بەيسەنبى, 2 مامىر 2024
جاڭالىقتار 3317 0 پىكىر 23 مامىر, 2012 ساعات 10:06

«Flash!»، ورىس گازەتى: مۇستافا شوقاي تاريحي تۇلعا ما، ساتقىن با؟

قاسىمحان بەگمانوۆ تۇسىرگەن «مۇستافا شوقايدىڭ جولىمەن» دەرەكتى ءفيلمىنىڭ قالالىق اكىمشىلىكتىڭ قولداۋىمەن وسكەمەندە وتكىزگەن ءفيلمنىڭ كورسەتىلىمىنەن كەيىن وسكەمەندە شىعاتىن ««Flash!» گازەتى مۇستافا شوقايدى ««قازاقتىڭ ۆلاسوۆى، فاشيستەردىڭ قۇيىرشىعى»، «مۇستافا شوقاي - قازاقستان مەن ورتا ازيانىڭ بولا الماي قالعان ءامىرشىسى، فاشيستىك ۇيىمنىڭ باسشىسى، «تۇركىستان لەگيونىنىڭ» يدەيالىق جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى» دەپ ۇلكەن ايىپتار تاققان ەكى بىردەي ماقالا جاريالايدى. اقىرى، قاسىمحان بەگمانوۆ گازەتتى سوتقا بەرەدى. الايدا، سوت «ماقالاداعى تەرىس پىكىر ءفيلمنىڭ اۆتورىنا ەمەس، كەيىپكەرىنە قاتىستى ايتىلعان»دەگەنگە سۇيەنىپ شىعارعان» گازەتتىڭ پايداسىنا شەشىم شىعارعان. وسىلايشا، سوت گازەتتىڭ مۇستافا شوقايعا «قازاقتىڭ ۆلاسوۆى، فاشيستەردىڭ قۇيىرشىعى»، «مۇستافا شوقاي - قازاقستان مەن ورتا ازيانىڭ بولا الماي قالعان ءامىرشىسى، فاشيستىك ۇيىمنىڭ باسشىسى، «تۇركىستان لەگيونىنىڭ» يدەيالىق جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى» دەپ تاريحي تۇلعانى قارالاعاناۋىر سوزدەرىن قۇپتاعان.

قاسىمحان بەگمانوۆ تۇسىرگەن «مۇستافا شوقايدىڭ جولىمەن» دەرەكتى ءفيلمىنىڭ قالالىق اكىمشىلىكتىڭ قولداۋىمەن وسكەمەندە وتكىزگەن ءفيلمنىڭ كورسەتىلىمىنەن كەيىن وسكەمەندە شىعاتىن ««Flash!» گازەتى مۇستافا شوقايدى ««قازاقتىڭ ۆلاسوۆى، فاشيستەردىڭ قۇيىرشىعى»، «مۇستافا شوقاي - قازاقستان مەن ورتا ازيانىڭ بولا الماي قالعان ءامىرشىسى، فاشيستىك ۇيىمنىڭ باسشىسى، «تۇركىستان لەگيونىنىڭ» يدەيالىق جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى» دەپ ۇلكەن ايىپتار تاققان ەكى بىردەي ماقالا جاريالايدى. اقىرى، قاسىمحان بەگمانوۆ گازەتتى سوتقا بەرەدى. الايدا، سوت «ماقالاداعى تەرىس پىكىر ءفيلمنىڭ اۆتورىنا ەمەس، كەيىپكەرىنە قاتىستى ايتىلعان»دەگەنگە سۇيەنىپ شىعارعان» گازەتتىڭ پايداسىنا شەشىم شىعارعان. وسىلايشا، سوت گازەتتىڭ مۇستافا شوقايعا «قازاقتىڭ ۆلاسوۆى، فاشيستەردىڭ قۇيىرشىعى»، «مۇستافا شوقاي - قازاقستان مەن ورتا ازيانىڭ بولا الماي قالعان ءامىرشىسى، فاشيستىك ۇيىمنىڭ باسشىسى، «تۇركىستان لەگيونىنىڭ» يدەيالىق جەتەكشىلەرىنىڭ ءبىرى» دەپ تاريحي تۇلعانى قارالاعاناۋىر سوزدەرىن قۇپتاعان.

ءبىز بۇعان دەيىن وسى ماسەلەگە قاتىستى شوقايتانۋشى ابدىۋاقاپ قارانىڭ ناقتى تاريحي دەرەكتەرگە نەگىزدەلگەن ەكى بىردەي ماقالاسىن جاريا ەتكەنبىز.(http://old.abai.kz/content/ebdiuakap-kara-mystafa-shokaidy-karalaushylarga-zhauap, http://old.abai.kz/content/ebdiuakap-kara-m-shokaiga-kazakstanda-tiisti-baganyn-berilmei-kele-zhatkanynan-kim-zhauapty)

ەندى، مۇستافا شوقاي توڭىرەگىندە ورىس تىلىندەگى «Flash!» گازەتىندە جارىق كورگەن ماتەريالداردى سول قالپىندا بەرىپ وتىرمىز.

«اباي-اقپارات»

 

گازەتا "Flash!"

كاك چەرنوە ستانوۆيتسيا بەلىم

كاك پرويسحوديت پروتسەسس پريدانيا «بەلوگو ي پۋشيستوگو» ۆيدا پرەجدە ۆەسما سومنيتەلنىم ليچنوستيام رادي يدەولوگيچەسكوي پەرەكوۆكي ناسەلەنيا، حوروشو بىلو ۆيدنو نا پرەزەنتاتسي-پروسموترە دوكۋمەنتالنوگو فيلما كاسىمحانا بەگمانوۆا «دوروگامي مۋستافى شوكايا»، پرەدستاۆلەننوگو ۋست-كامەنوگورسكيم اكيماتوم.

و زناچيموستي سوبىتيا موجنو بىلو سۋديت، ۆزگليانۋۆ نا ۋچاستنيكوۆ پروسموترا، پلوتنىە ريادى كوتورىح سوستاۆليالي ۋچيتەليا سرەدنيح شكول، پرەدستاۆيتەلي كوميتەتوۆ مەستنوگو ساموۋپراۆلەنيا، ا تاكجە رياد رۋكوۆودياششيح رابوتنيكوۆ وبلاستنوگو ي گورودسكوگو اكيماتوۆ. ەتو پوزۆولياەت پرەدپولاگات وچەن سەرەزنىي پودحود ۆ دەلە يدەولوگيچەسكوگو ۆوسپيتانيا ناسەلەنيا ۆ كونتەكستە پرودولجايۋششەيسيا دەسوۆەتيزاتسي. تاك كاكيح جە پەرسوناجەي يز پروشلوگو موبيليزوۆالا سەگودنياشنيايا يدەولوگيا دليا پۋششەي ديسكرەديتاتسي پرەدىدۋششەي ۆلاستي، ۆ ۋگودۋ نىنەشنەي؟ تاكيم پودسپورەم پوسلۋجيلا دەياتەلنوست، كاك سكازانو، «ۆيدنوگو وبششەستۆەننوگو دەياتەليا، كازاحسكوگو پوليتيچەسكوگو ەميگرانتا مۋستافى شوكايا، وتداۆشەگو جيزن رادي سۆوبودى تيۋركسكيح نارودوۆ». ەمۋ پوسۆياششيون ەتوت فيلم، كوتورىي، كاك انونسيروۆانو ۆ سووبششەني پرەسس-سلۋجبى اكيماتا، «نەسومنەننو، ۆنەسيوت سۆوي ۆكلاد ۆ ۆوسپيتانيە مولودوگو پوكولەنيا، نە وستاۆيت راۆنودۋشنىمي ۆسەح تەح، كومۋ دوروگا سۋدبا سۆوەگو نارودا». چتو جە، ناسچيوت راۆنودۋشيا، ۆەرنو پودمەچەنو، پراۆدا ۆىۆودى وت پروسموترا فيلما، ناۆەرنياكا كاجدىي سدەلال سوبستۆەننىە ي وني دليا منوگيح وكازاليس داليوكيمي وت اۆتورسكوي پوزيتسي. پوپىتاەمسيا س ديامەترالنو پروتيۆوپولوجنىح منەني «وزۆۋچيت» زناچيموست داننوگو فيلما، سنياتوگو ۆ جانرە يستوريچەسكوگو يسسلەدوۆانيا. يتاك، ۆمەستە س اۆتورامي فيلما، وتپراۆلياەمسيا «پو دوروگام مۋستافى شوكايا».

ەح، دوروگي، پىل

دا تۋمان...

فيلم سنيات پو نەزامىسلوۆاتومۋ، پوۆەستۆوۆاتەلنومۋ سيۋجەتۋ. ۆوت ناچالنىە كادرى فيلما، يۋجنو-كازاحستانسكيە پەيزاجي، جەلەزنودوروجنوە پولوتنو، تەلەگرافنىە ستولبى. ديكتور زاچيتىۆاەت ۆوسپومينانيا يۋنوگو مۋستافى، « مى حلەستالي پليوتكامي پو ەتيم ستولبام، پرولوجەننىم رۋسسكيمي پەرەسەلەنتسامي، نايۆنو نادەياس، چتو دو رۋسسكوگو تساريا دويديوت بول زا پريچينيوننىە رۋسسكوي كولونيزاتورسكوي ەكسپانسيەي سترادانيا موەگو نارودا».

يتاك، سۋدبونوسنىي پرولوگ ۆسەي جيزني پلامەننوگو بورتسا زا نەزاۆيسيموست، ا ۆمەستە س تەم ي فيلما، وپرەدەليلسيا ۆ ساموم ناچالە - پو ناپراۆلەنيۋ بوربى س رۋسسكوي كولونيزاتورسكوي پوليتيكوي ي ەيو پوسلەدستۆيامي.

