Jeksenbi, 28 Sәuir 2024
Aybyn 2510 7 pikir 17 Jeltoqsan, 2023 saghat 14:58

Abay jastary Tәuelsizdik turaly

Azattyq ruhy san ghasyrlar boyy ata-babalarymyz ýshin asyl múratqa ainaldy. Babalarymyz ansaghan asyl múratqa qol jetkizdik. Oblys dәrgeyine jetip jeke aimaq atanghan Abay oblysynda Tәuelsizdik kýnine arnalghan erekshe mýshәira ótti.

Týrki әlemine tanymal «Abay» jurnalynyng redaktory, qazaq tól tuma lirikasyndaghy ózindik orny bar klassik aqyn Ospanov Múratbek, «Egemen Qazaqstan» gazetining oblys boyynsha tilshisi Kәripbaev Sәtjan, ghalym Ábikenova Gýlnat, «Abai.kz» portalynyng oblys boyynsha tilshisi Ábil-Serik Ábilqasymúly jәne Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimining basshysy Bahatova Marjan Amanberdiqyzynan túratyn әdilqazylar 14 jazba aqynnyng talantyna bagha berdi. Biz kim jenip, kim qoyghanyn emes, osy 14 dýldýlding tәuelsizdik jayyndaghy jýrek jardy pikirlerimen «Abai.kz» oqyrmandaryn tanys etpekpiz.

Álihan Aydarbek, mýshәiragha qatysushy:

– Qashanda dana halqymyz «Jas kelse – iske» deydi. Óitkeni jastar – qashanda tyng iydeyalardyng qaynar kózi, ong ózgeristerding qozghaushy kýshi bolyp tabylady. Osy orayda Memleket basshysy «Tәuelsizdik bәrinen qymbat» atty maqalasynda osy mәselege airyqsha toqtalyp, bizge, jastargha algha talpynatyn zor quat berdi. «Óskeleng úrpaqtyng әleuetin dúrys arnagha baghyttap, tiyimdi paydalanuymyz kerek» degen sózining astaryna tereng ýniluge tiyispiz.

Ahmetkәrim Mәdiy, mýshәiragha qatysushy:

– Jasyratyny joq. Tәuelsiz elding jastary jastyq jalynymen alaulap, qay salada bolsyn kýsh-jiger tanytyp keletinin erekshe atap ótkim keledi. Mening búlay deytinim, jastyq – búla kýshting qúrsauyn búzatyn, jana bastamalargha jol ashatyn shaq bolyp tabylady. Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimi osy jigerimizdi jaqsy isterge baghyttau men qoldaugha úlastyra bildi. Mine, osy maqsatta qazaq órkeniyetining ayasy da keneye týskendigine kuә bolyp otyrmyn. Biylghy mýshәira Tәuelsizdigimizding 32 jyldyghyna oray jas talanttardyng shygharmashylyq qabilettiligin asha bilgenine razymyn.

Archin Didar, mýshәiragha qatysushy:

– El tarihynan belgilisi 32 jyl búryn 16 jeltoqsanda «Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik tәuelsizdigi turaly» Konstitusiyalyq Zang qabyldanghan bolatyn. Arghy tariyhqa keninen sýngisek, 1990 jyldyng 25 qazanynda Qazaq KSR Jogharghy Kenesining qaulysymen tarihy qújat – «Qazaq Kenestik Sosialistik Respublikasynyng memlekettik egemendigi turaly» Deklarasiya qabyldanghan edi. Atalghan qújat Qazaqstannyng naghyz tәuelsizdigine aparatyn qúqyqtyq bastama bolyp tabyldy. Tәuelsizdik kýni әr qazaq ýshin zor mereke! Tәuelsizdikting 32 jylynda Qazaqstan eleuli jetistikterge jetti jәne kýrdeli syn-qaterlerden ótti degendi maqtanyshpen aita alamyn.

Bekúlan Aldiyar, mýshәiragha qatysushy:

– Qazirgi zamanauy qoghamda jas bolu onay ma? Onay emes! Biraq memleket tarapynan biz ýshin barlyq jaghdaylar jasalghanyn kópshilik zamandastarymyz úghyna bermeydi. Bir sózben aitqanda, qazirgi qazaq qoghamy bizding pikirlerimizge qúlaq asady. Óitkeni, Biz janashyldyqtyng qozghaushy kýshimiz! Jәne osy orayda basa aita keterim, Egemen elimiz 16 jeltoqsanda saltanatty jaghdayda Últtyq mereke – Tәuelsizdik kýnin atap ótedi. Qazaqstandyqtar almaghayyp ótpeli kezenning barlyq qiyndyqtaryn jenip, әlemdik sahnagha kóterildi. Respublikamyzdyng osynday biyiktikterdi baghyndyruyna barlyq adamdar sýbeli ýles qosyp keledi. Úrpaqtarynyng yrysy ortaymasyn, namysy taptalmasyn dep kóksegen ata-babalarymyzdyng armany oryndalghan osy shaqta barshanyzgha baqyt, baylyq, bereke tileymin. Jastardyng jalyn ruhy sónbey alaulap, Elimizding erteni jolyndaghy enbegimiz jana bersin!

Biqataeva Diana, mýshәiragha qatysushy:

– Óz elimning patiroty bolghandyqtan óz basym Qazaqstanda bolashaqta eshqanday últaralyq qaqtyghystar men kiykiljinderdin, lankestik әreketter men azamattyq arazdyqtardyng bolmaytynyna kәmil senemin. Biraq, ol ýshin qogham óz últyna qaltqysyz berilgen, ózining ruhany adamgershilik qúndylyqtaryn, salt-dәstýri men әdet-ghúrpyn, tilin, dini men dilin syilaytyn, ózin maqtanyshpen «Qazaqpyn» dep aitatyn layyqty úrpaq tәrbiyeleui kerektigin basa aitqym keledi.

Ghazizov Jalghas, mýshәiragha qatysushy:

– Jasyryp jabary joq, Qazaqstan – bizding ortaq ýiimiz. Sondyqtan ol ýide túrghan ana tilin ne orys, ne qazaq tili dep tanityn әrbir jas azamat ortaq últtyq mýdde ýshin búra tartpay, jaqsy orta qalyptastyrugha mindetti. Men tildik bólinuge mýlde qarsymyn! Elimizding gýldenui de óz qolymyzda!

Erlanov Álijan, mýshәiragha qatysushy:

– Memleket basshsy Qasym-Jomart Toqaevtyng arqasynda saqtalynyp otyrghan beybitshilik pen kelisimdi saqtau ýshin Otangha degen adaldyq pen ýlken mahabbatqa toly miyletshildik, mәdeniyetti, jan-jaqty damyghan úrpaq tәrbiyeleu jolynda Abay oblysy qyruar júmys atqaryp jatyr. Onyng jarqyn kuәsi – biz býgin qatysyp otyrghan Oblystyq jyr mýshәirasy. Osy atalghan jastargha qatysty kóp qyrly mәseleni sheshu jolynda Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimining basshysy Bahatova Marjan Amanberdiqyzy tolymdy júmystar atqaryp jatqan synayly. Tәuelsizdik merekesimen barlyq Qazaqstandyqtardy qúttyqtaymyn! Elimiz órkendep, halqymyz baquatty da salauatty ómir sýre bersin degim keledi.

Úlan Núrbolúly, mýshәiragha qatysushy:

– «Abai.kz» sayty qashanda jas talanttardy múqym qazaqqa tanytu ýshin qyruar júmys atqardy. Bizding oiymyz ben pikirimizdi jalpy alashqa pash ete bildi.  Elimizdi әleumettik janghyrtu ýderisine qatysu ýshin «Shәkәrim atyndaghy Uniyversiytet» studentteri keng auqymdy últtyq  jobalardyng barshasyna belsendi atsalysyp keledi. Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimining basshysy Bahatova Marjan Amanberdiqyzynyng jәne Qazaqstan jazushylar Odaghynyng Abay oblystyq bólimshesining tóraghasy Merey Qarttyng әrbir ótkizetin is-sharasy studentterding Ádebiyet pen Ónerge degen qyzyghushylyqtaryn arttyrugha qyzmet etedi degendi ashyp aitqym keledi.

Orynbekov Erasyl, mýshәiragha qatysushy:

– Sizderdi Respublikamyzdyng әr azamaty ýshin aituly – Tәuelsizdik kýnimen qúttyqtaymyn! Elimizding jalyndy jastary bastaryn bәigege tigip, bodandyq qúrsauynan shyghugha úmtylghan qyrshyn erlikteri býgingi Tәuelsiz Elimizding jarqyn isterimen jalghasyn tabuda. Bostandyq pen erkindikting bastauy bolyp tabylatyn osy saltanatty kýni Sizge iygilik pen baqyt, baq-dәulet, yrys tileymin. Qazaqstannyng túraqty damuy men kemeldenui jolyndaghy enbekteriniz tabysty, barlyq bastamalarynyz sәtti bolsyn!

Tәuelsizdik – azap pen tózimnin, halyqtyng san ghasyrlar boyy erkindikti ansaghan shydamynyng ótui. Qazaqstannyng tәuelsiz, egemendi el bolyp tanylghanyna ýsh ondyqtan asty. Tәuelsizdik siyaqty últtyq merekeni býgingi tanda qazaq halqy jýregimen sezinui kerek. Tәuelsiz elding eng basty túghyry ol qoghamnyn, sol memlekettegi jergilikti últtyng ruhy, jigeri, qoghamdyq sanasy. Basty baylyq jay últtyq mýdde emes, azamattardyng mýddesi men qajettiligi. Jana әlemdegi jana Qazaqstannyng býgingi qúdiretti kýshti el birliginde, últtar tatulyghynda jatyr. Qazaqstan ýshin  HHI ghasyr tarihynyng paraghy parasat pen payymgha toly.

Qazaqstan bizding ortaq ýiimiz. Sondyqtan ol ýide túrghan әrbir azamat jaqsy orta qalyptastyrugha mindetti. Bәri de óz qolymyzda!

