ناعاشىباي قابىلبەك. ءومىر-كوكپار
1
كوكپاردى كورىپ جەلپىنىپ،
شىعارماق بولىپ ەر اتىن.
جاراتىپ، باپقا كەلتىرىپ،
سىنادى قازاق ەكى اتىن.
تۇلعالى جان ەد ەر ءمۇسىن،
تۇلا بوي تولى كۇش ەدى.
ومىردەن كوكپار ەنشىسىن،
الا الماي جۇرگەن كىسى ەدى.
جايلاۋدا ەركىن جايىلعان،
ايداتىپ الىپ قوس اتتى.
كوك شوپكە ابدەن تويىنعان،
ىشتەرىن جىننان بوساتتى.
شاقىردى تانىس جانداردى،
(ماقتانۋ جات پا پەندەگە).
تورى مەن سۇلۋ شابداردى،
بايلادى اكەپ كەرمەگە.
تەسىلگەن كوزدە ەسەپ جوق،
سيقىرلاپ العان شابدارعا.
كورىنگەن تورى ماستەك بوپ،
سىناعان تايىز جاندارعا.
الدىمەن قازاق كورىكسىز،
تورىنى ءمىنىپ بايقاعان.
قيمىلىن كورىپ ەرىكسىز،
ءتۇڭىلىپ باسىن شايقاعان.
كوكپاردا قالاي شابام دەپ،
تورى اتتى سىناپ-سورىنا.
ءجۇرىسى جايسىز، شابان دەپ،
سالعاندى قويدىڭ سوڭىنا.
شابدارعا ءمىنىپ تاڭ قالدى،
ءجۇرىسى جايلى، بيىك دەپ،
تازىداي ۇشقىر شابداردى،
تاقىمعا باسقان جۇيرىك دەپ.
تاعدىردىڭ بۇلدا سىناعى،
تالعامعا تالاس بولعان با.
تالانتتىڭ جاعار شىراعىن،
بولمادى ءبىر جان سول ماڭدا.
تورىعا ءتۇستى بۇكىل جۇك،
كوتەرسە ونى تانىلار.
ءدۇبىردى كورسە تىپىرشىپ،
قالاتىن ەدى جانۋار.
1
كوكپاردى كورىپ جەلپىنىپ،
شىعارماق بولىپ ەر اتىن.
جاراتىپ، باپقا كەلتىرىپ،
سىنادى قازاق ەكى اتىن.
تۇلعالى جان ەد ەر ءمۇسىن،
تۇلا بوي تولى كۇش ەدى.
ومىردەن كوكپار ەنشىسىن،
الا الماي جۇرگەن كىسى ەدى.
جايلاۋدا ەركىن جايىلعان،
ايداتىپ الىپ قوس اتتى.
كوك شوپكە ابدەن تويىنعان،
ىشتەرىن جىننان بوساتتى.
شاقىردى تانىس جانداردى،
(ماقتانۋ جات پا پەندەگە).
تورى مەن سۇلۋ شابداردى،
بايلادى اكەپ كەرمەگە.
تەسىلگەن كوزدە ەسەپ جوق،
سيقىرلاپ العان شابدارعا.
كورىنگەن تورى ماستەك بوپ،
سىناعان تايىز جاندارعا.
الدىمەن قازاق كورىكسىز،
تورىنى ءمىنىپ بايقاعان.
قيمىلىن كورىپ ەرىكسىز،
ءتۇڭىلىپ باسىن شايقاعان.
كوكپاردا قالاي شابام دەپ،
تورى اتتى سىناپ-سورىنا.
ءجۇرىسى جايسىز، شابان دەپ،
سالعاندى قويدىڭ سوڭىنا.
شابدارعا ءمىنىپ تاڭ قالدى،
ءجۇرىسى جايلى، بيىك دەپ،
تازىداي ۇشقىر شابداردى،
تاقىمعا باسقان جۇيرىك دەپ.
تاعدىردىڭ بۇلدا سىناعى،
تالعامعا تالاس بولعان با.
