسە ۆنيمانيە وبششەستۆا. پونياتنو، چتو ەششە بولەە نەلەپىم بىلو بى، ەسلي ليدەر سترانى ۆىدۆيگال نوۆىە كونتسەپتسي ي پاراديگمى رازۆيتيا سترانى كاجدىە دۆا مەسياتسا. نو تو، چتو وتۆەتستۆەننىي ليدەر سترانى دولجەن بىل كاك مينيمۋم وتۆەتيت نا ناكوپيۆشيەسيا ۆ وبششەستۆە ۆوپروسى، سوۆەرشەننو وچەۆيدنو.

- ۆى يمەەتە ۆ ۆيدۋ سوبىتيا ۆ اركان-كەرگەنە، ۆزرىۆى ي ۋبيستۆا ي تاك دالەە؟

- كونەچنو، ۆەد وبششەستۆو رەالنو وبەسپوكوەنو داننىمي ۆوپروسامي. نو ي درۋگيح رەالنىح پروبلەم ي سيستەمنىح ۆىزوۆوۆ حۆاتاەت. ودنا يز سامىح بولشيح سەرەزنىح پروبلەم نىنەشنەي ۆلاستي زاكليۋچاەتسيا ۆ توم، چتو، رازراباتىۆايا «كۋلت ليدەرا»، «كۋلت وتتسا ناتسي»، ونا ۆسە ۆرەميا پىتاەتسيا ەگو وگراديت، يزوليروۆات وت سوبستۆەننوگو وبششەستۆا. داۆايتە پوپىتاەمسيا نا ۆرەميا ابستراگيروۆاتسيا ي ۆزگليانەم نا سوبىتيا سو ستورونى. ا سو ستورونى، سكاجۋ ۆام، ۆسە ەتو ۆىگلياديت دوۆولنو نەلەپو، ا ۆرەمەنامي ۆوۆسە گرۋستنو. سەگودنيا چينوۆنيكي پىتايۋتسيا ۆسە ۆرەميا «كورميت» سۆوەگو پاترونا يسكليۋچيتەلنو پوزيتيۆوم، ۋۆيازىۆات ەگو يميا يسكليۋچيتەلنو س كاكيمي-تو ياركيمي سوبىتيامي ي ناچينانيامي. نو پرەزيدەنت ۆەد نە سانتا-كلاۋس، نە قىدىر-اتا، كوتورىي راز ۆ گود وداريۆاەت ۆسەح كۋلكوم س كونفەتامي يلي پرينوسيت سچاستە ۆ دوم! جيزن ليۋدەي، وبششەستۆا نە سوستويت يز ودنيح تولكو توەۆ ي پرازدنيكوۆ! جيزن ۆووبششە، ەسلي رازوبراتسيا، چەرەدا بۋدنيچنىح سەرىح دنەي، كوتورايا ليش ينوگدا، ليش يزرەدكا موجەت نارۋشاتسيا وچەن رادوستنىمي يلي وچەن پەچالنىمي سوبىتيامي. يمەننو ەتي رەدكيە مومەنتى سچاستيا يلي گوريا سوستاۆليايۋت وسنوۆۋ پامياتي ليۋبوگو جيۆوگو چەلوۆەكا، ەششە بولەە شيرە - ليۋبوگو جيۆوگو وبششەستۆا.