ەتو ۆپولنە وبياسنيمو. ون - ۆىحودەتس يز سوستوياتەلنوي سەمي، گدە دەد ەگو ۆەدال دەلوپرويزۆودستۆوم ۋ كوكاندسكوگو حانا، ا وتەتس بىل سۋديوي. مۋستافا پريۆىك س دەتستۆا چۋۆستۆوۆات سوبستۆەننوە پريۆيلەگيروۆاننوە پولوجەنيە ۆ وبششەستۆە، زاسترياۆشەم ۆ فەودالنو-رابوۆلادەلچەسكوي فورماتسي، ي نە موگ نە پونيمات، چتو س پريسوەدينەنيەم كرايا ك روسسي پرەجنيايا بەسكونترولنايا ۆلاست ناد نارودوم دليا پراۆياششەي ۆەرحۋشكي حانستۆا پوستەپەننو بۋدەت سۋجاتسيا. ا پوتومۋ، مولودوي مۋستافا رەشاەت دالنوۆيدنو، كاك ەمۋ توگدا كازالوس، ينتەگريروۆاتسيا ۆ روسسيسكۋيۋ گوسۋدارستۆەننۋيۋ ۆلاست، دابى، ۋجە س ەيو پوموششيۋ سوحرانيت سوبستۆەننىە پريۆيلەگي، ا تام ۆرەميا پوكاجەت، يمپەري توجە نە ۆەچنى. نو دليا توگو، چتوبى پولۋچيت نەوبحوديمۋيۋ دولجنوست ي پرودولجيت وتتسوۆسكۋيۋ ديناستيۋ، نۋجنو بىلو پولۋچيت روسسيسكوە يۋريديچەسكوە وبرازوۆانيە. مۋستافا ەدەت ۆ پەتەربۋرگ ۋچيتسيا نا يۋريديچەسكوم فاكۋلتەتە ۋنيۆەرسيتەتا، گدە وكازالسيا نا ودنوم كۋرسە س بۋدۋششيم پرەمەروم ۆرەمەننوگو پراۆيتەلستۆا الەكساندروم كەرەنسكيم. ۆ ەتي بەسپوكوينىە ۆرەمەنا ناچالا پروشلوگو ۆەكا وبا وني ۆستۋپيلي ۆ پارتيۋ سوتسياليستوۆ-رەۆوليۋتسيونەروۆ.

پوسلە پادەنيا سامودەرجاۆيا ستارىي ۋنيۆەرسيتەتسكي توۆاريشش، پوپاۆشي ۆ پرەمەرى، نازناچاەت ەگو ۋپولنوموچەننىم پو تۋركەستانسكومۋ كرايۋ. ودناكو ۋ مولودوگو چەستوليۋبيۆوگو يۋريستا ۆزىگرالي سوبستۆەننىە، ناتسيوناليستيچەسكيە چۋۆستۆا. ون، س پوموششيۋ سوراتنيكوۆ پو ەسەروۆسكومۋ كرۋجكۋ، ۆەديوت اگيتاتسيۋ زا سوزدانيە اۆتونومنوگو مۋسۋلمانسكوگو گوسۋدارستۆا س پريتسەلوم نا پولنوە وتدەلەنيە وت روسسي. وب ەتوم حلوپوچەت ي يزداۆاەمايا يم گازەتا «بيرليك تۋى». پوسلە پادەنيا ۆلاستي «ۆرەمەننىح»، شوكاي ۋچاستۆۋەت ۆ سەزدە، كوتورىي وسنوۆال ورگانيزاتسيۋ «اۆتونومنىي كوكاند»، گدە ون ستال ەيو رۋكوۆوديتەلەم. ودناكو ليش تري مەسياتسا وتۆەلا يستوريا «اۆتونومنومۋ كوكاندۋ»، كوتورىي راسسىپالسيا پود ناپوروم تريۋمفالنوگو شەستۆيا سوۆەتسكوي ۆلاستي.

دالشە پوشلي بەسكونەچنىە بەگا. پو يروني دالنەيشيە ستسەنى فيلما ناپومينالي فراگمەنت يز لەگەندارنوگو دو ۆوينى، پەرۆوگو زۆۋكوۆوگو سوۆەتسكوگو فيلما «پۋتيوۆكا ۆ جيزن»، گدە بەسپريزورنىي ۆور، تاكجە پو يمەني مۋستافا، نا ۆسە ۆوپروسى سلەدوۆاتەليا، وتۆەچال ودنوسلوجنوي فرازوي: «بەجال». ۆ سوۆرەمەننوم فيلمە پرو درۋگوگو مۋستافۋ، تاكوي جە ديالوگ ۆپولنە موگ يمەت مەستو. پرەدستاۆيم...

1945 گود. پوۆەرجەننايا گەرمانيا. فيلتراتسيوننىي لاگەر دليا ۆوەننوپلەننىح ي پوسوبنيكوۆ فاشيزما. سمەرشوۆەتس ۆەديوت دوپروس پوجيلوگو گوسپودينا ازياتسكوي ۆنەشنوستي. ۆوپروس: «كۋدا ۆى دەليس يز ۋفى ۆ 1918 گودۋ؟». وتۆەت: «بەجال ۆ ومسك، پوتوم ۆ تاشكەنت، باكۋ، تيفليس، باتۋم، ستامبۋل ي ناكونەتس پاريج، لوگوۆو ەميگرانتوۆ ۆسەح ماستەي».

- چتو ۆامي دۆيگالو ۆسيو ەتو ۆرەميا؟

- نەناۆيست ي مەست ك سوۆەتسكوي ۆلاستي! ونا ليشيلا مەنيا ۆسەگو: پريۆيلەگي، پولنوموچي، دەنەگ، ۆلاستي، پوەتومۋ يا ۆسەگدا ي ۆەزدە، كاك تولكو موگ، پىتالسيا ۆرەديت ەي ۆسەمي دوستۋپنىمي منە سپوسوبامي. سوترۋدنيچال سو ۆسەمي انتيسوۆەتسكيمي سيلامي، كواليتسيامي، رەجيمامي، وت مۋساۆاتيستوۆ ازەربايدجانا ي مەنشەۆيكوۆ گرۋزي، دو انگليسكوگو «ينتەللەدجەنس سەرۆيس».

- كاك ۆى وكازاليس ۆ بەرلينە ۆ 1941 گودۋ؟

- پوسلە ارەستا ۆ پاريجە، كاك انگليسكوگو شپيونا، بىل پەرەپراۆلەن ۆ گەرمانيۋ، گدە ۆسكورە وسوزنال، كاكوي ۆەليكولەپنىي شانس، ۋجە ۆتوروي پو سچيوتۋ ۆ جيزني، داريت منە سۋدبا ۆ ليتسە فاشيستسكوي گەرماني، دليا پرەتۆورەنيا ۆ رەالنۋيۋ ۆوزموجنوست سوزدانيا نا تەرريتوري كازاحستانا ي سرەدنەي ازي مۋسۋلمانسكوگو گوسۋدارستۆا، رازۋمەەتسيا، پري پوموششي گيتلەروۆسكوي گەرماني.

- س چەگو ناچالوس ۆاشە سوترۋدنيچەستۆو س ناتسيستامي؟

- س پيسما نا يميا يمپەرسكوگو رۋكوۆوديتەليا ناتسيونال-سوتسياليستيچەسكوي پارتي پو ۆوپروسام يدەولوگي ي ۆنەشنەي پوليتيكي، مينيسترا پو دەلام «ۆوستوچنىح تەرريتوري»، گەنەرالا ۆويسك سس الفرەدا روزەنبەرگا. ون، تاكجە كاك ي يا، روديلسيا ي ۆىروس ۆ پرەدەلاح روسسيسكوي يمپەري، ۆ پريبالتيكە. يز سەمي پريبالتيسكيح بوگاتىح پومەششيكوۆ. ۋچيوبا ۆ ريگە، موسكۆە...پوتوم پريشلي بولشەۆيكي ي ليشيلي الفرەدا ەگو كومفورتابەلنوگو سۋششەستۆوۆانيا. ۆوت توگدا جە الفرەد، كاك ي يا، ۋزنال، چتو تاكوە نەناۆيست. ون توجە پۋستيلسيا ۆ بەگا، نا ۋكراينۋ، زاتەم ۆ پاريج، گدە، چتوبى نە نيششەنستۆوۆات، زاۆەربوۆالسيا ۆ رازۆەدكۋ، پراۆدا، نە ۆ انگليسكۋيۋ كاك يا، ا ۆو فرانتسۋزسكۋيۋ. پوتوم بىل ميۋنحەن، زناكومستۆو س مولودىم ەششيو گيتلەروم ي بىسترىي ۆزليوت كارەرى، پوسلە ەگو پريحودا ك ۆلاستي. زنايا پوحوجەست ناشيح سۋدەب، يا بىل ۋۆەرەن، چتو مويو وبراششەنيە ك روزەنبەرگۋ، نە وستانەتسيا بەزۋچاستنىم.

- چتو بىلو يزلوجەنو ۆ پيسمە؟

- پودروبنو وپيساۆ سۆوي جيزنەننىي پۋت، ۋكازال نا ۆوزموجنوست سوزدانيا سويۋزنوگو گەرماني مۋسۋلمانسكوگو گوسۋدارستۆا. چتوبى دوستيگنۋت ەتوي تسەلي، نەوبحوديمو ورگانيزوۆات يز مۋسۋلمان - سوۆەتسكيح ۆوەننوپلەننىح - وسوبۋيۋ ارميۋ. زاداچەي ەيو ستانەت سۆەرجەنيە ۆ كازاحستانە ي سرەدنەي ازي سوۆەتسكوي ۆلاستي. يا، مۋستافا شوكاي، گوتوۆ ۆ سلۋچاە سوگلاسيا ۆوزگلاۆيت ەتو بلاگورودنوە دۆيجەنيە.

- دوگادىۆاليس لي ۆى، چتو وجيداەت نارودى سسسر پري ۆوزموجنوم ۋستانوۆلەني نا ەگو تەرريتوري ناتسيستسكوگو «نوۆوگو پوريادكا»؟

- ۆ وبششيح چەرتاح كونەچنو، نو پرەدپولاگالوس، چتو كراينيە مەرى وككۋپاتسيوننوگو رەجيما بۋدۋت راسپروسترانەنى پرەجدە ۆسەگو نا تەرريتوري دو ۋرالا ي دو سرەدنەي ازي دويدۋت نە ۆ تاكوم جيوستكوم رەجيمە، پو كراينەي مەرە، كاكوە-تو ۆرەميا...

