سەنبى, 11 مامىر 2024
جاڭالىقتار 5989 0 پىكىر 29 ماۋسىم, 2012 ساعات 13:48

يح ۆرەميا ەششە پريدەت…

 

سرىم بۋكەيحانوۆ: "ۆ چيسلە ناتسيونالنىح گەروەۆ منوگو تەح، كتو ۆىستۋپال پروتيۆ الاشوردينتسەۆ"

 

اۆتور: ساۋلە يساباەۆا

 

 

سرىم بۋكەيحانوۆ: "ۆ چيسلە ناتسيونالنىح گەروەۆ منوگو تەح، كتو ۆىستۋپال پروتيۆ الاشوردينتسەۆ"

 

اۆتور: ساۋلە يساباەۆا

 

و پاتريوتيزمە، ناتسيوناليزمە، نەدووتسەنەننىح ي پەرەوتسەنەننىح يستوريچەسكيح زاسلۋگاح مى بەسەدۋەم س ۆنۋكوم وسنوۆاتەليا پارتي "الاش-وردا" سرىموم بۋكەيحانوۆىم. يستيننىم ينتەلليگەنتوم، پيساتەلەم، پوەتوم، يستوريكوم ي ودنوۆرەمەننو بلەستياششيم ينجەنەروم-سترويتەلەم ەتوگو چەلوۆەكا سدەلالا نە زنامەنيتايا فاميليا، ا پريسۋششي ەمۋ گلۋبيننىي دۋح پاتريوتيزما. ك سوجالەنيۋ، سەيچاس ەتو پونياتيە ۋتراتيلو تو زناچەنيە، كوتوروە ۆكلادىۆالي ۆ نەگو ناشي پرەدكي - بورتسى زا ەتۋ سامۋيۋ نەزاۆيسيموست. پوەتومۋ وچەن چاستو ۆ سۆوەم تۆورچەستۆە سرىم رايىمجانوۆيچ پروۆوديت پاراللەلي مەجدۋ الاشوردينسكوي ي سوۆرەمەننوي كازاح­سكوي ينتەلليگەنتسيەي، مەجدۋ پاتريوتامي ناشەگو ي توگو ۆرەمەني. يستوريچەسكيە پارادوكسى - ۆ سۆوەي كنيگە "نەلزيا و پروشلوم پوزابىت" ۆى پيشەتە و پودروبنوستياح ەششە نە يزۋچەننوي بيوگرافي اليحانا بۋكەيحانوۆا، و تراگەدي كازاحسكوي ينتەلليگەنتسي 1920-30-ح. كاكۋيۋ تسەل ۆى پرەسلەدوۆالي، كوگدا ناچينالي ەتوت ترۋد، ي وپراۆداليس لي ۆاشي وجيدانيا؟ - كنيگا پوۆەستۆۋەت نە تولكو و جيزني ي دەياتەلنوستي اليحانا، ەگو رودنىح، نو ي و شاكاريمە كۋدايبەرديەۆە. كوگدا يا رابوتال ناد نەي، ۋ مەنيا نە بىلو ستروگيح وگرانيچەني، تولكو ودنو پراۆيلو - راسسكازات و تەح، كوگو يا زنال ي كتو يمەل كونكرەتنوە وتنوشەنيە ك ناشەي سەمە. ك سوجالەنيۋ، نە ۆسە موي وجيدانيا وپراۆداليس، ۆپروچەم، كاك ي وجيدانيا ساموگو اليحانا. ۆسيا ەگو جيزن بىلا سكونتسەنتريروۆانا نا سوزداني اۆتونومنوگو گوسۋدارستۆا، ۆ كوتوروم ۆسە نارودى بۋدۋت راۆنى، ا كازاحوۆ ناكونەتس-تو پەرەستانۋت ۋششەمليات ۆ پراۆە نا رازۆيتيە سۆوەي كۋلتۋرى، يازىكا ي تراديتسي. ۆ پوسلەدنيە دەسيات لەت ۆ كازاحستانە منوگوە سۆەرشيلوس، نو نە ۆسە يدەت تاك، كاك كوگدا-تو گرەزيلوس اليحانۋ ي ەگو سوراتنيكام. رازۆيتيە نارودا نە پرويسحوديت پو مانوۆەنيۋ ۆولشەبنوي پالوچكي. يستوريۋ تۆوريات كونكرەتنىە ليۋدي ۆ كونكرەتنىح ۋسلوۆياح. سەيچاس موجنو تولكو ۋديۆلياتسيا منوگيم پروزورليۆىم يدەيام ي مىسليام ەتوي ۆىدايۋششەيسيا گورستكي ينتەللەكتۋالوۆ، كوتورىە