جۇما, 17 مامىر 2024
جاڭالىقتار 4412 0 پىكىر 5 قىركۇيەك, 2011 ساعات 04:24

باحىتجان كاناپيانوۆ. سۆەتلىي پۋت كاسىما امانجولوۆا

ك 100-لەتيۋ سو دنيا روجدەنيا پوەتا

ك 100-لەتيۋ سو دنيا روجدەنيا پوەتا

باحىتجان كاناپيانوۆ، پوەت، پيساتەل، "كازاحستانسكايا پراۆدا", 2 سەنتيابريا

پوەت كاسىم راحىمجانوۆيچ امانجولوۆ روديلسيا ۆ 1911 گودۋ ۆ كاركارالينسكوم رايونە كاراگاندينسكوي وبلاستي. ۆ 1930 گودۋ، ۋجە يمەيا پەرۆىە پۋبليكاتسي ستيحوۆ ۆ پەريوديچەسكوي پەچاتي، وكونچيل سەميپالاتينسكي ۆەتەرينارنىي تەحنيكۋم، ا زاتەم ۋچيلسيا ۆ لەنينگرادسكوم ينستيتۋتە لەسنوگو حوزيايستۆا. ودناكو تياگا ك پوەتيچەسكومۋ تۆورچەستۆۋ كورەننىم وبرازوم پوۆليالا نا دالنەيشۋيۋ سۋدبۋ بۋدۋششەگو پوەتا، كلاسسيكا كازاحسكوي ليتەراتۋرى سەرەدينى حح ستولەتيا.
ۆ پرەدۆوەننىە گودى مولودوي پوەت ي جۋرناليست رابوتال ۆ ريادە وبلاستنىح ي رەسپۋبليكانسكيح گازەت ۆ كاچەستۆە ليتەراتۋرنوگو سوترۋدنيكا، ا پوسلە ۆەليكوي وتەچەستۆەننوي ۆوينى، نا كوتوروي دولگيە 4 گودا ون بىل ي بويتسوم، ي ۆوەننىم كوررەسپوندەنتوم، ستال زاۆەدۋيۋششيم وتدەلوم پوەزي جۋرنالا "ادەبيەت جانە ونەر" ("ليتەراتۋرا ي يسكۋسستۆو").
زا ەتيمي سۋحيمي انكەتنىمي داننىمي پروستۋپاەت سۋدبا پوەتا، ۆنەسشەگو سۆوي نەپوۆتوريمىي ۆكلاد ۆ كازاحسكۋيۋ پوەزيۋ. س پەرۆوگو سبورنيكا ستيحوۆ ء"ومىر سىرى", يزداننوگو ۆ 1938 گودۋ، پوەزيا كاسىما امانجولوۆا بىلا پولنا نوۆىح تەم ي سيۋجەتوۆ، سمەلىح ەكسپەريمەنتوۆ ۆ وبلاستي ستيحو­سلوجەنيا.
كاسىم امانجولوۆ ياۆلياەتسيا اۆتوروم پرەكراسنىح پوەم "زاگادوچنايا دەۆۋشكا", "ناشا لەگەندا", "ابدۋللا". كريتيكي توگو پەريودا نە راز پودچەركيۆالي نوۆيزنۋ فورمى ي سودەرجانيا پوەمى "ابدۋللا". كاسىم امانجولوۆ ياۆلياەتسيا تاكجە اۆتوروم دراماتيچەسكيح پرويزۆەدەني، منوگوچيسلەننىح راسسكازوۆ، وچەركوۆ، ليتەراتۋرنو-كريتيچەسكيح ستاتەي، ون وبلادال يزۋميتەلنىم داروم مۋزىكانتا-يمپروۆيزاتورا، سلاگال پەسني، ودنا يز كوتورىح - زنامەنيتايا "و سەبە" - داۆنو ۋجە ستالا نارودنوي.
يزۆەستنىي كازاحسكي پيساتەل تاكەن اليمكۋلوۆ پيسال ۆ سۆوەم ۆستۋپيتەلنوم سلوۆە ك سبورنيكۋ ستيحوۆ كاسىما امانجولوۆا "ليريكا", ۆىشەدشەمۋ ۆ موسكوۆسكوم يزداتەلستۆە "حۋدوجەستۆەننايا ليتەراتۋرا" ۆ 1975 گودۋ: "پرەۆراششەنيە پراۆدى جيزني ۆ پراۆدۋ يسكۋسستۆا مىسليتسيا پوەتوم كاك سترەملەنيە ك ۆەچنوستي، كاك پودۆيگ. ون، چتو نازىۆاەتسيا، ۆسەمي فيبرامي دۋشي سۆيازان س نارودوم، پوەتومۋ ەگو پوەتيچەسكوە "يا" ۆوسپرينيماەتسيا