ۆوت پريمەرنو تاكوي دوپروس موگ سوستوياتسيا ۆ 1945 گودۋ، نو نە سوستويالسيا. پو پريچينە سمەرتي نەسوستوياۆشەگوسيا پراۆيتەليا-گاۋليايتەرا كازاحستانا ي سرەدنەي ازي. مۋستافا شوكاي ۋمەر 27 دەكابريا 1941 گودا ۆ بەرلينە، چەرەز تري نەدەلي پوسلە ناچالا كونترناستۋپلەنيا كراسنوي ارمي پود موسكۆوي. ۆوزموجنو، ەتوت فاكت ۋسكوريل كونچينۋ. تاكوە پوترياسەنيە ي سترەسس...

ەستەستۆەننو، تاكوي سيۋجەت ۆ فيلمە نە پروسماتريۆالسيا. تام رەچ شلا يسكليۋچيتەلنو و زاسلۋگاح. بوربا زا سۆوبودۋ رودينى وت بولشەۆيستسكوگو پورابوششەنيا، زابوتا و زەملياكاح ي ەدينوۆەرتساح وكازاۆشيحسيا ۆ پلەنۋ ي ت.د. ي ني سلوۆا و پرەسلوۆۋتوم «تۋركەستانسكوم لەگيونە»، ودنيم يز يدەينىح رۋكوۆوديتەلەي كوتوروگو بىل، س ۋبەديتەلنوي دوكازاتەلنوستيۋ سەگو فاكتا، مۋستافا شوكاي.

ەپيلوگ ي رەزيۋمە

اۆتورى فيلما نا پروتياجەني ۆسەي لەنتى پىتايۋتسيا پريكرىتسيا سوليدنىم منەنيەم كاك موجنو بولشەگو كوليچەستۆا رازليچنوگو رودا سپەتسياليستوۆ-شوكاەۆەدوۆ. پەرەد زريتەليامي مەلكايۋت دوموروششەننىە يستوريكي، جۋرناليستى، رودستۆەننيكي، پوتومكي بەلوەميگرانتوۆ ي داجە تاكوي پرەدستاۆيتەل انتيسوۆەتيزما، كوتورومۋ پوسچاستليۆيلوس ۋچاستۆوۆات ۆ پوحوروناح سسسر، كاك ەدۋارد شەۆارنادزە. ۆپروچەم، ناستوياششەگو، كاچەستۆەننوگو پيارا نە پولۋچيلوس، پو پريچينە وتسۋتستۆيا ۆ نيوم، دەيستۆيتەلنو اۆتوريتەتنىح ي ۆلياتەلنىح پەرسوناجەي ي سپەتسياليستوۆ. نۋ، سكاجيتە، كاكوي يز گرۋزينسكوگو پەۆتسا ي ارتيستا ۆاحتانگا كيكابيدزە يستوريك-شوكاەۆەد؟

ۆ تو جە ۆرەميا ۆ فيلمە نە پروزۆۋچالو ني ەدينوگو ينتەرۆيۋ س ۆەتەرانامي-فرونتوۆيكامي، پو پوۆودۋ يح منەنيا نا سچيوت ەتوي تەمى. كاك ۆپروچەم، نە بىلو يح ي ۆ زالە ۋست-كامەنوگورسكوگو اكيماتا، نا پروسموترە فيلما. وتسيۋدا ستانوۆيتسيا پونياتنىم، چتو فيلم بىل پرەدنازناچەن نە دليا نيح. ا دليا كوگو؟ كونەچنو جە راسچيوت دەلالسيا نا نەيسكۋشيوننۋيۋ ۆ يستوريچەسكيح تونكوستياح پۋبليكۋ ي پرەجدە ۆسەگو مولوديوج، كوتورىە ۆ سيلۋ سۆوەي لەگكوۆەرنوستي ي نەكريتيچەسكوگو دوۆەريا ك پروپاگانديستسكيم ماتەريالام، ۆپولنە موگۋت ۋدوۆلەتۆوريتسيا پوكازاننىم ي راسسكازاننىم نا ەكرانە. نا ەتوت ەففەكت ي دەلاەتسيا راسچيوت سوۆرەمەننىمي يدەولوگامي. تاك ۆ سوزنانيە مولودوگو پوكولەنيا ۆحوديت يسكاجيوننايا، پوروي دو ابسوليۋتنوي نە لوگيچنوستي، يستوريا سوبستۆەننوگو نارودا. ۆناچالە پۋسكاەتسيا سومنيتەلنىي ماتەريال، ەگو راسكرۋچيۆايۋت، ۆپلوت دو نوبەلەۆسكوي پرەمي (ستاتي ا. ساحاروۆا، كنيگي ا. سولجەنيتسىنا، ك پريمەرۋ), زاتەم ۆسيو ەتو ۆحوديت ۆ ۋچەبنىە پروگراممى ي نا ۆىحودە پولۋچاەتسيا مولودوە پوكولەنيە، ۆەرياششەە، چتو ك پريمەرۋ، تاكيە يستوريچەسكيە پەرسونى، كاك، ادميرال كولچاك ي اتامان كراسنوۆ، گەنەرال ۆلاسوۆ ي وۋنوۆەتس باندەرا، بىلي بورتسامي ي سترادالتسامي زا نارودنوە دەلو، ۆ پروتيۆوپولوجنوست ۆۋردالاكام-بولشەۆيكام. تاك، يسپودۆول، پەرەپيسىۆاەتسيا يستوريا...

ۆ زاكليۋچەنيە كارتينى ەست سلەدۋيۋششي فراگمەنت. نا ۋحوجەننوي، مرامورنوي موگيلە مۋستافى شوكايا ۆ بەرلينە (كەم ۋستاناۆليۆالاس؟ نەۋجتو فاشيستامي؟) پريسۋتستۆۋەت سيوموچنايا ەكسپەديتسيا فيلما. اكيم ۋست-كامەنوگورسكا يسلام ابيشەۆ، ۆيديمو ۆحوديۆشي ۆ سوستاۆ ەكسپەديتسي، سو سكوربنىم ۆيدوم سموتريت نا موگيلۋ ي پوپراۆلياەت ۆەنوك. زريتەلي وششۋششايۋت، چتو سكورب ۆ وبليكە سمەشانا س چۋۆستۆوم ۆىپولنەننوگو دولگا پو ۆوسستانوۆلەنيۋ نەوبحوديموگو، نا داننىي مومەنت، وبرازا بورتسا زا ناتسيونالنۋيۋ نەزاۆيسيموست ليۋبىمي سرەدستۆامي. تەما مۋستافى شوكايا، ۆيديمو، سەرەزنو زاپالا ۆ دۋشۋ اكيما گورودا. «دۋمايۋ، چتو شكولى وبلاستنوگو تسەنترا بۋدۋت وبەسپەچەنى ەتيم دوكۋمەنتالنىم فيلموم»، - سكازال يسلام ابيشەۆ نا پرەزەنتاتسي. ي، بەزۋسلوۆنو، بۋدەت سدەلانو تاك، چتوبى «بىلي وبەسپەچەنى».

ا زاتەم ناستانەت وچەرەدنوە پرازدنيچنوە 9 مايا، ي يسلام الماحانوۆيچ بۋدەت ۆمەستە س درۋگيمي رۋكوۆودياششيمي رابوتنيكامي سيدەت ۆ پرازدنيچنىح پرەزيديۋماح، سلاۆوسلوۆيت ي پوزدراۆليات وستاۆشيحسيا ۆەتەرانوۆ-فرونتوۆيكوۆ، ي زاۆەريات، چتو ۆلاست نە دوپۋستيت پەرەپيسىۆانيا يستوري، وسوبەننو يستوري ۆەليكوي وتەچەستۆەننوي ۆوينى. ا ۆەد ونا ۋجە يديوت داۆنو ي پولنىم حودوم.

سەرگەي ميحەەۆ

- مەداليۋ «ليچنوست پەتەربۋرگا» زا زناچيتەلنىي ۆكلاد ۆ رازۆيتيە ناۋكي، كۋلتۋرى ي يسكۋسستۆا سانكت-پەتەربۋرگا ناگراجدەن، پوسمەرتنو، مۋستافا شوكاي، ليدەر كازاحسكوگو ناتسيونالنو-وسۆوبوديتەلنوگو دۆيجەنيا. مەدال ۋجە ۆرۋچەنا پرەدستاۆيتەليام كازاحستانا. رەشەنيە و ناگراجدەني پرينيالي مەجوتراسلەۆوي وبەدينەننىي كوميتەت پو ناگرادام ي گۋمانيتارنىي فوند سانكت-پەتەربۋرگا. مەدال بىلا ۆرۋچەنا گەنەرالنومۋ كونسۋلۋ كازاحستانا ۆ روسسي. مينيستەرستۆو ينوستراننىح دەل كازاحستانا پەرەدالو مەدال ۆ مينيستەرستۆو كۋلتۋرى ي ينفورماتسي كازاحستانا، گدە ۆ داننىي مومەنت رەشاەتسيا ۆوپروس و پەرەداچە ەە ۆ ودين يز مۋزەەۆ استانى. ناگرادا روسسيسكوگو گۋمانيتارنوگو فوندا - پەرۆايا، كوتوروي بىل ۋدوستوەن مۋستافا شوكاي پوسمەرتنو. دولگيە گودى ەگو يميا بىلو پود زاپرەتوم نا رودينە. ۆ پوسلەدنيە گودى ۆسە بولشە ي بولشە يستوريكوۆ ي ۋچەنىح-پروسۆەتيتەلەي وبراششايۋتسيا ك يزۋچەنيۋ جيزني ي دەياتەلنوستي ەتوي ليچنوستي.