ۆ ناچالە پروشلوگو ستولەتيا وبەدينيليس پود فلاگوم "الاش-وردى". ۆ ودنوم وني وكازاليس نايۆنىمي - ۆ سۆوەي ۆەرە ۆ تو، چتو ۆسە يح پوتومكي پويدۋت رادي نارودا نا جەرتۆى، بۋدۋت وتۆەچات پەرەد ليۋدمي زا سۆوي دەيانيا. وني بىلي تاكيمي جە يدەاليستامي، كاكيمي ۆ سۆوە ۆرەميا بىلي دەكابريستى ۆ روسسي. اليحان بىل ناستولكو منوگووبرازەن ي پلودوۆيت، چتو يا سچيتايۋ ەگو راۆنىم دەيا­تەليام ۆەليكوي ەپوحي رەنەسسانسا. يا سكلونيايۋ گولوۆۋ پەرەد ۆەليكيم پرەدكوم ي بلاگوداريۋ ەگو زا تو، چتو ون ستال پريمەروم دليا منوگيح پوكولەني مويح سوپلەمەننيكوۆ. - كاك يزۆەستنو، ون بىل راسسترەليان ۆ توت جە دەن، كوگدا ۆىنەسلي پريگوۆور - 27 سەنتيابريا 1937 گودا. ەگو وسۋجدەنيە (پو ست.ست.17-58-8 ي 58-11 ۋك رسفسر) پريزنانو پلەنۋموم ۆەرحوۆنوگو سۋدا سسسر وت 16 مايا 1989 گودا نەوبوسنوۆاننىم، ي ون پو داننومۋ دەلۋ پوسمەرتنو رەابيليتيروۆان. نو دولگوە ۆرەميا نە بىلو يزۆەستنو، گدە ناحوديتسيا زاحورونەنيە... - ۆەست و مەستە زاحورونەنيا اليحانا پريشلا تولكو نەداۆنو، ۋجە ۆ نوۆوم ستولەتي. ەگو ۆ چيسلە منوگيح رەپرەسسيروۆاننىح پوحورونيلي ۆ وبششەي موگيلە نا دونسكوم كلادبيششە ۆ موسكۆە. نا پليتە نادپيس: "وبششايا موگيلا №1. زاحورونەنيە نەۆوسترەبوۆاننىح پراحوۆ مەدلەننو زامۋچەننىح ي راسسترەلياننىح جەرتۆ پوليتيچەسكيح رەپرەسسي س 1930 پو 1942 گ. ۆكليۋچيتەلنو". ۆ ەتوي موگيلە زاحورونەنى نەسكولكو سوتەن پوليتيچەسكيح دەياتەلەي، پارتينىح ي ۆوەننىح رۋكوۆوديتەلەي. - اليحان بۋكەيحانوۆ ي الاشوردينتسى ستويالي ۋ يستوكوۆ ۆوزروجدەنيا ناشەي ناتسيونالنوي گوسۋدارستۆەننوستي. نو داجە سەيچاس، كوگدا يح زاسلۋگي ۆسەمي پريزنانى، يم نە ۋدەلياەتسيا دولجنوگو ۆنيمانيا. ناپريمەر، ۆ شكولنىح ۋچەبنيكاح سودەرجيتسيا وچەن سكۋدنايا - نا پارۋ سترانيتس - ينفورماتسيا و دەياتەلنوستي "الاش-وردى". كاك ۆى وبياسنيتە تاكۋيۋ نەسپراۆەدليۆوست؟ - پونيماەتە، ۆ ناشەم گوسۋدارستۆە دو سيح پور نەت ەدينوگو پرەدستاۆلەنيا و توم، كاك وتنوسيتسيا ك الاشوردينتسام ي ك يح وپپونەنتام - بورتسام زا ۋستانوۆلەنيە سوۆەت­سكوي ۆلاستي. پوسلەدنيە ۆينوۆنى ۆو منوگيح تراگەدياح، پرويسحوديۆشيح نا كازاح­سكوي زەملە، نو ۆ ۋچەبنيكاح وني پوچەمۋ-تو پرەدستاۆلەنى نامنوگو شيرە، چەم پەرۆىە... دەلو ۆ توم، چتو ۆسە ەششە نەت ەدينوگو پروچتەنيا، كتو ي كاك بورولسيا زا نەزاۆيسيموست كازاحستانا. سەگودنيا ۆ چيسلە ناتسيونالنىح گەروەۆ منوگو تەح، كتو ۆىستۋپال پروتيۆ "الاش-وردى". سەيچاس يستوريكام سلوجنو