Býgin, 2024 jyly 20 nauryzda QR Parlamenti Mәjilisining jalpy otyrysynda Mәjilis deputaty Qazybek Isa Ýkimet basshysy Oljas Bektenovke Joshy han negizin qalaghan Úlyq úlystyng 800 jyldyghy men Altyn Orda brendi turaly «Aq jol» fraksiyasynyng deputattyq saualyn jariyalady.

Álemdegi jer kólemi jaghynan eng ýlken, quaty jaghynan eng kýshti jәne eng úzaq jasaghan alyp imperiya Altyn Ordanyng naghyz múrageri - Aqordaly Qazaq Eli!

Altyn Orda astanasy Sarayshyq jatqan Atyraudaghy qúryltayda Preziydent Toqaev aitqanday, Qazaqstannyng memlekettilik dәstýrinde airyqsha oryn alatyn, 6 ghasyr boyy Ortalyq Euraziyanyng taghdyryna tikeley yqpal etip, úlan-ghayyr aumaqta birtútas órkeniyet qúryp, jer jýzine Altyn Orda degen atpen tanylghan eng quatty memleket Joshy úlysynyng negizi qalanghanyna 800 jyl toluy toylanatynyn el quana qoldauda.

Qazaq halqy әlemdi biylegen qahannyng qúrmetine úldaryna Shynghys dep at qoyyp, Altyn Ordanyng atasy, Qazaq handarynyng babasy -Joshy han kesenesine ziyarat etip, alyptar jayly anyzdar men kýilerdi tyndap ósken el.

Altyn Ordanyng 750 jyldyghy Qazaq Eli tarihynda túnghysh ret 2019 jyly memleket basshysy Q.Toqaevtyng bastamasymen toylandy. Búghan deyin Altyn Ordanyng da, Alash Ordanyng da atyn biylik auzyna almaytyn...

2019 jyly Últtyq kenesting alghashqy otyrysynda biz Altyn Ordanyng 750 jyldyq toyyn 2024 jyly Joshy úlysynyng 800 jyldyghymen jalghastyru jayly úsynys jasaghan edik. Endi mine, memleket basshysy Joshy úlysynyng mereyli belesin layyqty atap ótip, elimizdi әlemge tanytu ýshin Altyn Orda brendin tolyq paydalanu qajettigine basa nazar audardy.

IYә, elimizding әlemdik imidjin nyghaytu ýshin Altyn Orda brendi kez kelgen el qyzyghar taptyrmas altyn qazyna.

Qazaq jerinde jatqan Úlyq úlystyng negizin qalaghan úly han Joshygha da, alyp imperiyanyng astanalary bolghan Úlytau men Sarayshyqqa da әlem nazaryn audarar kezeng bastaldy.

1. Osynday әlem tarihyndaghy salmaghy orasan sanlaq túlghalar men manyzy zor tarihy qalalar ózge bir elding enshisinde bolsa, ne bolar edi... Shaghyn ghana Mongholiya Shynghys han arqyly dýnie jýzine dýbirin tanytyp jatyr... Biz de Shynghys hannyng alyp eskertkishinen kem emes kemel eskertkish keshenin túrghyzarmyz. Ol keshende Joshy hannyng da, әkesi Shynghys hannyng da, úly Batu hannyng da, sheshesi, Shynghys hannyng eng jaqyn kenesshisi bola bilgen, tórtkýl dýniyeni biylegen tórt úlyn tughan qazaq qyzy Bórte ananyng da eskertkishi túruy kerek. Úlystyng úly biyleushilerinin, batyrlardyn, biylerdin, aqyndardyn, asyldardyng mýsinderin qong kerek.

Altyn Ordagha arnalghan múnday alyp memorialdyq keshen túrghyzyp jatsaq, últ ruhy dýr silkiner dýbirli dýnie bolar edi...

2. Joshy úlysynyng 800 jyldyghyn merekeleu - eldik manyzy erekshe zor ruhany serpilis boluy tiyis. Alash ruhyn kóterer alyp imperiya Altyn Ordamyzdyng tarihyn kýndelikti nәr berer ruhany ainalymgha qosu ýshin memlekettik últtyq sayasat kerek. Altyn Ordadan Alash Ordagha deyingi otanshyldyq ór ruh Azattyghyq alghanymyzgha otyz jyldan assa da, әli jolgha qoyylmaghan Últtyq iydeologiyamyzdyng altyn ózegine ainaluy tiyis!

Altyn Ordanyng atasy Joshy han qúrghan Úlyq Úlystyng 800 jyldyq toyyna memleket boluyna «osy ortaghasyrlyq derjavanyng geosayasy múrasy negiz bolghan», kezinde Altyn Ordagha salyq tólegen birqatar Euraziya memleketteri basshylaryn shaqyru kerek.  Sonda «Qazaq eli bolmaghan» dep jýrgenderdin tarihy sauatyn ashar taghylymdy sabaq bolar edi...

Altyn Orda imperiyasy jahandy qylyshpen jaulasa, múrageri - Qazaq Memleketi әlemdi bilim-ghylymymen, әdebiyeti men ónerimen jaulauy tiyis!

Úsynystarymyz:

1. Altyn Orda tarihy, Joshy hannyng erekshe túlghasy turaly derekti jәne kórkem filimder, serialdar men animasiyalyq tuyndylar týsiru kerek.

2. Altyn Orda dәuirining tarihy eskertkishteri Joshy han kesenesi, Sarayshyq qalashyghy jәne «Qyzyl oba» qorymyn turisttik ortalyqtargha ainaldyru kerek. Turistik infraqúrylymdy zaman talabyna layyqtau qajet.

3. Astanada Altyn Orda dәuirining úly múrasyn aishyqtaytyn asqaqtaghan alyp monument túrghyzu kerek.

4. Ádebiyetimiz ben mәdeniyetimizde, beyneleu ónerinde de Joshy han men Altyn Orda tarihy Tәuelsiz elding ústanymymen beynelenui kerek.

5. Mektep pen joghary oqu oryndarynda Altyn Orda dәuiri býgingi kýn talabymen oqyluy tiyis.

Biz búl úsynystarymyzdy 2019 jyly da aitqan edik, taghy da qaytalap otyrmyz.

Qúrmetpen, «Aq jol» fraksiyasy mýsheleri

Abai.kz