***************************

كريتيكا ۆ ادرەس مۋستافى شوكايا پريۆەلا جۋرناليستوۆ ۆ سۋد

ۆ ۋست-كامەنوگورسكە ناچالسيا سۋد پو يسكۋ زا نەگاتيۆنىە ۆىسكازىۆانيا ۆ ادرەس يستوريچەسكوي ليچنوستي - مۋستافى شوكايا. اۆتور ي رەجيسسەر دوكۋمەنتالنوگو فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا» كاسىمحان بەگمانوۆ ترەبۋەت ۆزىسكات بولەە 30 تىسياچ دوللاروۆ س جۋرناليستوۆ گازەتى Flash! ۆ گورودە ۋست-كامەنوگورسكە زا تو، چتو ەگو گەرويا نازۆالي پوسوبنيكوم فاشيستوۆ. ەگو وپپونەنتى گوۆوريات، چتو ۆپراۆە يمەت سۆويۋ توچكۋ زرەنيا.

سپورى ۆوكرۋگ يستوريچەسكوي ليچنوستي

دوكۋمەنتالنىي فيلم و مۋستافە شوكاە پوكازالي ۆ پروشلوم گودۋ ۆ ۋست-كامەنوگورسكە. ينيتسياتوروم پرەزەنتاتسي ۆىستۋپيلا گورودسكايا ادمينيستراتسيا. ماسس-مەديا، ۆ رامكاح گوسزاكازا، پرەدپولاگالي وسۆەتيت ەتو مەروپرياتيە زا دەنگي. جۋرناليستى چاستنوي گازەتى Flash! فيلم پوسموترەلي، نو پيسات حۆالەبنۋيۋ ستاتيۋ نە ستالي، ۆمەستو ەتوگو وپۋبليكوۆالي دۆا كريتيچەسكيح ماتەريالا.

ۆ ودنوي يز ەتيح ستاتەي ەە اۆتور دەنيس دانيلەۆسكي ي پو سوۆمەستيتەلستۆۋ گلاۆنىي رەداكتور گازەتى، ناپيسال، چتو ۆ گودى ۆتوروي ميروۆوي ۆوينى مۋستافا شوكاي سوترۋدنيچال س گيتلەروۆسكوي گەرمانيەي. يز پلەننىح كراسنوارمەيتسەۆ ون سوزداۆال تۋركەستانسكي لەگيون، ناپيسال جۋرناليست، كوتورىي دولجەن بىل بىت بروشەن نا بوربۋ س سوۆەتسكيمي ۆويسكامي. جۋرناليست نازىۆاەت مۋستافۋ شوكايا «فاشيستسكيم پريحۆوستنەم، ستوياۆشيم پو درۋگۋيۋ ستورونۋ وكوپا».

پودوبنىە ۆىۆودى جۋرناليستوۆ نە پونراۆيليس رەجيسسەرۋ فيلما كاسىمحانۋ بەگمانوۆۋ. ون سچيتاەت، چتو گازەتا راسپروسترانيلا نەگاتيۆنۋيۋ ينفورماتسيۋ و فيلمە ي وسكوربيلا ەگو ليچنو:

- ۋ نيح ەتو ۋستارەۆشايا توچكا زرەنيا. مۋستافا شوكاي - ناتسيونالنىي گەروي. يا پو ۆسەمۋ ميرۋ يسكال ەگو نەدوستاتكي پو ارحيۆام. چەلوۆەك بەز نەدوستاتكوۆ نە بىۆاەت. ۆوسەم ستران وبەحال، نو نە ناشەل ۆوت نەدوستاتكوۆ. يا دۆۋحتومنيك-كنيگۋ ناپيسال. وبيدنو.

پو سلوۆام رەجيسسەرا، ون نە سنيمال فيلم و دەياتەلە، كوتورىي ۆ گودى ۆوينى سوترۋدنيچال س فاشيستامي، ا سنيال فيلم و پوليتيكە، كوتورىي ۆەرنو سلۋجيل كازاحسكومۋ نارودۋ ي بىل پرەدان يدەە ەگو نەزاۆيسيموستي.

سوگلاسيا نەت ي مەجدۋ يستوريكامي

نو پودوبنىە تەزيسى گلاۆنىي رەداكتور گازەتى دەنيس دانيلەۆسكي تراكتۋەت يناچە. ون گوۆوريت، چتو گازەتا نيكاك نە وسكوربليالا اۆتورا ي رەجيسسەرا فيلما، ا پريۆەلا وبششەيزۆەستنىە فاكتى.

دانيلەۆسكي گوۆوريت، چتو ۆوزۆەدەنيە شوكايا ۆ رانگ ناتسيونالنوگو گەرويا پروتيۆورەچيت پوليتيكە پرەزيدەنتا نازارباەۆا ي گوسۋدارستۆەننوي پوليتيكە كازاحستانا، پوتومۋ چتو شوكاي بورولسيا زا سۆوبودۋ تيۋركسكيح نارودوۆ، ستالو بىت پروتيۆ روسسي. نازارباەۆ ستاۆيت تسەليۋ ينتەگراتسيۋ بىۆشيح سوۆەتسكيح رەسپۋبليك، ي ۆ تاكوي وبستانوۆكە ۆوزۆەليچيۆانيە تاكيح گەروەۆ ۆەدەت ك ۆوزۆەدەنيۋ ناپراسلينى نا روسسيۋ، يدەت ۆرازرەز س گەوستراتەگيچەسكيم ناپراۆلەنيەم كازاحستانا، گوۆوريت دانيلەۆسكي.

پو ەگو منەنيۋ، ەتو سۋدەبنوە رازبيراتەلستۆو - بەسپەرسپەكتيۆنوە دەلو، تاك كاك ۆ سۋدە يم پريدەتسيا سپوريت، كەم ياۆلياەتسيا مۋستافا شوكاي: گەروەم يلي زلودەەم. دەنيس دانيلەۆسكي ۋۆەرەن، چتو زدەس ۆوپروس يدەت نە ستولكو وب يستوريچەسكوي ليچنوستي، ا و توم، موجەت لي چەلوۆەك ۆىسكازىۆات سۆوە منەنيە يلي نەت:

پامياتنيك مۋستافە شوكايۋ، ۋستانوۆلەن نەدالەكو وت پاريجا.

- يستوريچەسكايا ليچنوست، ي رازنىە منەنيا موگۋت بىت. سنيمايا فيلم پو تاكوي پروتيۆورەچيۆوي ليچنوستي، منەنيا سامىە نەودنوزناچنىە موگۋت بىت. دوستاتوچنو ۆ ينتەرنەتە ۆ پويسكوۆيكە نابرات «مۋستافا شوكاي»، ي تام تىسياچي منەني، سامىە رازنىە ستاتي. ەگو ي پوسوبنيكوم فاشيستوۆ نازىۆايۋت، ي گەروەم. مى سچيتاەم، چتو ون پوسوبنيك فاشيستوۆ، ي مى ەتو منەنيە ۆىسكازالي.

دەنيس دانيلەۆسكي، يستوريك پو وبرازوۆانيۋ، ۆ سۆوەي ستاتە دەلاەت سسىلكۋ نا رابوتى دوكتورا پوليتيچەسكيح ناۋك باحىت سادىكوۆوي. ونا، پو ەگو سلوۆام، پيسالا، چتو «يميا مۋستافى چوكايا پري سوۆەتسكوي ۆلاستي سۆيازىۆالي س تۋركەستانسكيم لەگيونوم ي ەگو پوسەششەني لاگەريا ۆوەننوپلەننىح ۆ گەرماني، گدە پروۆوديل رازياسنيتەلنۋيۋ رابوتۋ سرەدي نيح ي سوستاۆليال سپيسكي وتوبراننىح يم ۆوەننوپلەننىح».

نو باحىت سادىكوۆا نە سپەشيت ۆستاۆات نا چيۋ-ليبو ستورونۋ ۆ ەتوم سپورە. ونا سچيتاەت، چتو رەجيسسەر ي جۋرناليست پرەسلەدۋيۋت سۆوي تسەلي، ۆۆيازاۆشيس ۆ ەتوت كونفليكت، ي حوتيات زارابوتات وچكي نا گورياچەي تەمە مۋستافى شوكايا:

- دانيلەۆسكي پيشەت تاك: موي دەد پروپال بەز ۆەستي، ا وتەتس ميحەەۆا ۋچاستۆوۆال ۆ ۆوينە، پوەتومۋ، گوۆوريت ون، ناس ۆوزمۋتيلو، چتو يز مۋستافى شوكايا دەلايۋت گەرويا; پوەتومۋ يا نە حوچۋ ۆىسكازىۆاتسيا. ەسلي نۋجنو بۋدەت ۆىسكازاتسيا، تولكو ۆ توم سلۋچاە، ەسلي دانيلەۆسكي ي ميحەەۆ دوكاجۋت، چتو ۆ ەتوم ۆينوۆات مۋستافا شوكاي.

نە ۋسپەل ناچاتسيا سۋد، كاك وپپونەنتى جالوۆاليس نا ۋگروزى ۆ سۆوي ادرەس. گلاۆنوگو رەداكتورا گازەتى Flash! دەنيسا دانيلەۆسكوگو، پو ەگو سلوۆام، پريگروزيلي ۋبيت، ەسلي ون نە يزۆينيتسيا. سووبششەنيا و راسپراۆە س نيم ي چلەنامي ەگو سەمي بىلي وپۋبليكوۆانى نا فورۋمە سايتا گازەتى ي ناديكتوۆانى نەيزۆەستنىم نا اۆتووتۆەتچيك رەداكتسي، گوۆوريت دانيلەۆسكي. و نەپرياتنىح زۆونكاح نا دوماشني تەلەفون ي وب وسكوربلەنياح ۆ سۆوي ادرەس گوۆوريت ي كاسىمحان بەگمانوۆ. پو ەگو سلوۆام، ەتو ناچالوس پوسلە توگو، كاك ەگو يسكوۆوە زاياۆلەنيە ۆىلوجيلي ۆ ينتەرنەتە.