تالانتتىڭ جاعار شىراعىن،
بولمادى ءبىر جان سول ماڭدا.
تورىعا ءتۇستى بۇكىل جۇك،
كوتەرسە ونى تانىلار.
ءدۇبىردى كورسە تىپىرشىپ،
قالاتىن ەدى جانۋار.
تۋمادى ايى وڭىنان،
كورگەنى اۋىل، ورىسپەن.
جايىلعان قويدىڭ سوڭىنان،
ەرەتىن ماۋباس جۇرىسپەن.
سوڭىنان قويدىڭ قالمادى،
تورى اتتان سولاي كۇي كەتكەن،
ۇشقىرلىق قانا شابداردى،
قۇتقارىپ قالدى بەينەتتەن.
قيمىلىن كەربەز كورگەندە،
جاساندىلىققا الدانىپ.
ويناقشىپ بيلەپ جۇرگەنگە،
قالاتىن ءبارى تاڭدانىپ.
اۋىزدىقپەنەن الىسىپ،
قۇتىرىپ قوققە شاپشيتىن.
كورگەندەر تاڭداي قاعىسىپ،
مىناۋىڭ تۇلپار ات دەيتىن.
تورىنى كورسە ويلاسار،
(مىنەز جوق وندا شاپشيتىن).
ءجۇرىسىن كورىپ جايباسار،
قوي ءۇشىن تۋعان ات دەيتىن.
كورسەتەر ءوزىن سىن كوزگە،
كەلسە دە ءساتى تانىلار.
تابيعات بەرگەن مىنەزدەن،
اۋىتقىمايتىن جانۋار.
دامىلسىز قويعا سالعاندا،
ەڭسەسىن باسار كۇش كىلەڭ.
ارقاسى پىشاق بولعاندا،
تۇسەتىن توقىم ۇستىنەن.
توپىراق ابدەن جۇققانشا،
تاقىرعا اۋناپ الاتىن.
قۇماردان سوسىن شىققانشا،
جارىسىپ جەلمەن شاباتىن.
2
جەل جەتپەس جۇيرىك شىعار دەپ،
ارىنداپ قاتتى شاپقانعا.
تۇرقىدا بيىك، شىدار دەپ،
شابداردى قوسقان كوكپارعا.
قينادى ونى ىشقىنتىپ،
ساعىمداي ارباپ ءار توبە.
سەرەيگەن بويمەن، ۇشقىرلىق،
بەرمەدى وعان مارتەبە.
سەركەنى الىپ قاشقاندا،
مونشاقتاپ تەرى، تامشىلاپ.
تاكاپپار قىردان اسقاندا،
قالعاندى شابدار قالجىراپ.
كەتسە دە باستا الشاقتاپ،
شاڭىنا كومىپ اتتاردى.
تىنىسى ەركىن قارساق ات،
جەتۋگە بۇعان شاق قالدى.
بويىندا قۋات تاۋسىلىپ،
شيقانداي ءىسىپ كەڭسىرىك.
تىنىسى ءبىتىپ تۇنشىعىپ،
كەلەدى شابدار تەڭسەلىپ.
تۇياقتان دالا دۇرلىگىپ،
سىناۋدا ءدۇلدۇل اتتاردى.
وڭتايلى ءساتتى قۋ جىگىت،
اڭدۋمەن كەلە جاتقاندى.
تاسقىنداپ، بىردە قۇيىنداپ،
كەيىندەپ، بىردە جاقىنداپ.
جاس جىگىت مىنگەن جۇيرىك ات،
كەلەدى قالماي تاقىمداپ.
جىبەرىپ اتىن ەركىنە،
باعۋدا جىگىت اڭىسىن،
قول سالدى كەلىپ سەركەگە،
شابداردىڭ بايقاپ شابىسىن.
شىرەنە تارتتى تاقىمعا اپ،
قۇلاماي شابدار شاق قالدى.
اكەتتى جۇلىپ ارىندى ات،
قارۋلى قولدان كوكپاردى.
ىشقىنىپ بارىن توگەدى،
جەتكەنشە شابدار ورەسى.