ينوگدا ۋ مەنيا، دا ي نە تولكو ۋ مەنيا سوزداەتسيا ۆپەچاتلەنيە، چتو وكرۋجەنيە پرەزيدەنتا - ەتو تاكايا رازۆەسەلايا يۆەنت-كومپانيا، كوتورايا پىتاەتسيا پرەۆراتيت ەگو جيزن ۆ سپلوشنۋيۋ فەەريۋ ي فەيەرۆەرك، نەسكونچاەمىي پرازدنيك جيزني. نو ۆەد پوميمو ۆسەگو پروچەگو ەست ي ۆوپروسى تاكتا، ۋمەستنوستي، تسەلەسووبرازنوستي! ۋ ۆلاستي، ۆ توم چيسلە ي ادمينيستراتسي پرەزيدەنتا ي بەز ەتوگو حۆاتاەت وبيازاننوستەي ي فۋنكتسي، كوتورىە ديكتۋيۋتسيا ستاتۋسوم ي ۆوپروسامي گوسۋدارستۆەننوي پوليتيكي، ستراتەگيچەسكيمي تسەليامي ي زاداچامي، تەكۋششەي سيتۋاتسيەي. س توگو ساموگو مومەنتا، كاك ادمينيستراتسيا پرەزيدەنتا پرەۆراششاەتسيا ۆ ستاراتەلنۋيۋ دوبرۋيۋ فەيۋ يلي شاحەرەزادۋ پرەزيدەنتا، ونا تەرياەت سۆويۋ سۋت، پرەدنازناچەنيە. ەتو سمەرت دليا ينستيتۋتا ي ودنوۆرەمەننو پريگوۆور ليۋبومۋ ەگو رۋكوۆوديتەليۋ: ەتو تولكو ۆ ارابسكيح سكازكاح شاحەرەزادە ۋداۆالوس نەسكولكو لەت وتسروچيۆات سۆويۋ پوگيبەل سكازكامي ي بايكامي. ۆ جيزني ەتو نيكومۋ نە ۋداۆالوس. نەلزيا وبۆينيات وبششەستۆو، ەگو مولودەج ۆ ينفانتيليزمە، زاچاستۋيۋ ۆىستۋپايا پريمەروم ي وبرازتسوم ەتوگو نەدوبروكاچەستۆەننوگو ينفانتيليزما، ۆوزۆەدەننوگو ۆ رانگ گوسۋدارستۆەننوي پوليتيكي ي مىشلەنيا چينوۆنيچەگو كلاسسا. پوپىتكي ودنوگو پوكوينوگو رۋكوۆوديتەليا اپ وگراديت ي يزوليروۆات پرەزيدەنتا ۆ 2001 گودۋ، ەسلي پومنيتە، ۋجە پريۆەلي سترانۋ ي ەليتۋ ك راسكولۋ، پوسلەدستۆيا كوتوروگو ۋجە نەسكولكو ەگو پرەەمنيكوۆ پىتايۋتسيا پرەودولەت. نىنەشني فورمات ي پوليتيچەسكايا پوۆەستكا، ەسلي ۆنيماتەلنو رازوبراتسيا، ەتو پوسلەدستۆيا توگو راسكولا، كوتورىي دليتسيا ۋجە 11 لەت!

- تو ەست ۆى حوتيتە سكازات، چتو ۆپەرەدي ناس موجەت جدات نوۆىي دۆك؟

- پوۆەرتە، دۆك - ەتو نە ساموە حۋدشەە ي نە ساموە پلوحوە، چتو سلۋچالوس ۆ يستوري نوۆوگو كازاحستانا. پولاگايۋ، ناپروتيۆ، پوتەنتسيالنو ون موگ ستات ودنوي يز لۋچشيح سترانيتس. منوگوە ۆەد ۋپيراەتسيا ۆ ۆوپروسى پونيمانيا سۋتي سوبىتي ي يح ينتەرپرەتاتسي. ۆ نىنەشنيح ۋسلوۆياح، پولاگايۋ، جدات دۆك نە ستويت. ۆرياد لي نايدەتسيا سەگودنيا ۆو ۆلاستي كوگورتا ليۋدەي، كوتورىە يمەيۋت وبششەە ۆيدەنيە، تسەننوستنوە مىشلەنيە، سپوسوبنوە سپودۆيگنۋت يح نا سوۆمەستنوە ۆىستۋپلەنيە، مورالنىي بۋنت پروتيۆ سلوجيۆشەيسيا سيتۋاتسي.