كاك مۋستافا شوكاي ستال كامنەم پرەتكنوۆەنيا

http://megapolis.kz/art/Kak_Mustafa_Shokay_stal_kamnem_pret knoveniya

رەجيسسيور دوكۋمەنتالنوگو فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا» كاسىمحان بەگمانوۆ پودال ۆ سۋد نا گلاۆنوگو رەداكتورا ي جۋرناليستا ۋست-كامەنوگورسكوي گازەتى «Flash!» ي پرەدياۆيل يم يسك نا 5 ملن تەنگە.

شيروكۋيۋ وگلاسكۋ ەتا يستوريۋ پولۋچيلا پوسلە توگو، كاك رەداكتور «Flash!» دەنيس دانيلەۆسكي پولۋچيل ۆ سۆوي ادرەس ۋگروزى و راسپراۆە س نيم. 7 ي 8 مايا سناچالا نا سايت گازەتى، پوتوم نا اۆتووتۆەتچيك تەلەفونا رەداكتسي پوستۋپيلي سووبششەنيا س ۋگروزامي، پريچيوم ۋگروجالي نە تولكو ەمۋ، نو ي ەگو سەمە.

وكازالوس، ناچالوس ۆسيو س توگو، كاك ۆ يۋلە پروشلوگو گودا اكيمات ۋست-كامەنوگورسكا ورگانيزوۆال ۆ گورودە پرەزەنتاتسيۋ فيلما كاسىمحانا بەگمانوۆا «دوروگامي مۋستافى شوكايا»، كۋدا ۆمەستە س درۋگيمي پرەدستاۆيتەليامي سمي بىل پريگلاشيون ي جۋرناليست گازەتى «Flash!». نو پوزجە ۆ گازەتە بىلا وپۋبليكوۆانا ستاتيا، گدە اۆتور ۆوزمۋششالسيا تەم، چتو يسپولنيتەلنايا ۆلاست رەكلاميرۋەت فيلم، تسيتيرۋەم، «پوۆەستۆۋيۋششي و فاشيستسكوم پريحۆوستنە».

نەسكولكو نەدەل سپۋستيا ۆ ەتوي جە گازەتە بىل وپۋبليكوۆان ماتەريال سەرگەيا ميحەەۆا «كوگدا چيورنوە ستانوۆيتسيا بەلىم»، ۆىسكازىۆانيا ۆ كوتوروي و مۋستافە شوكاە ي ۆوزمۋتيلي اۆتورا ي رەجيسسيورا فيلما.

- كارتينا پوسۆياششەنا جيزني ي دەياتەلنوستي ۆيدنوگو وبششەستۆەننوگو دەياتەليا، پەرۆوگو كازاحسكوگو پوليتيچەسكوگو ەميگرانتا مۋستافى شوكايا، وتداۆشەگو جيزن رادي سۆوبودى تيۋركسكيح نارودوۆ، - ۋۆەرەن كسىمحان بەگمانوۆ. - ا ستاتي ۆو «Flash!» سودەرجات نەگاتيۆنۋيۋ، نە سووتۆەتستۆۋيۋششۋيۋ دەيستۆيتەلنوستي، پوروچاششۋيۋ مويۋ چەست ي دوستوينستۆو ينفورماتسيۋ و فيلمە.

ۆ سۆويوم يسكوۆوم زاياۆلەني گ-ن بەگمانوۆ پيشەت، چتو «مۋستافا شوكاي نيكوگدا نە بىل «فاشيستسكيم پريحۆوستنەم، كازاحسكيم ۆلاسوۆىم ي نەسوستوياۆشيمسيا پراۆيتەلەم - گاۋليايتەروم»، كاك ۋتۆەرجدايۋت ۆ سۆويح ستاتياح وتۆەتچيكي. ليچنوست شوكايا، ەگو پوليتيچەسكايا دەياتەلنوست دولگيە گودى بىلي مالويزۋچەننوي، زاكرىتوي تەموي سوۆەتسكوي ي كازاحستانسكوي يستوريچەسكوي ناۋكي».

- سنياتىي منوي فيلم وسنوۆان نا دوكۋمەنتاح، سوبراننىح ۆ ارحيۆاح كازاحستانا، ۋزبەكيستانا، روسسي، ازەربايدجانا، گرۋزي، تۋرتسي، فرانتسي، گەرماني. زاپيسانى دەسياتكي ينتەرۆيۋ ۋچيونىح، يستوريكوۆ-كراەۆەدوۆ، جۋرناليستوۆ و جيزني ي دەياتەلنوستي شوكايا نا رودينە ي ۆ ەميگراتسي، كوتورىە ستالي وسنوۆوي فيلما، - پرودولجاەت كاسىمحان بەگمانوۆ. - داننىي فيلم پريكازوم مينيسترا وبرازوۆانيا ي ناۋكي ۆكليۋچيون ۆ پەرەچەن وبرازوۆاتەلنىح ەلەكتروننىح يزداني، رازرەشيوننىح ك يسپولزوۆانيۋ ۆ ورگانيزاتسياح وبرازوۆانيا ۆ 2012-2013 ۋچەبنوم گودۋ پو پرەدمەتۋ «يستوريا كازاحستانا».

پو سلوۆام ادۆوكاتا رەجيسسيورا گالينى حۆان، وني ناپيسالي دوسۋدەبنۋيۋ پرەتەنزيۋ ۆ رەداكتسيۋ گازەتى، وتۆەتا نا كوتورۋيۋ وني تاك ي نە پولۋچيلي.

- نو كتو-تو پومەستيل ناشۋ پرەتەنزيۋ ۆ ينتەرنەتە، - راسسكازىۆاەت ونا. - پوسلە ەتوگو مى وبراتيليس س يسكوم ۆ سۋد. ۆەد يز گازەتنىح پۋبليكاتسي پولۋچاەتسيا، چتو بەگمانوۆ، كوتورىي وچەن ترەپەتنو وتنوسيتسيا ك سۆوەمۋ گەرويۋ، سنيال فيلم و پوسوبنيكە فاشيستوۆ.

- بلاگوداريا گازەتنىم ستاتيام مويا رەپۋتاتسيا ۆ گلازاح ماسسوۆوگو چيتاتەليا پرەدستاۆلەنا ۆ نەپريگليادنوم ۆيدە، يا پرەدستاۆلەن اۆتوروم فيلما و پرەداتەلە رودينى، سوراتنيكە فاشيستسكوي گەرماني. تاكۋيۋ رەپۋتاتسيۋ يا سچيتايۋ دليا سەبيا نەپريەملەموي، - زاياۆلياەت گ-ن بەگمانوۆ.

ۆپروچەم، س پرەدياۆلەننىمي يسكوۆىمي ترەبوۆانيامي ۆ رەداكتسي گازەتى نە سوگلاسنى، بولەە توگو، سچيتايۋت يح نەوبوسنوۆاننىمي.

- ۆ پريۆەديوننىح ۆ يسكوۆوم زاياۆلەني فرازاح يز موەي ستاتي «ناتسيونال-دەموكراتى پروتيۆ تاموجەننوگو سويۋزا» نيكاكيم وبرازوم نە زاتراگيۆايۋتسيا چەست، دوستوينستۆو، دەلوۆايا رەپۋتاتسيا يستتسا، - گوۆوريت دەنيس دانيلەۆسكي. - ۆ ەتيح فرازاح نە زۆۋچيت وتسەنكا ەگو كاك رەجيسسيورا، حۋدوجنيكا، ستسەناريستا، نە پودۆەرگايۋتسيا نيكاكومۋ سومنەنيۋ ەگو تۆورچەسكيە سپوسوبنوستي، نە دايوتسيا وتسەنكا سنياتومۋ يم فيلمۋ «دوروگامي مۋستافى شوكايا». رەچ يديوت تولكو وب وتسەنوچنوم سۋجدەني ۆ وتنوشەني گەرويا ەگو فيلما - يستوريچەسكوي ليچنوستي مۋستافى شوكايا. بەگمانوۆ كاسىمحان، نە ياۆلياياس پريامىم ناسلەدنيكوم مۋستافى شوكايا، پرەدياۆليات كاكيە-ليبو يسكوۆىە ترەبوۆانيا ۆ تاكوم سلۋچاە نە پراۆوموچەن.

بولەە توگو، پريۆوديت سۆوي دوۆودى دانيلەۆسكي، ۆ كازاحستانە نەت زاكونا، زاپرەششايۋششەگو كريتيچەسكيە ۆىسكازىۆانيا ۆ ادرەس مۋستافى شوكايا، نە پرەدۋسموترەنو ي ناكازانيە زا تاكيە ۆىسكازىۆانيا ي پۋبليكاتسي.

- تاكوگو ەششيو نە بىلو ني ۆ ودنوي پوستسوۆەتسكوي سترانە، چتوبى سۋديليس پو پوۆودۋ يستوريچەسكوي ليچنوستي، - پرودولجاەت دەنيس دانيلەۆسكي. - ۋ ناس ميلليونى ۆىسكازاننىح منەني و لەنينە، ستالينە، نو نيكتو جە پو پوۆودۋ نەگاتيۆنىح و نيح ۆىسكازىۆاني سۋدوۆ نە زاتەۆاەت. نا ناش ۆزگلياد، رەجيسسيور ياۆلياەتسيا نەنادلەجاششيم يستتسوم، ۆەد ليچنو ەگو مى نيكاك نە زادەلي، نە داۆالي وتسەنوك ني ەمۋ، ني ەگو فيلمۋ.

ي دانيلەۆسكوگو، ي ميحەەۆا - يستوريكوۆ پو وبرازوۆانيۋ، دولگوە ۆرەميا پرورابوتاۆشيح ۆ شكولە، رودستۆەننيكي كوتورىح ۆوەۆالي نا ۆوينە، ۆوزمۋتيل وبراز مۋستافى شوكايا، پرەدستاۆلەننىي ۆ كارتينە.