پونيات، كوگو يز دەياتەلەي سوۆەتسكوگو پروشلوگو سلەدۋەت ي دالشە سچيتات نارودنىمي گەرويامي، ا كوگو ۋبرات سو سترانيتس ۋچەبنيكوۆ. پوروي يم پريحوديتسيا داجە وپروۆەرگات سوبستۆەننىە ستاتي سوۆەتسكوگو پەريودا. تاك، اليحانا سناچالا پروكلينالي كاك بۋرجۋازنوگو ناتسيوناليستا، ا پوسلە 1989 گودا تە جە ليۋدي پيسالي و نەم پانەگيريكي. كاك موگۋت وني سوستاۆليات ۋچەبنيكي دليا شكول؟ ا ەششە يا سچيتايۋ، چتو نەپراۆيلنو گوۆوريت وب "الاش-وردە" كاك و دۆيجەني، كوتوروە سوستاۆليالي نەسكولكو دەسياتكوۆ چەلوۆەك. نا ساموم دەلە ك نەمۋ پريمىكالا ۆسيا پەرەدوۆايا ينتەلليگەنتسيا توگو ۆرەمەني. الاشوردينتسامي موجنو نازۆات ي تەح، كتو، گلياديا نا نيح، پوستۋپال تاك جە. دۆۋليچنىي پاتريوتيزم - پوچەمۋ ۆ ناشە ۆرەميا نەت تاكيح ياركيح ليچنوستەي، كاك اليحان بۋكەيحانوۆ ي ەگو سوراتنيكي؟ - سەگودنيا ەست وفيتسيالنايا ۆلاست ي سلابايا راديكالنايا وپپوزيتسيا. ۆ سترانە، گدە نەت سيلنوگو گراجدانسكوگو وبششەستۆا، ينوگو ۆاريانتا نە پرەدۆيديتسيا. گلاۆنايا زاداچا ينتەلليگەنتسي - ەتو پروسۆەششەنيە، پودەم كۋلتۋرنوگو ۋروۆنيا ناسەلەنيا. نا موي ۆزگلياد، ونا نە دولجنا زاۆيسەت وت پوليتيچەسكيح ۆزگليادوۆ، ونا وبيازانا نەستي پولزۋ نارودۋ. ەسلي ونا ۆيديت نەۆەرنىە دەيستۆيا سو ستورونى ۆلاستي يلي وپپوزيتسي، تو دولجنا وتكرىتو گوۆوريت وب ەتوم، ا نە يسحوديت يز كاكيح-تو كورىستنىح سووبراجەني. بىت پاتريوتوم ي يگرات ۆ ناتسيونال-پاتريوتيزم - ەتو سوۆەرشەننو رازنىە ۆەششي. نەلزيا زابىۆات تو وبستوياتەلستۆو، چتو وبششي پودەم كۋلتۋرى ي وبرازوۆانيا كازاحسكوگو نارودا ياۆلياەتسيا زاسلۋگوي نە تولكو ساميح كازاحوۆ. مالو توگو، نەلزيا زامىكاتسيا ۆ سۆوەي ۋزكو-ناتسيونالنوي وبولوچكە ي جدات پريزنانيا ميروۆوي وبششەستۆەننوستي. ەست لي ۋ ناس تاكيە جە ليچنوستي، كاكيمي بىلي الاشوردينتسى؟ ەست. وني نە پوددايۋتسيا نا پوسۋلى ۆلاستي، نو ي نە يششۋت دەشەۆوي پوپۋليارنوستي، وني نە پوكۋپايۋتسيا ي نە پريسترايۆايۋتسيا.... ك تاكيم يا وتنوشۋ وبششەستۆەننوگو دەياتەليا ي كۋلتۋرولوگا مۋراتا اۋەزوۆا، اكادەميكا ي نانوتەحنولوگا مۋراتا گيلمانوۆا، فيلوسوفا ي ارحيتەكتورا بەكا يبراەۆا، سكۋلپ­تورا ماراتا اينەكوۆا، اكادەميكا، حۋدوجنيكا-رەستاۆراتورا كرىما التىنبەكوۆا ي منوگيح درۋگيح. پري ەتوم يا نە موگۋ ستاۆيت نا ودنۋ دوسكۋ س الاشوردينتسامي تەح، كتو سيديت ۆ پروۆلاستنىح سترۋكتۋراح يلي وپپوزيتسي. ۋ مەنيا ۆىزىۆايۋت نەپرياتيە ليچنوستي، كوتورىە ۆناچالە پروۆوزگلاشايۋت رەۆوليۋتسيوننىە