«قاسقىردى قانشا اسىراسا دا ورمانعا قاراپ ۇلۋىن قويمايدى»، دەگەن بار. ەش ۋاقىتتا كۇشىن جويمايتىن ماقال. ءبىر قىزىعى بۇل – وزدەرىن اسا ۇلى مەملەكەتپىز دەپ، كەۋدە سوعۋدان شارشامايتىن رەسەيدىڭ وزىنە قاراتا ايتىلعان سەكىلدى.

راس، ءسوز جۇزىندە بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ ەلدەرىمەن، اسىرەسە قۇدايى كورشى دەيتىن بىزبەن تاتۋ-ءتاتتى تىرشىلىكتە تۇراتىندىعىن، بىزگە دەگەن ەشبىر دۇشپاندىق ويى جوقتىعىن رەسمي مىنبەرلەردەن ايتىپ تۇرادى. سويتە تۇرا سىرتقى ساياساتتا ءبىر بارماعى بۇگۋلى. پرەزيدەنتتەرى كوكەيىندەگىسىن قاشان دا ءوزىنىڭ جاندايشاپتارىنا قاباق ارقىلى ءبىلدىرىپ وتىرادى. اسىرەسە، بىرەۋدىڭ جەرىن بولشەكتەپ، وزدەرىنە قوسىپ الۋدى ويلايتىن سەپاراتيزم اۋرۋى ولاردىڭ ساناسىنا ايىقپاستاي بولىپ ءسىڭىپ كەتكەندەي.

كەيبىرەۋلەر ويلاعانداي، قازاقستاننىڭ سولتۇستىگىندەگى ءتورت وبلىستى رەسەيگە قوسۋ تۋرالى العاش ايتقان سولجينىتسين دە ەمەس. بۇل ساندىراق كسرو-نى باسقارعان گورباچەۆ دەگەن قۋباستىڭ اۋزىنان شىققان. ونان ءارى قازاقتىڭ جەرىندە تۋعان جيرينوۆسكي دەگەن جۇمىرتقادان ءجۇن قىرىققان ەبىرەي قاعىپ الىپ، ساياسي ۇپاي جيناۋعا اينالدى. ونى كۇنى كەشە عانا ءوزىن دانىشپان ساناپ اندىراقتاعان ليمونوۆ (قايتىس بولعان) دەگەن دامىتىپ اكەتتى. وسى يدەيانى اسقان ولەرمەندىكپەن الاۋلاتىپ-جالاۋلاتىپ دارىپتەگەنى ءۇشىن دە شىعار، ونىڭ كۇنى كەشە عانا كوزى كەتكەندە ورىس ءباسپاسوزى: «ويباي، مىڭ جىلدا ءبىر تۋاتىن تالانتتان ايىرىلدىق»، دەپ جەر توقپاقتاپ جىلاپ جاتتى. بۇعان، ارينە، ادەتتەگىدەي ءبىزدىڭ  ەلدەگى ءورىستىلدى سايتتار دا كوز جاستارىن ءبىر سىعىپ الدى.

اسىلى، بۇل كورشىمىزدىڭ جەرگە شۇيلىگىپ، قوقاڭداۋى جالعىز بۇل ەمەس. وشپەندىلىكتىڭ ءورتىن سوندىرمەۋ ءۇشىن، اندا-ساندا ۇرلەپ قويىپ، وزدەرى تۇك بىلمەگەندەي وتىرۋى ادەتكە اينالعان.

ماسەلەن، جەر داۋىنىڭ باسىلار-باسىلماس تۇسىندا: «قازاقستاندا ورىس تىلدىلەرگە قىسىم جاسالىپ جاتىر» دەگەن جالعان ۇران تاعى دا كوتەرىلدى. بۇل تالاپ فەدەراتسيا كولەمىندە وتكىزىلىپ تۇراتىن جيىنداردىڭ بىرىندە پۋتينگە دە قويىلدى. جاپ-جاس ستۋدەنت قىزدىڭ اۋزىنان ەستىلدى. مۇنداي حالىقارالىق ماڭىزعا يە ماسەلەنى ءپۋتيننىڭ ءوزى بولماسا دا، جاندايشاپتاردىڭ دايىنداپ اۋزىنا سالعانى ايدان-انىق ەمەس پە؟.. ءوزىن رەسەيدىڭ جارتى قۇدايى سانايتىن ءپۋتيننىڭ رۇقساتىنسىز ارتىق ارەكەت جاسالۋشى ما ەدى؟.. سوندىقتان بولار، سابازىڭ كەيدە شەشەندىككە سالىنامىن دەپ، نە ايتىپ، نە قويعانىن بىلمەي دە قالاتىن بولۋى كەرەك...

الىسقا بارماي-اق، كۇنى كەشە ماسكەۋدە وتكەن كوروناۆيرۋسقا ارنالعان جيىندى ايتايىق. وندا ادەتتەگىدەي اسىرە بىلگىشسىنىپ وتىرعان پۋتين ءوز جۇرتىن شىدامدىلىققا شاقىرا كەلە: «بىزگە كەزىندە تالاي ازاپ اكەلگەن پولوۆتسىلار مەن پەچەنەگتەردى دە جەڭدىك. ەندى ءبىز بۇل كوروناۆيرۋستى دا جەڭەمىز»، دەپ سويلەدى. ءسويتىپ، رەسەيدىڭ باستى جاۋى، ەڭ قانىپەزەر دۇشپانى ءارى ءتۇپ-تامىرىمەن قيراتۋشىلارى – پولوۆتسىلار مەن پەچەنەگتەر بولىپ شىقتى. ەگەر بۇلاردىڭ ارعى تەگى قازاقتار مەن قىرعىزدار ەكەنىن ەسكەرسەك، سوندى اتا جاۋ كىم؟

ءپۋتيننىڭ ويىنشا، رەسەيگە اناۋ تەۆون وردەندەرى مەن شۆەدتەر ەشبىر شاپقىنشىلىق جاساماعان، قايتا ۇنەمى قولداپ وتىرعان ءتارىزدى. بۇل ورايدا داڭقتى شىڭعىسحاندى قۇداي قوسقان قۇداسى دەرسىڭ... ونىڭ رەسەيدى ءۇش جىل بيلەۋى – جاي عانا قامقورلىعى شىعار، بالكىم. ال ماسكەۋدى ورتەپ جىبەرگەن ناپولەون شە؟ گيتلەر شە؟ ەندەشە، كۇشەنىپ-تىشانىپ جىل سايىن 9 مامىردا جەڭىس شەرۋىن وتكىزۋدىڭ نە كەرەگى بار؟

مىنە، رەسەيدىڭ ەشكىمگە كەرەكسىز تاۋارلارىن وتكىزۋ ءۇشىن ەۋرازيالىق وداق قۇرىپ، دوستىقتى دارىپتەپ جۇرگەندە ەستىگەنىمىز وسى بولدى.

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz