Halyqaralyq auyratletika federasiyasy Qazaqstan qúramasyn bir jylgha jarystardan shettetu turaly sheshim shyghardy. Tórt birdey olimpiada chempionymyz doping dauyna ilinip, Qazaqstan qúramasy liysenziyadan qúralaqan qalghan-dy. HAAF osyghan deyin Iliya Iliinning Pekin men Londondaghy olimpiada oiyndary kezinde alynghan synamalarynan doping tabylghanyn mәlimdegen.

Iliinge qosa Londonda altyn alghan Zulfiya Chinshanlo, Maya Maneza men Svetlana Podobedovanyng da synamalary ong nәtiyje bergen. Búl tórt atlet qazir uaqytsha jarystargha qatysudan shettetilgen. Tbilisiyde ótken jiynda HAAF (IWF) Qazaqstanmen qatar, Resey jәne Belorusiya atletteri de jarystan shettetiletini turaly aitqan.

HAAF-tyng sheshimi qazir әleumettik ortada qyzu talqylanuda. Auyratletterding ayaghy shalyndy ma, әlde әdeyi shaldy ma? Odaqtas ýshtikting sportshylarynyng jappay doping dauyna iliguining syry nede? Qazaqstan Riogha sportshy jibere me? Osyghan qatysty Qazaqstandaghy sport jurnalisterinin, saparshylardyng pikirin bilgen ek.

 Esey Jenisúly, jurnalist:

- Halyqaralyq auyr atletika federasiyasy (HAAF) Qazaqstan men taghy birneshe eldi bir jylgha barlyq jarystan shettetu turaly sheshim shyghardy. Nazar audaratyn eki mәsele bar. Birinshisi, aiyp uaqyty naqty kórsetilmegen. Ekinshisi, aiypqa jyghylghan elding bәrinen Rio olimpiadasynyng bir-eki joldamasy qaytarylyp alyndy. Búdan shyghatyn qorytyndy qanday? Ayyp uaqyty Riodan keyin qoldanylady. Qazir aiyptap jiberse, HAAF ónbes daugha qalaryn týsinip otyrghan siyaqty. Óitkeni, dәl Rio dodasy qarsanynda «ejelgi» synamalardy ashyp, aidy aspangha qayta shygharghan «ayyby» bar. Sondyqtan Riogha shektep qatystyrady, biraq doping aiybyna ilingen ziltemirshilerdi olimpiadagha jibermeydi. Búl auyr atletikany taza sport jasaudyng joly dep týsindirip jatyr. Dúrys ta shyghar. Sonda bizding ziltemirshiler biylghy olimpiadadan keyin bir jyl jarystardan shet qalady. Asa kóp uaqyt emes. Al olimpiadada 10 emes, 8 auyr atletimiz (3 әiel, 5 er) syngha týsedi. Mening týsingenim osy. 2008-2012 jyldardaghy dopingti anyqtau mәselesinde ýlken astar bar. Ony bizge juyq arada týsindirmeui de mýmkin. Sondyqtan olardyng sheshimin qabyl alugha tura keledi, basqa amal joq.

Ruslan Medelbek, jurnalist:

- Yaghny doping tekseru barlyq zangha sәikes jýrgizilgen. Búl jerde eshqanday zang búzushylyq joq. Óitkeni, Halyqaralyq antidoping agenttigining erejesi bar. Kez-kelgen Halyqaralyq jarysta alynghan doping synamalary 10 jyl saqtalady jәne  ol kez-kelgen uaqytta qayta tekseriledi. Soghan sýienip otyr ghoy. Búl eshqanday zan, ereje búzushylyq emes jәne búl jerden eshqanday sayasy astar izdeuding qajeti joq. Eger de Reseyding Batysqa salghan sanksiyalarynyng kesiri tiyip jatyr deytin bolsaq qate bolady. Mýmkin dәl osy auyratletikagha kelgen kezde bizden qaytaryp alatyn ýsh altynnyng ýsheui de Resey sportshylaryna tiyesili bolady. Eger Iliiyn, Maneza jәne Podovedova qaytaryp beretin bolsa, jaghday Reseyding paydasyna sheshiledi. Al Resey atletterine de búiyrmay, qola alghan sportshylargha búiyrady dese, onda mýldem basqa jaghday bolady. Sondyqtan búl jerde Halyqaralyq auyratletika federasiyasy naqty sheshim shyghara almay otyr. Sportshylarymyzdyng Rio olimpiadasyna qatysuy ekitalay. Sebebi ýlgermeydi. Barlyghy Halyqaralyq olimpiada komiytetining tәrtiptik kenesining sheshimine baylanysty. Biraq, eshqashan auyratletikada bolsyn, basqa sport týrlerinde bolsyn, jarystan shettetilgen sportshylardyng qaytyp kelui óte qiyn.  Búny Iliin de, basqa ýsh atletimiz de jaqsy týsinedi. Iliinning Rio olimpiadasyna ýlgerui ekitalay. Endigi maqsat – qalghan  tórt altyndy saqtap qalsaq, múnyng ózi jetistik bolar edi. Al Qazaqstan qúramasyn bir jylgha shettetu aitylghanmen, naqty qay uaqytta jýzege asatyny belgisiz. Yaghny shekteu uaqyty kórsetilmegen. Rio olimpiadasyna qatyspaydy dep aita almaymyz. Ony tipti Halyqaralyq auyratletika komiyteti de sheshe almaydy. Sheshimdi HOK aitady.  Ondaghylar búny qarap, óz sheshimin jaqynda shygharady. Biraq, sol bir jylgha jarystan shettetiledi. Ol mýmkin Rio olimpiadasynan keyin kýshine enui mýmkin. Bir belgili nәrse – Qazaqstan Rio olimpiadasyna 10 atlet apara almaydy. Al Iliinning qatysuy 1 payyzdy ghana qúraydy. Iliinning bapkeri Erjas Boltaev ta búl jarysqa ýlgermeytinin aitty ghoy. Mýmkindik óte az.  Maneza, Chinshanlo men Podovedovalar qatysyp jatqannyng ózinde Iliindi jibermeui mýmkin. Sondyqtan, biz jalpy qúramanyng olimpiadagha qatysuyn tileuimiz kerek.

Núrgeldi Ábdighaniyúly 

Abai.kz