كوگدا-تو، پو-موەمۋ، دە گولل گوۆوريل: «ۋ مەنيا ەست سۆويا يدەيا فرانتسي». ۆ نىنەشنەي ۆلاستي تاكايا «يدەيا كازاحستانا» ەست تولكو ۋ ساموگو نازارباەۆا، ا ەگو وكرۋجەنيە، بولەە شيرە - ۆەس چينوۆنىي ليۋد - ەتو وبسلۋگا ەتوي «يدەي». پريچەم وبسلۋگا دالەكو نەرازبورچيۆايا، تسينيچنايا ي مەستامي ۆوروۆاتايا. ەتومۋ كلاسسۋ، پو بولشومۋ سچەتۋ، ناپلەۆات، كاكوە گوسۋدارستۆو سترويتسيا، كۋدا مى يدەم، ۆ كاكوي سترانە بۋدەم جيت، كاكوي ۆەكتور رازۆيتيا مى ۆىبيراەم.

داۆايتە ۆدۋماەمسيا. دو لەتا ەتوگو گودا سترانا ياكوبى شلا ۆ ودنوي پاراديگمە رازۆيتيا. پرەزەنتۋيا سۆوي «20 شاگوۆ»، پرەزيدەنت سكازال، چتو ون پرەدلاگاەت نوۆىي كۋرس، نوۆوە ۆيدەنيە، نوۆۋيۋ كونتسەپتسيۋ رازۆيتيا سترانى. ي ۆەد ني ودين چينوۆنيك، كوتورىي ۆسە ەتو ۆرەميا سترويل پرەجنيۋيۋ مودەل، پرەجني كۋرس، پرەجنيۋيۋ كونتسەپتسيۋ، نە ۆستال ي نە سكازال: ەتو نەۆەرنو، پرەجنەە بىلو لۋچشە، بولەە پراۆيلنىم. كابينەت ماسيموۆا كاك سيدەل، تاك ي پرودولجاەت سيدەت نا مەستە، رەاليزۋيا تەپەر نوۆوە، كاك ني ۆ چەم نە بىۆالو. ۆ چەم توگدا پريكول، ۆ چەم تسيمەس، كاك گوۆوريات ۆ ودنوم پريمورسكوم گورودكە؟ ەسلي زاۆترا پرەزيدەنت سكاجەت، چتو دو سيح پور ۆسە بىلو نەۆەرنو، تەپەر مى بۋدەم سترويت «وبششەستۆو ۆسەوبششەگو زونتيكا» يلي «وبششەستۆو ۆسەوبششەگو سكالولازانيا»، تو ۆسە چينوۆنيكي كۋپيات زونتيكي يلي ناچنۋت س گورەم پوپولام يزۋچات الپينيزم، پوكۋپات گورنوە وبورۋدوۆانيە ي سناستي. بلاگو نيكومۋ يز نيح نە پريحوديتسيا موكنۋت پود دوجدەم يلي رەالنو ۆوسحوديت نا پيك نۋرسۋلتانا نازارباەۆا.