Rahatbek Erzat, mýshәiragha qatysushy:

– Qazaqstandaghy әleumettik janghyrtu ýderisine qatysu ýshin oblys studentteri keng auqymdy týrli memlekettik jobalargha belsendi atsalysyp keledi. Aymaqtyng studentterining Ádebiyet pen Ónerge degen qyzyghushylyqtaryn arttyrugha qyzmet etetin barlyq jobalardyng basy –qasynda  Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimi túrady. Sonymen qatar qalalyq mýshәiranyng úiymdastyryluy da studentter arasynda ýlken mәnge ie boldy. Jastardyng gumanitarlyq bastamasyn qoldau, sonday-aq studentterdi «ruhaniy-mәdeni» algha jyljytu prosessine belsendi qatystyru maqsatynda úiymdastyrylghan býgingi mýshәira «Semey – Ruhany astana» jobasyn jýzege asyru jolyndaghy jobanyng qúramdas bóligi bolyp tabylady.

Saghimollaeva Erkejan, mýshәiragha qatysushy:

– Egmendikting tól perezenti bolu – biz ýshin ýlken jauapkershilik. Sol sebepti Semey qalasynda bilim alyp jatqan biz, jastar qay kezde de qatelesuge, janylysugha haqymyz joq. Bar kýsh-jigerimizdi júmsap, Qazaq eline adal qyzmet etuimiz kerek degendi jar sala aitamyz. Tәuelsizdikti túghyrly etu jolynda әr atar tanymyz shuaqty, tatulyghymyz túraqty, tәuelsizdigimiz túghyrly da ghúmyrly bolsyn dep tileu tileymiz.

Seyitqazinova Tolghanay, mýshәiragha qatysushy:

– Jastar qazaqtyng taghdyr kiltin qolgha ústaghan shaghynda ýlken jetistikterge jetip, óz mamandyqtary boyynsha egemen elimizding ertengi eleuli tabystargha jetip, Tәuelsizdigimizding aldaghy 40-50-60 jyldyqtarynda da elimizding ekonomikasymen әleumettik jetistikterine óz ýlesin eselep qosatyn bilikti kadrlar bolyp jetiluine shyn jýrekten senimdimin. Egemendik tarihyn paraqtaytyn bolsaq, qay jylghy jastar bolsyn, jastyq jalynmen, ystyq jýrekpen, núrly jigermen óz salasynyng mamany bolsa, elimiz algha qaray órkendep damitynyna senimim asa zor!

Slyamshayyqúly Miras, mýshәiragha qatysushy:

– Elimiz týgil, týrki tildes halyqtargha tanymal «Abai.kz» portaly alysta jatsaq ta, Abay oblysynyng jastarynyng shygharmashylyghyn elimiz ben әlemge tanytudan esh jalyqqan emes. Sol ýshin qazaq saittarynyng bastau kózinde túrghan «Abay.kz» alghysym zor.

Býgingi kýn dengeyinen qarasaq, qazaq jastarynyng tәuelsizdik ýshin kýres jolynda sinirgen enbegi orasan zor, biraq búl taqyryp әli tolyq zerttelmey otyr. Atap aitsaq, XX ghasyrdyng 60-80-shi jyldaryndaghy qazaq jastarynyng el tәuelsizdigi ýshin kýresin zertteuge den qoyghysy keledi. Qazaq ziyaly qauymynyng ótkeni, býgini, bolashaqtaghy sabaqtastyghy iydeyasy biz siyaqty jas talap zertteushiler ýshin tyng taqyryp bolyp tabylady.

Túrarbek Merey, mýshәiragha qatysushy:

– Óz basym KSRO dәuirindegi qazaq jastarynyng tәuelsizdik ýshin kýresi - tolyq zerttelmegen taqyryp dep sanaymyn. Sondyqtan da biz osy salada tynghylyqty zertteuler jýrgizip, sol dәuirdegi atauly esimderdi qazaq júrtyna tanyta biluge tiyispiz. Sóz sonynda aitarym, tap osynday iygi sharany ótkizgen  Bahatova Marjan Amanberdiqyzy basqaryp otyrghan Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimining basshysy  úiymyna myng alghys aitqym keledi.

Sanasyna qúldyq tanbasy basylmaghan Abay oblysynyng poeziyagha óz talpynys bar oqushy jәne student jastary Semey qalasynyng Mәdeniyet jәne tilderdi damytu bólimi úiymdastyrghan mýshәiradan zor ruhany quat pen jiger alyp qaldy.

Týiin: Últtyq qasiyetimiz ben Últtyq qúndylyqtarymyzdy úlyqtap, Últtyq namysymyzdy oyatqan, әlemge qazaqty azattyq sýigish, ruhy biyik, namysy berik halyq retinde jariyalaghan Tәuelsizdik kýni qútty bolsyn!

Kók bayraghy jelbiregen, býgingidey abyroyly da aibyndy, bedeldi de berekeli, yntymaghy men birligi jarasqan elimizding tәuelsizdigi bayandy bolghay!

Omarghaliyev Erik Qayratbekúly,

aqyn, jurnalist

Abai.kz

7 pikir