قامشىلاپ ونى كەلەدى،
اشۋعا مىنگەن يەسى.
وكىنبەي بۇعان كور ەندى،
ىستىق قان قايناپ جۇرەكتە.
يەسى قىزبا جان ەدى،
جيناعان كۇشىن بىلەككە.
كوكپاردان باسى سالبىراپ،
ءمۇجىلىپ قايتتى بور جانى.
السىزدەر مىنگەن ارعىماق،
اكەتتى قولدان ولجانى.
3
شىلبىرىن ۇستاپ ءۇمىتتىڭ،
شىعارىپ ەستەن وتكەندى.
تۋلاتىپ قانىن قازاقتىڭ،
دۋماندى كۇندە جەتكەندى.
سامارقاۋ تىرلىك جۇدەتكەن،
دارىنى بويدا تۇنشىققان.
سوڭىندا قويدىڭ كۇنى وتكەن،
تورىنى مۇلدە ۇمىتقان.
بۇلشىق ەتتەرى ويناعان،
سەركەنى تارتىپ جىگىتتەر.
قامشىنى تىستەپ شايناعان،
كۇش الىپ سودان بىلەكتەر.
قايناعان كەنەت ورتادان،
ءبولىنىپ شىقتى جالعىز ات.
ءۇپ ەتكەن جەل جوق قىرقادا،
سوعىپ تۇر ىستىق اڭىزاق.
بارادى وقتاي زىمىراپ،
بارىنشا سەرمەپ قۇلاشىن.
تۇياقپەن جەردى بۇرعىلاپ،
كەتكەندى دارا قىر اسىپ.
كورگەندەر ەستەن تانعاندى،
جۇيرىك دەپ جەلمەن جارىسقان.
جۇلدىزداي اققان شابداردى،
تانىدى حالىق الىستان.
ۇركەردەي از توپ قيقۋلاپ،
نىسانا قىلىپ قارانى.
تۇياقتان شەرتكەن كۇي تىڭداپ،
شابداردى قۋىپ بارادى.
مىنەزگە ۇشقىر سالام دەپ،
شابداردىڭ اتاق قۋعانى.
كورىنىپ كوزگە شابام دەپ،
كەلەدى ارەڭ قۋ جانى.
قاپىرىق اۋا، الدى وراپ،
قارقىنى بويدان اجىراپ،
اۋىرلاپ دەنە سالدىراپ،
جىراعا جەتتى ول قالجىراپ.
تيتىقتاپ ابدەن السىرەپ،
سەكىرىپ شىعىپ جىرادان.
بيىگىم جەتكەن وسى دەپ،
زورىعىپ شابدار قۇلاعان.
قيا الماي جانىن ارداقتى،
كىسىنەپ، جىلاپ سوڭعى رەت.
زورىعىپ ءولدى ول، ەل جاتتى،
جىراعا قۇلاپ ءولدى دەپ.
اجالدان كەلدى بۇيرىق دەپ،
جانبادى باعى تالانى.
شابداردى دارىن جۇيرىك دەپ،
جىراعا جاپتى جالانى.
دوداعا بارىن سالاتىن،
تۇلپار دەپ حالىق اداسقان.
جۇرگەندە ءتىرى الاتىن،
اسۋى كوپ دەپ تاراسقان.
4
ماشينا كۇندەر زىرلاعان،
كوشەسىن جىلدىڭ شاڭداتىپ.
تورى اتتا ابدەن قارتايعان،
يەسىدە ونىڭ شاۋ تارتىپ.
عۇمىرى ءوتىپ ورىستە،
ارتىنان قويدىڭ ىلەسكەن.
بۋلىعىپ، ءۇنسىز جۇرىسپەن،
جۇيرىكتىڭ دارىن ءۇنى وشكەن.
قوجاسى بايگە، كوكپارعا،
قيۋعا جانىن بار ەدى.
سەنبەيدى بىراق اتتارعا،
وزىنە عانا سەنەدى.
قىزىنىپ بويى ورتەنىپ،
كوكپاردى كورسە جاتپايتىن.