چەستنو گوۆوريا، يا بويۋس درۋگوگو. پري نىنەشنەي ۆلاستنوي ەليتى راسسچيتىۆات نا دوبروۆولنىە وتستاۆكي نە پريحوديتسيا. نە پريحوديتسيا جدات نوۆوگو دۆك. نو ۆوت پولۋچيت بيۋروكراتيچەسكۋيۋ حۋنتۋ يلي دۆورتسوۆىي پەرەۆوروت - ەتو ۋجە ۆوزموجنايا، پروگنوزيرۋەمايا رەالنوست. سوۆەتنيك ەرتىسباەۆ موجەت سكولكو ۋگودنو حوروحوريتسيا ي داۆات زۋب، داجە ۆسيۋ چەليۋست پوستاۆيت وب زاكلاد، نو سۋتي ەتو نە مەنياەت. پولاگايۋ، چتو ۆو ۆسەح ستراناح، گدە پرويسحوديلي پەرەۆوروتى، چينوۆنيكي ۋتۆەرجدالي، چتو ۆسە تام حوروشو، پوۆسيۋدۋ پاحنەت روزامي، ا يح پرەزيدەنت كاك نيكوگدا حوروشو كونتروليرۋەت سيتۋاتسيۋ. بىل تاكوي روسسيسكي دەياتەل، كرۋتوي مونارحيست پوبەدونوستسەۆ، كوتورىي ۋتۆەرجدال، چتو پود چۋتكيم رۋكوۆودستۆوم نيكولايا رومانوۆا روسسيا ناحوديتسيا نا پيكە سۆوەگو موگۋششەستۆا، چتو نيكوگدا بولەە نە بىلو تاك حوروشو، چتو تاك بۋدەت ۆسەگدا وتنىنە ي پريسنو. ا سپۋستيا ۆسەگو پارۋ مەسياتسەۆ سلۋچيلاس پەرۆايا ميروۆايا ۆوينا، پوتوم رەۆوليۋتسيا، گراجدانسكايا ۆوينا، ۆ حودە كوتوروي ەكس-تساريا، پروزۆاننوگو ۆ نارودە كروۆوپيتسەي، ۆمەستە س سەمەي راسسترەليالي ي زاكوپالي ۆ لەسۋ. ي تاكيح يستوري تراگيچەسكوگو ساموحۆالستۆا ي نەلەپوي ساموۋۆەرەننوستي موجنو ناسچيتات پو پيات نا كاجدۋيۋ سترانۋ ميرا. ۆى دۋماەتە، چتو كازاحستان موجەت ستات سچاستليۆىم يسكليۋچەنيەم؟ يا دالەك وت توگو، چتوبى پروروچيت سۆوەي سترانە تاكوە بۋدۋششەە. بولەە توگو، بويۋس، چتو ۆ ناشەي سترانە نەلزيا پيسات ۋتوپي ي انتيۋتوپي، پوسكولكۋ ۆ سيلۋ پريۆەرجەننوستي ناشەگو وبششەستۆا ي وسوبەننو ەگو ەليتى رۋسسكو-سوۆەتسكوي مەنتالنوي تراديتسي وني موگۋت رەاليزوۆاتسيا بىسترەە، چەم ليۋبوي پرينياتىي زاكون يلي ستراتەگيچەسكي پلان رازۆيتيا كازاحستانا، ۋتۆەرجدەننىي ۋكازوم پرەزيدەنتا. يمەننو پو ەتوي پريچينە مى سەگودنيا س كوللەگامي يز اليانسا اناليتيچەسكيح ورگانيزاتسي رابوتاەم ناد كنيگوي، كوتورايا پوسۆياششەنا سامىم رازليچنىم ستسەناريام سمەنى ۆلاستي ۆ كازاحستانە ۆ پوستنازارباەۆسكي پەريود.

- ا نە بويتەس ناپروروچيت چتو-تو ۋجاسنوە؟

- سەيچاس، وسوبەننو سەگودنيا وچەن ۆاجنو پروگوۆاريۆات ۆسە ۆوزموجنىە ستسەناري، پرودۋمىۆات ي رەفلەكسيروۆات ۆوكرۋگ ليۋبىح ۆوزموجنىح پەرسپەكتيۆ رازۆيتيا ناشەگو كازاحستانا. پوچەمۋ بى نام ەتوگو نە دەلات، تەم بولەە چتو سەگودنيا دوۆولنو بولشوي كرۋگ ليۋدەي ۆو ۆلاستي، پوحوجە، تولكو ەتيم ي وزابوچەنى. مونوپولي نا دۋمانيە ي رازمىشلەنيا ۆەد ۆ سترانە ەششە نيكتو نە ۆۆوديل! نىنەشنيۋيۋ مودەل ۋپراۆلەنيا سترانوي ۆپولنە موجنو سوپوستاۆيت س تاكوي مودەليۋ، كوتورايا نازىۆاەتسيا تسەزارەپاپيزم. ۆ پوليتولوگي ەست داجە تاكوي تەرمين «دەموكراتيچەسكي تسەزاريزم». ليۋبوي، كتو ۆ ەتي دني سموتريت پو روسسيسكومۋ پەرۆومۋ كانالۋ سەريال «بوردجيا»، ناۆەرنياكا بەز بولشيح ينتەللەكتۋالنىح ۋسيلي ناد سوبوي پويمەت، و چەم يا گوۆوريۋ. پولاگايۋ، چتو ۆپولنە سپراۆەدليۆوە وپرەدەلەنيە دليا ناشەي ۆيزانتيششينى. پروبلەما ۆەد ۆ توم، چتو مى وبياۆيلي و سوزداني نوۆوگو گوسۋدارستۆا، روجدەني نوۆوي ناتسي، ا پرودولجاەم جيت ۆ رۋسلە روسسيسكو-سوۆەتسكوي اۆتوريتارنوي تراديتسي. يمەننو پو ەتوي پريچينە كازاحسكيە ناتسيوناليستى گوۆوريات و نەوبحوديموستي يستوريچەسكوي رەستاۆراتسي، دەكولونيزاتسي وبششەستۆا، دەتوتاليتاريزاتسي سوزنانيا ليۋدەي. نراۆيتسيا ەتو كومۋ-تو يلي نەت، نو مى سەگودنيا جيۆەم ۆ ءححى ۆەكە، ۆ ۆەك ينفورماتسيوننىح تەحنولوگي ي راتسيونالنىح ناۋچنىح زناني. ناساجدات ۆ ناشە ۆرەميا ينستيتۋتى ي تراديتسي، كوتورىە بىلي ۋمەستنى ۆ سرەدنەۆەكوۆە، دا ەششە ي ۆ نە ناشەم سرەدنەۆەكوۆە - ەتو ۋجە پوشلو. دا ي نەۋمەستنو. استانا نيكوگدا نە بۋدەت «چەتۆەرتىم ريموم». چتوبى استانا بىلا ي وستاۆالاس استانوي، ەي نەوبحوديمو، پرەجدە ۆسەگو، پەرەستات كوپيروۆات «ترەتي ريم». دا ي «ۆتوروي ريم» توجە نە ياۆلياەتسيا وبرازتسوم دليا پودراجانيا.

ۆوت چەستنو، منە ليچنو يمپونيرۋيۋت نەكوتورىە پوسىلى پرەزيدەنتا وتنوسيتەلنو فورميروۆانيا وبششەستۆا، ۆ كوتوروم گلاۆنىمي تسەننوستيامي بۋدۋت ترۋد، نوۆوە مىشلەنيە ي تاك دالەە. ۆەد گلاۆنايا، نايۆاجنەيشايا زاداچا نىنەشنەگو پوكولەنيا چينوۆنيكوۆ زاكليۋچاەتسيا نە ۆ توم، چتوبى سترويت نوۆىە دوما ي دوروگي، ا ۆ توم، چتوبى فورميروۆات ي كۋلتيۆيروۆات نوۆىە تراديتسي، سوزيدات نوۆىە ينستيتۋتى، كوتورىە ي دولجنى ستات وسنوۆوي نوۆوگو گوسۋدارستۆا، گارانتوم ناشەي گوسۋدارستۆەننوي نەزاۆيسيموستي ي تسەلوستنوستي. دوستاتوچنو تولكو ۆزگليانۋت نا ناشۋ سوبستۆەننۋيۋ يستوريۋ، چتوبى ۋبەديتسيا ۆ توم، چتو گوسۋدارستۆا، رەجيمى، كوتورىە دەرجاليس نا اۆتوريتارنوم پراۆلەني پۋست داجە سامىح سيلنىح، ۆىدايۋششيحسيا ليچنوستەي، موگۋت سگينۋت ۆ پوتوكە يستوري نا سلەدۋيۋششي دەن پوسلە يح ۋحودا ۆ نەبىتيە. تاك بىلو س اتتيلوي، ناپريمەر. يمپەريا چينگيسحانا ي ەە وسكولكي پرودولجالي سۋششەستۆوۆات ي پوسلە ەگو سمەرتي ۆ تەچەنيە نەسكولكيح ستولەتي تولكو پوتومۋ، چتو «سوترياساتەل ۆسەلەننوي» سوزدال نوۆۋيۋ تراديتسيۋ، نوۆىە ينستيتۋتى. سۆوەي گوسۋدارستۆەننوي تراديتسيەي مى وبيازانى وتچاستي يمەننو ەتيم ينستيتۋتام ي تراديتسيام. پوەتومۋ گلاۆنىي ۋروك، كوتورىي سلەدۋەت يزۆلەچ ۆلاستي - ەتو حرانيت ي وبەرەگات حوتيا بى ۋجە سوزداننىە ينستيتۋتى، سوزداۆات نوۆىە، دەموكراتيچەسكيە تراديتسي، سوۆەرشەنستۆوۆات دەموكراتيچەسكي ينتەرفەيس سترانى، وبششەستۆا.