مىسلي، ا پوتوم يدۋت ۆو ۆلاست، گدە ستانوۆياتسيا پوكلاديستىمي. وني گوتوۆى نا ۆسە رادي توگو، چتوبى بىت دوپۋششەننىمي ك ستولۋ. ا الاشوردينتسى شلي رادي نارودا نا ليشەنيا، نەۆزگودى، تيۋرمى، سسىلكي، نەپونيمانيە. ۆمەستە س نيمي - تولكو زا پرينادلەجنوست ك فاميلي - سترادالي ي يح سەمي... - زنامەنيتايا فاميليا ي ۆام پرينەسلا منوگو نەپرياتنوستەي. بولەە توگو، يزۆەستنو، چتو ودنا يز ۆاشيح كنيگ ستالا پوۆودوم دليا سۋدەبنوگو رازبيراتەلستۆا، كوتوروە دليتسيا دو سيح پور. - ۆى پراۆى. ۆ كنيگە "لابيرينتى دۋشي", ۆىشەدشەي سەم لەت نازاد، ۆ ودنوي يز گلاۆ يا نازۆال پريچينۋ، پو كوتوروي منە پريشلوس ۆ سەرەدينە 1980-ح گگ. پوكينۋت كازاحستان ي رابوتات ۆ موسكۆە ي پودموسكوۆە. يا ۆستۋپيلسيا ۆ زاششيتۋ ستۋدەنتوۆ-ديپلومنيكوۆ، كوتورىح زاستاۆليالي بەسپلاتنو سترويت داچۋ ودنومۋ پارتينومۋ بونزە. يح نە دوپۋسكالي ك زاششيتە ديپلومنىح پروەكتوۆ، پوكا وني نە زاكونچات وبەكت. پوسلە ەتوگو ناچالاس تراۆليا، منە پريشلوس وستاۆيت ۆ الما-اتە سەميۋ ي ۋەحات ۆ موسكۆۋ، گدە درۋزيا پودىسكالي منە رابوتۋ. وبراتنو يا ۆەرنۋلسيا سپۋستيا پيات لەت ۋجە كاك پرەدستاۆيتەل موسكوۆسكوگو ناۋچنوگو تسەنترا. منە زاحوتەلوس، ناكونەتس، وبياسنيت ۆسەم، پوچەمۋ مەنيا پرەسلەدوۆالي ۆ تە گودى. كنيگا وتنوسيتسيا ك كاتەگوري مەمۋارنوي ليتەراتۋرى ي وتراجاەت موە ليچنوە وتنوشەنيە ك تەم سوبىتيام ي ليتسام، جەرتۆوي كوتورىح يا توگدا ستال. منوگيە پرەدستاۆيتەلي ورگانوۆ، پروستو كوللەگي، نە سۋمەۆشيە توگدا زاششيتيت مەنيا، يزۆينيليس. نو بىلي ي تە، كوتورىە پرينيمالي ۋچاستيە ۆ تراۆلە، ا پوسلە ۆىحودا موەي كنيگي ۆدرۋگ ستالي وبۆينيات مەنيا، چتو يا ياكوبى "ۋششەميل يح چەست ي دوستوينستۆو". ەتيح ليۋدەي پوچەمۋ-تو نە گرىزەت سوۆەست زا تو، چتو پو يح ۆينە يا بىل ۆىنۋجدەن وستاۆيت سەميۋ ي ۋەحات ۆ روسسيۋ. ۆو ۆسەح سۆويح كنيگاح يا ستارايۋس گوۆوريت و دەلاح ي سوبىتياح سو سۆوەي توچكي زرەنيا ي نە سترەمليۋس پرەدستاۆيت دەيستۆيتەلنوست ي ليۋدەي تولكو ۆ پاستەلنىح توناح. كاجدىي دولجەن يمەت سۆوە منەنيە ي نە پودداۆاتسيا كونيۋنكتۋرە.   كازاحسكي يازىك: پوسپەشاي مەدلەننو... - سەيچاس ۆ كازاحستانە وسترو ستويت ناتسيونالنىي ۆوپروس. نا ۆاش ۆزگلياد، پوچەمۋ ون تاكوي بولەزنەننىي ي كاك ەگو سلەدۋەت رەشات؟ - ينوگدا منە ستانوۆيتسيا جالكو پرەدستاۆيتەلەي رۋسسكوگو نارودا، كوتورىە نە موگۋت وتسەنيت بوگاتستۆو ي ساموبىتنوست كۋلتۋرى درۋگيح نارودوۆ، س كوتورىمي وني ۆمەستە جيۆۋت. تاكوۆا گەننايا يمپەرسكايا چەرتا، ۆروسشايا ۆ نيح زا منوگيە ستولەتيا. ناپومنيۋ، چتو ۆ 1980-ح نام ناۆيازىۆالاس كونتسەپتسيا نوۆوگو ەتاپا رازۆيتيا وبششەستۆا، كوتورايا زاكليۋچالاس ۆ فورميروۆاني ەدينوي ناتسي - سوۆەتسكوگو نارودا. ۆ چاستنوستي "سەرىي كاردينال" ميحايل سۋسلوۆ پروۆوزگلاشال نەوبحوديموست سوزدانيا گوسۋدارستۆا س اسسيميليروۆاننىم مونوناتسيونالنىم نارودوم، س ەدينىم يازىكوم ي ودنيم تسەنتروم. تاكيم وبرازوم، ستاۆيليس جەستكيە ۋسلوۆيا دليا سۋششەستۆوۆانيا ۆسەح پروچيح نارودوۆ، پوميمو رۋسسكوگو، چەي يازىك دولجەن بىل ستات ەدينستۆەننىم دليا ۆسەح. نو يستوريا زناەت نەمالو پريمەروۆ توگو، كاك ۆسياكوە وگرانيچەنيە، نارۋشەنيە راۆەنستۆا پراۆ رازنىح نارودوۆ پريۆوديلو ك ناتسيوناليزمۋ ۆ ەگو ساموم حۋدشەم ۆيدە. ەتو، كستاتي، ي پرويسحوديت ۋ ناس سەگودنيا، كوگدا راديكالنو ناستروەننىە "پاتريوتى" راتۋيۋت زا سوزدانيە مونوناتسيونالنوگو گوسۋدارستۆا. مەتكو ۆىسكازالسيا پو ەتومۋ پوۆودۋ مۋرات اۋەزوۆ: "ۋ بەلينسكوگو ەست زنامەنيتايا فرازا: "فرانتسۋز حوچەت بىت فرانتسۋزوم، پوەتومۋ ون ترەبۋەت وت نەمتسا، چتوبى توت بىل نەمتسەم". ەتو نورمالنايا ديالەكتيكا. ەسلي مى حوتيم وستاۆاتسيا كازاحامي، مى دولج­نى بىت زاينتەرەسوۆانى ۆ توم، چتوبى رۋسسكيە، كۋردى، نەمتسى، كورەيتسى ي درۋگيە، كتو جيۆەت ۆ كازاحستانە، يمەلي ۆوزموجنوست پولنوتسەننو رازۆيۆات سۆويۋ كۋلتۋرۋ". وچەۆيدنو، چتو كازاحسكي يازىك دولجەن سۋششەستۆوۆات كاك تيتۋلنىي، نو نەلزيا ۋششەمليات يازىكي درۋگيح نارودوۆ، جيۆۋششيح نا ەتوي تەرريتوري. يستوريچەسكي سلوجيلوس تاك، چتو رۋسسكي يازىك ستال وبەدينيايۋششيم دليا نارودوۆ نە تولكو كازاحستانا، نو ي ۆسەگو بىۆشەگو سويۋزا، ي ون پو-پرەجنەمۋ وستاەتسيا يازىكوم مەجدۋنارودنىم. ەتو موە ينديۆيدۋالنوە ۆيدەنيە پروبلەمى. يا، كاك ي منوگيە يز تەح، كتو پىتاەتسيا س بولشيم وپوزدانيەم وسۆويت رودنوي يازىك، پونيمايۋ، كاكوي زناچيتەلنىي پلاست تيۋركسكوي كۋلتۋرى پروشەل ميمو. يا وسوزنايۋ، چتو موە زنانيە زاپادنوەۆروپەيسكوي كۋلتۋرى نە كومپەنسيرۋەت پروۆال ۆ ۆوسپيتاني يز-زا سلابوگو زنانيا رودنوگو يازىكا. - كاك ۆى ۆوسپرينيماەتە پريزىۆى ناتسيونال-پاتريوتوۆ زاستاۆيت ۆسەح گراجدان سترانى زنات كازاحسكي يازىك؟ - مى جيۆەم ۆ گوسۋدارستۆە، كورەننىم ناسەلەنيەم كوتوروگو ياۆليايۋتسيا كازاحي. ەستەستۆەننو، چتو كازاحسكي يازىك دولجەن وستاۆاتسيا تيتۋلنىم. نو چتو پرويزوشلو ي چتو سۋششەستۆۋەت سەگودنيا؟ پري سوۆەتسكوي ۆلاستي وبششەگوسۋدارستۆەننىم يازىكوم بىل رۋسسكي. ۆسە نارودى، پروجيۆاۆشيە ۆ سسسر، وبيازانى بىلي گوۆوريت پو-رۋسسكي. ي ەتو بىلو وچەۆيدنو. نو كاك وبستويالو دەلو س رودنىمي يازىكامي "ينورودتسەۆ"? فورمالنو ۆسە نارودى، ناسەلياۆشيە ناشە ەدينوە گوسۋدارستۆو، يمەلي پراۆو ۋچيتسيا نا رودنوم يازىكە. نو، ك پريمەرۋ، ۆ الما-اتە بىلو تولكو نەسكولكو شكول، گدە وبۋچەنيە ۆەلوس نا كازاحسكوم. ۆ درۋگيح ۋچەبنىح زاۆەدەنياح ۆسە پرەدمەتى پرەپوداۆاليس نا رۋسسكوم يازىكە. ۋروك پو كازاحسكومۋ يازىكۋ پروۆوديلسيا تولكو راز ۆ نەدەليۋ، ا، ك پريمەرۋ، پو انگليسكومۋ - دۆاجدى. پريچينوي ەتومۋ پوسلۋجيلو تو وبستوياتەلستۆو، چتو پوستۋپات ۆ ينستيتۋتى ي ۋنيۆەرسيتەتى موجنو بىلو تولكو پري زناني رۋسسكوگو يازىكا، تاك كاك نا نەم ۆ وسنوۆنوم ي ۆەلوس وبۋچەنيە ۆ ۆۋزاح. روديتەلي ستاراليس سپوسوبستۆوۆات تومۋ، چتوبى دەتي زنالي رۋسسكي يازىك. ناشا سەميا نە يسكليۋچەنيە. وتەتس، كوتورىي بىل پەرەۆودچيكوم تەحنيچەسكوي ليتەراتۋرى س رۋسسكوگو يازىكا نا كازاحسكي، نە سترەميلسيا پريۋچات ناس، سۆويح دەتەي، گوۆوريت نا رودنوم يازىكە. ۆ درۋگيح كازاح­سكيح سەمياح نابليۋدالاس انالوگيچنايا سيتۋاتسيا، دا ي نا ۋليتسە ۆسە دەتي گوۆوريلي نا رۋسسكوم. نو ۆينوۆات لي ۆ ەتوم سام رۋسسكي يازىك؟ ۆەد يمەننو نا نەم مى ۋسۆايۆالي پرويزۆەدەنيا ميروۆوي كۋلتۋرى، يمەننو بلاگوداريا ەمۋ مى پولۋچالي وبرازوۆانيە ۆ لۋچشيح ۋنيۆەرسيتەتاح ي ينستيتۋتاح سترانى، ستانوۆيليس سپەتسياليستامي سامىح نەوبحوديمىح دليا كازاحستانا وتراسلەي. نو ۆەرنەمسيا ك تومۋ، كاك پرەپوداۆالسيا كازاحسكي. ودين ۋروك ۆ نەدەليۋ - ەتوگو ياۆنو نەدوستاتوچنو نە تولكو دليا توگو، چتوبى ۆىۋچيت، نو ي حوتيا بى پروستو وسۆويت يازىك نا مينيمالنوم ۋروۆنە. كرومە توگو، ۋ ناس نە بىلو كاچەستۆەننىح ۋچەبنيكوۆ ي كۆاليفيتسيروۆاننىح پرەپوداۆاتەلەي. ناشا ورىنتاي-اپا ناۋچيلا ناس تولكو زدوروۆاتسيا ي پروششاتسيا، ا ەششە چۋت-چۋت چيتات. سلەدستۆيەم نەزنانيا رودنوگو يازىكا ستالو تو، چتو مى پلوحو زنالي كۋلتۋرۋ كازاحوۆ، سوبستۆەننۋيۋ يستوريۋ، سۆويح پيساتەلەي ي پوەتوۆ. مى ستانوۆيليس "شالا-كازاحامي". داجە پولۋچيۆ بلەستياششەە وبرازوۆانيە، مى پو ۆوزۆراششەني نا رودينۋ نە چۋۆستۆوۆالي سەبيا ناستوياششيمي كازاحامي. ا ناشي دەتي اۆتوماتيچەسكي ۋدالياليس ەششە دالشە وت ناشيح كورنەي. چتو دەلات؟ كونەچنو، بوروتسيا زا تو، چتوبى پودنيات مەتوديكۋ پرەپوداۆانيا رودنوگو يازىكا، سترەميتسيا سوزدات بولەە بلاگوپرياتنىە ۋسلوۆيا دليا ەگو وسۆوەنيا ۆسەمي جيتەليامي رەسپۋبليكي ي پرەجدە ۆسەگو ساميمي كازاحامي. نەوبحوديمو پووششريات ۆسەح، كتو رابوتاەت، زا زنانيە كازاحسكوگو. ودناكو پري ەتوم، كونەچنو، گلاۆنىم كريتەريەم دولجەن وستاۆاتسيا پروفەسسيوناليزم. ساموە جە ستراشنوە زاكليۋچاەتسيا ۆ توم، چتو ۋلترا-پاتريوتى سترەمياتسيا رەشيت پروبلەمۋ يازىكا س پوموششيۋ گيلوتينى. نو موجنو لي يسكليۋچيت يز ناشەي جيزني رۋسسكي يازىك، كوتورىي ۆنەد­ريالسيا ۆ سترانە يمەننو دليا پودەما وبششەي كۋلتۋرى؟ كونەچنو، نەت. ون ي دالشە دولجەن وستاۆاتسيا پريوريتەتنىم يازىكوم دليا وبششەنيا س ميروم. ا سلەدۋەت لي ترەبوۆات زنانيا تيتۋلنوگو يازىكا وت ۆسەح گراجدان كازاحستانا؟ سكورەە ۆسەگو، ەتو موجنو بۋدەت دەلات توگدا، كوگدا مى، كازاحي، سامي وۆلادەەم يم. ستراننو سلىشات تاكيە ترەبوۆانيا يز ۋست ۆىسوكيح چينوۆنيكوۆ، ۋ كوتورىح دوما پوچتي نە گوۆوريات نا كازاح­سكوم. پروتسەسس ەتوت نە بىسترىي. ي نۋجنو نابراتسيا تەرپەنيا. ۋليچنىي بارداك - ۆ سۆوەي كنيگە "يمەنا ناشيح ۋليتس وت ا دو يا" ۆى كريتيكۋەتە پرينتسيپ، پو كوتورومۋ پەرەيمەنوۆىۆايۋتسيا ۋليتسى الماتى... - يا سچيتايۋ، چتو نادو داۆات يمەنا نا ۆەكا، ا نە "پو بلاتۋ", كاك سەيچاس. دوستاتوچنو لي بىت سرەدنەستاتيستيچەسكيم رەكتوروم يلي زاۆەدۋيۋششيم كافەدروي، چتوبى ەگو يمەنەم نازۆالي ۋليتسۋ؟ موجنو پونيات، كوگدا توت، چە يميا نوسيت ۋليتسا، ستال شيروكو يزۆەستنوي ليچنوستيۋ نە تولكو ۆنۋتري ناشەي سترانى، نو ي زا ەە پرەدەلامي (ناپريمەر، م.اۋەزوۆ، اباي، شاكاريم، ا.مارگۋلان، س.كوجامكۋلوۆ ي ت.د.). موجنو سوگلاسيتسيا س پەرەيمەنوۆانيامي ۆ چەست يستوريچەسكيح ليچنوستەي (ابلاي-حان، ابۋلحاير-حان، كابانباي-باتىر، ناۋرىزباي-باتىر، ۋتەگەن-باتىر ي ت.د.). س پونيمانيەم مى وتنوسيمسيا ك تومۋ، چتو تە يلي ينىە ۋليتسى نازۆانى يمەنامي گەروەۆ ۆەليكوي وتەچەستۆەننوي ۆوينى. نو نەرەدكو ۋليتسام دايۋت يمەنا ليۋدەي، كوتورىح نە زنايۋت نە تولكو ۆ كازاحستانە، نو ي ۆ ساموم ەتوم گورودە. پرويسحوديت ەتو پوتومۋ، چتو رەشەنيا پرينيمايۋتسيا ۋزكيم كرۋگوم ليتس. كرومە توگو، پورا ناكونەتس-تو راسستاتسيا س يمەنامي تەح دەياتەلەي، كوتورىە ۋشلي ۆ پروشلوە ۆمەستە سو سمەنوي پوليتيچەسكوي سيستەمى. ناپريمەر، كاكوە وتنوشەنيە ك ناشەمۋ گورودۋ يمەەت ا.ۆاكجانوۆ (ۋچاستنيك رەۆوليۋتسيوننوگو دۆيجەنيا نا دالنەم ۆوستوكە ي ۆ تۆەري), راسسترەلياننىي ەششە ۆ 1919 گودۋ؟ داۆنو ۋشلي ۆ نەبىتيە رەۆوليۋتسيوننىە دەياتەلي د.زاسلاۆسكي، س.پوستنوۆسكي، ورگانيزاتور "كراسنوگو تەررورا" م.