سارپ ەتكەن كۇشتىڭ وتەۋىن،
اتتارى اقتاپ شىقپايتىن.
ءبىر كۇنى ءمىنىپ تورى اتقا،
باقىلاپ ءبارىن الىستان.
قوي جايىپ ءجۇرىپ قىراتتا،
كوكپاردى كورگەن تالاسقان.
شاشىلعان قويعا قاراماي،
تارتپانى مىقتاپ تارتقاندى.
دەلەبەسى قوزىپ شىداماي،
تورى اتقا قامشى باسقاندى.
تيگەندە قامشى سەلت ەتكەن،
سۇرىنە جازداپ شاق قالدى.
قارايىپ قالعان شابىتپەن،
توڭقاڭداپ تورى شاپقاندى.
وسقاندا قامشى دەنەسىن،
شيىرشىق اتىپ تاڭداندى.
ەنجارلىق باسقان ەڭسەسىن،
كۇتپەگەن تورى مۇندايدى.
قانشاما جىلدار تەرەڭدەپ،
شاتاسقان ءتۇيىن شەشىلگەن.
تەر شىعىپ بويى جەڭىلدەپ،
باۋىرىن جازىپ كوسىلگەن.
تاس كەنە دالا جابىسىپ،
باۋىرىنا الدى تىعىلىپ.
كەلەدى تورى اعىزىپ،
اپشىسىن جەردىڭ قۋىرىپ.
ماناعى شاپقان قوي جاتقان،
قىرقادان كەتتى الشاقتاپ.
يەسى كەلەدى ارۋاقتاپ،
كوزىنەن جاسى مونشاقتاپ.
تورى اتتاي ول دا جەلپىندى،
جاسارىپ كوڭىل تولقىدى ءىش.
"ومىردەن كوكپار ەنشىمدى،
الا الماي كەتسەم وكىنىش".
كەلەدى سەنىپ ۇمىتپەن،
تورى اتتاي كارى دوسىنا.
قۇم جەگەن قۇرىش تۇياقپەن،
جۇرەگى شاپتى قوسىلا.
قيقۋلاپ جاتقان جاندارعا،
كيلىگە كەتىپ قىرقادان.
سەركەنى جۇلىپ الدى دا،
سۋىرىلىپ شىقتى ورتادان.
جەتكىزبەس ەندى اتتىعا،
بارادى تورى جولدى ۇتىپ.
بوربايلاپ ءبىراز شاپتى دا،
ۇشقىرلار قالدى شاڭ جۇتىپ.
كەيىنگە ساقتاپ تىنىسىن،
العانداي قۋات دالادان.
تورىنىڭ اسەم شابىسىن،
قىزىقتاپ حالىق قاراعان.
سامعاۋدى كوكتە قۇس بىلەر.
تورىدا ۇشتى اسپانعا اي.
شاپقاندا قوسىپ كۇش جىگەر،
ارىنداپ ەدى تاسقىنداي.
الامان توپتا تورىنىڭ،
كەزىدە كەلگەن تانىلار.
مويىنداپ كوپتىڭ قالعانىن،
بىلگەن جوق بىراق جانۋار.
اڭساعان كۇنگە جەتكەنىن،
سەزىنىپ، تۋلاپ قانى بار.
ءوزىنىڭ جۇيرىك ەكەنىن،
تۇيسىكپەن بىلگەن جانۋار.
ماقتانىش بويدا ءان شىرقاپ،
كوڭىلى تولىپ تابىسقا.
يەسى كەلەدى تاڭىرقاپ،
تابىنىپ مىناۋ شابىسقا.
ىزدەگەن جۇيرىك ارمان بوپ،
قارتايىپ ءتۇستى قولىنا.
وكىندى قالاي سالعام دەپ،
تورىنى قويدىڭ سوڭىنا.
وكىنىشپەنەن ازاپتاپ،
كوڭىلىن ەنجار ساباعان،
تورى اتتىڭ موينىن قۇشاقتاپ،
ەڭىرەپ سوسىن جىلاعان.
«اباي-اقپارات»