- ۆسە-تاكي ۆ سترانە وجيدالاس وچەرەدنايا پەرەستانوۆكا كادروۆ پو گوريزونتالي، ت.ك. ۆوپروس ۆەرتيكالي ۋ ناس كاساەتسيا ساموگو پرەزيدەنتا. تەپەر وبششەستۆو سوگلاسنو ي نا ەتو. نو وجيدانيە نە وپراۆدالوس يلي ۆ بليجايشيە دني ۆسە جە پرويزويدەت پەرتۋرباتسيا كادروۆ؟

- دا، بەزۋسلوۆنو، وبششەستۆو جدەت ۋجە حوت كاكيح-تو پەرەمەن. بۋدەت سوۆسەم تراگيچنو، ەسلي ونو وكونچاتەلنو ۋبەديتسيا ۆ توم، چتو نۋجنى پەرەمەنى ليۋبوي تسەنوي. ليچنو دليا مەنيا نەۆاجنو، كتو بۋدەت سلەدۋيۋششيم پرەمەروم يلي رۋكوۆوديتەلەم اپ. ۆوپروس ۆ توم، چتو وني بۋدۋت دەلات؟ كاكۋيۋ ميسسيۋ وني بۋدۋت ۆىپولنيات ۆ توم كونكرەتنوم يستوريچەسكوم وترەزكە، نا كوتورىي پريدەتسيا يح دولجەنستۆوۆانيە؟ يا ۆەد نە زريا گوۆوريل و تسەزارەپاپيزمە: سەگودنيا پرەزيدەنت موجەت نازناچيت پرەمەروم داجە سۆويۋ سكاكوۆۋيۋ لوشاد يلي ينوگو كاكوگو-تو دوماشنەگو پيتومتسا. ۆرياد لي كتو-تو ۆ پارلامەنتە بۋدەت سيلنو ۆوزمۋششاتسيا پو ەتومۋ پوۆودۋ پۋبليچنو. داجە نەسموتريا نا تو، چتو ون ترەحپارتينىي.

درۋگوە دەلو، چتو نازارباەۆ دو سيح پور جيۆەت س وششۋششەنيەم، چتو ون ياۆلياەتسيا ەدينوليچنىم ي گلاۆنىم بەنەفيتسياروم سوزداننوي يم سيستەمى ۋپراۆلەنيا وبششەستۆوم ي ەكونوميكوي. نا ساموم دەلە زا ەتي 20 لەت چيسلو تاكيح بەنەفيتسياروۆ ۆىروسلو. پونياتنو، چتو نازارباەۆ نە موجەت س ەتيم نە سچيتاتسيا. ون بى موجەت راد ۋجە كوگو-تو ۋۆوليت ي پوسلات كو ۆسەم چەرتيام، نو چەلوۆەك-تو وستانەتسيا. وستانۋتسيا ەگو رەسۋرسى، ەگو كليەنتەللا، نۋكەرى. ا ەسلي چەلوۆەك پەرەبەرەتسيا تيحو ۆ شۆەيتساريۋ يلي لوندون، ا ەسلي ۆدرۋگ ناچنەت راسپاكوۆىۆات سۆوي چەمودانى س بۋماگامي، ۆىۆەزەننىمي داجە رانشە، چەم سەميا ي دەتي؟

