جۇما, 3 مامىر 2024
46 - ءسوز 2962 9 پىكىر 7 قاڭتار, 2020 ساعات 12:50

قۇقىعىڭا الاڭدايمىن، قازاق ايەلى!

ەلىمىزدەگى ايەل قۇقىعىن قورعاۋ ماسەلەسى مەنى قاتتى الاڭداتادى. جىلىنا رەسمي دەرەك بويىنشا 400 ايەل وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىقتان كوز جۇمادى. بەيرەسمي ودان دا كوپ ەكەنى انىق. دامىعان ەلدەردە وتباسىنداعى تيراندار ۇزاق جىلعا سوتتالىپ، تەمىر تورعا توعىتىلادى. ال بىزدە وكىنىشكە وراي ونداي پراكتيكا تىم از.

كەيدە كوشەدەن كوزى كوگەرىپ،سوققى العان ايەلدەردى كورىپ قالامىز. "نە بولدى ەكەن" دەپ ىشتەي مۇڭدى ويعا قالامىن. مۇمكىن ونىڭ تاعدىرىن ميى جاڭعاقتاي عانا العاشقى قاۋىمدىق نەاندەرتال قۇرتتى ما ەكەن؟!

مەملەكەتىمىزدە اتالمىش ماسەلە بويىنشا جاقىندا زاڭعا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلگەن ەدى. ەندى وتباسىنداعى زورلىق-زومبىلىقتىڭ كىشىگىرىم تۇرىنە تاعايىندالعان ايىپپۇل سالۋ، ەسكەرتۋمەن الماستىرىلدى. دەمەك، ءبىر ەسالاڭ ايەلىن ۇرادى، ول ءۇشىن بار بولعانى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنان "ۇرما!" دەگەن ەسكەرتۋ الا ما؟ سوندا ايەلدىڭ العان سوققىدان دەنساۋلىعىنا زاقىم كەلۋ، پسيحيكاسىنا نۇقسان كەلۋ ماسەلەسى شە؟

تەلەارنادان ("ايتۋعا وڭايدا" عوي دەيمىن) "ايەلىمدى ۇرىپ تۇرام" دەگەندى دە ەستىدىك. سول قىلمىس جاساعانىن ءدۇيىم جۇرت الدىندا ماقتانىشپەن ايتتى. راسىمەن قۇقىقتىق مەملەكەت بولساق، سول ەسەرسوق سوتتالدى ما؟ جوق الدە "ايەلى كەشىرىم بەردى" دەگەن ۇيرەنشىكتى جاۋاپپەن قۇتىلىپ كەتتى ما؟

نەگە ءبىزدىڭ قوعام كەي وتباسىندا جاسالاتىن ايەلگە زورلىق-زومبىلىقتى قالىپتى قابىلدايدى؟ ء"وي، ۇرسام ءوز ايەلىم عوي", ء"بىر ۇرعاننان ەشتەڭە ەتپەس", "ۇرماسا باسقا شىعادى", "ساباسىنا ءتۇسىرىپ ساباپ الۋ كەرەك" دەيتىن نادان تۇسىنىكتەگىلەر ءالى دە بار. نەگە؟ ءبىز ۇڭگىردە تۇرمايمىز عوي. جاليۋزدى اشساڭىز وركەنيەتتى الەمدى كورەسىز. ويلانىڭىز.

بالا كەزىمدە ءتۇرلى رومانداردى كوپ وقىدىم. "باقىتسىز جامالدان" باستاپ، "قامار سۇلۋ", "اقبىلەككە" دەيىن. ارتىنشا "بالقاديشا" سىندى اندەردى تىڭدادىم. سوندا قازاق ايەلىنىڭ تاعدىرى وتكەن عاسىرلاردا نەتكەن اۋىر بولعان دەپ ويلاناتىنمىن. قازىرگى ستاتيستيكانى قاراپ وتىرسام، ول تاعدىر ەشقايدا كەتپەپتى. بار بولعانى ءۇنسىز عانا كەي وتباسىنداعى ايەلدەردىڭ ىشىندە وكسىكپەن تۇنشىعىپ جاتىر ەكەن.

ايەلدى ۇرۋ - ناعىز تاعىلىق قوي. ۇناماسا، زاڭدى جانە وركەنيەتتى رەتتەۋ جولى بار عوي. يسلام ءدىنىنىڭ وزىندە "ايەلىن ءبىر مارتە ۇرعان ەركەك، ءوزىنىڭ ىشىندەگى ەركەكتىك قاسيەتىن ماڭگى ولتىرگەنى" دەمەي مە؟ وتانىمىزدا ايەل قۇقىعىن قورعاۋ ماسەلەسى وڭ شەشىم تاپقانىن قالايمىن.

اسحات قاسەنعاليدىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جازباسىنان

Abai.kz

9 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 905
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 758
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 589
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 596