چيتاتەلەم كاك نەچتو سۆوە، پونياتنوە ي بليزكوە. ەششە پۋشكين ۆ سۆوە ۆرەميا زامەتيل، چتو پوەت ينتەرەسەن دليا چيتاتەليا ۆو ۆسەح سوستويانياح - ۆەسەلوم، گرۋستنوم، ۆليۋبلەننوم. امانجولوۆ، كاك پوەت، ۆيديتسيا ۆ رازنىح سوستويانياح، ي ۆو ۆسەح ون ۆولنۋەت ناس پولنوتوي ەموتسي ي گلۋبينوي مىسلي. ەگو پوەزيا ياۆلياەت نام پريمەرى منوگووبرازيا چەلوۆەچەسكيح پەرەجيۆاني. ەتو تا پوەزيا، پو كوتوروي ناشي دەتي بۋدۋت سۋديت و توم، كاك دۋمالي، چۋۆستۆوۆالي، جيلي يح وتتسى. پوەزيا امانجولوۆا نە تولكو ساموۆىراجەنيە، ونا ششەدرا، شيروكا، منوگووبرازنا، ونا پرەدستاۆلياەت لەتوپيس سۆوەگو ۆرەمەني، ۆ پوەتيچەسكيح كراسكاح وتوبراجاەت وسنوۆنىە ەتاپى رازۆيتيا ناشەگو وبششەستۆا".
ۆپەرۆىە ۆ اكادەميچەسكوم وبەمە ۆىحوديت نا رۋسسكوم يازىكە ۆ يزداتەلستۆە "اۋدارما" پوەتيچەسكايا كنيگا "سۆەتلىي پۋت" كلاسسيكا كازاحسكوي پوەزي كاسىما امانجولوۆا. وسنوۆۋ داننوگو يزدانيا سوستاۆيلي لۋچشيە پەرەۆودى يز كنيگ "يزبراننوە" (1971), "ستيحي" ("حۋدوجەستۆەننايا ليتەراتۋرا", موسكۆا، 1975) ي "سۆەتلىي پۋت" ("جازۋشى",1984), ا تاكجە پەرەۆودى يز ريادا انتولوگي كازاحسكوي پوەزي نا رۋسسكوم يازىكە.
نەوبحوديمو وتمەتيت، چتو پوە­زيا كاسىما امانجولوۆا سرازۋ جە ناشلا وتكليك ۆ پەرەۆودچەسكيح كرۋگاح موسك­ۆى. دوستاتوچنو نازۆات تاكيە يمەنا مەتروۆ پەرەۆودچەسكوي شكولى روسسي، كاك يليا سەلۆينسكي، بوريس سلۋتسكي، ماريا پەتروۆىح، ۆارلام شالاموۆ، ۆس. روجدەستۆەنسكي، مارك تارلوۆسكي، ميحايل لۆوۆ، ولگا يۆينسكايا، دم. سنەگين، الەكساندر جوۆتيس. ستيحي كاسىما امانجولوۆا ۆ پەرەۆودە يزۆەستنىح رۋسسكيح پوەتوۆ نە راز پۋبليكوۆاليس نا سترانيتساح تسەنترالنىح ليتەراتۋرنىح گازەت ي جۋرنالوۆ ي چەرەز رۋسسكيە پەرەۆودى ۆىحوديلي نا يازىكاح نارودوۆ سسسر ي زا رۋبەجوم.
ۆ سيلۋ بولشوگو پوەتيچەسكوگو تالانتا كاسىما امانجولوۆا نەكوتورىە ەگو پرويزۆەدەنيا (ستيحي ي پوەمى) يمەيۋت ۆاريانتى پەرەۆودوۆ توگو يلي ينوگو پوەتا-پەرەۆودچيكا، لۋچشيە يز نيح ۆكليۋچەنى ۆ ناستوياششەە يزدانيە. چيتاتەليۋ ي يسسلەدوۆاتەليام پوەتيچەسكوگو تۆورچەستۆا كاسىما امانجولوۆا كاك بى دانو پراۆو ساميم وتسەنيت رۋسسكوە زۆۋچانيە ستيحوۆ پوەتا ۆ پەرەۆودە رازنىح ماستەروۆ سلوۆا.
رازنووبرازەن ي شيروك ۆنۋترەنني مير ليريچەسكوگو گەرويا كاسىما امانجولوۆا. پوەتۋ دوستۋپنى تونچايشيە وتتەنكي چەلوۆەچەسكيح پەرەجيۆاني، ي دليا كاجدوگو ون ناحوديت توچنىە، ەدينستۆەننىە ۆەرنىە سلوۆا.