سەيچاس ۆووبششە ۆ ينتەرەسنوە ۆرەميا مى جيۆەم. ۆوپروس تولكو ودين: سموجەم لي مى بەز پوسلەدستۆي دليا ناشەي گوسۋدارستۆەننوستي پرويتي ەتاپ، كوگدا كوليچەستۆو بەنەفيتسياروۆ ي كونەچنىح پولزوۆاتەلەي ەكونوميكي پرەۆىسيت حوتيا بى 200-300 تىسياچ چەلوۆەك. كوگدا ەتو پرويزويدەت، دەموكراتيا ۆ كازاحستانە ستانەت نەوبراتيموي. ا پوكا چتو سۋششەستۆۋيۋت وگرومنىە ريسكي، پوسكولكۋ 20 چەلوۆەك، داجە 200 چەلوۆەك بەنەفيتسياروۆ - ەتو دالەكو نە ودنو ي تو جە، چتو ي 200 تىسياچ چەلوۆەك. 20 ي داجە 200 چەلوۆەك موجنو ۋگوۆوريت، موجنو دەرجات ۆ ۋزدە، وني موگۋت مەجدۋ سوبوي سگوۆوريتسيا ۆمەستە يلي چاستيامي. يمەننو ۆ سيلۋ نەپرەدسكازۋەموستي كومبيناتسي ۆنۋتري ەتوگو كرۋگا پەرسوناجەي ۆسە ستانوۆيتسيا تۋماننىم ي نەياسنىم. زاۆەدومو نەپروگنوزيرۋەمىم ۆ سيلۋ گيپەرسۋبەكتيۆنوستي. كوگدا جە چيسلو اكتيۆنىح كونەچنىح پولزوۆاتەلەي پرەۆىسيت يسچيسلياەموە دليا پروستوگو اناليزا ي اريفمەتيچەسكوگو پودسچەتا چيسلو، تو ستانەت پونياتنىم حوتيا بى ودنو: ۆسە بۋدۋت سچيتاتسيا س زاۆەدوموي سلوجنوستيۋ. ساما سلوجنوست «راسچەتوۆ»، ۋچەتا ۆسەگو سپەكترا منەني ۋسلوجنيت ناشە وبششەستۆو، سدەلاەت ەگو بولەە ستابيلنىم ي ۋستويچيۆىم. نو دليا ەتوگو نادو پرويتي وچەن دولگي ي نەپروستوي پۋت. ي پەرەجيت نىنەشنەە مەجۆرەمەنە يلي بەزۆرەمەنە، كومۋ كاك نراۆيتسيا بولشە.

ۆ پرينتسيپە، سكاجۋ داجە تاكۋيۋ كرامولنۋيۋ مىسل: ۋ پرەزيدەنتا نازارباەۆا ەست شانس منوگوە يزمەنيت. لۋچشي سپوسوب دليا ەتوگو، راسشيريت سۆوە وكرۋجەنيە، كاك گوۆوريل پوكوينىي التىنبەك سارسەنبايۋلى، «ۆىرىۆاتسيا يز سۆوەگو وكرۋجەنيا»، ۋۆەليچيت كليەنتەلۋ ۆ يدەالە دو رازمەروۆ ۆسەگو وبششەستۆا، چتو بۋدەت وتۆەچات ەگو ليدەرسكيم امبيتسيام. نو دليا ناچالا ەمۋ ستويلو بى پوپروبوۆات وپەرەتسيا نە نا 20 چەلوۆەك، پۋست داجە زايسكيۆايۋششيح ي ەجەدنەۆنو زاگليادىۆايۋششيح ەمۋ ۆ گلازا ليۋدەي، ا، سكاجەم، دليا ناچالا نا 200 چەلوۆەك. 200 چەلوۆەك توچنو نيكوگدا مەجدۋ سوبوي ني و چەم نە دوگوۆورياتسيا. ۆلاست وچەن دولگو شلا پو پۋتي ۋپروششەنيا وبششەستۆا ي پوليتيكي. سەگودنيا ناستۋپاەت ۆرەميا ۋسلوجنەنيا، ۆرەميا سلوجنوستەي.

- نابليۋداتەلي وتمەچايۋت، چتو پرەزيدەنت نە رەشيلسيا پو ۆوپروسۋ وتستاۆكي گلاۆى سۆوەي ادمينيستراتسي اسلانا مۋسينا ي يمەننو پوەتومۋ پوۆرەمەنيل چيستكۋ ۆەرحۋشكي اكوردى. كاك ۆى دۋماەتە، پوچەمۋ پرەزيدەنت نە موجەت ودنيم ۋكازوم ۋبرات دولجنوستنوگو ليتسا س زانيماەموگو پوستا يلي ۋ نەگو ۋجە تاكيە ۆوپروسى بەز ينتريگي نە رەشايۋتسيا؟