- دا، ناس ۆوزمۋتيلو، چتو يز شوكايا سدەلالي گەرويا، - گوۆوريت دانيلەۆسكي. - نە پريزنانا ۋتراتيۆشەي سيلۋ ليتەراتۋرا، گدە سكازانو، چتو ون سوترۋدنيچال س گيتلەروۆتسامي ي پوسەششال كونتسلاگەريا سوۆەتسكيح ۆوەننوپلەننىح س ۆەدوما ناتسيستسكوگو رۋكوۆودستۆا. ەتو - ەنتسيكلوپەديا «كازاحسكايا سسر»، يزداننايا ۆ الما-اتە ۆ 1985 گودۋ، كنيگا سەريكا شاكيباەۆا «پادەنيە «بولشوگو تۋركەستانا»، يزداتەلستۆو «جازۋشى»، الما-اتا، 1972 گ. تاكجە يستوچنيكامي ياۆليايۋتسيا ستاتي دوكتورا پوليتيچەسكيح ناۋك باحىت سادىكوۆوي ۆ گازەتە «كازاحستانسكايا پراۆدا» زا 1997 گود.

نەوبوسنوۆاننو زاۆىشەننوي پوسچيتالي جۋرناليستى ي سۋممۋ پرەدياۆلەننوگو يسكا. ۆو-پەرۆىح، ناپيسانو ۆ ۆوزراجەني نا يسكوۆوە زاياۆلەنيە، يستەتس نە پريۆوديت ۆو ۆسترەچنوم يسكە نيكاكيح دوكازاتەلستۆ پونەسيوننوگو مورالنوگو ۆرەدا، ا ۆو-ۆتورىح، زاياۆلياەمايا سۋمما مورالنوگو ۆرەدا نە سووتۆەتستۆۋەت پرينتسيپۋ رازۋمنوستي ي دوستاتوچنوستي.

- يستەتس زاپراشيۆاەت 5 ميلليونوۆ تەنگە ۆ تو ۆرەميا، ناپريمەر، كاك سەمي پوگيبشيح ۆ تراگيچەسكيح سوبىتياح ۆ جاناوزەنە پولۋچات وت گوسۋدارستۆا كومپەنساتسيۋ ۆ 1 ميلليون تەنگە، پوستراداۆشيە - پو 500 000 تەنگە. تو ەست يستەتس وتسەنيۆاەت ياكوبى نانەسيوننىي ەمۋ مورالنىي ۆرەد ۆىشە، چەم گوسۋدارستۆو وتسەنيۆاەت چەلوۆەچەسكۋيۋ جيزن؟ - زادايوتسيا ۆوپروسوم دەنيس دانيلەۆسكي.

ۆيديمو، وتۆەتى نا ۆسە سۆوي ۆوپروسى ي جۋرناليستى، ي رەجيسسيور پولۋچات ۆ سۋدە، بليجايشەە زاسەدانيە كوتوروگو نازناچەنو نا 17 مايا. ۆ دوسۋدەبنوم پوريادكە كونفليكت رازرەشيت تاك ي نە ۋدالوس.

*******************

سپورى ۆوكرۋگ يستوريچەسكوي ليچنوستي

دوكۋمەنتالنىي فيلم و مۋستافە شوكاە پوكازالي ۆ پروشلوم گودۋ ۆ  ۋست-كامەنوگورسكە. ينيتسياتوروم پرەزەنتاتسي ۆىستۋپيلا گورودسكايا ادمينيستراتسيا. ماسس-مەديا، ۆ رامكاح گوسزاكازا، پرەدپولاگالي وسۆياتيت ەتو مەروپرياتيە زا دەنگي. جۋرناليستى چاستنوي گازەتى  Flash! فيلم پوسموترەلي، نو پيسات حۆالەبنۋيۋ ستاتيۋ نە ستالي، ۆمەستو ەتوگو وپۋبليكوۆالي  دۆا كريتيچەسكيح ماتەريالا.

ۆ ودنوي يز ەتيح ستاتەي ەە اۆتور دەنيس دانيلەۆسكي ي پو سوۆمەستيتەلستۆۋ گلاۆنىي رەداكتور گازەتى، ناپيسال، چتو  ۆ گودى ۆتوروي ميروۆوي  ۆوينى مۋستافا شوكاي سوترۋدنيچال س گيتلەروۆسكوي گەرمانيەي. يز پلەننىح كراسنوارمەيتسەۆ ون سوزداۆال تۋركەستانسكي لەگيون، ناپيسال جۋرناليست، كوتورىي  دولجەن بىل بروشەن نا بوربۋ س سوۆەتسكيمي ۆويسكامي. جۋرناليست نازىۆاەت مۋستافۋ شوكايا  «فاشيستسكيم پريحۆوستنەم، ستوياۆشەم پو درۋگۋيۋ ستورونۋ وكوپا».

پودوبنىە ۆىۆودى جۋرناليستوۆ نە پونراۆيليس رەجيسسەرۋ فيلما   كاسىمحانۋ بەگمانوۆۋ. ون سچيتاەت، چتو گازەتا راسپروسترانيلا  نەگاتيۆنۋيۋ ينفورماتسيۋ و فيلمە ي وسكوربيلا ەگو ليچنو:

- ۋ نيح ەتو ۋستارەۆشايا توچكا زرەنيا. مۋستافا شوكاي - ناتسيونالنىي گەروي. يا پو ۆسەمۋ ميرۋ يسكال ەگو نەدوستاتكي پو ارحيۆام. چەلوۆەك بەز نەدوستاتكوۆ نە بىۆاەت. ۆوسەم ستران وبەحال، نو نە ناشەل ۆوت نەدوستاتكوۆ. يا دۆۋحتومنيك-كنيگۋ ناپيسال. وبيدنو.

پو سلوۆام رەجيسسەرا، ون نە سنيمال فيلم و دەياتەلە، كوتورىي ۆ گودى ۆوينى سوترۋدنيچال س فاشيستامي، ا سنيال فيلم و پوليتيكە، كوتورىي ۆەرنو سلۋجيل  كازاحسكومۋ نارودۋ ي بىل پرەدان يدەە ەگو نەزاۆيسيموستي.

نو پودوبنىە تەزيسى گلاۆنىي رەداكتور گازەتى دەنيس دانيلەۆسكي تراكتۋەت يناچە. ون گوۆوريت، چتو گازەتا نيكاك نە وسكوربليالا اۆتورا  ي رەجيسسەرا فيلما، ا پريۆەلا وبششەيزۆەستنىە فاكتى.

دانيلەۆسكي گوۆوريت، چتو ۆوزۆەدەنيە شوكايا ۆ رانگ ناتسيونالنوگو گەرويا پروتيۆورەچيت پوليتيكە پرەزيدەنتا نازارباەۆا ي گوسۋدارستۆەننوي پوليتيكە كازاحستانا، پوتومۋ چتو شوكاي بورولسيا زا سۆوبودۋ تيۋركسكيح نارودوۆ، ستالو بىت پروتيۆ روسسي. نازارباەۆ ستاۆيت تسەليۋ ينتەگراتسيۋ بىۆشيح سوۆەتسكيح رەسپۋبليك، ي ۆ تاكوي وبستانوۆكە ۆوزۆەليچيۆانيە تاكيح گەروەۆ ۆەدەت ك ۆوزۆەدەنيۋ ناپراسلينى نا روسسيۋ، يدەت ۆرازرەز س گەوستراتەگيچەسكيم ناپراۆلەنيەم كازاحستانا، گوۆوريت دانيلەۆسكي.

پو ەگو منەنيۋ، ەتو سۋدەبنوە رازبيراتەلستۆو  - بەسپەرسپەكتيۆنوە دەلو، تاك كاك ۆ سۋدە يم پريدەتسيا سپوريت، كەم ياۆلياەتسيا مۋستافا شوكاي: گەروەم يلي زلودەەم. دەنيس دانيلەۆسكي ۋۆەرەن، چتو زدەس ۆوپروس يدەت نە سكولكو وب يستوريچەسكوي ليچنوستي، ا و توم، موجەت لي چەلوۆەك ۆىسكازىۆات سۆوە منەنيە يلي نەت:

پامياتنيك مۋستافە شوكايۋ، ۋستانوۆلەن نەدالەكو وت پاريجا.x پامياتنيك مۋستافە شوكايۋ، ۋستانوۆلەن نەدالەكو وت پاريجا.- يستوريچەسكايا ليچنوست ي رازنىە منەنيا موگۋت بىت. سنيمايا فيلم پو تاكوي پروتيۆورەچيۆوي ليچنوستي، منەنيا سامىە نەودنوزناچنىە موگۋت بىت. دوستاتوچنو ۆ ينتەرنەتە ۆ پويسكوۆيكە نابرات «مۋستافا شوكاي» ي تام تىسياچي منەني، سامىە رازنىە ستاتي. ەگو ي پوسوبنيكوم فاشيستوۆ نازىۆايۋت، ي گەروەم. مى سچيتاەم، چتو ون پوسوبنيك فاشيستوۆ، ي مى ەتو منەنيە ۆىسكازالي.

دەنيس دانيلەۆسكي، يستوريك پو وبرازوۆانيۋ، ۆ سۆوەي ستاتە دەلاەت سسىلكۋ نا رابوتى دوكتورا پوليتيچەسكيح ناۋك باحىت سادىكوۆوي. ونا، پو ەگو سلوۆام، پيسالا، چتو «يميا مۋستافى چوكايا پري سوۆەتسكوي ۆلاستي سۆيازىۆالي س تۋركەستانسكيم لەگيونوم ي ەگو پوسەششەني  لاگەريا ۆوەننوپلەننىح ۆ گەرماني، گدە پروۆوديل رازياسنيتەلنۋيۋ رابوتۋ سرەدي  نيح ي سوستاۆليال سپيسكي وتوبراننىح يم ۆوەننوپلەننىح».