ۆ تۆورچەسكوي بيوگرافي پوەتا وسوبوە مەستو زانيماەت ۆەليكايا وتەچەستۆەننايا ۆوينا. سامىە لۋچشيە ەگو پرويزۆەدەنيا سوزدانى يمەننو ۆ تە سۋروۆىە گودى. تاكوۆا پوەما "ا­بدۋللا" (1943), سپراۆەدليۆو نازۆاننايا نيكولاەم تيحونوۆىم "جەمچۋجينوي كازاحسكوي پوەزي".
ۆو ۆرەميا پودگوتوۆكي ك يزدانيۋ رۋكوپيسي رەداكتوروم ي سوستاۆيتەلەم بىلي ۋتوچنەنى يمەنا ي پسەۆدونيمى ريادا پەرەۆودچيكوۆ پرەجنيح رۋسسكيح يزداني كنيگ كاسىما امانجولوۆا، پرويزۆەدەن سراۆنيتەلنىي اناليز پەرەۆودا س وريگينالوم، ا تاكجە سووتۆەتستۆيە پەرەۆودا ي سنوسوك ريادا فولك­لورنىح يمەن ي نايمەنوۆاني.
منە، سوستاۆيتەليۋ ەتوگو ودنوتومنيكا، دوستاۆيلا بولشوە تۆورچەسكوە ۋدوۆولستۆيە وتۆەتستۆەننايا رابوتا پو ۆىپۋسكۋ كنيگي كاسىما امانجولوۆا.
داننوە يزدانيە پريۋروچەنو ك 100-لەتيۋ سو دنيا روجدەنيا پوەتا. كاسىم امانجولوۆ پەرەۆەل نا يازىك كازاحسكوي پوەزي پوەتيچەسكيە پرويزۆەدەنيا پۋشكينا، لەرمونتوۆا، نەكراسوۆا، ماياكوۆسكوگو، تۆاردوۆسكوگو، شەۆچەنكو ي نيزامي.
ناستوياششەە يزدانيە ستيحوۆ ي پوەم كاسىما امانجولوۆا نازۆانو تاك جە، كاك ي ودين يز پوەتيچەسكيح سبورنيكوۆ پوەتا "نۇرلى دۇنيە" - "سۆەتلىي پۋت". كنيگا ۆكليۋچاەت ۆ سەبيا لۋچشيە پەرەۆودى پوەتوۆ روسسي ي كازاحستانا يز پرەجنيح يزداني، ۆىشەدشيح ۆ رازنىە گودى ۆ موسكۆە ي الماتى، ا تاكجە مالويزۆەستنىە ۆاريانتى پەرەۆودوۆ ستيحوۆ كاسىما امانجولوۆا.
دۋمايۋ، چتو پوەت سام وپرەدەليل سۆويۋ پوەتيچەسكۋيۋ سۋدبۋ ي سۆوە زەمنوە نازناچەنيە ۆ پرەكراسنوم ستيحوتۆورەني-رەكۆيەمە "و سەبە" ۆ پەرەۆودە ميحايلا لۆوۆا:
...ستيحي - موە سچاستە
ي گوردوست مويا،
وني منە - ي دەتي، وني - ي درۋزيا.
نە زريا جە نا سۆەت ەتوت يا پوياۆيلسيا،
ي زناچيت، ي جيزن پروجيۆۋ يا نە زريا.
...كوگدا، وتسۆەركاۆ،
كاك ۆ سراجەنياح مەچي،
پوگاسنەت موي رازۋم،
كاك گاسنۋت لۋچي،
ي تى، سوكولينىي ي زۆونكي موي گولوس،
يسچەزنەش
ۆ پريرودە، زامولكنەش ۆ نوچي.
تاك داي جە منە
ۆ رۋكۋ رودنۋيۋ دومبرۋ،
يا مۋزىكوي بۋدۋ، پوكا نە ۋمرۋ،
يز جيزني ەدينستۆەننوي،
نەپوۆتوريموي
يا سدەلايۋ پەسنيۋ ي ۆسەم پوداريۋ.
نا سۆەتە پوياۆيتسيا نوۆىي كاسىم،
نە راز وبراتيتسيا ون ك پەسنيام مويم.
كوگدا زاگرەميات وني، بۋرە پودوبنو، -
كتو سكاجەت، چتو ۋمەر يا،
ستارىي كاسىم؟

 

http://nomad.su/?a=15-201109050014

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 2106
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2518
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 2213
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1625