- وپيات جە، دەلو نە ۆ مۋسينە، كاك بى مى ك نەمۋ ني وتنوسيليس. نا مەستە پرەزيدەنتا سەگودنيا ليۋبوي چەلوۆەك وكازالسيا بى ۆ تسەيتنوتە. نۋ، ۋبرالي، حوروشو، ا كوگو پوستاۆيت نا ەگو مەستو؟ دا تاك پوستاۆيت، چتوبى نە ۋتەريات كونترول ناد پرەسلوۆۋتوي امبيتسيوزنوي، دەنەجنوي دۆادتساتكوي؟ كاك سدەلات تاك، چتوبى وبەسپەچيت سوحرانەنيە نەفورمالنوي سيستەمى پاتروناجنو-كليەنتەلنىح وتنوشەني، كوتورايا سوزداۆالاس ي پەستوۆالاس ۆ تەچەنيە 20 لەت نەزاۆيسيموستي؟ ۆەد ۆ وبششەستۆە، ۆ كوتوروم نە رابوتايۋت فورمالنىە، زاكوننىە ينستيتۋتى، ۆ وبششەستۆە، پريبليجايۋششەمسيا ك انومي، نا پەرۆىي پلان ۆىحوديات ارحايچەسكيە، نەفورمالنىە ي يرراتسيونالنىە ينستيتۋتى. توت جە كريمينال، تە جە سەكتى، تە جە رودوۆىە نەدودەلاننىە مەستەچكوۆىە اكساكالسىماكي، كوتورىە مەچتايۋت و ۆوزۆراتە ك ۆىبورام بيەۆ ي حانوۆ رودوۆ ي تاك دالەە. وپيات جە، لۋچشيم بىلو بى وپەرەتسيا نا زاكوننىە، كونستيتۋتسيوننىە مەحانيزمى ي ينستيتۋتى، نا پوليتيچەسكيە پارتي، كوتورىە يمەيۋت تسەننوستي. نو كتو سەگودنيا جيۆەت كونستيتۋتسيەي؟ كتو ۆەريت سەگودنيا ۆ كاكيە-تو نەماتەريالنىە، نەاكتسيونيرۋەمىە، نە پودلەجاششيە راسپيلۋ تسەننوستي؟ ۆ ۆيزانتيسكوي سيستەمە تسەننوستەي گلاۆنىي نوسيتەل ۆلاستي - ەتو ودنوۆرەمەننو ي گلاۆنىي ەە زالوجنيك ي پلەننيك.

تاك چتو، پوۆەرتە، يا بى نيكومۋ سەيچاس نە جەلال وكازاتسيا نا مەستە پرەزيدەنتا سترانى پري سۋششەستۆۋيۋششەم پولوجەني ۆەششەي. پونياتنو، چتو ۆ تاكوي سيتۋاتسي مالو كتو سەرەزنو وزابوچەن چەم-تو ينىم، كرومە سوبستۆەننوگو ۆىجيۆانيا. ەتو سامايا گوركايا پراۆدا ناشەي جيزني ۆ داننوم يستوريچەسكوم وترەزكە. حوتيا، موجەت بىت، ي نە سامايا ۋجاسنايا، ەسلي پرەدستاۆيت سەبە پەرسپەكتيۆى توگو، چتو كۋدا ۆسە ەتو موجەت زاۆەستي...

- سپاسيبو زا ينتەرۆيۋ!

ۆلاديمير حارچەنكو،

«D»

انەكدات وت ايدوسا

نازارباەۆ ي وباما بەگالي ناپەرەگونكي، ي وباما، كاك بولەە مولودوي، كونەچنو، ۆىيگرال. نا سلەدۋيۋششي دەن «حابار» وبياۆلياەت: نۋرسۋلتان نازارباەۆ ي باراك وباما ۋچاستۆوۆالي ۆ سورەۆنوۆاني پو بەگۋ: ەلباسى پريشەل ۆتورىم، ا Oباما - پرەدپوسلەدنيم.

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(پروەكت «DAT» № 30 (158) وت 06 سەنتيابريا 2012 گ.

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2018
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2436
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2019
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1586