نو باحىت سادىكوۆا نە سپەشيت ۆستاۆات  نا چيۋ-ليبو ستورونۋ ۆ ەتوم سپورە. ونا سچيتاەت، چتو رەجيسسەر ي جۋرناليست پرەسلەدۋيۋت سۆوي تسەلي، ۆۆيازاۆشيس ۆ ەتوت كونفليكت، ي  حوتيات زارابوتات وچكي نا گورياچەي تەمە مۋستافى شوكايا:

- دانيلەۆسكي پيشەت تاك: موي دەد پروپال بەز ۆەستي، ا وتەتس ميحەەۆا ۋچاستۆوۆال ۆ ۆوينە، پوەتومۋ، گوۆوريت ون، ناس ۆوزمۋتيلو، چتو يز مۋستافى شوكايا دەلايۋت  گەرويا; پوەتومۋ يا نە حوچۋ ۆىسكازىۆاتسيا. ەسلي نۋجنو بۋدەت ۆىسكازاتسيا، تولكو ۆ توم سلۋچاە، ەسلي دانيلەۆسكي ي ميحەەۆ دوكاجۋت، چتو ۆ ەتوم ۆينوۆات مۋستافا شوكاي.

نە ۋسپەل ناچاتسيا سۋد،كاك  وپپونەنتى جالوۆاليس نا ۋگروزى ۆ سۆوي ادرەس. گلاۆنوگو رەداكتورا گازەتى Flash! دەنيسا دانيلەۆسكوگو، پو ەگو سلوۆام، پريگروزيلي ۋبيت، ەسلي ون نە يزۆينيتسيا. سووبششەنيا و راسپراۆە س نيم ي چلەنامي ەگو سەمي بىلي وپۋبليكوۆانى نا فورۋمە سايتا گازەتى ي ناديكتوۆانى نەيزۆەستنىم نا اۆتووتۆەتچيك رەداكتسي، گوۆوريت دانيلەۆسكي.  و نەپرياتنىح زۆونكاح نا دوماشني تەلەفون ي وسكوربلەنياح ۆ سۆوي ادرەس گوۆوريت ي كاسىمحان بەگمانوۆ. پو ەگو سلوۆام، ەتو ناچالوس پوسلە توگو، كاك ەگو يسكوۆوە زاياۆلەنيە ۆىلوجيلي ۆ ينتەرنەتە.

***************

سۋد وتكازال ۆ يسكە اۆتورۋ ي رەجيسسەرۋ فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا»

17 مايا سۋديا ۋست-كامەنوگورسكوگو گورودسكوگو سۋدا تولەندي كاسيموۆ وتكازال ۆ ۋدوۆلەتۆورەني يسكا ي ۆوزمەششەني مورالنوگو ۆرەدا اۆتورۋ ي رەجيسسەرۋ فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا» كاسىمحانۋ بەگمانوۆۋ ك جۋرناليستام مەستنوي گازەتى Flash! دەنيسۋ دانيلەۆسكومۋ ي سەرگەيۋ ميحەەۆۋ، ا تاكجە ك سامومۋ يزدانيۋ. سلۋجيتەل فەميدى پوسچيتال، چتو سميشنيكي نيكاك نە وپوروچيلي چەست ي ليچنوە دوستوينستۆو سوزداتەليا دوكۋمەنتالنوي كينولەنتى.

- ەتو بىل سامىي ينتەرەسنىي ۆ موەي پراكتيكە سۋدەبنىي پروتسەسس، - پريزنالسيا «رەسپۋبليكە» پرەدستاۆيتەل توو «3يكس»(ياۆلياەتسيايزداتەلەم Flash!) الەكسەي بوجكوۆ. - سۋديا، نا موي ۆزگلياد، توجە ۆىسلۋشيۆال ۆسە ستورونى س نەسكرىۆاەمىم ينتەرەسوم. ۆسە-تاكي ەتو نەوبىكنوۆەننىي سلۋچاي، چتوبى سوزداتەل فيلما رەشيل سۋديتسيا س جۋرناليستامي، وسكوربيۆشيس نەگاتيۆنىمي سۋجدەنيامي ۆ ادرەس سۆوەگو گەرويا. ۆەد ون ودنوزناچنو نە ياۆلياەتسيا ەگو پريامىم ناسلەدنيكوم! «رەسپۋبليكا» ۋجە راسسكازىۆالا، چتو ۆ يۋلە پروشلوگو گودا ۆ ۋست-كامەنوگورسكە بىلا پروۆەدەنا پرەزەنتاتسيا فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا» ي گورودسكوي اكيمات پوپروسيل پرەدستاۆيتەلەي مەستنىح سمي ناپيسات وب ەتوم سوبىتي ۆ رامكاح گوسۋدارستۆەننوگو زاكازا. نو گلاۆنىي رەداكتور گازەتى «Flash!» دەنيس دانيلەۆسكي ۆمەستو حۆالەبنوي ستاتي ناپيسال ستاتيۋ «ناتسيونال-پاتريوتى پروتيۆ تاموجەننوگو سويۋزا». ۆ نەي مۋستافۋ شوكايا ون نازۆال «فاشيستسكيم پريحۆوستنەم، كوتورىي ۆ گودى ۆوينى سوترۋدنيچال س گيتلەروۆتسامي، سوزداۆال يز پلەننىح كراسنوارمەيتسەۆ تۋركەستانسكي لەگيون». چەرەز مەسياتس ۆ توم جە يزداني ۆىشلا ستاتيا جۋرناليستا سەرگەيا ميحەەۆا «كوگدا چەرنوە ستانوۆيتسيا بەلىم». ون تاكجە نەگاتيۆنو ۆىسكازالسيا پو پوۆودۋ مۋستافى شوكايا، نازۆاۆ ەگو «نەسوستوياۆشيمسيا پراۆيتەلەم-گاۋلەيتەروم كازاحستانا ي سرەدنەي ازي»، ودنيم يز يدەينىح رۋكوۆوديتەلەي تۋركەستانسكوگو لەگيونا. كاسىمحان بەگمانوۆ بىل كراينە وسكوربلەن تاكيمي ۆىسكازىۆانيامي. پو ەگو منەنيۋ، وپوسرەدوۆاننو، چەرەز گەرويا، زادەلي ەگو چەست ي دوستوينستۆو. نە دوجداۆشيس وتۆەتا نا سۆويۋ دوسۋدەبنۋيۋ پرەتەنزيۋ، رەجيسسەر ناپراۆيل يسك ۆ سۋد. پري ەتوم ون پوترەبوۆال ۆزىسكات س وبيدچيكوۆ ۆ سوليدارنوم پوريادكە 5 ملن تەنگە. ۆ سۋدە دەنيس دانيلەۆسكي زاياۆيل، چتو و سوترۋدنيچەستۆە مۋستافى شوكايا ۋپوميانۋل تولكو دليا پودتۆەرجدەنيا وسنوۆنوي يدەي سۆوەگو ماتەريالا. - مويا ستاتيا ناپيسانا ۆ رۋسلە كريتيكي ناتسيوناليستوۆ، كوتورىە نە دايۋت رازۆيۆاتسيا دەموكراتي نا مەجگوسۋدارستۆەننوم ۋروۆنە، ا تاكجە گوسۋدارستۆەننىح سترۋكتۋر، ناۆيازىۆايۋششيح سمي وسۆەششات رازليچنىە مەروپرياتيا ۆ رامكاح گوسزاكازا، تراكتوۆات يستوريۋ ۆ ۋدوبنوم دليا نيح پوريادكە، - راسسكازال ون. پو سلوۆام سەرگەيا ميحەەۆا، ۆ ەگو ستاتە توجە نيكاك نە زادەتا چەست ساموگو اۆتورا فيلما: ەمۋ نەت وتسەنكي كاك حۋدوجنيكۋ، ستسەناريستۋ، رەجيسسەرۋ. رەچ يدەت وب يستوريچەسكوي ليچنوستي - شوكاە. سام گ-ن بەگمانوۆ نا سۋد نە ياۆيلسيا. ەگو پرەدستاۆيتەل گالينا حۆان پرەدستاۆيلا زاكليۋچەنيە سپەتسياليستا - كانديداتا فيلولوگيچەسكيح ناۋك يز ۆوستوچنو-كازاحستانسكوگو گوسۋدارستۆەننوگو ۋنيۆەرسيتەتا. سوگلاسنو زاكليۋچەنيۋ ۆ ستاتياح جۋرناليستوۆ، دەيستۆيتەلنو، سودەرجيتسيا نەگاتيۆنايا ينفورماتسيا و مۋستافە شوكاە، پرەدستاۆلەننايا ۆ فورمە ۋتۆەرجدەنيا. نو يز زاكليۋچەنيا سپەتسياليستا نە ۋسماتريۆاەتسيا، چتو ۆ ستاتياح سودەرجاتسيا سۆەدەنيا، كوتورىە پوروچات چەست ي دوستوينستۆو كاسىمحانا بەگمانوۆا. ۆىنوسيا سۆوە رەشەنيە، سۋديا تولەندي كاسيموۆ سوسلالسيا نا ست. 4 كونستيتۋتسي رەسپۋبليكي كازاحستان، مەجدۋنارودنىي پاكت و گراجدانسكيح ي پوليتيچەسكيح پراۆاح وت 16 دەكابريا 1966 گودا، كونۆەنتسيۋ پو زاششيتە پراۆ چەلوۆەكا، گدە سكازانو، چتو كاجدىي چەلوۆەك يمەەت پراۆو نا سۆوبودنوە ۆىراجەنيە سۆوەگو منەنيا. - ترەبوۆات دوكازاتەلستۆ يستيننوستي منەنيا يلي جەلانيا نەۆوزموجنو! - زاكليۋچيل سۋديا. - ۋ چيتاتەلەي پري پروچتەني ستاتەي نە فورميرۋەتسيا وتريتساتەلنوە منەنيە وتنوسيتەلنو اۆتورا فيلما، پوەتومۋ ەگو نەلزيا سچيتات نۋجدايۋششيمسيا ۆ زاششيتە، پرەدۋسموترەننوي ستاتەي 143 گراجدانسكوگو كودەكسا. تو وبستوياتەلستۆو، چتو، پو منەنيۋ اۆتوروۆ ستاتەي، دەياتەلنوست شوكايا بىلا سۆيازانا س فاشيستامي، نە ياۆلياەتسيا وسنوۆانيەم دليا زاششيتى چەستي ي دوستوينستۆا بەگمانوۆا. نا ەتوم وسنوۆاني سۋديا رەشيل نە ۋدوۆلەتۆوريات يسكوۆىە ترەبوۆانيا يستتسا. نو رەشەنيە ەششە نە ۆستۋپيلو ۆ زاكوننۋيۋ سيلۋ. پو نەكوتورىم سۆەدەنيام، اۆتور كينولەنتى موجەت وبجالوۆات رەشەنيە ۆ ۆىشەستوياششەم سۋدە. ك سلوۆۋ، دو ناچالا پروتسەسسا پو يسكۋ كاسىمحانا باگمانوۆا ۆ ادرەس دەنيسا دانيلەۆسكوگو ستالي پوستۋپات ۋگروزى وت انونيموۆ، چتو ۋبيۋت ەگو ي ەگو سەميۋ زا تو، چتو ون تاك ناپيسال و شوكاە. سناچالا بىلي كوممەنتاري ۆ ينتەرنەتە پود ەگو ستاتەي، پوتوم ۋگروزى ستالي پوستۋپات پو تەلەفونۋ. 8 مايا دانيلەۆسكي پودال زاياۆلەنيا ۆ لەۆوبەرەجنىي وتدەل پوليتسي ۋست-كامەنوگورسكا. سەيچاس ەگو وپراشيۆايۋت پوليتسەيسكيە. اۆتور: اندرەي ەفيموۆ 8 مايا نا اۆتووتۆەتچيك رەداكتسي ۆوستوچنو-كازاحستانسكوي نەزاۆيسيموي گازەتى «FLASH!» پوستۋپيلو سووبششەنيە س نەتسەنزۋرنوي برانيۋ ي ۋگروزامي «سجەچ ۆسەح». ەتو ۋجە ۆتورايا ۋگروزا. پەرۆايا بىلا وستاۆلەنا نا سايتە گازەتى 7 مايا ۆ كوممەنتارياح ك ستاتە «ناتسيونال-دەموكراتى پروتيۆ تاموجەننوگو سويۋزا». پوسەتيتەل guest, وبۆينيۆ اۆتورا پۋبليكاتسي دەنيسا دانيلەۆسكوگو ۆ شوۆينيزمە، پووبەششال نايتي جۋرناليستا «ي ۋبيت. ەسلي نە سموگۋ ۆاس نايتي، تو پەرەبيۋ ۆسيۋ ۆاشۋ سەميۋ. ەتو نە ۋگروزا ي نە كاكايا نيبۋد چۋش، ەتو سەرەزنو ي وچەن سەرەزنو». پو داننومۋ فاكتۋ دانيلەۆسكي وبراتيلسيا س زاياۆلەنيەم ۆ پراۆووحرانيتەلنىە ورگانى. كاك سچيتاەت پرەدستاۆيتەل گازەتى الەكسەي بوجكوۆ، پوۆودوم ك ۋگروزام موگلو پوسلۋجيت سۋدەبنوە رازبيراتەلستۆو پو يسكۋ اۆتورا ي رەجيسسەرا دوكۋمەنتالنوگو فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا» كاسىمحانا بەگمانوۆا ك گازەتە «FLASH!»، جۋرناليستام دەنيسۋ دانيلەۆسكومۋ ي سەرگەيۋ ميحەەۆۋ. پو سلوۆام بوجكوۆا، ۋگروزى ستالي پوستۋپات پوسلە توگو، كاك وتۆەتچيكي پودالي ۆوزراجەنيا نا يسكوۆوە زاياۆلەنيە بەگمانوۆا. پرەدستاۆيتەل يزدانيا راستسەنيۆاەت داننىي فاكت كاك وكازانيە داۆلەنيا نا جۋرناليستوۆ س تسەليۋ پريزنانيا يسكوۆىح ترەبوۆاني. ون تاكجە نە يسكليۋچاەت ۆوزموجنوستي داۆلەنيا ي نا سۋد.

