جۇما, 3 مامىر 2024
جاڭالىقتار 2407 0 پىكىر 16 اقپان, 2012 ساعات 10:04

«تۇرسىنباي» - ساعىنىش قۇربانى

«تۇرسىنباي اتتى سۋسيىر تاجىكستاننىڭ دۋشانبە قالاسىنداعى زووباقتا ءولىپ قالدى. بۇل تۋراسىندا اقپارات اگەنتتىكتەرى جازىپ جاتىر.  سۋسيىردىڭ، ياعني بەگوموتتىڭ جۇرەك تالماسىنان ولگەنى انىقتالىپتى.
«بۇل ءوزى وتە قيىن ساۋدا بولىپ ەدى. باقانداي ءتورت جىلدى جۇمسادىق وسى ايىرباس ءۇشىن»،- دەيدى زووباق ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ورزۋ سايدجامول.
ول ارەڭ دەگەندە قول جەتكىزىپ الىپ بارعاندا، «تۇرسىنبايدىڭ» اياق استىنان كوز جۇمعانىنا قاپا بولىپ، وكىنۋدە...
اقپارات كوزدەرىنىڭ حابارلاۋىنشا، دۋشانبەگە بارعان سوڭ سۋسيىر تۋعان جەرىن قاتتى ساعىنىپ، جۇدەي باستاعان كورىنەدى. زووباققا سەرۋەندەپ كەلۋشىلەر دە ونىڭ جۇيكەسىنە وڭباي تيگەنگە ۇقسايدى.. «ۇلكەندەر دە قىزىق قوي، كەيدە بالانىڭ ءىسىن ىستەيدى. «تۇرسىنبايعا» تاس لاقتىرىپ وينايتىن، ونىڭ جايباسارلىعىن كەلەكە-مازاق ەتىپ، كەيدە جەكىپ ۇرساتىن. ال، ول سونىڭ بارلىعىن سەزۋشى ەدى»، - دەپ قىنجىلادى زووباق قىزمەتكەرى.
قايران «تۇرسىنباي» ءسويتىپ بوتەن ەلدىڭ زووباعىندا جاتىپ، وسكەن جەرىن ساعىنىپ قۇسادان قايتىپتى. ايتكەنمەندە، «تۇرسىنبايدىڭ» وسى تاعدىرىنىڭ ءوزى بىزگە تەرەڭ وي سالعانداي. ءبىزدىڭ عوي باتىستى بەتكە الىپ بەزە جونەلەتىن قاشقىندارىمىز تۋعان جەردى، ارتتا قالعان ەلدى ساعىنباق تۇگىلى، كوز جاسىن ءبىر سىعۋعا دا جارامايدى. سوندا ولاردىڭ بەگەموتتان بەتەر، سۋسيىردان  سۋىق بولعانى ما؟ ال، قيىر جايلاپ، شەت قونعان قازاقتاردىڭ قالىڭ شوعىرى بولسا، ەلگە جەتە الماي زارىعىپ ءجۇر. بۇعان نە دەيمىز؟ ەندىگى ءسوزدى اقىنعا بەرەيىك.

«تۇرسىنباي اتتى سۋسيىر تاجىكستاننىڭ دۋشانبە قالاسىنداعى زووباقتا ءولىپ قالدى. بۇل تۋراسىندا اقپارات اگەنتتىكتەرى جازىپ جاتىر.  سۋسيىردىڭ، ياعني بەگوموتتىڭ جۇرەك تالماسىنان ولگەنى انىقتالىپتى.
«بۇل ءوزى وتە قيىن ساۋدا بولىپ ەدى. باقانداي ءتورت جىلدى جۇمسادىق وسى ايىرباس ءۇشىن»،- دەيدى زووباق ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى ورزۋ سايدجامول.
ول ارەڭ دەگەندە قول جەتكىزىپ الىپ بارعاندا، «تۇرسىنبايدىڭ» اياق استىنان كوز جۇمعانىنا قاپا بولىپ، وكىنۋدە...
اقپارات كوزدەرىنىڭ حابارلاۋىنشا، دۋشانبەگە بارعان سوڭ سۋسيىر تۋعان جەرىن قاتتى ساعىنىپ، جۇدەي باستاعان كورىنەدى. زووباققا سەرۋەندەپ كەلۋشىلەر دە ونىڭ جۇيكەسىنە وڭباي تيگەنگە ۇقسايدى.. «ۇلكەندەر دە قىزىق قوي، كەيدە بالانىڭ ءىسىن ىستەيدى. «تۇرسىنبايعا» تاس لاقتىرىپ وينايتىن، ونىڭ جايباسارلىعىن كەلەكە-مازاق ەتىپ، كەيدە جەكىپ ۇرساتىن. ال، ول سونىڭ بارلىعىن سەزۋشى ەدى»، - دەپ قىنجىلادى زووباق قىزمەتكەرى.
قايران «تۇرسىنباي» ءسويتىپ بوتەن ەلدىڭ زووباعىندا جاتىپ، وسكەن جەرىن ساعىنىپ قۇسادان قايتىپتى. ايتكەنمەندە، «تۇرسىنبايدىڭ» وسى تاعدىرىنىڭ ءوزى بىزگە تەرەڭ وي سالعانداي. ءبىزدىڭ عوي باتىستى بەتكە الىپ بەزە جونەلەتىن قاشقىندارىمىز تۋعان جەردى، ارتتا قالعان ەلدى ساعىنباق تۇگىلى، كوز جاسىن ءبىر سىعۋعا دا جارامايدى. سوندا ولاردىڭ بەگەموتتان بەتەر، سۋسيىردان  سۋىق بولعانى ما؟ ال، قيىر جايلاپ، شەت قونعان قازاقتاردىڭ قالىڭ شوعىرى بولسا، ەلگە جەتە الماي زارىعىپ ءجۇر. بۇعان نە دەيمىز؟ ەندىگى ءسوزدى اقىنعا بەرەيىك.

سۋرەتتە - جات جەردە قۇسادان قايتقان "تۇرسىنباي"

«اباي-اقپارات»

وتكىزەتىن جان-جانۋار نازىك ءتۇن،
قاماۋداعى تىرلىگىنەن ناز ۇقتىم.
ءبىر قىزىق ءىس بولعان ەكەن زووباقتا،
دۋشانبەدەي قالاسىندا تاجىكتىڭ.

تاجىكتەردىڭ كۇندە تۇسكەن نازارى،
ءبىر بەگەموت تىرلىك كەشكەن ازالى.
جاتقان جەردەن تۇرماي قاپتى ول بايعۇس،
جان تاپسىرىپ، كەلگەن ساتتە اجالى.

تابىلماستان ءولىمنىڭ ەش سەبەبى،
ۇكىلەگەن ۇمىتتەر دە سەمەدى.
دارىگەردىڭ زووباقتاعى قارتايعان،
قونىمدىلاۋ بولىپ شىقتى دەرەگى.

-«بۇل بايعۇسقا اجال بىزدەن كەلگەن جوق،
مۇندا ءجۇرىپ اشتىقتى دا كورگەن جوق.
ميىن اشىپ زەرتتەدىم مۇقيات،
ناقتى ايتامىن اۋرۋدان ولگەن جوق.

قازاق دەگەن ساتىپ الدىق ءمارت ەلدەن،
وسى كۇنى كورىنەتىن ءار توردەن.
تۇرسىنباي دەپ ايدار تاققان قازاقتار،
جەتى اي بۇرىن شىمكەنتتەن اكەلگەن.

جالعىز الىپ زووباقتىڭ ماقتانى،
كىلەڭ مامان باقتى ونى باپتادى.
تۋعان جەردىڭ توپىراعىنداي بولمادى،
اۋاسى دا تاجىكتەردىڭ جاقپادى.

مازاقتادى مايمىلدار دا الىسقان،
قولتىراۋىن قىر كورسەتتى قامىستان.
ادامدار دا اينالسوقتاپ كۇن-ءتۇنى،
جارىلارداي ارەڭ ءجۇردى نامىستان.

تالاي تاجىك اڭگىمە قىپ كەسىمىن،
كوزىن سۇعىپ كوپ تيگىزدى كەسىرىن.
"تۇرسىنباي" دەپ اتاپ كەتكەن قازاقتار،
جەتى اي بويى ەستىمەدى ەسىمىن.

سوڭعى كەزدە ساعىندى ەل قىراتىن،
اۋاسىنا زار بوپ ءجۇردى «ءبىر اتىم».
جانۋار-اي، مۇڭعا باتىپ كەش باتسا،
جانارىنان جاس سورعالاپ تۇراتىن.

تۋعان جەردىڭ تۇزدە تۋعان «باتىرىن»،
قۇربان قىلدى ساۋدا-ساتتىق باقىرى.
تاجىكتەردىڭ توپىراعىن جەرسىنبەي،
ساعىنىشتان اجال قۇشتى اقىرى».

جاستانسا دا سۋى ءمولدىر سان-سايدى،
سورلى جۇرەك تۋعان ەل دەپ شارشايدى.
بولماسا دا قازاقتىڭ ءتول تۇلىگى،
بەگەموت تا توپىراعىن اڭسايدى.

ادالدىعىن ەستىپ كوزگە جاس كەلدى،
ورناتسا دا بولادى ەكەن تاس بەلگى.
بەسىگىڭدە جاتقان جەرىڭ جۇماق قوي،
كىندىگىڭدى كەسكەن جەرىڭ قاستەرلى.

P.S.

باتىس جاققا باعىت بايلاپ جاسىن كىل،
شەكارانى شي كورمەستەن اسىپ ءجۇر.
حايۋاندار ساعىنىشتان مەرت بولىپ،
ال ادامدار شەتەل جاققا قاشىپ ءجۇر.


بەيبىت بوجەن،
كەرەكۋ قالاسى.

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 597
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 333
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 344
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 349