قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ ەلىمىزدە پارلامەنت ءماجىلىسى مەن ءماسليحات دەپۋتاتتارىنىڭ سايلاۋىن تاعايىنداۋ جونىندەگى جارلىققا قول قويدى.

ايتا كەتەتىن ماسەلە، 2004-جىلدان باستاپ پارلامەنت سايلاۋى كونستيتۋتسيالىق مەرزىمىندە تاعايىندالىپ وتىر. بۇل اسپەكت، ەلىمىزدەگى قوعامدىق-ساياسي پروتسەسستەردىڭ بولجامدىلىق دەڭگەيىن ارتتىرارى ءسوزسىز.

سونىمەن بىرگە، ۇلتتىق كەڭەس اياسىنداعى ەل پرەزيدەنتى ق.توقاەۆ ۇسىنعان ساياسي رەفورمالاردىڭ ءبىرىنشى پاكەتى ءوزىنىڭ جەمىسىن بەرەتىندىگى انىق.

بۇل ءىس-شارالاردىڭ اياسىندا، بارلىق دەڭگەيدەگى ءماسليحاتتاردىڭ قاتارى 30-پايىزدىق كۆوتانىڭ اياسىندا جاستار جانە حانىمدارمەن تولىقتىرىلاتىندىعى بەلگىلى. «Nur-Otan» پارتياسى وتكىزگەن پرايمەريزدىڭ قورىتىندىلارىنا سۇيەنسەك، جاستار مەن حانىمداردىڭ سانى ءماسليحاتتاردا 50-پايىزدان اساتىندىعى كورىنىپ تۇر.

وسى اسپەكت، اۋدان، وبلىس دەڭگەيىندە جاستاردىڭ سانى كوبەيىپ، ايماقتىق دارەجەدە قوعامدىق-ساياسي پروتسەسستە جاڭا لەپ پايدا بولاتىندىعىن كورسەتىپ وتىر.

بىزدە «ساياسي رەفورمالار تەك نۇر-سۇلتان مەن الماتى قالالارىندا ءجۇرۋى ءتيىس» دەگەن جاڭساق پىكىر بار. ال نەگىزىندە، ساياسي رەفورمالار ايماقتاردا ءجۇرۋى ءتيىس.

ول ءۇشىن جەرگىلىكتى ءماسليحاتتار جاڭارىپ تۇرۋى كەرەك، سول ورگاندارعا ءپرينتسيپتى پوزيتسياسى بار، اكىمدەرگە ءوزىنىڭ ويىن اشىق ايتا الاتىن، قوعامدىق كۇش-جىگەرى مول ازاماتتار مەن ازاماتشالار كەلۋى ءتيىس.

سول كەزدە، بۇكىل ەلدە ەۆوليۋتسيالىق دامۋعا سايكەس جاڭا كۇشتەر كەلىپ، ەلىمىزدىڭ ايماقتارىندا الەۋمەتتىك ترانسفورماتسيا جۇرەدى. وسى پروتسەسسكە العىشارت جاسالىپ وتىر.

سونىمەن بىرگە، ءماجىلىستىڭ وزىندە «پارلامەنتتىك وپپوزيتسيانىڭ» جۇمىسىن دامىتۋ ءۇشىن كوپتەگەن ماسەلە قاراستىرىلعان. ەندى پارلامەنت ءماجىلىسى تۇراقتى كوميتەتتەرىنىڭ ءبىر توراعاسى مەن ەكى حاتشىسى پارلامەنتتىك وپپوزيتسيا دەپۋتاتتارى اراسىنان سايلانادى.

سونىمەن قاتار، پارلامەنتتىك وپپوزيتسيا ءبىر سەسسيا كەزىندە كەمىندە ءبىر رەت پارلامەنتتىك تىڭداۋ وتكىزۋ جونىندە باستاما كوتەرۋ قۇقىعىن يەلەنەدى. سونداي-اق ءبىر سەسسيا كەزىندە كەمىندە ەكى رەت ۇكىمەت ساعاتىنىڭ كۇن ءتارتىبىن ايقىندايتىن بولادى.

بۇدان بولەك، ساياسي پارتيالار فراكتسيالارىنىڭ جەتەكشىلەرىنە پارلامەنت پالاتالارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىستارىندا، پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ پلەنارلىق وتىرىستارىندا، تۇراقتى كوميتەتتەردىڭ، جۇمىس توپتارىنىڭ وتىرىستارىندا، پارلامەنتتىك تىڭداۋلاردا جانە باسقا ءىس-شارالاردا ءسوز سويلەۋگە كەپىلدى قۇقىق بەرىلەدى.

وسى اتالعان اسپەكتىلەر ەلىمىزدىڭ ساياسي پروتسەسستەرىن ەۆوليۋتسيالىق تۇردە، بىرتە-بىرتە وزگەرتۋگە فۋندامەنت جاسايدى.

ءبىز تۇراقسىز الەمدە، تۋربۋلەنتتى زاماندا ەلىمىزدە تۇراقتىلىقتى ساقتاپ وتىرعان ەلمىز. دەموكراتيالىق پروتسەسستەر كەرەك، دەگەنمەن، ول پروتسەسس ەلىمىزدىڭ تۇتاستىعى مەن ىنتىماقتاستىعىنا زالالىن تيگىزبەۋى ءتيىس.

سوندىقتان، بۇل سايلاۋ حالقىمىزدىڭ ىنتىماعى مەن بىرلىگىن ارتتىرا وتىرىپ، ەلىمىزدە ساياسي ءپليۋراليزمدى دامىتۋعا العىشارت بولادى دەپ سەنەمىز.

ەلىمىز امان، جۇرتىمىز تىنىش بولسىن!

ەرلان سايروۆ

Abai.kz