ۋريتسكي، يح يمەنا ۆىچەركنۋتى يز سپيسكوۆ نايمەنوۆاني ۋليتس ۆ روسسي، ا ۋ ناس ۆ گورودە وني پرودولجايۋت سپوكوينو سۋششەستۆوۆات. يلي پوچەمۋ ۆ كازاحستانە نادو چتيت ە.پۋگاچەۆا ي ك.بۋلاۆينا؟ س درۋگوي ستورونى، موجنو بىلو بى وستاۆيت ۋليتسۋ ل.پاستەرا، وسنوۆوپولوجنيكا ميكروبيولوگي ي يممۋنولوگي، يلي ي.مەچنيكوۆا، سوزداۆشەگو نوۆىە لەكارستۆا ي مەتوديكي لەچەنيا. ەتو ۆسەميرنو يزۆەستنىە ليچنوستي. تەم بولەە چتو پاستەروۆسكايا ستانتسيا دەيستۆيتەلنو ستويالا نا توي ۋليتسە، كوتورايا سەيچاس پەرەيمەنوۆانا ۆ م.ماكاتاەۆا. پوەتومۋ يا بويۋس زا سۋدبۋ ۋليتس گوگوليا ي پۋشكينا، وستاۆشيحسيا وت ۆەرنوگو. رەگۋليارنو يدەت ناگنەتانيە، چتو يح توجە نادو پەرەيمەنوۆات. پري ەتوم نيكتو نە پرەتەندۋەت نا ۋليتسۋ د.فۋرمانوۆا، حوتيا ۆسە پونيمايۋت، چتو ون نە تاكوي ۋج كرۋپنىي پيساتەل ي رەۆوليۋتسيونەر، چتوبى سوحرانيات ەگو يميا ۆ نازۆاني تسەنترالنوي ۋليتسى گورودا. كاك يزۆەستنو، نا نەي دولگوە ۆرەميا پروجيۆال ج.شاياحمەتوۆ، كوتورىي 18 لەت ۆوزگلاۆليال رەسپۋبليكۋ. نادو تاكجە ۋچيتىۆات، چتو ۆ سۆيازي س راسشيرەنيەم الماتى، پريسوەدينەنيەم ك نەمۋ پريگورودنىح پوسەلكوۆ پوياۆليايۋتسيا ۋليتسى س وديناكوۆىمي نازۆانيامي. ك پريمەرۋ، ودنوۆرەمەننو ۆ گورودە سوسۋششەستۆوۆالي شەست ۋليتس لەنينا. ك سوجالەنيۋ، تاكيح ياۆلەني پرەدوستاتوچنو، ناليتسو پولنايا نەرازبەريحا. لۋچشە بى ليۋدي، وتۆەچايۋششيە زا ونوماستيكۋ، زانياليس بەزىمياننىمي ۋليتسامي، كوتورىح ۆ گورودە وكولو 20%، ا نە پىتاليس مەنيات ۋستانوۆيۆشيەسيا نازۆانيا، ك كوتورىم ليۋدي پريۆىكلي. رابوتا سوۆرەمەننىح ونوماستيچەسكيح كوميسسي ۆ ەتوم پلانە دالەكا وت سوۆەرشەنستۆا. كۋچكا ليۋدەي، پۋست داجە وبرەمەنەننىح ۆلاستيۋ، رەشاەت پروبلەمۋ نازۆاني ۋليتس گورودا چيستو فورمالنو. تو جە ساموە كاساەتسيا پەرەيمەنوۆانيا الماتى ۆ الما-اتۋ. يا كاتەگوريچەسكي پروتيۆ ەتوگو. نەلزيا تاك چاستو مەنيات نازۆانيە گورودا. كرومە توگو، ەتو سۆيازانو س وگرومنىمي دەنەجنىمي ۆلوجەنيامي، بولشوي تەحنيچەسكوي رابوتوي پو پەرەدەلكە كارت ي منوگوچيسلەننىح دوكۋمەنتوۆ. كاك بۋدتو ۋ ناس درۋگيح زابوت نەت...

ۆوپروسى زاداۆالا ساۋلە يساباەۆا.

http://camonitor.com

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

قۇيىلسىن كوشىڭ

باس گازەت ورالماندارعا نەگە شۇيلىكتى؟

ءالىمجان ءاشىمۇلى 1923
ادەبيەت

«سولاي ەمەس پە؟»

عابباس قابىشۇلى 2056
قوعام

دوس كوپ پە، دۇشپان كوپ پە؟

ءابدىراشيت باكىرۇلى 1714
ەل ءىشى...

ۇلتتىق بىرەگەيلەنۋ: قانداستاردىڭ ءرولى قانداي؟

ءومارالى ادىلبەكۇلى 1522