***************

ۆ ادرەس گلاۆنوگو رەداكتورا نەزاۆيسيموي گازەتى "FLASH!" دەنيسا دانيلەۆسكوگو پوستۋپايۋت ۋگروزى وت نەيزۆەستنىح ليتس ۋبيت ەگو ي ۆسيۋ ەگو سەميۋ، پەرەداەت Kazakhstan Today .

"8 مايا نا اۆتووتۆەتچيك رەداكتسي ۆوستوچنو-كازاحستانسكوي نەزاۆيسيموي گازەتى "FLASH!" پوستۋپيلو سووبششەنيە س نەتسەنزۋرنوي برانيۋ ي ۋگروزامي "سجەچ ۆسەح". ەتو ۋجە ۆتورايا ۋگروزا. پەرۆايا بىلا وستاۆلەنا نا سايتە گازەتى 7 مايا ۆ كوممەنتارياح ك ستاتە "ناتسيونال-دەموكراتى پروتيۆ تاموجەننوگو سويۋزا". پوسەتيتەل guest, وبۆينيۆ اۆتورا پۋبليكاتسي دەنيسا دانيلەۆسكوگو ۆ شوۆينيزمە، پووبەششال نايتي جۋرناليستا "ي ۋبيت. ەسلي نە سموگۋ ۆاس نايتي، تو پەرەبيۋ ۆسيۋ ۆاشۋ سەميۋ. ەتو نە ۋگروزا ي نە كاكايا-نيبۋد چۋش، ەتو سەرەزنو ي وچەن سەرەزنو", سووبششيلي ۆ مەجدۋنارودنوم فوندە زاششيتى سۆوبودى سلوۆا "اديل سوز".

كاك سچيتاەت پرەدستاۆيتەل گازەتى الەكسەي بوجكوۆ، پوۆودوم ك ۋگروزام موگلو پوسلۋجيت سۋدەبنوە رازبيراتەلستۆو پو يسكۋ اۆتورا ي رەجيسسەرا دوكۋمەنتالنوگو فيلما "دوروگامي مۋستافى شوكايا" كاسىمحانا بەگمانوۆا ك گازەتە "FLASH!", جۋرناليستام دەنيسۋ دانيلەۆسكومۋ ي سەرگەيۋ ميحەەۆۋ. پو سلوۆام بوجكوۆا، ۋگروزى ستالي پوستۋپات پوسلە توگو، كاك وتۆەتچيكي پودالي ۆوزراجەنيا نا يسكوۆوە زاياۆلەنيە بەگمانوۆا. پرەدستاۆيتەل يزدانيا راستسەنيۆاەت داننىي فاكت كاك وكازانيە داۆلەنيا نا جۋرناليستوۆ س تسەليۋ پريزنانيا يسكوۆىح ترەبوۆاني. ون تاكجە نە يسكليۋچاەت ۆوزموجنوستي داۆلەنيا ي نا سۋد، سكازالي ۆ فوندە.

پو داننومۋ فاكتۋ دانيلەۆسكي وبراتيلسيا س زاياۆلەنيەم ۆ پراۆووحرانيتەلنىە ورگانى.

*****************

ۆ ادرەس گلاۆنوگو رەداكتورا نەزاۆيسيموي گازەتى «FLASH!» دەنيسا دانيلەۆسكوگو پوستۋپايۋت ۋگروزى وت نەيزۆەستنىح ليتس

8 مايا نا اۆتووتۆەتچيك رەداكتسي ۆوستوچنو-كازاحستانسكوي نەزاۆيسيموي گازەتى «FLASH!» پوستۋپيلو سووبششەنيە س نەتسەنزۋرنوي برانيۋ ي ۋگروزامي «سجەچ ۆسەح». ەتو ۋجە ۆتورايا ۋگروزا. پەرۆايا بىلا وستاۆلەنا نا سايتە گازەتى 7 مايا ۆ كوممەنتارياح ك ستاتە «ناتسيونال-دەموكراتى پروتيۆ تاموجەننوگو سويۋزا». پوسەتيتەل guest, وبۆينيۆ اۆتورا پۋبليكاتسي دەنيسا دانيلەۆسكوگو ۆ شوۆينيزمە، پووبەششال نايتي جۋرناليستا «ي ۋبيت. ەسلي نە سموگۋ ۆاس نايتي، تو پەرەبيۋ ۆسيۋ ۆاشۋ سەميۋ. ەتو نە ۋگروزا ي نە كاكايا نيبۋد چۋش، ەتو سەرەزنو ي وچەن سەرەزنو».

پو داننومۋ فاكتۋ دانيلەۆسكي وبراتيلسيا س زاياۆلەنيەم ۆ پراۆووحرانيتەلنىە ورگانى.

كاك سچيتاەت پرەدستاۆيتەل گازەتى الەكسەي بوجكوۆ، پوۆودوم ك ۋگروزام موگلو پوسلۋجيت سۋدەبنوە رازبيراتەلستۆو پو يسكۋ اۆتورا ي رەجيسسەرا دوكۋمەنتالنوگو فيلما «دوروگامي مۋستافى شوكايا» كاسىمحانا بەگمانوۆا ك گازەتە «FLASH!»، جۋرناليستام دەنيسۋ دانيلەۆسكومۋ ي سەرگەيۋ ميحەەۆۋ. پو سلوۆام بوجكوۆا، ۋگروزى ستالي پوستۋپات پوسلە توگو، كاك وتۆەتچيكي پودالي ۆوزراجەنيا نا يسكوۆوە زاياۆلەنيە بەگمانوۆا. پرەدستاۆيتەل يزدانيا راستسەنيۆاەت داننىي فاكت كاك وكازانيە داۆلەنيا نا جۋرناليستوۆ س تسەليۋ پريزنانيا يسكوۆىح ترەبوۆاني. ون تاكجە نە يسكليۋچاەت ۆوزموجنوستي داۆلەنيا ي نا سۋد.

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار